Twenda Yakuna Nzikuka Kadi “E Lumbu Kianene kia Yave Kifinamene”

“Twenda yakuna nzikuka.”​—AYIB. 6:1.

1, 2. Nki’elau dia ‘tinina kuna miongo’ bakala diau Akristu a tandu kiantete ana bakala muna Yerusaleme ye Yuda?

VAVA Yesu kakala ova ntoto, alongoki andi bayiza kwa yandi yo kunyuvula vo: “Nki i sinsu mpe kia ngiz’aku, ye mbaninu a tandu?” E ndungan’antete ya ungunza kayika o Yesu muna mvutu za kiuvu kiau, yakala muna tandu kiantete. Yesu wavova diambu dibwa edi disonga vo e mbaninu ifinamene. Vava bemona sinsu kiaki, ‘ana bekala muna Yuda, bafwete tinina kuna miongo.’ (Mat. 24:​1-3, 15-​22) Nga alongoki a Yesu babakula e sinsu yo landa luludiku bavewa?

² Vioka tezo kia 30 ma mvu, muna mvu a 61 wa Tandu Kieto, Paulu wa ntumwa wasoneka nkanda mu mvovo miakiá kw’Akristu a esi Ayibere bakala muna Yerusaleme ye mavata makala lukufi. Paulu ye minkwikizi akwandi ke bazaya wo ko vo mvu ntanu kaka misidi, e sinsu kisonga lubantiku lwa ‘mpasi zayingi’ se kimoneka. (Mat. 24:​21) Muna mvu wa 66 wa Tandu Kieto, Céstio Galo wa mfumu a makesa ma Roma, wazunga e mbanza Yerusaleme. Kansi, kuna kinsalukisa bavaika yo sisa e mbanza. Ediadi diavana awana bakala mu vonza elau dia tina.

3. Paulu nkia lulukisu kavana kw’Akristu a esi Ayibere? Ekuma?

³ Akristu awaya bafwana bakula vo dina diabwa i ndungan’a ungunza wa Yesu yo zaya vo eyayi i ntangw’a tina. Kansi, akaka bakituka se “fwa-matu.” Bakala nze nsedia muna mwanda ana bavavanga nua “kimvumina.” (Tanga Ayibere 5:​11-13.) Kana nkutu akaka mun’awana bakangalelanga muna ludi, basong’e sinsu kia “kuvunzanisa muna Nzambi amoyo.” (Ayib. 3:​12) Akaka bakala ye fu kia lembi kwenda mu tukutakanu tw’Akristu muna kolo ‘kiafinamanga e lumbu’ yampasi. (Ayib. 10:​24, 25) Paulu wabavana lulukisu lwamfunu vava kavova vo: “Mbula twayambula mambu ma lubantiku ma Kristu twenda yakuna nzikuka.”​—⁠Ayib. 6:⁠1.

4. Kala walungalala muna mwanda, ekuma dinina o mfunu? Adieyi dilenda kutusadisa mu vanga wo?

⁴ Owau mu ntangwa ndungana yansuka ya ungunza wa Yesu tuzingilanga. “E lumbu kianene kia Yave,” i sia vo, e lumbu kesinga fwasa e nza yayi ya Satana, “kifinamene.” (Sef. 1:​14) Muna kuma kiaki, tufwete kala alungaladi muna ndungan’a ungunza wa Nkand’a Nzambi yo siamisa ngwizani eto yo Yave. (1 Pet. 5:⁠8) Nga i wau tuvanganga? Kala wazikuka muna mwanda dilenda kutusadisa mu bakula vo mu kolo kia mbaninu tuzingilanga.

Zikuka mu Mwanda, Aweyi Disongele?

5, 6. (a) Adieyi divavwanga mu kala wazikuka muna mwanda? (b) Nkia mambu mole tufwete lungisa mu kala wazikuka muna mwanda?

