Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

Kumwiluka Yesu Wamubadika Mosi

Kumwiluka Yesu Wamubadika Mosi

Kumwiluka Yesu Wamubadika Mosi

‘Yehova Nzambi wakayimwekeshela kaprofwetu wamudi ana kwenu wakekala neyi ami; mwakamutiyililaña mwejima mwakayilejañayi.’—YILILU 3:22.

1. Indi Yesu wakojeja antu kwiladi?

 YAAKA nkulakaji yiyedi yinahituhu, añelu amavulu mwiwulu amuhamekeli Nzambi, nawa atubiña amakwawu atiyili iku kuhameka hamuloña wamwana weyala wavwalikili. (Luka 2:8-14) Chimwahitili yaaka makumi asatu, mwana yeniwu wakulili nawa watachikili mudimu wazatiliyi hadi yaaka yisatu nachikunku nawa wahimpili yuma yejima yamuchidi wamuntu. Philip Schaff weluka nsañu yakunyaka wahosheli kutalisha hadi iwu mukwenzi nindi: “Hela chakwila kwosi chuma chasonekeliyi, yuma yakoñeliyi nikuhosha yinasañumuni akwakusoneka amavulu kusoneka nyikanda, tumina, nijimpanji kushilahu akwakuleñaleña. Chumichi chamwekesha nawu wahimpa chihandilu chawantu.” Mukwenzi yeniwu waya mpuhu wadiña Yesu Kristu.

2. Indi kapostolu Yowanu wahoshelidi kutalisha hadi Yesu nimudimu Windi?

2 Kapostolu Yowanu wasonekeli nsañu yamudimu waYesu nawa hakukunkulula wahosheli nindi: “Kudi niyuma yayivulu yikwawu yeliliyi Yesu, yenoyu nayitoñojoki nami neyi ayisoneka yejima, mpata yamunu mwishina hiyadi kumona hakutenteka nyikanda yadi kusonekawuku.” (Yowanu 21:25) Yowanu welukili nindi nateli kusoneka hohu nsañu yantesha hansañu yejima yahosheliyi Yesu niyeliliyi muyaaka yisatu nachikunku. Hela chakwila Yowanu wasonekeli hohu yuma yantesha yaniyi nsañu yalema muNsañu yindi Yayiwahi, yuma yasonekeliyi yalema chikupu.

3. Tunateli kwiluka ñahi chikupu mudimu waYesu munkeñelu yaNzambi?

3 Nyikanda yikwawu yamuBayibolu kushilahu ninyikanda yalema yiwana yaNsañu Yayiwahi, yatulejaña nsañu yatela kukolesha chikuhwelelu chetu kutalisha hachihandilu chaYesu. Chakutalilahu, nsañu yamuBayibolu yawantu ashinshika adiñaku henohu Yesu kanda yenzi hanu hamaseki, yikweti nsañu yatukwashañaku kwiluka chikupu mudimu waYesu munkeñelu yaNzambi. Twayenu tushinshiki hadi awa antu.

Antu jaNzambi Emeneneñaku Kristu

4, 5. Hiyanyi emeneneñaku Yesu, nawa munjilanyi?

4 Yowanu niansoneki aNsañu Yayiwahi asatu ahosha hadi Mosi, Davidi niSolomoni neyi antu emeneneñaku Yesu neyi Wawayishewa waNzambi nawa Mwanta wakumbidi. Munjilanyi awa ambuña aNzambi akushankulu muyemeneneñaku Yesu, nawa yumanyi yitunateli kudizila kuniyi nsañu?

5 Kutena hohu nyidimu yantesha yadimena, Bayibolu yatulejaña nawu Mosi wadiñi kaprofwetu, ihaku nawa chamwinu. Yesu niyena hikaprofwetu, ihaku nawa chamwinu. Davidi wadiña kabiña nawa mwanta washindili ayilumbu jawaIsarela. Yesu niyena hikabiña nawa mwanta wemikaña mushindu. (Ezekeli 37:24, 25) Hampinji yadiñayi wakashinshi, Solomoni wadiñi nyuli wamaana nawa aIsarela adiluñishili kuwunda muchiyulu chindi. (1 Anyanta 4:25, 29) Yesu niyena wekala namaana chikupu nawa amutena nawu ‘Kalamba waKuwunda.’ (Isaya 9:6) Chakubula nikujinoka, mudimu waYesu Kristu wadifwana namudimu wanawa antu akusambila, hela chochu, mudimu waYesu munkeñelu yaNzambi wabadika chikupu. Chatachi, twesekejenu Yesu naMosi kulonda tumoni yuma yadifwana chiyatela kutukwasha kwiluka chikupu mudimu waYesu munkeñelu yaNzambi.

