ASKHA runakunan creenku Trinidad yachachikuypi, paykunaq piensasqankuman jinaqa Tayta, Churi, santo espiritupas jujllas kanku; chhaynatan cristiano religionkunaqa yachachinku. Chhaynaña kaqtinpas, John O’Connor cardenalmi nirqan: “Tayta, Churi, santo espiritupas jujlla kasqankuqa mana entiendey atiymi, manan jayk’aqpas allintaqa entiendesunmanchu”, nispa. ¿Imaraykun sasa entiendey Trinidad nisqa yachachikuy?

Juj reqsisqa qelqan nin: “Tayta, Churi, santo espiritupas jujlla kasqankutaqa manan Bibliachu yachachin”, nispa (Diccionario crítico de Teología, ediciones Akal). Chayraykun Tayta, Churi, santo espiritupas jujlla kasqankupi creeqkunaqa Bibliapi textokunata maskharqanku chhaynapunin nispa ninankupaq, chaymi wakin textokunata q’ewirqanku.

Jujnin q’ewisqanku texton Juan 1:1. Diospa Simin Qelqa nisqa Biblian nin: “Qallariypin Simiqa karqanña, Simitaq Dioswan karqan [griego simipi, ton theón], Simitaq Dios karqan [griego simipi, theós]”, nispa. Kay versiculopi “Dios” ninanpaqqa manan kaqllatachu qelqakun griego simipiqa. Ñaupaq kaq theón nisqa palabraqa ton nisqa palabrawan kuskan kashan, chhaynapin yachanchis tukuy atiyniyoq Diosmanta rimashasqanta. Iskay kaq theós nisqa palabran ichaqa sapallan kashan. ¿Imaraykun sapallan kashan? Chayta t’aqwirisun.

Juan libroqa griego koiné nisqa simipin qelqasqa karqan, chay simipiqa manan comunllatachu churakun ton, ho nisqa palabrakunataqa. Bibliamanta yachaq Archibald Thomas Robertson runan willan pimantapas otaq imamantapas willashaspa sujeto, predicado nisqakuna iskayninku ton nisqa palabrawan kuska qelqakun chayqa, “kaqllan otaq igual-llan kankuman”, nispa. Chayta astawan entiendenanchispaqmi willawanchis Mateo 13:38 textomanta, chaypin nin: “Chajrataq [griego simipi ho agrós] kay pacha [griego simipi ho kósmos]”, nispa. Imaynatachus qelqakunan chayta yachaspan entiendenchis chay textopi kay pachaqa chajrawan tupasqanta.

Juan 1:1 textopin ichaqa, predicado nisqa mana ton nisqa palabrawan kuskachu kashan. Chay textomanta rimashaspan James Allen Hewett nirqan: “Kay textopi sujeto nisqawan predicado nisqawanqa manan igual-llachu, manan kaqllachu”, nispa.

Chayta astawan entiendenanchispaqmi chay yachaysapa runaqa willawanchis 1 Juan 1:5 textoq nisqanta, chaypin nin: “Diosqa k’anchaymi”, nispa. Griego simipi “Dios” ninanpaqqa ho theós ninmi, “k’anchay” ninanpaqmi ichaqa mana ho fos ninchu, aswanpas fos nispalla. ¿Imaraykun “Dios” ninanpaq iskay palabrakunata churakun? Hewett runan nin: “Diosqa k’anchaymi nispaqa nikullanmanmi, ichaqa manan k’anchayqa Diosmi nispaqa nikunmanchu”, nispa. Chayta allinta entiendenanchispaq juj textokunata qhawarisun. Juan 4:24 texton nin: “Diosqa espiritun”, nispa; 1 Juan 4:16 textotaq nin: “Diosqa munakuymi”, nispa. Chay textokunapi “Dios” ninanpaqqa iskay palabrakunawanmi qelqakun griego simipiqa. “Espíritu”, “munakuy” ninanpaqmi ichaqa juj palabrallawan qelqakun. Chhaynaqa, manan chay textokunapiqa “espirituqa Diosmi” nikunmanchu nitaq “munakuyqa Diosmi” nikunmanchu.

Ñaupa tiempo Grecia llaqtamanta estudiaqkuna, Bibliata t’ijraqkuna iman ninku: “Juan 1:1 textopi griego rimaypiqa manan “Simitaq Dios karqan” nishanchu, aswanpas “Simitaq juj dios karqan” nishanmi”, nispa. William Barclay runapas Comentario al Nuevo Testamento nisqapin nin: “Juj sutiwan kuska mana churakunchu ton, ho nisqa palabrakunata chayqa, ima jinachus otaq pi jinachus kasqallantan sut’inchashan. Apóstol Juanqa manan nirqanchu Simiqa Diospunin nispaqa, aswanmi nirqan Simiqa Dios jinapunin nispa”. Religionkunamanta yachaq Jason David BeDuhn runapas nillantaqmi: “Griego simipiqa imaynan Juan 1:1 textoq tukuyninpipas nishan jina, theós nisqa palabra sapallan kaqtinqa “juj dios” ninantan leeqkunaqa entiendenqaku”, nispa. Chaymantapas nillantaqmi: “Juan 1:1 textopi, Simi nisqaqa manan tukuy atiyniyoq Dioschu, aswanpas juj diosmi. Chaypiqa Dios jinan nillasunmantaqmi”, nispa. Nueva Biblia Española nisqata t’ijraq Juan Mateos runaq ruwasqan Juan. Texto y Comentario nisqa qelqapin Juan 1:1, 2 textomanta nin: “Kay versiculokunapi Dios nisqa kinsa kutita rijurisqanmantan, ñaupaq kaqwan tukuyninpi kaqpiwan qelqakun ton theón nispa, iskay kaqmi otaq chaupi kaqmi ichaqa theós nispalla qelqakun. Chaywanqa Simiqa dios jina kasqantan sut’inchashan”, nispa. Yachaysapa Joseph Henry Thayer runapas nillantaqmi: “Simiqa juj diosmi karqan otaq Dios jinan karqan, manan tukuy atiyniyoq Dioschu”, nispa.

Chhaynaqa pichus Dios kasqanqa manan mana entiendey atiychu. Jesusqa sut’itan reparachirqan paywan Papanwanqa mana kaqllachu kasqankuta. Jesusmi nirqan: “Wiñay kausayta chaskinankupaqqa qan sapallan cheqaq Diostan reqsinanku, reqsinallankutaqmi kachamusqayki Jesucristotapas”, nispa (Juan 17:3). Sichus Jesuspa yachachisqanta chaskikusun chayqa, Diospa churinta jinan paytaqa qhawarisun. Chaymantapas Jehová Diosllatan adorasun, “sapallan cheqaq Diosta”.