Yọ́n Pinpẹn Mose Daho lọ Tọn
Yọ́n Pinpẹn Mose Daho lọ Tọn
“[Jehovah] Jiwheyẹwhe mìtọn na ze yẹwhegán de tite hlan mì to mẹmẹsunnu mìtọn lẹ mẹ, di yẹn nkọ; ewọ wẹ mì ni yise.”—OWALỌ 3:22.
1. Nuyiwadomẹji tẹwẹ Jesu Klisti tindo do gbẹtọvi lẹ ji to whenuho mẹ?
TO OWHE 2000 die wayi, jiji Jesu tọn hẹn awhànpa angẹli lẹ tọn nado pagigona Jiwheyẹwhe to olọn mẹ bọ lẹngbọhọtọ delẹ sè. (Luku 2:8-14) To owhe 30 godo, he e ko lẹzun mẹho, e bẹ lizọnyizọn owhe atọ̀n daa poun tọn de jẹeji, ṣigba lizọnyizọn etọn hẹn diọdo ayidego tọn lẹ wá whenuho gbẹtọvi tọn mẹ. Philip Schaff, whenuho-kàntọ diyin owhe kanweko 19tọ tọn de yin whinwhàn nado wlan gando Jesu Klisti go dọmọ: “Dile e ma tlẹ wlan nude gando ede go, nuhe e wà po nuhe e dọ lẹ po whàn mẹsusu nado wleawuna owe, ohàn, hodidọ po yẹdide susu po gandego, hugan lehe yé wà na gbẹtọ diyin susu hohowhenu tọn lẹ po egbezangbe tọn lẹ po do.”
2. Etẹwẹ apọsteli Johanu dọ gando Jesu po lizọnyizọn Etọn po go?
2 Apọsteli Johanu basi kandai de do lizọnyizọn Jesu tọn ji bo dọ to tadona mẹ dọmọ: “Nususu devo lẹ tin ga he Jesu wà, ehe, eyin yè na wlanwe yemẹpo tọn dopodopo, yẹn lẹnpọn dọ aihọn lọsu ma na hẹn owe he yè do wlan lẹ gba.” (Joh. 21:25) Johanu yọnẹn dọ onú tiuntiun de poun to nuhe Jesu dọ bo wà to owhe atọ̀n daa enẹlẹ gblamẹ wẹ emi kandai. Etomọṣo, nujijọ whenuho tọn he Johanu na linlin etọn to owe Wẹndagbe tọn etọn mẹ lẹ họakuẹ taun.
3. Nawẹ mí sọgan hẹn nukunnumọjẹnumẹ he mí tindo gando azọngban Jesu tọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ go siso deji gbọn?
3 Gbọnvona owe Wẹndagbe tọn titengbe ẹnẹ lẹ, owe Biblu tọn devo lẹ na mí nudọnamẹ yise hẹnlodo tọn susu gando gbẹzan Jesu tọn go. Di apajlẹ, kandai Biblu tọn he sunnu nugbonọ he nọgbẹ̀ jẹnukọnna Jesu delẹ basi lẹ nọ gọalọna mí nado hẹn nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando azọngban Jesu tọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ go siso deji. Mì gbọ mí ni gbadopọnna delẹ to yé mẹ.
Sunnu Nugbonọ He Yinuwa Taidi Klisti Lẹ
4, 5. Mẹnu lẹ wẹ yinuwa taidi Jesu podọ to aliho tẹlẹ mẹ?
4 Johanu po wekantọ owe Wẹndagbe tọn atọ̀n he pò lẹpo dlẹnalọdo Mose, Davidi po Sọlọmọni po taidi mẹhe yinuwa taidi Jesu he yin Mẹyiamisisadode po Ahọlu dide Jiwheyẹwhe tọn po. Aliho tẹ mẹ wẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn enẹlẹ yinuwa taidi Jesu te, podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn kandai ehelẹ mẹ?
