Nayrar sarantasipkakiñäni, Jehová Diosan jachʼa urupax jakʼankxiwa

“Nayrar sarantañäni jachʼa jaqir tukuñkama.” (HEB. 6:1.)

1, 2. ¿Kunapachas Jerusalenankiri ukat Judeankir cristianonakax ‘qullunakar sarxapxañapäna’?

 MÄ KUTIX akham sasaw arkirinakapax Jesusar jisktʼapxäna: “¿Kawkïrïnis chimpuxa jumax kuttʼankät ukkaxa, ukhamarak akapach tukuskan uka urutsa?” sasa. Uk qhanañchtʼañatakixa, mä profecía arsuwayäna, ukat uka profeciax nayrïr patak maranakanwa nayraqat phuqasïna. Kuna muspharkañanakas pasañapäna ukanakatwa parlaskäna, ukanak uñjasaw jupanakax akapachan tukjäwipax jakʼankxatapa amuyasipxañapäna. Kunapachatï ukanak pasañapäna ukhaxa, “Judeankirinakax qullunakaruw jaltxapxaña[päna]” (Mat. 24:1-3, 15-22). Ukampis ¿arkirinakapax ukanakat amuyasipxpachänti, ukat kuntï Yatichiripax lurapxätaw siskäna uk istʼapxpachänti?

² Ukat 61 maranxa, Jerusalén markana ukat uka jakʼan jakasir jilat kullakanakaruw apóstol Pablox mä carta qillqatayna. ¿Kuna amtampis qillqpachäna? Kuna tiemponsa jakasipki uk amuyasipxañapatakiw qillqäna. Janiw ‘jachʼa tʼaqhisïwi’ urunakan wali jakʼankatap amuyasipkänti, phisqa marakiw faltxäna (Mat. 24:21). 66 maranxa, romanonakan ejercitopax Cestio Galo sat chachan pʼiqtʼataw Jerusalén mark muyuntapxäna. Ukampis niya tʼunjañampïpxäna ukhaw mä akatjamat sarxapxäna, ukhaw Jerusalenankiri ukat Judeankir cristianonakax qullunakar sarxapxañapäna.

3. ¿Kamsasas Pablox hebreo jilat kullakanakar iwxtʼäna, ukat kunatsa?

³ Kunanakas Jesusan arunakap phuqasitap uñachtʼayäna ukat kuna lurañas wakisïna ukxa, cristianonakax sumwa amuyasipxañapäna. Ukampis yaqhipanakax “janiw ukxa mäki amuytʼapkänti”. Jan ukasti ñuñuskir wawanakjamäpxänwa (Hebreos 5:11-13 liytʼasiñapawa). Ukat walja maranak taqi chuym yupaychirinakasa ‘jakkir Diosat jithiqtxapxänwa’ (Heb. 3:12). Uka uru jakʼankatapa yatisinsa, yaqhipax tantachäwinakar jan sarir ‘yatitäpxänwa’ (Heb. 10:24, 25). Ukatwa Pablox akham sas iwxtʼäna: “Nayrar sarantañäni jachʼa jaqir tukuñkama, Cristo tuqit qallta yatichäwinak maysar apanukusa” sasa (Heb. 6:1).

4. ¿Kunatsa suma amuytʼasirïñax wali wakiskirixa, ukat kun lurañasasa?

⁴ Ukampis Jesusan profecianakapax jichhürunakanwa sumpach phuqasiski. Jehová Diosan “jachʼa urupaxa jakʼankiwa”, mä arunxa, Supayan apnaqat akapachax niyaw tʼunjatäni (Sof. 1:14). Ukatwa wali amuyumpi sarnaqañasa, Diosampis sum apasiñasaraki (1 Ped. 5:8). Ukampis ¿ukhamti sarnaqasktanxa? Chiqas nayrar sartaskakiñäni ukhaxa, uka urun jakʼankatapxa janiw armkañäniti.

¿Kunjamas amuytʼasir cristianoxa?

5, 6. 1) ¿Kunjamas amuytʼasir cristianoxa? 2) ¿Nayrar sartañatakix kun lurañasasa?