Mosi—Wemeneneñaku Yesu

6. Indi kapostolu Petulu walumbulwili ñahi chichalemena kumutiyilila Yesu?

6 Chimwahitili mpinji yantesha kufuma haPentekosta 33 C.E., kapostolu Petulu wasombolweli wuprofwetu waMosi washikijeweli hadi Yesu Kristu. Petulu wemeni mwizaza dawaYudeya mutembeli. Antu ‘ahayamini nankashi’ hampinji Petulu naYowanu yokiluwu mukwakulomba wadiñi chifwayi kufuma hakuvwalika kwindi, nawa antu ejima akeñeleña kumona chuma chazatikili. Petulu walumbulwili nindi ichi chihayamisha chazatikili hamuloña wakwila spiritu yaYehova yajila yazatikaña kuhitila mudi Yesu Kristu. Wasombolweli muNyikanda yachiHeberu, nakuhosha nindi: ‘Mosi wahosheli chalala nindi, Yehova Nzambi wakayimwekeshela kaprofwetu wamudi ana kwenu wakekala neyi ami, mwakamutiyililaña mwejima mwakayilejañayi.’—Yililu 3:11, 22, 23; tañenu Kuhituluka 18:15, 18, 19.

7. Muloñadi antu alejeleñayi Petulu chiyatiyishililuwu nsañu yahosheliyi kutalisha hadi kaprofwetu wamubadika Mosi?

7 Antu alejeleñayi Petulu elukili awa mazu aMosi. A Yudeya, amulemesheli Mosi chikupu. (Kuhituluka 34:10) Atalilileña chikupu kwinza kwakaprofwetu wamubadika Mosi. Kaprofwetu yeniwu hadi kwikala hohu wawayishewa waNzambi neyi Mosuku, ilaña “Kristu waNzambi, windi atondayi” Yehova.—Luka 23:35; Aheberu 11:26.

Yuma Yadifwana Hakachi kaYesu naMosi

8. Kufwanañananyi kwekala hakachi kachihandilu chaMosi nachaYesu?

8 Munjila jikwawu, chihandilu chaYesu chaheseki chadifwana nachaMosi. Chakutalilahu, hampinji yadiñawu anyikeki, wejima wawu Mosi niYesu apulukili kudi anyanta awukatu akeñeleña kuyijaha. (Kwidika 1:22–2:10; Matewu 2:7-14) Kubombelahu, mwayedi wawu ‘ayitambikili kufuma muEjipitu.’ Kaprofwetu Hoseya wahosheli nindi: “Hadiñiyi Isarela kansi, namukeñeli, natambikili mwanami weyala afumi muEjipitu.” (Hoseya 11:1) Mazu aHoseya atalishili kumpinji yakunyima halombweluwu munza waIsarela kufuma muEjipitu kudi Mosi, nlomboli atondeluwu kudi Nzambi. (Kwidika 4:22, 23; 12:29-37) Hela chochu, mazu aHoseya hiyateneni hohu yuma yazatikili hanyimaku ilaña niyuma yakumbidi. Mazu indi hiwuprofwetu washikijeweli hampinji yafuntili Yosefu niMariya kufuma muEjipitu hamu naYesu hanyima yakufwa kwaMwanta Herodi.—Matewu 2:15, 19-23.

9. (a) Yihayamishanyi yakoñeli Mosi niYesu? (b) Shimunenu yuma yikwawu yadifwana hakachi kaYesu naMosi. (Talenu chikasha chinakwila nawu  “Jinjila Jikwawu Mwadifwanininuwu aYesu naMosi,” hefu 26.)

9 Wejima wawu Mosi niYesu akoñeli yihayamisha, chumichi chinakumwekesha nawu Yehova wayikwashileña. Kwesekeja nachahosha Bayibolu, Mosi wadiñi muntu watachi kukoña yihayamisha. (Kwidika 4:1-9) Chakutalilahu, Mosi wakoñeli yihayamisha kuzatisha menji hampinji yalejeli menji akaloña kaNile nimajiya aku kwikala mashi, Kaluñalwiji kaChinana akaambwili hakachi, nawa menji amwañeli mumalola amuchinkalampata. (Kwidika 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Yesu niyena wakoñeli yihayamisha kuzatisha menji. Chihayamisha chindi chatachi chadiñi chakubalumuna menji kwikala vinyu hachawija. (Yowanu 2:1-11) Kuhiñahu, wawundishili mankanda haKaluñalwiji kaÑaliliya. Nawa mpinji yimu, wendeli hewulu damenji. (Matewu 8:23-27; 14:23-25) Yuma yikwawu yadifwana hakachi kaMosi niMosi Muneni Yesu, yidi hachikasha  chidi hefu 26.

