Neke ki te tumu manako rikiriki

Neke ki te ngai o te au tumu tuatua

Ariki ia Iesu—Te Davida Maata Atu e te Solomona Maata Atu

Ariki ia Iesu—Te Davida Maata Atu e te Solomona Maata Atu

Ariki ia Iesu​—Te Davida Maata Atu e te Solomona Maata Atu

“I na, e maata teia ia Solomona.”​—MATA. 12:42.

1, 2. Ki te tangata, eaa i riro ei ei mea poitirere e kua akakiteia kia Samuela kia akatainu ia Davida ei ariki?

KARE tona tu akaraanga mei to te ariki. Kareka ki te peroveta ko Samuela, e tamaiti mapu tiaki mamoe ua rai aia. E tetai, kare tona oire a Betelehema i te oire rongonui. No runga ia Betelehema kua akatakaia mai e “e mea ngiti rai koe, . . . kia kapiti katoa ki roto i te au tausani i Iuda ra.” (Mika 5:2) Penei me akaraia atu kare a Davida i te tangata puapinga e no roto mai aia i tetai manga oire meangiti ua. Inara, te aere ra te peroveta ko Samuela ka akatainu iaia ei ariki no Iseraela no te tuatau ki mua.

2 Kare ko te mapu tane ko Davida te tamaiti mua ta tona metua tane ko Iese, i oronga kia Samuela kia akatainu; e kare katoa e koia te rua me kore te toru. E kare katoa a Davida, te varu o te tamaiti a Iese i reira i te aerenga mai a Samuela ki te ngutuare o Iese i te akatainu i tetai tamaiti a taua tangata akarongo mou ra kia riro koia te ariki ka aru mai no taua enua ra. Inara ko Davida ta Iehova i iki, e ko te reira te mea puapinga roa atu.​—1 Samu. 16:1-10.

3. (a) Eaa ta Iehova e manako ana e ei mea puapinga roa atu me unuunumou mai aia i tetai tangata? (e) I te taime i akatainuia ai a Davida, eaa tei tupu i muri ake i tona akatainuia anga?

3 Ko ta Iehova e kite ra kare a Samuela e kite ana. Te kite ra a Iehova eaa tei roto i te ngakau o Davida, e kua mareka rava aia i te reira. Ki te Atua, kare ko te akaraanga o vao te mea puapinga; ko te tu tikai ra o te tangata i roto. (E tatau ia 1 Samuela 16:7.) No reira i te kite anga a Samuela e kare a Iehova e iki i tetai o te au tamariki tamaroa pakari ake a Iese, kua pati atura aia kia apaiia mai te tamaiti openga mei te ngai angai mamoe. Te akakite ra te papaanga e: ‘Kua unga atura [a Iese] i te tangata, e kua arataki mai [ia Davida] ki roto. E tangata muramura, e te mata meitaki, e te tu meitaki kia akara atu. E kua tuatua mairā Iehova, Ka tu, ka akatainu iaia; koia oki tena. Kua rave iorā Samuela i taua āriki manongi ra, e kua akatainu atura iaia i rotopu i tona ai tuakana ra: e mei taua rā maira te vaerua o Iehova i te tae anga mai ki runga ia Davida.’​—1 Samu. 16:12, 13.

Akatutu mai a Davida ia Karaiti

4, 5. (a) Akataka mai i tetai au tu aiteite i rotopu ia Davida raua ko Iesu. (e) No teaa ka tau ei kia kapiki ia Iesu e ko te Davida Maata Atu?

4 Mei ia Davida rai, i anauia a Iesu i Betelehema mei tetai 1,100 mataiti i muri ake i te anauia anga a Davida. I roto i te mata o te manganui, kare katoa rai to Iesu tu akaraanga mei to te ariki. Koia oki, kare aia i te tu ariki ta te manganui o Iseraela e manako ra. E oti akera, mei ia Davida rai, koia ta Iehova i iki. Mei ia Davida rai, e mea akaperepereia aia e Iehova. * (Luka 3:22) No runga katoa ia Iesu, ‘kua tae te vaerua o Iehova ki runga iaia.’