⁵ Pablox jachʼa jaqir tukuñkama nayrar sartapxam sasaw hebreo cristianonakarux säna, ukat kunsa ukatakix lurapxañapäna uksa yatiyarakïnwa (Hebreos 5:14 liytʼasiñapawa). “Jachʼa jaqinakaxa”, mä arunxa, amuytʼasir cristianonakax janiw “leche” mayaki umapkiti, jan ukasti “waña manqʼa” manqʼapxaraki. Ukatwa “Diosan qallta yatichäwinakap[sa]”  “jan amuytʼkay amtanakapsa” yatipxaraki (1 Cor. 2:10). Ukat kuntï yatipki ukarjam sarnaqañatakiw wal chʼamachasipxi, ukatwa kunanakatï walïki jan walïki uksa sum amuyapxi. Ukhamasti kuna amtar puriñatakisa kuntï Bibliax siski ukarjamaw amtapxi, ukat ukarjam phuqañatakiw chʼamachasipxaraki.

⁶ “Ukatwa kuntix istʼktan ukarux wali amuyu uchañasa, jan thakit maysar saranukuñataki” sasaw Pablox qillqatayna (Heb. 2:1). Jïsa, jan amuytʼasisaw maysar saranuksna. Jan ukhaman uñjasiñatakixa, Biblia liyisasa tantachäwinakar sarasasa “kuntix istʼktan ukarux wali amuyu uchañasa[wa]”. Ukat sapa mayniw akham jisktʼasiñasaxa: “¿Diosan yatichäwinakap yatiqaskaktti jan ukax qallta yatichäwinaka yatiqasakich qhiparxtxa? ¿Aliq phuqañatakikit Diosar luqtaskpachätxa, jan ukax taqi chuymach luqtaskpachätxa? ¿Diosan arunakapat jukʼampi yatxatañatakisa ukat nayrar sartañatakisa kunsa luriristxa?” sasa. Ukhamax jukʼampwa Diosan arunakapat yatxatañasa ukat istʼasirïrakiñasa, ukhamatwa nayrar sartaskakiñäni.

¿Sumti Diosan Arup uñtʼta?

7. Diosan Arupat jukʼampi yatxatasaxa, ¿kuna askinaksa jikxatsna?

⁷ “Lechemp uywatanakasti ñuñuskir wawanakjamawa, ukanakasti janiw kunäkitix chiqa jakäwix ukx amuytʼapkiti” sasaw Pablox qillqatayna (Heb. 5:13). Nayrar sarantaskakiñatakix sumwa Diosan Arupata ukat Bibliat apstʼat qillqatanakamp chika taqi chuyma yatxatañasa, ukanakxa ‘Amuyasiri Chiqapa Uywata’ tuqiw Jehová Diosax apayanistu (Mat. 24:45-47, MT). Ukhamatwa kunjamtï Diosax amuyki ukham amuyarakiñäni, mä arunxa, kunatï walïki ukat jan walïki ukwa sum amuyañäni. Uk amuytʼañatakix Rosa sat mä kullakat parltʼañäni. * Jupax akham siwa: “Sapüru Biblia liyipxam siski uka iwxtʼanakar istʼañaw wal yanaptʼitu. Pä maratwa Biblia liyiñ tukuyta, ukhaw kunjam Diosasa ukat Jupatakix kunanakas walïki ukat jan walïki, ukat kunja chʼamanisa, qhawqha yatiñanisa uk sumpacha amuyta. Ukaw jan waltʼäwinakar saykatañatakix yanaptʼitu” sasa.

8. ¿Kunjamsa Biblia liyiñax yanaptʼistani?

⁸ Sapürutï Biblia liyiñäni ukhaxa, yatichäwinakapax wal chʼamañchtʼistani (Hebreos 4:12 liytʼasiñapawa). Kunjam jaqïñasasa ukatakiw yanaptʼistani ukat sapürjamaw Jehová Diosax aski jaqit uñjarakistani. Ukhamasti, ¿janit Biblia liyiñataki ukat lupʼiñataki tiempo jukʼampi apstʼasiñax wakiskaspa?

9, 10. ¿Bibliat sum yatxatasax kun lurañasasa? Uk mä uñachtʼäwimpi qhanañchtʼma.

