A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Mosia Ropui Zawk Chu Ngaihlu Rawh

Mosia Ropui Zawk Chu Ngaihlu Rawh

Mosia Ropui Zawk Chu Ngaihlu Rawh

“Lal Pathianin keimah mi siam ang hian in unaute zîngan zâwlnei pakhat a siamsiak ang che u; . . . a sawi apiang chu in ngaihthlâksak ang.”—TIRH. 3:22.

1. Engtin nge Isua Krista chuan mihring chanchin chu a tihdanglam?

KUM sâng hnih kal taa mipa naupang tuemaw a lo pian khân, vântirhkoh tam tak chuan Pathian an fak a, chu chu berâm vêngtu ṭhenkhat chuan an lo hria a ni. (Lk. 2:8-14) A hnu kum sawm thumah chuan, chu naupang chu puitling a lo ni chho va, kum thum leh a chanve chauh awhtu a rawngbâwlna chu a ṭan a; mahse, mihringte chanchin chu a thlâkthleng thawk a ni. Kum zabi 19-naa thilthleng chanchin ziaktu Philip Schaff-a chu, chu tlangvâl chanchin hetianga ziak tûra chêttîr a ni: “Lehkha tlar khat lek pawh ziak si lovin, ani chuan hmân lai leh tûn laia mi ropui tam takte aiin mi tam tak chu sermon te, thusawi te, sawihona te, lehkhabu te, milem te, leh hla thute thlenga ziak tûrin a chêttîr zâwk a ni,” tiin. Chu tlangvâl chhinchhiah tlâk tak chu Isua Krista a ni.

2. Tirhkoh Johana’n Isua leh A rawngbâwlna chanchin eng nge a sawi?

2 Tirhkoh Johana chuan Isua rawngbâwlna chanchin a ziak chu: “Tin, hêng lo hi Isua thiltih a dang tam tak a la awm, chûng chu ziak fai vek ni dâwn sela, lehkhabu ziak tûr zawng zawng chu khawvêlah pawh hian lengin ka ring lo,” tiin a tlip a ni. (Joh. 21:25) Johana chuan chûng kum thum leh a chanve chhûnga Isua thusawi leh thiltih tam takte zînga tlêm tê chauh a ziak thei tih a hria a. Chuti chung chuan Johana Chanchin Ṭha ziaka thilthleng chanchin târ lante chu a hlu hle.

3. Engtin nge Pathian thiltuma Isua chanvo chu kan hriatthiam lehzual theih?

3 Chanchin Ṭha ziak pawimawh tak palite bâkah, Bible châng dangte pawhin Isua nun chanchin kimchang tak chu rinna tichak thei tûrzâwngin a târ lang a. Entîr nân, Isua leia lo kal hmaa nung Bible-a mi rinawm ṭhenkhatte chanchinah chuan Pathian thiltuma Isua chanvo min hriatthiamtîr lehzualtu thute a tel a ni. Chûng zînga ṭhenkhat chu ilo ngaihtuah ang u.

Hmân Laia Mi Rinawmte Chuan Isua An Entîr Lâwk

4, 5. Tuin nge Isua entîr lâwk a, eng kawngtein nge a entîr lâwk?

4 Chanchin Ṭha ziaktu Johana leh mi dang pathumte chuan Mosia, Davida, leh Solomona te chu Pathian Hriak Thiha leh Lal ruat Isua entîr lâwktute angin an sawi a. Eng kawngin nge hmân laia Pathian chhiahhlawhte chuan Isua an entîr lâwk a, chûng chanchinte aṭang chuan eng nge kan zir theih?

5 A tawizâwnga sawi chuan, Bible chuan Mosia chu zâwlnei, palai, leh chhan chhuaktu a ni tih min hrilh a. Isua pawh chutiang tho chu a ni. Davida chu berâm vêngtu leh Israel hmêlmate hnehtu lal a ni a. Isua pawh chu berâm vêngtu leh hnehtu lal a ni bawk. (Ezek. 37:24, 25) Rinawm taka a awm chhûng chuan, Solomona chu rorêltu fing a ni a, a lalna hnuaiah Israelte chu remna chênin an thla a muang hle a. (1 Lal. 4:25, 29) Isua pawh chu a fing hle a, “Remna Lal” tia koh a ni bawk. (Is. 9:6) Krista Isua chanvo chuan chûng mi hmasate chanvo nên inanna a nei a; mahse, Pathian thiltuma Isua chanvo chelh chu nasa takin a ropui zâwk a ni tih a chiang hle. A hmasain, Isua leh Mosia chu han khaikhin ta ila, chu chuan Pathian thiltuma Isua chanvo hre thiam lehzual tûra min ṭanpui dân ilo en ang u.

