Skip to content

Jesus mak Maromak ka lae?

Jesus mak Maromak ka lae?

EMA barak hanoin katak Trindade mak “hanorin importante liu neʼebé mai husi relijiaun Kristaun”. Tuir hanorin neʼe katak maski Aman, Oan no espíritu santu ketaketak, maibé sira mak Maromak ida deʼit. Kardinál John O’Connor temi kona-ba Trindade hodi dehan: “Ami hatene katak neʼe mak mistériu ida neʼebé kleʼan tebes, neʼebé ami labele komprende.” Tanbasá mak susar atu komprende kona-ba Trindade?

Livru The Illustrated Bible Dictionary fó sai razaun ida hodi dehan: “Hanorin kona-ba Trindade laʼós doutrina neʼebé mai husi Bíblia, tanba la iha eskritura ida mak koʼalia kona-ba Trindade.” Tanba Bíblia la hanorin kona-ba Trindade, ema sira neʼebé hanorin kona-ba Trindade interpreta sala saida mak Bíblia hatete atu hatudu katak hanorin Trindade mak mai duni husi Bíblia.

João 1:1 hanorin kona-ba Trindade ka lae?

Ezemplu kona-ba eskritura ida neʼebé ema sempre uza sala mak João 1:1. Iha Bíblia Liafuan diak ba imi, segunda edisaun, eskritura neʼe dehan: “Horiuluk kedas Liafuan iha nanis; Liafuan horik nanis ho Maromak [lian Gregu, ton the·onʹ]; Liafuan mak Maromak [the·osʹ].” Eskritura neʼe uza liafuan rua neʼebé bazeia ba liafuan Gregu the·osʹ (maromak). Liafuan primeiru iha eskritura neʼe mak the·onʹ, no neʼe hahú ho liafuan ton, neʼebé mak nuʼudar artigu definidu iha lian Gregu. Kuandu tau hamutuk ton ho liafuan the·onʹ neʼe iha signifikadu Maromak neʼebé Kbiit Boot Liu Hotu. Maibé liafuan segundu, the·osʹ iha eskritura neʼe la uza hamutuk ho artigu definidu ton. Entaun, neʼe katak ema neʼebé hakerek Bíblia iha lian Gregu haluha atu uza artigu definidu ton ka lae?

Tanbasá susar atu komprende hanorin kona-ba Trindade?

Livru João hakerek iha língua Koine, neʼe mak língua Gregu neʼebé baibain ema koʼalia. Língua Gregu neʼe iha ukun-fuan oioin kona-ba oinsá atu uza artigu definidu iha lian Gregu. Matenek-naʼin kona-ba Bíblia naran A. T. Robertson esplika katak se sujeitu no mós predikadu uza artigu, entaun “rua-rua mak definidu, hanesan deʼit, no bele uza troka bá-mai”. Robertson fó ezemplu ida husi Bíblia iha Mateus 13:38, neʼebé hatete: “Toʼos [lian Gregu ho a·grosʹ], mak mundu [lian Gregu, ho koʹsmos].” Antes liafuan ‘toʼos’ (a·grosʹ) no ‘mundu’ (koʹsmos) iha artigu definidu ho. Tan neʼe, tuir ukun-fuan gramátiku iha lian Gregu, fraze neʼe ajuda ita komprende katak mundu mak toʼos.

Maibé, oinsá se sujeitu uza artigu definidu maibé predikadu la uza, hanesan João 1:1? Matenek-naʼin kona-ba Bíblia naran James Allen Hewett uza versíkulu neʼe nuʼudar ezemplu no esplika: “Iha fraze neʼe sujeitu no predikadu la hanesan, la igual, la idéntiku, la hanesan duni.”

Hodi esplika ho klaru, Hewett fó ezemplu ida husi Bíblia iha 1 João 1:5, neʼebé hatete: “Maromak mak naroman.” Liafuan “Maromak” hakerek iha lian Gregu nuʼudar ho the·osʹ no uza artigu definidu. Maibé liafuan “naroman” hakerek iha lian Gregu nuʼudar phos no la uza artigu definidu. Hewett esplika: “Ema bele dehan . . . kona-ba Maromak katak nia mak naroman; maibé ema labele dehan katak naroman mak Maromak.” Iha ezemplu seluk tan iha João 4:24, “Maromak mak Espíritu”, no mós iha 1 João 4:16, “Maromak mak domin”. Iha versíkulu sira-neʼe, sujeitu sira uza artigu definidu, maibé predikadu “Espíritu” no “domin”, la iha artigu definidu. Entaun sujeitu no predikadu la bele troka malu. Versíkulu sira-neʼe labele iha signifikadu “Espíritu mak Maromak” ka “domin mak Maromak”.

João 1:1 esplika kona-ba “Liafuan” nia identidade ka lae?

Matenek-naʼin barak kona-ba língua Gregu no tradutór Bíblia konkorda katak João 1:1 laʼós koʼalia kona-ba identidade husi “Liafuan”, maibé fó sai kona-ba nia mak hanesan saida. Tradutór Bíblia naran William Barclay hatete: “Tanba [apóstolu João] la uza artigu definidu antes liafuan the·osʹ, neʼe katak liafuan neʼe refere ba esplikasaun . . . Iha eskritura neʼe apóstolu João laʼós dehan katak Liafuan mak Maromak. Atu koʼalia simples deʼit, João la dehan katak Jesus mak Maromak.” Matenek-naʼin naran Jason David BeDuhn mós hatete buat neʼebé hanesan: “Iha língua Gregu, se la uza artigu definidu antes liafuan the·osʹ iha João 1:1, lee-naʼin sei hatene katak neʼe refere ba ‘maromak ida.’” BeDuhn hatutan tan: “Iha João 1:1, Liafuan laʼós Maromak loos mesak deʼit, maibé neʼe katak maromak ida, ka kriatura espíritu ida.” Hanesan matenek-naʼin ida naran Joseph Henry Thayer, neʼebé hola parte atu halo tradusaun American Standard Version hatete: “Logos [ka, Liafuan] mak kriatura divinu, maibé laʼós kriatura divinu neʼebé Boot Liu Hotu.”

Jesus esplika klaru diferensa entre nia no ninia Aman

Entaun identidade kona-ba Maromak mak “mistériu ida neʼebé kleʼan tebes” ka lae? Jesus la hanoin hanesan neʼe. Iha ninia orasaun ba ninia Aman, Jesus ho klaru fó sai diferensa entre nia no ninia Aman bainhira nia dehan: “Neʼe mak moris rohan-laek: Katak sira hatene didiʼak kona-ba Ita, Maromak loos mesak deʼit, no mós Jesus Kristu neʼebé Ita haruka mai.” (João 17:3) Bainhira ita fiar ba Jesus no komprende hanorin simples neʼebé mai husi Bíblia, ita sei hatudu respeitu ba nia nuʼudar Maromak nia Oan-mane. Ita mós sei serbí ninia Aman Jeová nuʼudar “Maromak loos mesak deʼit”.