⁹ Kunjamatï uñjawayktanxa, Bibliat janiw mä jukʼak yatiñasäkiti, jan ukasti sum yatxatañasawa. Pablox jakkäna uka tiemponakanxa, khitinakatï ‘ñuñuskir wawjamapkäna’ ukanakax inas Bibliat mä jukʼa yatipxchïna. Ukampis kunas wali wakisirïki uk janiw amuyapkänti, kunattix janiw yatiqataparjam sarnaqapkänti. Kuna amtar puriñatakis janiw Biblian iwxanakaparjam amtapkänti, ukatwa kunäkitix chiqa jakäwix uk jan amuyapkänti.

 ¹⁰ Ukhamax kuntï Bibliax siski uk sum yatxatasaxa, ukarjam sarnaqañasawa. Uk amuytʼañatakix Kyle sat mä kullakat parltʼañäni. Jupax mä irnaqir masipampiw jan waltʼayaskataynati. Ukampis jupax askichañ munäna. ¿Kuns ukatakix luräna? Jupax akham siwa: “Kuntï Romanos 12:18 qillqatan siski uk amtasta, ukanx akham siwa: ‘Kawkikamatix puedepkta ukakamax taqinimpis jumanakax sumankapxam’ sasa. Ukatwa irnaqäw tukuyxarux jumampiw parlañ munta sasax jupar sista”. Wali sumwa jupamp parltʼasitayna, ukat masipax kunsa Kylex sumthapiñatak lurkatayna uk uñjasax wal muspharatayna. Ukat saskakiwa: “Jiwasatï Biblian iwxanakaparjam lurañäni ukhaxa, janiw kuna jan walinsa uñjaskañäniti, ukwa yatiqta” sasa.

Istʼasirïñasawa

11. Jan walin uñjasisax Diosan kamachinakap istʼañax chʼamäspawa, ¿kunas uk uñachtʼayistu?

¹¹ Kuntï Bibliax siski ukarjam sarnaqañax chʼamäspawa, yämas kunapachatï jan waltʼäwin jikxatastan ukhaxa. Amuytʼañataki, Jehová Diosax israelitanakar Egiptot qhispiykäna uka qhipatxa, jan uma utjatapatwa Moisés contra parlapxäna ukat ‘Diosarus yantʼapxarakïna’ (Éxo. 17:1-4). Jehová Diosampi mä arustʼäwir mantapxatapatxa pä phaxsikïskänwa, “kunanaktix Tatitux arski ukanakxa lurapxäwa” sasaw sapxäna, ukampis yaqha diosaruw yupaychapxäna (Éxo. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). ¿Kunatsa uk lurapxpachäna? Mä kutix israelitanakampiw Moisesax amparap luqtasa amalecitanakar atipjayatayna, ukampis jichhax jupax janiw ukankkänti, walja tiempow Horeb qulluna yatichäwinak katuqaskäna, ¿wasitatwa amalecitanakax nuwasir jutapxani sasat israelitanakax axsarayasipxpachäna? (Éxo. 17:8-15.) Inas ukhamächïna, ukampis jupanakax “jan istʼiriw tukupxäna” (Hech. 7:39-41). Uka qhipatsti axsarañatwa israelitanakax Suma Uraqiru janix mantapkänti. Ukatwa Pablox jilat kullakanakaru jan israelitanakjam jan iyawsirinakäpxamti sasax iwxtʼäna (Heb. 4:3, 11).

12. ¿Kunjamsa Jesusax istʼasirïñ yatiqäna, ukat ukax kunatakis wakichäna?

¹² Cristianonakjam nayrar sartaskakiñatakixa, Jehová Diosan kamachinakap istʼañatakiw chʼamachasiñasa. Awisaxa, tʼaqhisisaw istʼasirïñ yatiqtanxa, uk amuytʼañatakix Jesusat parltʼañäni (Hebreos 5:8, 9 liytʼasiñapawa). Alaxpachanxa Jesusax taqi kunanwa Awkipar istʼäna. Ukampis aka Uraqir jutkäna ukhaxa, Awkipan munañap lurañax chʼamänwa, wal tʼaqhisïna ukat llakisïna. Ukham jan waltʼäwin uñjasisaw suma istʼasirïñ yatiqäna, ukat ukaw suma Apnaqirïñapatakisa Jilïr Sacerdotïñapatakis wakichäna.