Kumwiluka Yesu Neyi Kaprofwetu

10. Nyidimwinyi yazatileñayi kaprofwetu walala, nawa muloñadi Mosi chekalililiyi kaprofwetu wamuchidiwu?

10 Antu amavulu atoñojokaña nawu kaprofwetu himuntu washimunaña hohu yuma yikamwekana kumbidi, ilaña iwu hidiwu mudimu hohu wakaprofwetuku. Kaprofwetu walala himuntu wamuhoshelañaku Yehova, washimunaña “nyidimu yaNzambi yañovu.” (Yililu 2:11, 16, 17) Nyidimu yindi yikwawu hikuprofweta yuma yikamwekana kumbidi, kumwekesha nkeñelu yaYehova, hela kushimuna wunsompeshi waNzambi. Mosi wadiña kaprofwetu wamuchidiwu. Washimwineñahu dehi chipupu chimu nachimu haYipupu Ikumi yaholokeleli Ejipitu. Washimwini Nshimbi yachitiyañenu haSinayi. Nawa walejeleña munza nkeñelu yaNzambi. Hela chochu, kaprofwetu wamubadika Mosi wenjili nkumininaku.

11. Yesu, washikijili ñahi mudimu wawukaprofwetu wamubadika Mosi?

11 Nkumininaku, muyaaka nkulakaji yakusambila, Zekariya waprofweteli hampinji yashimwiniyi nkeñelu yaNzambi kutalisha hadi mwanindi, Yowanu. (Luka 1:76) Mwana yeniwu wekalili Yowanu Mpapatishu, washimwini kwinza kwakaprofwetu muneni watalilileñawu wamubadika Mosi—Yesu Kristu. (Yowanu 1:23-36) Hakwikala kaprofwetu, Yesu washimwineñahu dehi yuma yayivulu. Chakutalilahu, washimwini hakufwa kwindi, kushimunañahu dehi chakafwayi, kwakafwilayi niantu akamujaha. (Matewu 20:17-19) Yesu washimwineñahu dehi cheñi kujilumuka kwaYerusalema nitembeli yachu, chumichi chahayamishili antiyilili jindi. (Maku 13:1, 2) Wuprofwetu windi wakundama nimumafuku etu.—Matewu 24:3-41.

12. (a) Indi Yesu walili ñahi chikuku chamudimu wakushimwina mukaayi kejima? (b) Muloñadi chitwembujolilaña chakutalilahu chaYesu makonu?

12 Kubombelahu hamudimu wawukaprofwetu, Yesu wadiñi mukwakushimwina nawa ntañishi. Washimwinini nsañu yayiwahi yaWanta waNzambi, nawa kwosi muntu washimwinineña chakubula woma neyi yenaku. (Luka 4:16-21, 43) Wadiñi ntañishi muneni chikupu. Antu amakwawu atiyili chatañishileñayi ahosheli nawu “Hikudi muntu wahoshahu dehi neyi iwuku.” (Yowanu 7:46) Yesu wadiñi wadikita chikupu mumudimu windi wakutandisha nsañu yayiwahi, nawa wayikolesheli atumbanji twindi kwikala adikita hakushimwina Wanta. Walili chikuku chamudimu wakushimwina nikutañisha mukaayi kejima nawa mudimu weniwu wunatwalekuhu nimakonu. (Matewu 28:18-20; Yililu 5:42) Chaaka chinamani, atumbanji twaKristu akushika kuyihita yitanu nayiyedi azatili maora akushika ku 1,500,000,000 kushimwina nsañu yayiwahi yaWanta nikutañisha antu adi nampwila yakudiza chalala chamuBayibolu. Komana mwadikitaña chikupu mumudimu weniwu?