⁵ Paulu kakasakesa kaka Akristu a esi Ayibere mu zikuka muna mwanda ko, kansi wabasonga mpe dina divavwanga mu kala wazikuka. (Tanga Ayibere 5:14.) ‘Awana bazikuka’ ke bezolanga kaka nua “kimvumina”  ko. Kansi beyangalelanga mpe “madia mangolo.” Muna kuma kiaki, bazeye ‘malongi malubantiku’ ye ‘malongi masina’ ma ludi kia Nkand’a Nzambi. (1 Kor. 2:​10) Vana ntandu, e ntona zau zatoma longwa mu sadila dina belongokanga, zilenda kubasadisa mu swaswanesa wete yo bi. Avo vabwidi diambu difwete bakilw’e nzengo, e ntona zazi zilenda kubasadisa mu bakula e sono ya Nkand’a Nzambi iyikanga diambu diadi ye una balenda kio sadila.

⁶ Paulu wasoneka vo: “Tufwete mo luta sil’omu matu mana mawakana, tunkwa kukumunwa vana mena.” (Ayib. 2:⁠1) Tulenda vukumunwa muna lukwikilu lembi wo zaya. Tulenda venga e vonza kiaki muna ‘toma siang’o matu’ vava tuwanga malongi ma Nkand’a Nzambi muna lukutakanu. Muna kuma kiaki, konso muntu mu yeto, kafwete kiyuvula: ‘Nga yakinu kaka longoka malongi ma lubantiku? Nga ilongokanga kaka mpasi longoka ovo isianga kikilu e ntima mu dina ilongokanga? Aweyi ndenda nungunukina muna mwanda?’ Zikuka muna mwanda divavanga vo twasia e ngolo mu lungisa mambu mole mamfunu. Toma zaya e Diambu dia Nzambi yo longoka o lemvo.

Toma Zaya e Diambu dia Nzambi

7. Nkia nluta tulenda vwa avo tutomene zaya Diambu dia Nzambi?

⁷ Paulu wasoneka vo: ‘Konso on’onuanga kimvumina kazeye diambu dia ndungidi ko; kadi nsedia kwandi.’ (Ayib. 5:​13) Muna zikuka, tufwete toma zaya diambu dia Nzambi. Wau vo Diambu diandi diasonama mu Nkand’a Nzambi, tufwete wo toma longokanga kumosi ye nkanda mivaikisanga “ntaudi akwikizi yo lulungalalu.” (Mat. 24:​45-​47) Avo tukotese ngindu za Nzambi muna ntima mieto, dilenda kutusadisa mu longa ntona zeto. Yindula nona kia Nkristu mosi una ye nkumbu Orchid. * Wavova vo: “E diambu ditoma kunsadisanga muna zingu kiame i tanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso. Mvu miole yavanga mu tanga Nkand’a Nzambi wawonso. Kansi yamwena dio nze vika sia vo i nkumbu antete yazaya Mvangi ame. Yalongoka nzila zandi, dina kezolanga ye dina kezolanga ko. Yabakula vo nkwa nkuma ye ngangu zayingi. O tanga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso dikunsadisanga vava ikalanga mu ntangw’ampasi.”

8. E Diambu dia Nzambi nkia nkuma dilenda kala muna zingu kieto?

⁸ Vava tutanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso, tuyambulanga vo e ‘nkum’andi’ watufila. (Tanga Ayibere 4:12.) Tanga Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa mu singika kiwuntu kieto kiakati yo toma yangalelwa kwa Yave. Nga una ye nkubika ya ngeye kibeni ya tanga Nkand’a Nzambi yo badika mana otanganga?

9, 10. Adieyi divavwanga mu songa vo muntu otomene zaya Diambu dia Nzambi? Yik’e nona.

⁹ Muna toma zaya Nkand’a Nzambi, ke  divavanga kaka ko vo twazaya mana masonama mo. Ana bakala nze nsedia muna mwanda muna lumbu ya Paulu, bazaya maka mambu masonama muna Diambu diavumunwinwa dia Nzambi. Kansi, ke basadilanga mana bazaya ko, kimana babak’e nluta ditwasanga. Ke bayambula ko vo diambu dia Nzambi diabafila mu baka nzengo zambote muna zingu kiau.