5 Do glido, Biblu dọna mí dọ Mose yin yẹwhegán, whẹgbọtọ po whlẹngántọ de po. Podọ Jesu lọsu yinmọ ga. Davidi yin lẹngbọhọtọ de podọ ahọlu de, he gbawhàn kẹntọ Islaeli tọn lẹ tọn. Jesu lọsu yin lẹngbọhọtọ de podọ ahọlu awhàngbatọ de. (Ezek. 37:24, 25) Whenue Sọlọmọni gbẹ́ yin nugbonọ, e yin ahọlu nuyọnẹntọ de, podọ Islaelivi lẹ duvivi jijọho tọn to gandudu etọn glọ. (1 Ahọ. 4:25, 29) Nuyọnẹn Jesu lọsu tọn yiaga taun, podọ e yin yiylọdọ “Ahọvi Jijọho tọn.” (Isa. 9:6) E họnwun dọ azọngban Klisti Jesu tọn taidi azọngban sunnu hohowhenu tọn enẹlẹ tọn, ṣigba otẹn Jesu tọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ yiaga tlala. Jẹnukọn whẹ́, mì gbọ mí ni yí Jesu jlẹdo Mose go bo pọ́n lehe nuyijlẹdonugo enẹ na gọalọna mí nado yọ́n pinpẹn azọngban Jesu tọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ to gigọ́ mẹ do.
Mose—Alijladotọ Jesu Tọn De
6. Nawẹ apọsteli Pita zinnudo nuhewutu mí dona dotoaina Jesu ji gbọn?
6 Ojlẹ kleun de to Pẹntikọsti 33W.M. godo, apọsteli Pita yihodọ sọn dọdai Mose tọn he mọ hẹndi to Jesu Klisti mẹ de mẹ. Pita ṣite to sinsẹ̀n-basitọ he pli to tẹmpli mẹ delẹ nukọn. “Awuji” yé tlala to whenuena Pita po Johanu po hẹnazọ̀ngbọna dawe he yin jiji taidi sẹkunọ he nọ biọnu lọ sọmọ bọ yemẹpo họ̀nwezun nado wá pọ́n nuhe to jijọ. Pita basi zẹẹmẹ dọ gbigbọ wiwe Jehovah tọn gbọn Jesu Klisti gblamẹ wẹ hẹn azọ́njiawu ehe yọnbasi. Enẹgodo, e yihodọ sọn Owe Wiwe Heblu tọn mẹ dọmọ: “[Jehovah] Jiwheyẹwhe mìtọn na ze yẹwhegán de tite hlan mì to mẹmẹsunnu mìtọn lẹ mẹ, di yẹn nkọ; ewọ wẹ mì ni yise to nuhe e na dọhlan mì lẹpo mẹ.”—Owalọ 3:11, 22, 23; hia Deutelonomi 18:15, 18, 19.
7. Naegbọn hosetọ Pita tọn lẹ do penugo nado mọnukunnujẹ nuhe e dọ gando yẹwhegán de he klo hú Mose go mẹ?
7 Hosetọ Pita tọn lẹ na ko jẹakọ hẹ hogbe Mose tọn enẹlẹ. Taidi Ju de, yé nọ na sisi Mose taun. (Deut. 34:10) Yé to nukundo wiwá yẹwhegán de he klohugan Mose tọn po jeje po. Yẹwhegán ehe ma na yin mẹyiamisisadode de poun taidi Mose gba, ṣigba e yin yiylọdọ Mẹssia, yèdọ ‘Klisti Jiwheyẹwhe tọn lọ, Mẹdide’ Jehovah tọn.—Luku 23:35; Heb. 11:26.
Aliho He mẹ Mose Taidi Jesu te Delẹ
8. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Mose di Jesu te?
8 To ninọmẹ delẹ mẹ, gbẹzan Jesu tọn to aigba ji taidi Mose tọn. Di apajlẹ, whenue Mose po Jesu po gbẹ́ pò to ovu, dopodopo yetọn yin whinwhlẹngán sọn alọ gandutọ kanylantọ de tọn mẹ. (Eks. 1:22–2:10; Mat. 2:7-14) Humọ, yé omẹ awe lẹpo wẹ yin ‘yiylọ jẹgbonu sọn Egipti.’ Yẹwhegán Hosea dọmọ: “Whenuena Islaeli yin yọpọ de, whenẹnu yẹn yiwanna ẹn, bosọ ylọ visunnu ṣie jẹgbonu sọn Egipti.” (Hos. 11:1) Hogbe Hosea tọn lẹ dlẹnalọdo ojlẹ he mẹ akọta Islaeli tọn yin didesọn Egipti to anademẹ Mose, he yin dide gbọn Jiwheyẹwhe dali tọn glọ. (Eks. 4:22, 23; 12:29-37) Nalete, hogbe Hosea tọn lẹ ma to alọdlẹndo nuhe jọ to hohowhenu de kẹdẹ gba, ṣigba e sọ dlẹnalọdo nujijọ sọgodo tọn de ga. Dọdai de wẹ hogbe etọn lẹ sọ yin, he mọ hẹndi to whenuena Josẹfu po Malia po lẹkọ sọn Egipti po Jesu po to okú Ahọlu Hẹlodi tọn godo.—Mat. 2:15, 19-23.