5 E maata atu rai te au tu aiteite i rotopu i nga tokorua. Ei akatauanga, kua pikikaaia a Davida e tona tumu korero ko Ahitophela, e kua pikikaa katoaia a Iesu e tana apotetoro ko Iuda Ikariota. (Sala. 41:9; Ioa. 13:18) E tu toto mapu pakari katoa rai to Davida raua ko Iesu no te ngai akamorianga o Iehova. (Sala. 27:4; 69:9; Ioa. 2:17) Kua riro katoa ia Iesu te terono o Davida. I mua ake ka anau ei a Iesu, kua akakite tetai angera ki tona metua vaine e: “Na te Atua e oronga mai i te terono o tona metua o Davida nona.” (Luka 1:32; Mata. 1:1) Inara, i te mea e ka akatupuia te au taputou pouroa o te Mesia i roto ia Iesu, tei runga rava atu aia ia Davida. Koia te Davida Maata Atu, te Ariki Mesia tei tapapaia mai ana no tetai tuatau roa.​—Ioa. 7:42.

Aru i te Ariki Tiaki Mamoe

6. Na roto i teea au mataara i riro ei a Davida ei tiaki mamoe meitaki?

6 E tiaki mamoe katoa a Iesu. Eaa ra te au tu o te tiaki mamoe meitaki? E tangata akarongo mou aia e te ngakau toa i te akono, i te angai, e i te paruru i tana anana. (Sala. 23:2-4) I tona mapuanga, e tiaki mamoe a Davida, e kua akono meitaki tikai aia i te mamoe a tona metua. E tu ngakau toa tikai tona me rokoia tana anana e te kino e kare aia e mataku ana i te paruru i te mamoe mei te riona e te pea.​—1 Samu. 17:34, 35.

7. (a) Eaa tei akapapa ia Davida no tana au angaanga ei ariki? (e) Akapeea a Iesu i te akaari anga e e Tiaki Mamoe Meitaki aia?

7 Kua riro te au mataiti i pou ia Davida i vao i te au koro e i runga i te au maunga i te akono i tana au mamoe, ei akapapa iaia no te au angaanga pakari e te au apainga no te tiaki anga i te iti tangata o Iseraela. * (Sala. 78:70, 71) Kua akaari katoa mai a Iesu e e tiaki meitaki tikai aia. E rauka mai ana tona maroiroi e te aratakianga mei ia Iehova iaia e arataki ra i tana “anana iti” e tana au “mamoe ke atu.” (Luka 12:32; Ioa. 10:16) No reira ko Iesu te Tiaki Mamoe Meitaki. Kua kite meitaki aia i tana anana e e taiku ana aia i te ingoa o tana au mamoe. Maata tikai tona inangaro i tana au mamoe e iaia i te enua nei kua akaatinga puareinga ua aia iaia uaorai no ratou. (Ioa. 10:3, 11, 14, 15) Ei Tiaki Mamoe Meitaki, kua rauka ia Iesu i te rave i tetai mea kare rava e rauka ia Davida i te rave. Kua akatuera tana atinga oko i te mataara no te tangata kia akaoraia mai mei te mate. Kare e rauka i tetai ua atu apinga kia tapu iaia mei te arataki anga i tana “anana iti” ki te oraanga mate kore i te rangi, e i te arataki anga i tana “mamoe ke atu” ki te oraanga mutu kore i roto i tetai ao ou e te tuatua tika, kare e au enemi mei te ruko te tu i reira.​—E tatau ia Ioane 10:27-29.

Aru i te Ariki Upokotu

8. Akapeea a Davida i riro mai ei ei ariki upokotu?

8 Ei ariki, e toa mataku kore tikai a Davida i te paruru i te enua o te iti tangata o te Atua, e “kua ora iorā Davida ia Iehova i te au aerenga katoa nona ra.” I raro ake i ta Davida aratakianga, kua akamaataia atu te kena o te iti tangata mei te kauvai o Aiphiti ki te kauvai Eupharati. (2 Samu. 8:1-14) Na roto i te maroiroi o Iehova, kua riro mai a Davida ei tutara ma te mana maata. Te akakite ra te Pipiria e: “Tutuki atura te rongo o Davida e pini ua ake te pa enua ravarai; kua tuku iorā Iehova i te mataku iaia ki runga i te pa enua katoa.”​—1 Para. 14:17.

9. Akamarama mai e i akapeea a Iesu i roto i tona turanga ei Ariki ikiia no te tuatau ki mua i upokotu ei.

9 E tangata mataku kore rai a Iesu mei te Ariki ko Davida. Ei Ariki ikiia no te tuatau ki mua, kua akaari aia i tona mana ki rungao i te au temoni, na te akaora mai anga i te tangata mei te akakeuanga a te temoni. (Mare. 5:2, 6-13; Luka 4:36) E kare katoa e mana o te enemi maata, ko te Tiaporo ko Satani, ki rungao iaia. Ma te turuturu a Iehova, kua upokotu a Iesu ki rungao i teia ao i raro ake i te mana o Satani.​—Ioa. 14:30; 16:33; 1 Ioa. 5:19.