13. ¿Kunjamsa cristianjamax nayrar sartatas uñachtʼaysna?

¹³ ¿Jiwasax ukham istʼasirirakïtanti? ¿Jan waltʼäwin uñjasisas Jehová Diosar istʼaskakiñäniti? (1 Pedro 1:6, 7 liytʼasiñapawa.) Jupax wali sumwa sarnaqañ tuqitsa parlañ tuqitsa Arupat liyisin yatiqañ tuqitsa yatichistu, tantachäwinakar ukat yatiyir sarañ tuqitsa qhanwa yaticharakistu (Jos. 1:8; Mat. 28:19, 20; Efe. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Heb. 10:24, 25). ¿Jan walin uñjasisasa uka iwxanak istʼasktanti? Ukhamtï luraskstanxa, nayrar sartatasax qhanäniwa.

¿Kunatsa amuytʼasirïñasa?

14. Kunatï walïki ukat jan walïki uka tuqit amuytʼasiñaxa, ¿kunjamsa mä jilatar jan walit jarkʼaqäna?

¹⁴ Kunapachatï mä cristianox kunatï walïki  ukat jan walïki uk sum amuyxi ukhaxa, aka ñanqhapachan ‘kunayman qʼañu luräwinakapatsa’ wal amuyasi (Efe. 4:19). Uk amuytʼañatakix Santiago jilatat parltʼañäni, uka jilatax Bibliat apstʼat qillqatanak liytʼapuniwa, ukat kuntï yatiqki ukaxa, jupatakix wali askipuniwa. Mä kutix mä irnaqäw jikxatatayna, ukanx niya warmikamakiw irnaqapxäna. Jupax siwa: “Irnaqir masinakajatxa, waljanix jan phinqʼani jan wali warminakäpxänwa, ukampis maynïrix janiw ukhamäkänti, ukat Bibliatsa yatiqañ munarakïnwa. Ukat mä uruxa, irnaqäwinxa jupampikiw mä utan qhiparapxta, ukat jupaw jan phinqʼani katuntitu. Sawkasiskpachaw sasaw qalltan amuyayäta, ukampis ukham jan luraskakiñapatakix janiw kamachañjamäkänti. Ukhaw kunsa mä jilatax irnaqäwipan ukhaman uñjasisax luräna uk amtasta. Ukxa, La Atalaya sat revistanwa liytʼta. Uka qillqataxa, José ukat Potifaran warmipatwa parläna. * Uk amtasisaw jupar nuktʼta, ukat wali sustjataw tʼijsuwayxäna” sasa (Gén. 39:7-12). Ukampis Santiago jilataxa, jan kun pasatapatxa jupa pachpasa ukat Dios nayraqatans sumakiw jikxatasirakïna (1 Tim. 1:5).

15. ¿Nayrar sartañax kunjamsa chʼamachtʼistu?

¹⁵ Yupaychañ tuqit nayrar sartasax jan walinakat jarkʼaqasiñasatakiw chuymasar chʼamachtanxa, ukhamatwa janix “yaqha jan uñtʼkay yatichäwinakampix apayas[kañäniti]” (Hebreos 13:9 liytʼasiñapawa). Ukhamax nayrar sartaskakiñatak chʼamachasiñäni ukhaxa, kunanakatï ‘askïki’ ukanakatakwa lupʼiskañäni (Fili. 1:9, 10). Ukhamatwa Jehová Diosar jukʼamp jakʼachasiñäni ukat kunanaktï churkistu ukanakats yuspärarakiñäni (Rom. 3:24). Ukhamax khitinakatï ‘amuytʼasiñ tuqit jachʼa jaqinakjamäpxi’ uka cristianonakaxa, wal Diosar yuspärapxi ukat Jupampix sum apasipxaraki (1 Cor. 14:20).