9. (a) Azọ́njiawu tẹlẹ wẹ Mose po Jesu po wà? (b) Donù aliho devo he mẹ Mose taidi Jesu te delẹ go. (Pọ́n apotin lọ “Aliho Devo He mẹ Mose Taidi Jesu te Lẹ,” to weda 26.)
9 Mose po Jesu po wà azọ́njiawu susu bo gbọnmọ dali dohia dọ yé tindo godonọnamẹ Jehovah tọn. Sọgbe hẹ Biblu, Mose wẹ omẹ tintan he wà azọ́njiawu. (Eks. 4:1-9) Di apajlẹ, Mose wà azọ́njiawu he gando osin go, to whenuena e degbena otọ̀ Nile tọn po tándo etọn lẹ po nado lẹzun ohùn, má Ohù Vẹẹ do awe, podọ hẹn osin tọ́n sọn osé mẹ to zungbo mẹ. (Eks. 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Jesu lọsu wà azọ́njiawu he gando osin go lẹ. Azọ́njiawu etọn tintan wẹ whenue e diọ osin zun ovẹn to hùnwhẹ alọwle tọn de tẹnmẹ. (Joh. 2:1-11) To enẹgodo, e whiwhẹ Ohù Galili tọn he to adán ji. Podọ to gbèdopo, e tlẹ zinzọnlin gbọn osin ji! (Mat. 8:23-27; 14:23-25) Mí sọgan mọ aliho devo he mẹ Mose taidi Jesu, yèdọ Mose Daho lọ te delẹ to apotin he tin to weda 26 ji mẹ.
Yọ́n Pinpẹn Klisti Tọn Taidi Yẹwhegán
10. Etẹwẹ yẹwhegán nugbo de yin, podọ naegbọn Mose do yin dopo to yẹwhegán mọnkọtọn lẹ mẹ?
10 Suhugan gbẹtọ lẹ tọn nọ pọ́n yẹwhegán lẹ hlan taidi mẹhe nọ dọ nuhe na jọ to sọgodo, ṣigba apadewhe azọngban yẹwhegán de tọn poun wẹ enẹ yin. Yẹwhegán nugbo de nọ wadevizọn taidi hoyidọtọ Jehovah tọn, yèdọ mẹhe nọ “to ohó azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn dọ.” (Owalọ 2:11, 16, 17) Dọdai etọn sọgan bẹ nujijọ sọgodo tọn lẹ didọ, adà he gando lẹndai Jehovah tọn go delẹ didehia kavi whẹdida Jiwheyẹwhe tọn lilá po nudevo lẹ po hẹn. Yẹwhegán mọnkọtọn wẹ Mose yin. E dọ dọdai Azọ̀nylankan Ao he wá Egipti ji lẹ tọn dopodopo. E dọhodo alẹnu Osẹ́n tọn lọ ji na Islaelivi lẹ to osó Sinai kọ̀n. Podọ e plọn ojlo Jiwheyẹwhe tọn akọta lọ. Ṣigba, yẹwhegán he klo hú Mose de na wá to godo mẹ.