Mosia—Isua Entîr Lâwktu Chu

6. Engtin nge tirhkoh Petera chuan Isua thu ngaihthlâksak a ṭûlzia a hrilhfiah?

6 C.E. 33 Pentikost hnu lawkah, tirhkoh Petera chuan Isua Kristaa thleng famkim Mosia hrilh lâwkna chu a la chhuak a. Petera chu biak ina Pathian betu mipui hmaah a ding a ni. Johana nêna pian tirh ata kebai pakhat kutdawha awm an tihdam chuan, mipui chuan “mak an ti êm êm a,” thil awm dân hre tûrin an pung khâwm a ni. Petera chuan chu thiltih mak tak mai chu Isua Krista kal tlanga Jehova thlarau thianghlim hna thawh a nih thu a hrilhfiah a. Tichuan, Hebrai Pathian Lehkhabu aṭanga la chhâwngin, ani chuan: “Mosia ngeiin, ‘Lal Pathianin keimah mi siam ang hian in unaute zîngan zâwlnei pakhat a siamsak ang che u; ani chuan thu zawng zawng in hnêna a sawi apiang chu in ngaihthlâksak ang,’” a ti a ni.—Tirh. 3:11, 22, 23; Deuteronomy 18:15, 18, 19 chhiar rawh.

7. Engvângin nge Petera thusawi ngaithlatute chuan Mosia aia zâwlnei ropui zâwk chungchâng a sawi chu an hriatthiam theih?

7 Hêng Mosia thusawite hi Petera thusawi ngaithlatute tân an thil hriat ṭhan tak a nih a rinawm. Juda mi an nih angin, Mosia chu an ngaisâng hle si a. (Deut. 34:10) Mosia aia ropui zâwk zâwlnei lo kal tûra chu an lo nghâkhlel hle a ni. Chu zâwlnei chu Mosia anga Pathian hriak thih satliah mai ni lovin, hun rei tak ata tawha Pathian sawi lâwk Messia, “Pathian thlan Krista,” a ni.—Lk. 23:35; Heb. 11:26.

Isua leh Mosia Inannate

8. Mosia leh Isua nun inanna ṭhenkhat chu engte nge ni?

8 Isua lei lam nun leh Mosia nun chuan inanna ṭhenkhat a nei a. Entîr nân, Mosia leh Isua chuan an nausên laiin lal râwng tak kut chu an pumpelh ve ve a. (Ex. 1:22–2:10; Mt. 2:7-14) Chu bâkah, an pahnihin ‘Aigupta ram ata koh chhuah’ an ni ve ve a ni. Zâwlnei Hosea chuan: “Israel hnam chu a naupan lai ata tawh ka hmangaih a, Aigupta ram ata ka fapa atân ka ko chhuak a ni,” tih a sawi. (Hos. 11:1) Hosea sawi chu Pathian ruat hruaitu, Mosia’n Aigupta aṭanga Israel hnam a hruai chhuah lai chanchin a ni a. (Ex. 4:22, 23; 12:29-37) Amaherawhchu, Hosea thute chu hun kal tawha thilthleng chauh ni lovin, nakina lo thleng tûr a sawina pawh a ni. A thute chu Lal Heroda thih hnua Josefa leh Mari’n Aigupta aṭanga Isua an hruai kîr leh huna thleng famkim hrilh lâwkna a ni.—Mt. 2:15, 19-23.

9. (a) Eng thil makte nge Mosia leh Isua’n an tih? (b) Isua leh Mosia inanna dangte chu sawi rawh. (Phêk 26-naa “Isua Hi Mosia Ang A Nihna Kawng Dangte” tih bâwm chu en rawh.)

9 Mosia leh Isua chuan thil mak an ti ve ve a, chu chuan Jehova ṭanpuina an dawnzia a târ lang. Mosia chu hriat theih tawh china thil mak ti hmasa ber a ni ngei mai. (Ex. 4:1-9) Entîr nân, Mosia’n tui hmangin thil mak a ti a; thu a pêk khân, Nile Lui tui leh an dîlte chu thisenah a chang a, Thupui Sen chu a inṭhen a, thlalêra lungpui aṭangin tui a luang chhuak bawk a ni. (Ex. 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Isua pawhin tui hmangin thil mak a ti ve bawk a. A thil mak tih hmasa ber chu inneihnaah tui chu uain-a a chantîr kha a ni. (Joh. 2:1-11) A hnuah, Galili Tuipui so but but chu a tireh a. Ṭum khat phei chu tui chungah a kal hial a nih chu! (Mt. 8:23-27; 14:23-25) Mosia leh Mosia Ropui Zâwk, Isua inanna dang ṭhenkhat chu phêk 26-na bâwmah hmuh theih a ni.