10, 11. Eaa ta Iesu tuanga angaanga ei Ariki Tumutoa i te rangi?

10 Mei tetai 60 mataiti i muri ake i to Iesu matenga e tona tuakaou anga ki te rangi, kua rauka ia Ioane tetai orama tei totou mai no runga ia Iesu i roto i Tana tuanga angaanga ei Ariki Tumutoa i te rangi. Kua tata a Ioane e: “I na, e oroenua teatea: e e ana ta tei noo ki rungao; e e korona tei orongaia mai nona: aere atura aia ma te upokotu atu e kia upokotu atu rai.” (Apo. 6:2) Ko Iesu te akaoro ra i taua oroenua teatea. “E korona tei orongaia mai nona” i te mataiti 1914 i tona akateronoia anga ei Ariki i roto i te Patireia i te rangi. I muri ake i te reira, kua “aere atura aia ma te upokotu atu.” Ae, e ariki upokotu a Iesu mei ia Davida rai. I muri poto ua ake tona akariroia anga ei Ariki no te Patireia o te Atua, kua autu aia ki rungao ia Satani i roto i te tamaki, e kua uri mai iaia e tana au temoni ki raro nei i te enua. (Apo. 12:7-9) Ka akaoro ua atu rai aia ma te autu e “kia upokotu atu rai,” i te akapou takiri anga i to Satani akatereanga kino.​—E tatau ia Apokalupo 19:11, 19-21.

11 Inara, mei ia Davida katoa rai, e ariki ngakau aroa ua a Iesu, e ka paruru aia i te “aronga maata rava” i te tuatau o Aramakito. (Apo. 7:9, 14) Tetai katoa, i raro i ta Iesu tutaraanga e tona aronga akatuangaia, koia te 144,000, tei akatuia mai, ka rauka te “tuakaouanga to tei mate, te aronga tuatua-tika e te aronga tuatua-tika kore.” (Anga. 24:15) Te aronga tei akatuia mai ki runga nei i te enua ka rauka ia ratou te manakonakoanga no te oraanga mutu kore. E oraanga meitaki tikai te tapapa maira ia ratou i te tuatau ki mua! Kia akakoro ngaueue kore atu rai tatou i te “rave i te meitaki,” kia ora ua atu tatou me akakiia te enua ki te au tangata mataora e te tuatua tika, o te Davida Maata Atu.​—Sala. 37:27-29.

Pauia mai ta Solomona Pure no te Pakari

12. I pure a Solomona no teaa?

12 Te akatutu katoa maira a Solomona te tamaiti a Davida ia Iesu. * Te riro anga mai a Solomona ei ariki, kua mama atu a Iehova kiaia i roto i te moemoea e kua akakite kiaia e ka oronga atu Aia i tetai ua atu apinga tana ka pati mai. Ka rauka ua ia Solomona kia pati kia maata tona apinga nui, tona mana, me kore tetai oraanga roa. Inara, kua pati aia ma te noinoi kore e: “O mai ana i tenana i te pakari e te kite kiaku nei, kia aere au ki vao e kia oki mai ki roto ki mua i te aroaro o teianei aronga tangata: e tika oki iaai kia akava i teianei iti-tangata noou i te maata?” (2 Para. 1:7-10) Kua pau mai a Iehova i te pure a Solomona.​—E tatau ia 2 Paraleipomeno 1:11, 12.

13. Akapeea i kore ei e rauka kia akaaiteia to Solomona pakari, e koai ra te Tumu o tona pakari?

13 Me vai akarongo mou ua a Solomona kia Iehova, kare roa te tuatua a tona au taeake e aite mai ki tana au tuatua pakari. ‘E toru tausani maseli’ a Solomona i tuatua ai. (1 Ari. 4:30, 32, 34) E manganui tei tataia, e te puapinga maata nei rai te reira ki te aronga tei kimi i te pakari. Kua aere roa mai te ariki vaine o Seba mei tetai 2,400 kiro mita kia timata i te pakari o Solomona ki te au “tuatua pikipiki.” Kua umere tikai aia i ta Solomona i tuatua e i te apinga nui o tona patireia. (1 Ari. 10:1-9) Te akakite maira te Pipiria i te Tumu no to Solomona pakari i te akakite anga e: “Kua kimi maira to te ao katoa nei ia Solomona, kia akarongo ratou i tana tuatua pakari i tukuia mai e te Atua ki roto i tona ngakau.”​—1 Ari. 10:24.