11. Nawẹ Jesu hẹn azọngban etọn taidi yẹwhegán he klo hú Mose di gbọn?
11 Enẹgodo, to owhe kanweko tintan whenu, Zekalia yinuwa taidi yẹwhegán he de lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hia gando visunnu etọn, Johanu go. (Luku 1:76) Visunnu ehe wá yin yinyọnẹn taidi Johanu Baptizitọ he lá wiwá yẹwhegán lọ he klo hú Mose tọn, yèdọ Jesu Klisti he yè ko to nukundo sọn ojlẹ dindẹn. (Joh. 1:23-36) Taidi yẹwhegán de, Jesu dọ dọdai susu. Di apajlẹ, e dọho gando okú edetiti tọn go, e dọ dọdai lehe e na kú gbọn, fie e na kú te, po mẹhe na hù i lẹ po tọn. (Mat. 20:17-19) E paṣa hosetọ etọn lẹ to whenuena e dọ dọdai gando vasudo Jelusalẹm po tẹmpli etọn po tọn go. (Malku 13:1, 2) Dọdai etọn lẹ dlẹnkan kaka wá ojlẹ mítọn mẹ.—Mat. 24:3-41.
12. (a) Nawẹ Jesu ze dodonu yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn de dai gbọn? (b) Naegbọn mí do nọ hodo apajlẹ Jesu tọn to egbehe?
12 Gbọnvona dọ Jesu yin yẹwhegán de, e sọ yin yẹwhehodọtọ po mẹplọntọ de po. E lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, podọ mẹdepope ma dọho po adọgbigbo daho po sọ lehe ewọ wà do. (Luku 4:16-21, 43) Ewọ wẹ mẹplọntọ daho hugan lọ. Delẹ to mẹhe sè nuhe e dọ lẹ mẹ dọmọ: “Mẹde ma dọho domọ gbede.” (Joh. 7:46) Jesu yí zohunhun do lá wẹndagbe lọ, podọ e na tuli hodotọ etọn lẹ nado wà nudopolọ. Gbọnmọ dali, e ze dodonu yẹwhehodidọ po mẹpinplọn lẹdo aihọn pé tọn de po dai, he gbẹ́ pò to yìyì to alọnu. (Mat. 28:18-20; Owalọ 5:42) To owhe he wayi, hodotọ Klisti tọn livi ṣinawe linlán wẹ yí nudi gànhiho 1500000000 zan to wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn lilá po nugbo Biblu tọn pinplọn jlodotọ lẹ po mẹ. Be hiẹ nọ tindo mahẹ gigọ́ to azọ́n enẹ mẹ ya?
13. Etẹwẹ na gọalọna mí nado “nọ họ́ míde”?
13 Ayihaawe ma tin dọ Jehovah hẹn dọdai lọ nado ze yẹwhegán he taidi Mose de tite di. Nawẹ ehe yinyọnẹn nọ yinuwa do jiwe gbọn? Be ehe nọ vọ́ jide na we dọ dọdai gbọdo he gando sọgodo mítọn go lẹ na mọ hẹndi ya? Mọwẹ, ayihamẹlinlẹnpọn do apajlẹ Mose Daho lọ tọn ji nọ whàn mí nado “nọ họ́ míde, bosọ yin [lẹnpọn dagbenọ]” gando nuhe Jiwheyẹwhe na wà to madẹnmẹ lẹ go.—1 Tẹs. 5:2, 6.
Nọ Pọ́n Klisti Hlan Taidi Whẹgbọtọ
14. Nawẹ Mose yin whẹgbọtọ to Islaelivi lẹ po Jiwheyẹwhe po ṣẹnṣẹn gbọn?
14 Taidi Mose, Jesu yin whẹgbọtọ de. Mose yin whẹgbọtọ na alẹnu Osẹ́n tọn lọ to Jehovah po Islaelivi lẹ po ṣẹnṣẹn. Eyin kúnkan Jakobu tọn lẹ setonuna osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ, yé na yin nutindo vivẹ Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ agun etọn kakadoi. (Eks. 19:3-8) Alẹnu ehe bẹazọ́n sọn 1513 J.W.M. kakajẹ owhe kanweko tintan W.M.