16. Chuymapan ‘jan mayjtʼasiñapatakixa’, ¿kunas mä kullakar yanaptʼatayna?

¹⁶ Luisa sat mä kullakat parltʼañäni, bautisasxäna uka qhipatxa, mayninakach jan wal uñjapkitu sasaw llakisïna. Jupax akham siwa: “Janiw kuna jan walsa lurkayätti, ukampisa janjamakiw taqi chuyma Jehová Diosar luqtkayätti. Ukhamasti kunsa Diosatak lurirïsta ukwa amuyasta, ukatwa taqi chuyma, jan kun suyasa Jupar luqtañatak chʼamachasta” sasa. Ukham chʼamachasitapatwa chuym ‘jan mayjtʼayaskänti’, ukat ukarakiw usuntat jikxataskäna ukhax yanaptʼäna (Sant. 5:8). Ukat jupax saskakiwa: “Walsa tʼaqhischïyätxa, Jehová Diosax jakʼajankkaspas ukhamwa amuyasiyäta” sasa.

‘Taqi chuymampi Diosar iyawsapxañäni’

17. ¿Kunatsa istʼasirïñax nayra pachanakan wali wakiskirïna?

¹⁷ Pablox jachʼa jaqir tukupxam siskäna uka iwxtʼanakar iyawsañaw Jerusalenan ukat Judean jakapkäna uka cristianonakar qhispiyatayna. Khitinakatï iyawsirïpkäna ukanakaxa, ‘qullunakar jaltxapxañapatakix’ kunanakas pasañapäna ukwa suyasipkäna. Ukat “jan wali lurirïki tukjirïkaraki”, mä arunxa, Romankir  ejercitopar Jerusalén markar muyuntat uñjapxäna ukhaw qullunakar sarxañ wakisitap amuyasipxäna (Mat. 24:15, 16). Jesusan arunakap istʼasaw cristianonakax Jerusalén markat sarxapxäna sasaw Eusebio sat mä tatakurax säna, Pella sat chiqaruw jakir sarxapxäna. Ukhamatwa qhispipxäna, janipuniw uka markax ukhaman uñjasirïkänti.

18, 19. 1) ¿Kunatsa jichhürunakan istʼasirïñax wali wakisirïpacha? 2) ¿Kunsa jutïr yatichäwin yatxataskañäni?

¹⁸ Amuytʼasir jaqinakax istʼasirïpxiwa, Jesusax arsuwaykäna uka profecianakax jichhürunakan phuqaskani, mä arunxa, ‘jachʼa tʼaqhisïwi’ utjkani ukhaxa, ukham istʼasirïtap laykuw qhispipxani, ukat janipuniw mayampis ukham tʼaqhisiñ urunakax utjkaniti (Mat. 24:21). ¿Ukhamax ‘phuqhiri amuytʼan mayordomotï’ kun jankʼak lurapxam sistani ukhax iyaw sañäniti? (Luc. 12:42.) Chiqas ‘taqi chuyma iyawsirïñax’ wali wakiskiriwa, ukhamatakwa wiñay jakañ jikxatsna (Rom. 6:17).

¹⁹ Jachʼa jaqir tukuñatakixa, mä arunxa, nayrar sartaskakiñatakixa, kunatï walïki ukat jan walïki ukwa sum amuytʼasiñasa, ukatakixa Bibliat sum yatxatañasawa ukat istʼasirïñasarakiwa. Ukampis wayn tawaqunakatakix ukham suma amuytʼasir cristianor tukuñax chʼamakïspawa. Uka tuqitwa jutïr yatichäwin yatxataskañäni.

[Qhanañchäwinaka]

¿Kuns yatiqawayta?

• ¿Kunjamas amuytʼasir cristianoxa, ukat nayrar sartañatakix kun lurañasasa?

• ¿Nayrar sartañatakix kunatsa Bibliat sum yatxatañax wakisi?

• ¿Kunjamatsa istʼasirïñ yatiqsna?

• ¿Cristianjam nayrar sartasax kunsa jikxatañäni?

[Jisktʼanaka]

[10 janan fotopa]

Kuntï Bibliax siski ukarjam sarnaqañaxa, suma amuyumpi jan waltʼäwinakar saykatañatakiw yanaptʼistu

[12, 13 jananakan fotopa]

Khitinakatï Jesusan iwxanakapar istʼapkäna ukanakax qhispipxänwa