Krista Zâwlnei Nihna Hre Thiam Rawh

10. Zâwlnei dik tak hnathawh chu eng nge ni a, engvângin nge Mosia chu chutiang zâwlnei a nih?

10 Mi a tam zâwkte chuan zâwlnei tih chu nakin hun tûr sawi lâwktu angah an ngai a; mahse, chu chu zâwlnei mawhphurhna zînga pakhat chauh a ni. Zâwlnei dik tak chu Jehova tâna thusawitu, “Pathian thiltih ropuite” puang chhuaktu a ni. (Tirh. 2:11, 16, 17) Thil dang a hrilh lâwkte zîngah chuan, nakin huna thil lo thleng tûr puan chhuahna te, Jehova thiltum pêng ṭhenkhat târ lan te, a nih loh leh Pathian rorêlna puan chhuah te a tel thei a. Mosia chu chutiang zâwlnei chu a ni. Ani chuan Aiguptaa tla tûr Hri Sâwmte chu a sawi lâwk a. Sinai tlângah Dân thuthlung chu dawngin, Israelte a hmêlhriattîr a. An hnênah Pathian duhzâwng a zirtîr bawk. Mahse, a tâwpah chuan Mosia aia zâwlnei ropui zâwk chu a lo awm dâwn a ni.

11. Engtin nge Isua chuan Mosia aia zâwlnei ropui zâwk a nihna chu a hlen?

11 A hnuah, kum zabi khatnaah Zakaria chuan a fapa Johana chungchânga Pathian thiltum chu târ langin zâwlnei angin thu a hril lâwk a. (Lk. 1:76) Chu fapa chu Baptistu Johana a lo ni a; ani chuan hun rei tak chhûnga an lo nghah tawh Mosia aia ropui zâwk zâwlnei—Isua Krista—lo kal tûr thu a puang chhuak a ni. (Joh. 1:23-36) Zâwlnei a nih angin, Isua chuan thil tam tak a sawi lâwk a. Entîr nân, a thih tûr thu te, a thih dân tûr te, a thihna hmun tûr te, leh thi tûra tih a nih dân tûrte chu a sawi lâwk a ni. (Mt. 20:17-19) Isua chuan Jerusalem chu a biak in nên lam tihchhiat a ni ang tih a sawi lâwk bawk a, chu chu a thu ngaithlatute chuan mak an ti hle. (Mk. 13:1, 2) A thu hrilh lâwkna chuan kan tûn lai hun thleng a huap a ni.—Mt. 24:3-41.

12. (a) Engtin nge Isua chuan khawvêl pum huap thu hrilhna atân bul a lo ṭan? (b) Engtin nge tûn lai hian Isua entîrna chu kan zui?

12 Isua chu zâwlnei a nih bâkah, thu hriltu leh zirtîrtu a ni bawk a. Pathian Ram chanchin ṭha chu a hril a, a aia thusawi huaisen zâwk rêng an awm lo. (Lk. 4:16-21, 43) Ani chu zirtîrtu ropui ber a ni a. A thu ngaithlatu ṭhenkhat chuan: “Sawtiang rêngin miin thu an sawi ngai lo,” an ti. (Joh. 7:46) Isua chuan chanchin ṭha thehdarhna kawngah ṭhahnem a ngai hle a, a hnungzuitute chu Lalram tâna a neih ang ṭhahnemngaihna nei tûrin a fuih a ni. Chutiang chuan, tûn thlenga la thawh zawm zêl khawvêl pum huapa thu hrilh leh zirtîr siamna hna bul chu a lo ṭan a ni. (Mt. 28:18-20; Tirh. 5:42) Ni kum khân, Krista hnungzuitu mi maktaduai sarih chuangte chuan Ram chanchin ṭha hrilh nân leh a ngaihventute Bible thutak zirtîr nân dârkâr 1,500,000,000 vêl an hmang a. Chu hnaah chuan theih tâwp chhuahin i tel ve em?