13. Yumanyi yikutukwasha kwikala ‘atona’?

13 Chakubula nikujinoka, Yehova washikijili wuprofwetu wakumwekesha kaprofwetu wafwana Mosi. Indi kwiluka iyi nsañu kukuyileñela kwiladi? Komana, kwayileñelaña kukuhwelela chikupu mukushikijewa kwawuprofwetu wonenenuwu kutalisha hayuma yikatumwekena kumbidi? Eña, kutoñojoka chikupu hachakutalilahu chaMosi Muneni kwatuleñelaña kwikala ‘atona nawa ababala’ kutalisha hayuma yikukeña kwilayi Nzambi katataka.—1 Atesalonika 5:2, 6.

Mulemeshenu Kristu Neyi Ihaku

14. Indi Mosi wekalili ñahi ihaku hakachi kawaIsarela naNzambi?

14 Kufwana Mosi, Yesu wadiña ihaku. Mosi wadiña ihaku waNshimbi yachitiyañenu hakachi kaYehova nawaIsarela. Neyi anyana kaYakoba ovwahililili nshimbi jaNzambi, adi kwikala chuma chalema chaNzambi, chipompelu chindi. (Kwidika 19:3-8) Chitiyañenu chenichi chazatikili kufuma mu 1513 B.C.E. ndo-o nimuyaaka nkulakaji yakusambila C.E.

15. Indi Yesu wekala ñahi ihaku wasweja kulema?

15 Mu 33 C.E., Yehova wemikili chitiyañenu chachiwahi naIsarela wamuha, “aIsarela ambala aNzambi,” ekalili chipompelu chamukaayi kejima chatuñewa nawakwaKristu awayishewa. (Aŋalija 6:16) Mosi wadiña ihaku wachitiyañenu chanshimbi jasonekeliyi Nzambi helola, Yesu hiihaku wachitiyañenu chasweja kulema. Nzambi wasoneka Nshimbi yachitiyañenu chenichi munyichima yawantu. (Tañenu 1 Timotewu 2:5; Aheberu 8:10.) Dichi, “aIsarela ambala aNzambi” ekala chuma chalema chaNzambi, ‘munza wasoñaña nyikabu’ yaWanta wawuMesiya. (Matewu 21:43) Antu amuniwu munza wakuspiritu diwu ekala muchitiyañenu chachiha. Hela chochu, hidiwu ahetelaña hohu munichi chitiyañenuku. Antu amavulu nankashi, akadi kutwesha kuchinda, niantu amavulu afwa, akatambwila nkisu jahaya nyaka muloña wanichi chitiyañenu chasweja kulema.

Mulemeshenu Kristu Neyi Chamwinu

16. (a) Munjilanyi Yehova mwamuzatishililiyi Mosi kwamwina aIsarela? (b) Kwesekeja namukanda waKwidika 14:13, Nsulu yawamwinu hinyi?

16 Hawufuku wakwila kanda Ediki, anyana kaIsarela amakwawu adiñi mukukala. Chakubula nikunata mpinji, Nzambi walejeli kañelu kuhita mwituña daEjipitu, nakujaha anyana awedi ejima. Yehova wamulejeli Mosi nindi awedi aIsarela akupuluka neyi chakwila aIsarela anona mashi amwana kamukoku waPaseka nikuyiputa hachipamba chahewulu nihayipamba yayisu yawu. (Kwidika 12:1-13, 21-23) Dichi, elili mwenimu. Kuhiñahu, munza wejima wadiñi mukukala kwakweni. Kumbidi kwadiña Kaluñalwiji kaChinana nawa kunyima yawu ayikupishileña kudi makalu anjita akuEjipitu. Yehova cheñi wayamwinini kuhitila mudi Mosi, waambwili hakachi menji akaluñalwiji muchihayamisha.—Kwidika 14:13, 21.

17, 18. Munjilanyi Yesu mwekalilayi chamwinu wamubadika Mosi?

17 Hela chakwila wamwinu weniwu wadiñi wabadika, wamwinu wakoñeliyi Yehova kuhitila mudi Yesu wasweja kubadika chikupu. Yesu diyi njila muyamwininuwu antu ovwahila kufuma kuwuduñu wanshidi. (Aroma 5:12, 18) Nawa iwu wamwinu ‘hikukuula kwahaya nyaka.’ (Aheberu 9:11, 12) Ijina daYesu dalumbuluka nawu “Yehova Diyi Chamwinu.” Yesu, Chamwinu chetu hela Mukwakuhandisha, watupulwisha kunshidi jetu nawa watwenzulwila njila yakudiluñisha yuma yayiwahi kumbidi. Kuhitila mukuyamwina kuwuduñu wanshidi, Yesu wapulwisha atumbanji twindi kukuzuwa kwaNzambi nikuyileñela ekali nawulunda wawuwahi naYehova.—Matewu 1:21.