15. Nawẹ Jesu yin whẹgbọtọ daho de gbọn?
15 To owhe 33 W.M., Jehovah basi alẹnu he pọnte de hẹ Islaeli yọyọ de, yèdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn,” he wá lẹzun agun lẹdo aihọn pé he bẹ Klistiani yiamisisadode lẹ hẹn de. (Gal. 6:16) Dile etlẹ yindọ alẹnu he Mose yin whẹgbọtọ na lọ bẹ osẹ́n he Jiwheyẹwhe wlan do zannu ji lẹ hẹn, alẹnu he Jesu yin whẹgbọtọ na lọ tlẹ sọ pọnte hugan mọ. Osẹ́n etọn lẹ yin winwlan do ayiha gbẹtọvi lẹ tọn mẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali. (Hia 1 Timoti 2:5; Heblu lẹ 8:10.) Gbọnmọ dali, “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” lẹzun nutindo vivẹ Jiwheyẹwhe tọn todin, yèdọ ‘akọta he to sinsẹ́n’ Ahọluduta Mẹssia tọn detọ́n de. (Mat. 21:43) Hagbẹ akọta gbigbọmẹ tọn enẹ tọn lẹ tin to alẹnu yọyọ lọ mẹ. Ṣigba, e ma yin yewlẹ kẹdẹ wẹ na duale alẹnu lọ tọn gba. Gbẹtọ madosọha lẹ, etlẹ yin mẹhe ko damlọn to okú mẹ todin lẹ, na mọ dona mavọmavọ he alẹnu vonọtaun enẹ na hẹnwa lẹ yí.
Yọ́n Pinpẹn Klisti Tọn Taidi Whlẹngántọ
16. (a) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah yí Mose zan nado whlẹn Islaelivi lẹ gán te? (b) Sọgbe hẹ Eksọdusi 14:13, mẹnu wẹ Asisa whlẹngán tọn?
16 Ozán godo tọn whẹpo Islaelivi lẹ do tọ́n sọn Egipti, delẹ to ovi yetọn lẹ mẹ tin to owù daho de mẹ. Angẹli Jiwheyẹwhe tọn na gbọn aigba Egipti tọn ji bo na hù viplọnji lẹpo. Jehovah dọna Mose dọ viplọnji Islaeli tọn lẹ na yin whinwhlẹngán eyin Islaelivi lẹ sá ohùn lẹngbọvu Juwayi tọn lọ do dòtin po aga ohọ̀n ohọ̀ yetọn lẹ tọn po go. (Eks. 12:1-13, 21-23) Podọ nuhe jọ lọ pẹpẹ niyẹn. Enẹgodo, akọta lọ blebu mọ ede to owù sinsinyẹn de mẹ. Yé yin ginglọn do Ohù Vẹẹ po awhàn-kẹkẹ Egiptinu he dómọna yé lẹ tọn po ṣẹnṣẹn. Whladopo dogọ, Jehovah whlẹn yé gán gbọn Mose dali, mẹhe má ohú lọ do awe to azọ́njiawu-liho.—Eks. 14:13, 21.
17, 18. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jesu yin whlẹngántọ he klo hú Mose te?
17 Dile etlẹ yindọ aliho he mẹ yé yin whinwhlẹngán te enẹlẹ jiawu, whlẹngán he Jehovah wleawuna gbọn Jesu dali sọ jiawu taun. Gbẹtọvi tonusetọ lẹ na yin tuntundote sọn kanlinmọgbenu ylando tọn si gbọn Jesu gblamẹ. (Lom. 5:12, 18) Podọ whlẹngán enẹ yin “whlẹngán madopodo” de. (Heb. 9:11, 12, NW) Yinkọ lọ Jesu zẹẹmẹdo “Jehovah Wẹ Whlẹngán.” Taidi Whlẹngántọ mítọn, e ma yindọ Jesu nọ whlẹn mí sọn ylando he mí ko wà wayi lẹ si kẹdẹ wẹ gba, ṣigba e sọ nọ hùnali dote na mí nado duvivi sọgodo dagbe de tọn. Gbọn hodotọ etọn lẹ tuntundote sọn kanlinmọgbenu ylando tọn si dali, Jesu whlẹn yé sọn homẹgble Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo hẹn yé biọ haṣinṣan owanyi tọn de mẹ hẹ Jehovah.—Mat. 1:21.