13. Engin nge ‘meng reng’ tûrin min ṭanpui ang?

13 Jehova chuan Mosia ang zâwlnei pakhat tungding tûra hrilh lâwkna chu a tifamkim tih rinhlelh rual a ni lo. Engtin nge he hriatna hian a nghawng che? Chu chuan kan hma lawka lo thleng tûr thlarauva thâwk khum hrilh lâwknate i rinna chu a tinghet sauh vem? Ni e, Mosia Ropui Zâwk entîrna siam ngun taka ngaihtuahna chuan nakin lawka Pathian thiltih tûrte chu ‘menga ngaihven zâwk’ tûrin min chêttîr a ni.—1 Thes. 5:2, 6.

Krista Palai Nihna Chu Ngaihlu Rawh

14. Engtin nge Mosia chu Israelte leh Pathian inkâra palai a nih?

14 Mosia angin, Isua chu palai a ni a. Mosia chu Jehova leh Israelte inkâra Dân thuthlung palai a ni. Jakoba fate’n Pathian dânte an zawm chuan, Pathian ro thlan bîk, a kohhranho an ni reng ang. (Ex. 19:3-8) Chu thuthlung chu B.C.E. 1513 aṭangin C.E. kum zabi khatna thlengin a ding reng a ni.

15. Engtin nge Isua chu palai chungnung zâwk a nih?

15 C.E. 33 khân, Jehova chuan Israel thar, hriak thih Kristiante hmanga din khawvêl pum huap kohhran lo ni chho, “Pathian Israelte” nên thuthlung ṭha zâwk a siam a. (Gal. 6:16) Mosia thuthlung palai nihnaah chuan lung phêka Pathian ziak dânte a tel laiin, Isua thuthlung palai nihna erawh chu a chungnung zâwk a. A dânte chu mihringte thinglungah Pathianin a ziak a ni. (1 Timothea 2:5; Hebrai 8:10 chhiar rawh.) Chuvângin, tûnah chuan “Pathian Israelte” chu Messia Lalram “rah chhuah tûr hnam” Pathian ro thlan bîk an ni. (Mt. 21:43) Chu thlarau lam hnam thara awmte chu thuthlung tharah an tel ve a. Chuti chung chuan, anni chu a hlâwkpuitu tûr awmchhun an ni lo. Mipui tam tak, tûna thihnaa hmuhîl tawh tam takte ngei pawhin chu thuthlung ṭha bîk tak avângin chatuan malsâwmna an dawng ang.

Krista Chhan Chhuaktu Nihna Chu Ngaisâng Rawh

16. (a) Eng kawngin nge Jehova chuan Mosia chu Israelte chhan chhuah nâna a hman? (b) Exodus 14:13 sawi angin, chhan chhuaktu Bul ber chu tunge ni?

16 Aigupta an chhuahsan hma zân khân, Israel fa ṭhenkhat chu dinhmun hlauhawm takah an ding a. Nakin lâwkah chuan, Pathian vântirhkoh chuan Aigupta ram chu fangin, an fatîr zawng zawng chu a that dâwn a ni. Jehova chuan Mosia hnênah Israelte chuan Kalhlên Kût berâm no thisen chu kawngka biang pahnih leh kawngka lu chunga an tah chuan an fatîrte chu chhandam an ni ang tih a hrilh a. (Ex. 12:1-13, 21-23) Chutiang tak chuan a thleng ta ngei a ni. A hnuah, Israel hnam pum chu dinhmun hlauhawm takah an ding leh a. Anni chu Tuipui Sen leh a ûmtu Aigupta indo tawlailîr inkâra dan behin an awm a ni. Jehova chuan Mosia hmangin tuipui chu mak tak maiin a ṭhen a; a mite chu a chhan chhuak leh ta a ni.—Ex. 14:13, 21.

17, 18. Eng kawngin nge Isua chu Mosia aia chhan chhuaktu ropui zâwk a nih?

17 Chûng chhan chhuahna thiltihte chu a ropui ngei mai; mahse, Isua hmanga Jehova chhan chhuahna thiltih chu a ropui zâwk hle. Isua chu sual bawih aṭanga thuâwih mihringte chhan chhuahna a ni. (Rom 5:12, 18) Tin, chu chhan chhuahna chu “chatuana tlanna” a ni bawk. (Heb. 9:11, 12) Isua tih hming chu “Jehova Chu Chhandamna A Ni” tihna a ni a. Min Chhan Chhuaktu, a nih loh leh Chhandamtu a nih angin, Isua chuan tûn hmaa kan sualte aṭanga min chhan chhuah bâkah, nakina nun ṭha zâwk kan neih theih nân kawng min hawnsak bawk a ni. Isua chuan a hnungzuitute chu sual bawih aṭanga chhan chhuakin, Pathian thinurna aṭangin a chhanhim a, chu chuan Pathian Jehova nên inlaichînna ṭha tak a neihtîr a ni.—Mt. 1:21.