18 Yesu chayamwininiyi antu kufuma kunshidi chakaletesha antu kumpinji yakumbidi kusubuka kuyikatu nikukufwa. Hakwila twiluki chakekala chumichi, toñojokenu hachuma chazatikili hampinji Yesu yayiliyi kwitala deyala wejina daJayirusa, wafwishili mwana wamumbanda wayaaka 12. Yesu wamukolesheli Jayirusa nindi: “Bayi wutiya womaku; kuminaku dakukuhwelela hohu, wukukola kwindi.” (Luka 8:41, 42, 49, 50) Kwesekeja nachahosheliyi, chalala mwana wasañukili kufuma mudi afu. Anvwali jindi azañaleli chikupu. Ichi dinu munateli kufwikija muzañalu wasweja wutwakadiluñisha hampinji yakasañukawu ‘antu ejima adi mumajamu akatiya izu daYesu; nakwidikamu.’ (Yowanu 5:28, 29) Chalala, Yesu diyi Chamwinu, Mukwakutuhandisha.—Tañenu Yililu 5:31; Titusa 1:4; Chimwekeshu 7:10.

19, 20. (a) Indi kutoñojoka hamudimu waYesu neyi Mosi Muneni kukutukwasha ñahi? (b) Indi chibaba chinahiñuhu chikahosha hankahi?

19 Kwiluka netu tunateli kukwasha antu kuhetela muñovu jaYesu jakupulwisha, kwatuleñelaña kuzata nañovu mumudimu wakushimwina nikutañisha. (Isaya 61:1-3) Kubombelahu, kutoñojokaña hamudimu waYesu neyi Mosi Muneni kwatuleñelaña kukuhwelela chikupu netu wakamwina atumbanji twindi neyi nenzi dehi nakusompesha antu atama.—Matewu 25:31-34, 41, 46; Chimwekeshu 7:9, 14.

20 Eña, Yesu hiMosi Muneni. Wakoñeli yuma yayivulu yabadika kulema yabulili kukoñayi Mosi. Mazu aYesu neyi kaprofwetu niyuma yakoñeliyi neyi ihaku yakwashaña antu ejima. Hakwikala Chamwinu, Yesu wamwina antu chahaya nyaka. Hela chochu, kudi yuma yayivulu yakudiza hadi Yesu kuhitila mudi antu ashinshika akunyaka. Chibaba chinahiñuhu chikahosha hadi Yesu neyi Davidi Muneni nawa Solomoni Muneni.

Munateli Kulumbulula?

Indi Yesu wamubadika ñahi Mosi neyi

• kaprofwetu?

• ihaku?

• chamwinu?

[Malwihu aKuzatisha haKudiza]

[Chikasha/Mwevulu wudi hefu 26]

  Jinjila Jikwawu Mwadifwanininuwu aYesu naMosi

◻ Wejima wawu ashili yifulu yalema kulonda kumukalakela Yehova niantu jindi.—2  Akorinda 8:9; Afwilipi 2:5-8; Aheberu 11:24-26.

◻ Wejima wawu akalakeli neyi awayishewa hela ‘akristu.’—Maku 14:61, 62; Yowanu 4:25, 26; Aheberu 11:26.

◻ Wejima wawu emeneneñaku ijina daYehova.—Kwidika 3:13-16; Yowanu 5:43; 17:4, 6, 26.

◻ Wejima wawu adiñi adizoza.—Kuchinda 12:3; Matewu 11:28-30.

◻ Wejima wawu adiishili mazaza awantu.—Kwidika 16:12; Yowanu 6:48-51.

◻ Wejima wawu adiñi ansompeshi nawa akwakuhana nshimbi.—Kwidika 18:13; Malaki 4:4; Yowanu 5:22, 23; 15:10.

◻ Wejima wawu ayinkeli mudimu wakwikala mutu wetala daNzambi.—Kuchinda 12:7; Aheberu 3:2-6.

◻ Wejima wawu ayiteneni nawu aYinsahu jaYehova ashinshika.—Aheberu 11:24-29; 12:1; Chimwekeshu 1:5.

◻ Wejima wawu chiyafwiluwu, Nzambi wayijiikili.—Kuhituluka 34:5, 6; Luka 24:1-3; Yililu 2:31; 1 Akorinda 15:50; Yuda 9.