¹⁰ O zaya Diambu dia Nzambi divavanga vo twazaya oma mena mo yo sadila mo. E nona kia mpangi ankento Kyle kisonganga una dilenda vangamena. Kyle watantana ye nkw’andi a salu. Adieyi kavanga mu singika e ntatani zazi? Wavova vo: “Vana vau yasungamena e sono kia Roma 12:​18, kivovanga vo: ‘Vana dieno’sambu, nukadila kuna ungudi yo wantu awonso.’ Muna kuma kiaki, yanyuvula kana vo tulenda mokena kuna mfoko a salu.” Batoma mokena, nkw’andi a salu wasivika mu mpila ina Kyle kasingikila e ntatani zau. Kyle wavova vo: “Yabakula vo osadila e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi i diambu dilutidi wete mu vanga.”

Longoka o Lemvo

11. Adieyi disonganga vo dilenda kala diampasi mu lemvoka vava tukalanga mu mpasi?

¹¹ Sadila dina tulongokanga muna Nkand’a Nzambi dilenda kala diampasi, musungula vava tukalanga mu mpasi. Kasikil’owu, ke vavioka kolo kiayingi ko vava Yave kakûla wana Isaele muna ubundu muna Engipito, ‘batantana ye Mose’ yo kwamanana ‘tonta Yave.’ Ekuma? E kuma kadi ke bakala ye maza ma nua ko. (Luv. 17:​1-4) Vava Nzambi kakanga yau ekangu yo tambulwila vo bevanga “mawonso mavovele Yave,” ke vavioka ngonde zole ko, bakulula nsiku andi mu sambila teke. (Luv. 24:​3, 12-18; 32:​1, 2, 7-9) Nga bavanga dio mu kuma kia wonga, wau vo Mose wazingila kwayingi ekolo kavewanga luludiku vana Mongo a Korebe? Nga Aneyisaele babanza vo esi Amaleke bekubavonda yo lembi kitanina kondwa kwa Mose, ona wazangula moko yo twasa nsundidi? (Luv. 17:​8-​16) Ediadi dilenda kala dialudi, kansi kana una vo i wau, Aneyisaele ‘ke bazola lemvoka ko.’ (Mav. 7:​39-​41) Paulu wavovesa Akristu ‘bavanga wawonso balenda’ mu venga “mpwa mosi a ukolami” ina Aneyisaele basonga vava bafinama kota muna Nsi a Nsilu.​—⁠Ayib. 4:​3, 11.

12. O Yesu aweyi kalongokela o lemvo? Nkia nluta diatwasa?

¹² Kala wazikuka muna mwanda divavanga vo twavanga wawonso tulenda mu lemvokela Yave. Nze una usonganga mbandu a Yesu Kristu, tulongokanga o lemvo vava tukalanga mu mpasi. (Tanga Ayibere 5:​8, 9.) Una kayizidi ko ova ntoto, Yesu walemvokelanga S’andi. Kansi, muna vanga luzolo lwa S’andi ova ntoto diavava vo kamona mpasi muna nitu ye ngindu. Muna songa o lemvo muna mpasi zawonso kamweswa, Yesu ‘wazikulwa’ mu vwa fulu kiampa kina Nzambi kankubikila mu kala se Ntinu ye Ngang’ambuta.

13. Aweyi tulenda songela vo mu longoka tuna o lemvo?

¹³ Adieyi tuvova mu kuma kieto? Nga twakubama mu lemvokela Yave kana nkutu vava tukalanga mu mpasi? (Tanga 1 Petelo 1:​6, 7.) Nzambi okutuvananga luludiku lwakiá mu kuma kia nkal’ambote, kala akwa ziku,  una tulenda sadila lubini, kala y’elongi dia yeto kibeni yo tanganga Nkand’a Nzambi, kwendanga mu tukutakanu tw’Akristu yo samun’e nsangu zambote. (Yos. 1:8; Mat. 28:​19, 20; Ef. 4:​25, 28, 29; 5:​3-5; Ayib. 10:​24, 25) Nga tulemvokelanga Yave muna mambu mama kana nkutu vava tukalanga mu mpasi? O lemvo weto usonganga vo mu nungunuka tuna muna mwanda.

Zikuka kwa Kikristu Ekuma Kwinina o Mfunu?