18 Isua pêk sual aṭanga chhan chhuahnaah chuan a sawh khâwk chhe tak—natnate leh thihnate aṭanga zalênna pawh a la tel ang. Chu mi huna thil awm dân tûr mitthla thiam nân, Jaira ina Isua a va kal lai chu ngaihtuah ta ila. Jaira fanu kum 12 mi chu a thi a. Isua chuan Jaira hnênah: “Hlau suh, ring mai rawh, chutichuan a dam leh ang,” tiin a tiam a ni. (Lk. 8:41, 42, 49, 50) A sawi ang ngei chuan hmeichhia chu a tho leh ta! A nu leh pate hlim dân tûr chu i suangtuah thei em? I suangtuah thei a nih chuan, thawhlehna huna ‘thlâna awm zawng zawngin [Isua] aw hriaa, an chhuah vek’ huna kan hlim nasat dân tûr chu i suangtuah ve thei ngei ang. (Joh. 5:28, 29) Isua chu Chhandamtu, min Chhan Chhuaktu a va ni tak êm!—Tirhkohte 5:31 chhiar rawh; Tit. 1:4; Thup. 7:10.

19, 20. (a) Engtin nge Mosia Ropui Zâwk anga Isua chanvo ngaihtuahna chuan min nghawng? (b) A dawta thuziakah eng nge kan ngaihtuah ang?

19 Isua chhan chhuahna thiltih hlâwkpui tûrin mi dangte kan ṭanpui thei tih hriatna chuan thu hrilh leh zirtîrnaa tel tûrin min tur a. (Is. 61:1-3) Chu bâkah, Mosia Ropui Zâwk anga Isua chanvo ngaihtuahna chuan mi suaksualte chunga rorêl tûra a lo kal hunah chuan a hnungzuitute chu a chhan chhuak ngei dâwn tih min rin nghehtîr lehzual a ni.—Mt. 25:31-34, 41, 46; Thup. 7:9, 14.

20 Ni e, Isua chu Mosia Ropui Zâwk a ni a. Mosia tih theih ngai loh tûr thil mak tam tak a ti a ni. Zâwlnei anga Isua thusawite leh palai anga a thiltihte chuan mihring zawng zawngte chu a nghawng a. Chhan Chhuaktu a nih angin, Isua chuan chhanchhuah tlâk mihringte tân rei lo tê ni lo, chatuan daih chhandamna a pe a ni. Mahse, hmân lai mi rinawmte aṭangin Isua chanchin hriat belh tûr tam tak a la awm cheu va. A dawta thuziak chuan Davida Ropui Zâwk leh Solomona Ropui Zâwk a nih dân chu a târ lang ang. (w09 4/15)

Kan Hrilhfiah Thei Em?

• Zâwlnei angin engtin nge Isua chu Mosia aia a ropui zâwk?

• Palai angin engtin nge Isua chu Mosia aia a ropui zâwk?

• Chhan chhuaktu angin engtin nge Isua chu Mosia aia a ropui zâwk?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 26-naa bâwm/milem]

Isua Hi Mosia Ang A Nihna KAWNG DANGTE

□ Jehova leh a mite rawng bâwl tûrin dinhmun sâng tak an kalsan ve ve.—2 Kor. 8:9; Phil. 2:5-8; Heb. 11:24-26.

□ Hriak thih, a nih loh leh ‘krista’ angin rawng an bâwl ve ve.—Mk. 14:61, 62; Joh. 4:25, 26; Heb. 11:26.

□ Jehova hmingin an lo kal ve ve.—Ex. 3:13-16; Joh. 5:43; 17:4, 6, 26.

□ Thuhnuairawlhna an lantîr ve ve.—Num. 12:3; Mt. 11:28-30.

□ Mi tam tak an hrai puar ve ve.—Ex. 16:12; Joh. 6:48-51.

□ Rorêltu leh dân petu-ah an ṭang ve ve.—Ex. 18:13; Mal. 4:4; Joh. 5:22, 23; 15:10.

□ Pathian chhûngte zîngah lû nihna pêk an ni ve ve.—Num. 12:7; Heb. 3:2-6.

□ Jehova thuhretu rinawm anga târ lan an ni ve ve.—Heb. 11:24-29; 12:1, 2, NW; Thup. 1:4, 5.

□ Mosia leh Isua an thih hnuin, Pathian chuan an ruang a la bo ve ve.—Deut. 34:5, 6; Lk. 24:1-3; Tirh. 2:31; 1 Kor. 15:50; Jud. 9.