Aru i te Ariki Tu Pakari

14. Na roto i teea au mataara a Iesu i ‘maata atu ei ia Solomona’?

14 Okotai ua rai tangata tei runga rava atu tona pakari i to Solomona. Ko Iesu Karaiti taua tangata ra, tei akataka mai iaia uaorai e koia tei ‘maata atu ia Solomona.’ (Mata. 12:42) Kua tuatua a Iesu i “te tuatua o te ora mutu kore.” (Ioa. 6:68) Ei akaraanga, kua kapiti mai te Tuatua i Runga i te Maunga i tetai au kaveinga no runga i tetai au materi a Solomona. E maata atu te au apinga ta Solomona i akamarama mai te ka riro ei apai mai te mataora ki te tangata tei akamori ia Iehova. (Mase. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Kua akaketaketa mai a Iesu e e rauka mai ana te mataora mou tikai mei te au apinga ua te piri atura ki te akamorianga a Iehova e ki te akatupuanga i ta te Atua au taputou. Kua akakite aia e: “E mataora to te aronga tei manako i to ratou anoano i te pae vaerua, no ratou oki te patireia o te au rangi ra.” (Mata. 5:3, NW) Te aronga tei akono i te au kaveinga ka kitea i roto i te au apiianga a Iesu, ka vaitata roa atu ratou kia Iehova, “te tumu o te ora.” (Sala. 36:9; Mase. 22:11; Mata. 5:8) Ko Karaiti “te pakari o te Atua.” (1 Kori. 1:24, 30) Ei Ariki Mesia, kua rauka ia Iesu Karaiti ‘te vaerua o te pakari.’​—Isa. 11:2.

15. Ka akapeea tatou e puapingaia ai mei te pakari no ko i te Atua?

15 Ka akapeea ra tatou ei au pipi na te Solomona Maata Atu, e puapingaia ai mei te pakari no ko i te Atua? I te mea e te akaariia maira te pakari o Iehova i roto i tana Tuatua, kia tauta pakari tatou i te kimi i te reira na te apii meitaki anga i te Pipiria, i te au tuatua tikai a Iesu tei rekotiia, e na te akamanako anga no runga i ta tatou i kite. (Mase. 2:1-5) Ka anoanoia tatou kia aruaru ua rai i te pati ki te Atua no te pakari. Te akapapu maira te Tuatua a te Atua e ka pauia mai ta tatou au pure ngakau tae no te tauturu. (Iako. 1:5) Ma te tauturu a te vaerua tapu, ka kitea ia tatou te pakari mou tikai i roto i te Tuatua a te Atua te ka tauturu ia tatou kia akakoromaki i te au akaaoanga e kia rave i te au ikianga pakari. (Luka 11:13) Kua kapiki katoaia a Solomona e ko “te Orometua” tei ‘maata tana apii anga ki te tangata.’ (Kohe. 12:9, 10) Ei Upoko no te putuputuanga Kerititiano, e orometua katoa a Iesu no tona iti tangata. (Ioa. 10:16; Kolo. 1:18) No reira, e mea meitaki rava kia aere tatou ki te au uipaanga a te putuputuanga, te ngai ka ‘maata te apii anga’ ka rauka ia tatou.

16. Eaa ra te tu aiteite e kiteaia ra i rotopu ia Solomona raua ko Iesu?

16 E maata ua atu ta Solomona i rave. Kua akaaere aia i te porokaramu patuanga no te enua, te akaaere i te patu anga i te au are ariki, te au mataara, te au ara vai, te au oire vairanga apinga, te au oire no te au kariota, e te au oire no te aronga akaoro oroenua. (1 Ari. 9:17-19) Kua puapingaia te patireia katoa mei tana au angaanga patuanga. E tangata patu katoa a Iesu. Kua patu aia i tana putuputuanga ki runga i te “papa.” (Mata. 16:18) Ka akaaere katoa aia i te angaanga patuanga te ka raveia i roto i te ao ou.​—Isa. 65:21, 22.

Aru i te Ariki o te Au

17. (a) Eaa ra tetai tu takake rava o ta Solomona tutara anga? (e) Eaa ra tei kore i rauka ia Solomona kia rave?