18 To whenuena ojlẹ lọ na sọ, tundote he Jesu wleawuna enẹ na de mí sọn kanlinmọgbenu azọ̀n po okú po tọn si. Nado mọnukunnujẹ nuhe enẹ zẹẹmẹdo mẹ, lẹnnupọndo nuhe jọ to whenue Jesu yì owhé dawe he nọ yin Jailu tọn gbè ji, mẹhe viyọnnu owhe 12 mẹvi etọn kú. Jesu na jide Jailu dọmọ: “A dibu blo: saa ko yise kẹdẹ, yè nasọ hẹn ẹn jẹgangan.” (Luku 8:41, 42, 49, 50) Dile e dọ do, ovi lọ yin finfọnsọnku! Be a sọgan yí nukun homẹ tọn do mọ ayajẹ he mẹjitọ etọn lẹ na ko tindo ya? Todin, hiẹ sọgan mọ ayajẹ daho he mí na tindo to whenue “mẹhe tin to yọdò mẹ lẹpo na sè ogbè [Jesu tọn], bo na tọ́njẹgbonu” to fọnsọnku whenu. (Joh. 5:28, 29) Na nugbo tọn, Jesu wẹ Whlẹngántọ mítọn!—Hia Owalọ 5:31; Titu 1:4; Osọhia 7:10.
19, 20. (a) Nawẹ nulinlẹnpọndo azọngban Jesu tọn taidi Mose Daho lọ ji nọ yinuwado mí ji gbọn? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
19 Na mí yọnẹn dọ mí sọgan gọalọna gbẹtọ lẹ nado mọaleyi sọn nuyiwa whlẹngán tọn Jesu tọn lẹ mẹ wutu, enẹ nọ whàn mí nado tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹpinplọn tọn lọ po mẹ. (Isa. 61:1-3) Humọ, ayihamẹlinlẹnpọn do azọngban Jesu tọn taidi Mose Daho lọ ji nọ hẹn mí deji dọ e na whlẹn hodotọ etọn lẹ to whenuena e na dawhẹna aihọn ylankan ehe.—Mat. 25:31-34, 41, 46; Osọhia 7:9, 14.
20 Mọwẹ, Jesu wẹ Mose Daho lọ. E wà onú jiawu susu he Mose ma na ko penugo nado wà pọ́n gbede lẹ. Taidi yẹwhegán podọ whẹgbọtọ de, nuhe Jesu dọ po nuhe e wà lẹ po yinuwado whẹndo gbẹtọvi tọn blebu ji. Taidi Whlẹngántọ de, Jesu hẹn whlẹngán madopodo wá na gbẹtọvi he e fligọ lẹ, e ma yin whlẹngán ojlẹ gli tọn de gba. Ṣigba, omẹ nugbonọ hohowhenu tọn lẹ sọgan sọ plọn nususu mí gando Jesu go. To hosọ he bọdego mẹ mí na dọhodo lehe Jesu yin Davidi Daho lọ podọ Sọlọmọni Daho lọ do ji.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
Nawẹ Jesu klo hú Mose taidi
• yẹwhegán de gbọn?
• whẹgbọtọ de gbọn?
• whlẹngántọ de gbọn?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Apotin/Yẹdide to weda 26]
Aliho Devo He Mẹ Mose Taidi Jesu te Lẹ
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ jo otẹn yiaga yetọn do nado wadevizọn na Jehovah po omẹ etọn lẹ po.—2 Kọl. 8:9; Flp. 2:5-8; Heb. 11:24-26.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ wadevizọn taidi mẹyiamisisadode kavi yin dide gbọn Jehovah dali.—Malku 14:61, 62; Joh. 4:25, 26; Heb. 11:26.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ wá to oyín Jehovah tọn mẹ.—Eks. 3:13-16; Joh. 5:43; 17:4, 6, 26.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ yin homẹmimiọnnọ.—Osọha 12:3; Mat. 11:28-30.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ na núdùdù gbẹtọgun lẹ.—Eks. 16:12; Joh. 6:48-51.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ wadevizọn taidi whẹdatọ po sẹ́nnamẹtọ po.—Eks. 18:13; Mal. 4:4; Joh. 5:22, 23; 15:10.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ yin dide taidi nukọntọ do owhé Jiwheyẹwhe tọn ji.—Osọha 12:7; Heb. 3:2-6.
◻ Yé omẹ awe lẹpo wẹ yin alọdlẹndo taidi kunnudetọ nugbonọ Jehovah tọn.—Heb. 11:24-29; 12:1; Osọhia 1:5.
◻ To okú Mose po Jesu po tọn godo, Jiwheyẹwhe sẹ̀ agbasa yetọn do.—Deut. 34:5, 6; Luku 24:1-3; Owalọ 2:31; 1 Kọl. 15:50; Juda 9.