NUEVA YORK llaqtapaqqa, 1909 wata sumaq wata karqa, imaraykuchus chay watapaq, Manhattanmanta, Queens nisqakama, Manhattan nisqa puente chantá Manhattanmanta Brooklyn nisqakama Queensboro nisqa puente ruwayta tukukurqa.

Jehovamanta sutʼinchaqkunapaqpis, Watch Tower Bible and Tract Society corporacionninkupaq ima, chay wata may sumaq wata kallarqataq. Charles T. Russell chay corporacionmanta kamachiqjina, Diospa Reinonmanta Jallpʼantinpi willakunan kasqanta yacharqa (Mateo 24:14). Chayrayku kay corporación Pittsburgh llaqtapi (Pensilvaniapi) kanallanmantapuniqa, Brooklynpi (Nueva Yorkpi) kananqa, aswan allin kasqanta tʼukurirqa. Chayrayku 1908 watapi ripunankupaq wakichikuyta qallarirqanku, 1909 wata qallariyninpaqtaq Brooklynman ripurqanku.

Jaqay tiempopi Diospa Reinonmanta willakunanpaq wakichiqkunaqa, periodicosniqta achkha runasman Bibliamanta yachachiyta atikusqanta  yacharqanku. Chayrayku 1908 watapaqqa, Russellpa sapa semanapaq Bibliamanta yachachiykunata wakichisqantaqa, 11 wakjina periodicospi urqhuyta qallarirqanku, kay periodicosta ruwaqkunataq sapa semana 402.000 periodicosta urqhuq kanku.

Chaywanpis Russellqa, Bibliamanta yachachiykuna astawan achkha periodicospi urqhukuyta atikusqanta yuyarqa, nirqataq: “Periodicosta urqhuspa llamkʼaq hermanosqa, Bibliamanta yachachiykunata wakichisqanchikta, juk jatun llaqtapi periodicosniqta urqhusunman chayqa, Estados Unidospi tukuy tiyakuqkuna ñawirinankuta, juk watapi chay yachachiykuna may chhika periodicospiña urqhukunanta ima ninku”. Ajinata Russellwan compañerosninwan yuyasqankurayku, corporacionpaq juk edificiota Brooklynpi maskʼayta qallarirqanku.

¿Imaraykutaq Brooklynpi? Russellllataq chayta kutichirqa, nirqataq: “Diospa yanapayninta mañakuspa, juk yuyayllaman chayarqayku, Jallpʼantinpi willakunanpaq, Brooklynpi llamkʼanaykuta. Imaraykuchus kay llaqtapiqa achkha runas tiyakunku, imaymana religionestaq tiyan”, nispa. Chay akllasqankuqa, may allin karqa, imaraykuchus Russell Bibliamanta yachachisqanqa, pisi tiempollapi 2.000 periodicospiña urqhukuchkarqa.

Chantá 1909 watapaq Gran Bretañapi, Alemaniapi, Australiapi ima, sucursales kicharikusqan, wak suyuspi sucursales kicharikunallantaq kachkasqan imaqa, Nueva Yorkpi corporación kasqan, may allin kasqanta rikukurqa, kay llaqtamanta wak suyusman rinapaq barcos, ñankuna, tren ima kasqanrayku.

Ñawpaqtaqa, kay corporación 1880 watapi, Allegheny llaqtapi [kunan kay llaqtaqa Pittsburgh llaqtap qayllitanpi kachkan] kicharikurqa. Biblia Wasi nispataq suticharqanku, 1896 watapaqtaq 12 runas chaypi llamkʼachkarqanku.

Chaywanpis 1909 watapaqqa, Brooklynpiña kachkaspa, mayqin edificiopichus tiyakuchkarqanku  chaytaqa, Betel nispa suticharqanku. * Imaraykuchus Hicks callepi, 13-17 numeroyuq rantisqanku edificioqa, “Beecherpa Betelnin” nisqa sutiwan riqsisqa karqa, chay edificiop dueñon Henry Ward Beecher sutikusqanrayku. Chantá, kay runallamantataq, Columbia Heights callepi kaq juknin wasinta rantirqanku. Kay 1 marzo 1909 watamanta The Watch Tower revistapiqa, (kunantaq qhichwapi, Torremanta Qhawaq revista) jinata sutʼinchakurqa: “‘Beecherpa Betelnin’ sutichasqa edificiota, chantá kay edificiop dueñollanmantataq mana yuyaspalla juknin kaq wasintawan rantisqaykuqa, tʼukunapaqjina. [...] Chayrayku maypichus tiyakuchkayku kay edificioqa ‘Betel’ nisqa sutikunqa, musuq oficinastaq ‘Brooklynmanta Tabernaculo’ nisqa sitikunqa; manañataq ‘Biblia Wasi’ nisqa sutiwanchu riqsikunqa”.

Chaymantapacha Brooklynpi, chantá astawan qhipaman Wallkillpi, Pattersonpi ima, wak oficinas, imprentas, chaypi llamkʼaqkunapaq wasis ima ruwakurqa. Tukuy kaykunatataq Betel nispa suticharqanku. Pachantinpi 113 Betel wasis tiyan, chay wasispitaq pachantinpi Diospa Reinonmanta willakunanpaq, chunka jisqʼunniyuq waranqamanta astawan Jehovamanta sutʼinchaqkuna llamkʼachkanku.

Brooklynpi kaq edificiostaqa, 1909 watapi, enero 31 pʼunchaypi Jehová Diosman jaywakurqa, chantá septiembre 6 pʼunchayninpi, kay edificiota riqsinankupaq tukuyta waqyarirqanku. May chhika Jehovamanta sutʼinchaqkuna, [chay tiempopi Bibliamanta Yachakuqkuna nisqa sutiwan riqsisqas] Betel wasita riqsiq jamurqanku. Wakinkunaqa, Saratoga Springs llaqtapi jatun tantakuy tukukusqantawan, Nueva York llaqtakama 320 kilometrosta viajarqanku. Charles T. Russelltaq, jamuqkunata allin jamusqa kasqankuta nirqa. *

Kunanpis kay Betel wasiman riqkunaqa, allin jamusqas kanku. Sapa watataq achkha runas, tawa chunka waranqamanta astawan, kay wasita riqsiq jamunku. Chiqamanta nisunman kay Betelpi Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, may chhika runas Diospa Reinonmanta yachakunankupaq, llamkʼachkallasqankutapuni.