17 No roto mai te ingoa Solomona i tetai kupu ko tona aiteanga tumu e “au.” Kua tutara mai te Ariki ko Solomona mei Ierusalema, te aiteanga o taua ingoa ra koia oki “Tango o e Rua Turanga Au.” Kua akairoia tana tutaraanga no e 40 mataiti ki te au aite koreia i roto i te enua o Iseraela. Te akakite ra te Pipiria no runga i taua au mataiti ra e: “Noo ua iora Iuda raua ko Iseraela ma te au, ko te tangata katoa i raro ake i tana vine, e tana suke, mei Dana mai e tae ua atura ki Bereseba, e ope rava akera to Solomona au rā.” (1 Ari. 4:25) Noatu te reira, kare rai e rauka ia Solomona ma tona pakari maata i te akarangatira mai i tona au tangata mei te tuikaaanga o te maki, te ara, e te mate. Ka akarangatira mai ra te Solomona Maata Atu i tona au tangata mei taua au mea pouroa ra.​—E tatau ia Roma 8:19-21.

18. I roto i te putuputuanga Kerititiano, eaa ra te au akameitakianga tei rauka ia tatou?

18 I teianei katoa i roto i te putuputuanga Kerititiano, kua rauka ia tatou te turanga au. E tika rava e te noo rekareka nei tatou i roto i tetai parataito pae vaerua mou tikai. Kua rauka ia tatou te au ma te Atua e ma to tatou tangata tupu. Ka akara ana i ta Isaia i totou no runga i te au akameitakianga e kite nei tatou i teia tuatau: “E tupaki oki ratou i ta ratou au koke ei auri arote, e ta ratou au korare ra, ei tipi tope ïa: kare tetai enua e tamaki mai ki tetai enua i te koke, kare oki ratou e apii akaou i te tamaki.” (Isa. 2:3, 4) Na te akarotai anga ia tatou ki te vaerua o te Atua, te akamaata atura tatou i te tu ruperupe o te parataito pae vaerua.

19, 20. Eaa ra te au tumuanga tau no tatou kia pereperekavana?

19 Inara ka maata roa atu te meitaki o te tuatau ki mua. Ei au tangata kauraro e rekareka nei i te turanga au i raro i ta Iesu tutaraanga tei kore i kiteia ana i mua ana, ka akaora marie uaia ratou i te tapeka o te mate e tae ua atu ratou ki te turanga apa kore. (Roma 8:21) I muri ake me autu mai ratou i te timataanga openga me ope te Tutaraanga o te Tauatini Mataiti, ‘ka noo ia te aronga maru ra i te enua, e ka rekareka ratou i te maata o te au.’ (Sala. 37:11; Apo. 20:7-10) E tika rava e ka maata rava atu ta Iesu Karaiti tutaraanga i ta Solomona na roto i te au mataara kare rava e rauka ia tatou kia akamanako atu!

20 Ia Iseraela e pereperekavana ra i raro i te akaaereanga a Mose, a Davida, e Solomona, ka pereperekavana maata roa atu tatou i raro i ta Karaiti tutaraanga. (1 Ari. 8:66) Kia akameitakiia a Iehova no tei tono mai i tana Tamaiti anau tai​—te Mose Maata Atu, te Davida Maata Atu, e te Solomona Maata Atu!

[Au Tataanga Rikiriki i Raro]

^ para. 4 Penei ko te aiteanga o te ingoa Davida koia oki “Akaperepere.” I te taime i papetitoia ai a Iesu e i tona akaumuangaia, kua tuatua mai a Iehova mei te rangi i te kapiki anga iaia e ko “taku Tamaiti akaperepere.”​—Mata. 3:17; 17:5.

^ para. 7 I taua taime rai, kua riro mai a Davida mei te punua mamoe rai tei irinaki i tona tiaki. E akara ua ana aia ki te Tiaki Maata ko Iehova, no te paruruanga e te aratakianga. “Ko Iehova toku tiaki,” i akakite ei aia ma te irinaki pu tikai. “Kare rava au e ngere.” (Sala. 23:1) Kua akataka mai a Ioane Papetito ia Iesu e ko “te Punua-mamoe a te Atua.”​—Ioa. 1:29.

^ para. 12 Te mea umere, ko te aiteanga o te rua o to Solomona ingoa ko Iedidia, koia oki “Te Inangaroia e Iehova.”​—2 Samu. 12:24, 25, akara i te tataanga i te matamata.

Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?

• Akapeea a Iesu i riro ei e ko te Davida Maata Atu?

• Akapeea a Iesu i riro ei e ko te Solomona Maata Atu?

• Eaa taau i mareka no runga i te Davida Maata Atu, koia katoa oki te Solomona Maata Atu?

[Au Uianga Apii]

[Tutu i te kapi 31]

Kua akaata mai to Solomona pakari no ko i te Atua i te pakari o te Solomona Maata Atu

[Tutu i te kapi 32]

Ka maata rava atu ta Iesu tutaraanga i te tutaraanga a Solomona raua ko Davida i roto i te au mataara kare rava e rauka ia tatou kia akamanako atu!