14. Yik’e nona kisonganga una zikuka kulenda kututanina.

¹⁴ Kala ye ntona zatoma longwa dilenda tanina Nkristu mu swaswanesa wete yo bi mu nza yayi ‘yakondwa nsoni.’ (Ef. 4:​19) Kasikil’owu, mpangi mosi una ye nkumbu James, otanganga yo yangalela nkanda misasilanga Nkand’a Nzambi, wasadilanga va fulu kina vo yandi kaka i mwan’eyakala. James wavova vo: “Kana una vo ndonga muna yau fu yambi basonganga, vakala ye mosi wasonganga fu kiambote yo yangalela e ludi kia Nkand’a Nzambi. Kansi, vava twakala yeto awole kaka muna suku dia salu, wayantika vava vo kavukana yame. Yabanza vo nsaka kavanga, kansi yavanga wawonso mu kunsima. Yasungamena elongi yatanga mun’Eyingidilu, diyikanga nona kia mpangi mosi wawanana ye diambu dia mpila yayi kuna salu. Mun’elongi diadi basadila e nona kia Yosefe ye nkento a Potifa. * Vana vau yanunguna, i bosi watina.” (Etu. 39:​7-​12) James ovutulanga matondo wau vo ke vabwa diambu diambi ko, yo simbinina e ntona zandi zambote.​—⁠1 Tim. 1:⁠5.

15. O zikuka muna mwanda aweyi kulenda kumikina e ntim’eto?

¹⁵ Zikuka mfunu mpe kwina mu kumika ntim’eto yo lembi ‘twalakeswa kwa malongi ma mpila mu mpila.’ (Tanga Ayibere 13:⁠9.) Vava tusianga e ngolo za zikuka muna mwanda, tusianga sungididi kieto muna “oma masongele” yovo oma masundidi o mfunu. (Fili. 1:​9, 10) Muna mpila yayi tusonganga luyangalalu lweto kwa Nzambi ye nkubika zawonso kevanganga muna wete dieto. (Roma 3:​24) O Nkristu ona ‘wazikuka muna zayi’ osonganga luyangalalu lwalu yo kala ye ngwizani ambote yo Yave.​—⁠1 Kor. 14:⁠20.

16. Nki kiasadisa mpangi ankento mu kala ye ‘ntima sikila’?

¹⁶ Mpangi ankento una ye nkumbu a Louise, wasungamena vo vava kavubwa, edi diamfilanga mu sala salu ya Kikristu i yangidika akaka. Wavova vo: “Kiavanganga kwame diambu diambi ko, kansi kiakala ye luzolo lwayingi ko lwa sadila Yave. Yabakula vo mfwete soba diambu mu kala ye ziku vo mu sadila ngina Yave. E diambu diamfunu yavanga i sadila Yave yo ntim’ame wawonso.” Wau kavang’e ngolo, Louise ‘wasikidisa ntim’andi,’ ediadi diansadisa vava kakala mu mpasi za mayela. (Yak. 5:⁠8) Louise wavova  vo: “Diampasi kikilu diakala, kansi diansadisa mu finama Yave.”

‘Lemvoka ye Nsi a Ntima’

17. O lemvoka nkia kuma kwakadila mfunu muna tandu kiantete?

¹⁷ Elongi dia Paulu dia ‘kwenda yakuna nzikuka’ diavuluza mioyo mi’Akristu a tandu kiantete ana bakala muna Yerusaleme ye Yuda. Muna lenda lemvokela elongi diadi, umbakuzi wa mwanda wakal’o mfunu mu bakula e sinsu kayik’o Yesu yo ‘tinina kuna miongo.’ Vava bamona “ma kia uzumbu kiangemi . . . kitongamene vana fulu kiavauka,” i sia vo, makesa ma Roma mazunga yo kota muna Yerusaleme, bazaya vo e ntangwa ya tina ifwene. (Mat. 24:​15, 16) Muna lemvokela lulukisu lwa Yesu, Akristu bavaika muna mbanza Yerusaleme una ke yafwasilu ko. Nze una kasoneka Eusébio wa nsoneki a lusansu (historiador eclesiástico), Akristu bayenda zingila muna mbanz’a Pela kuna Ngiladi. I wau bavulukila muna sumbula kialuta mpasi kiyikwanga muna lusansu lwa Yerusaleme.

18, 19. (a) O lemvoka nkia kuma kwinina o mfunu mu lumbu yeto? (b) Adieyi tufimpa mun’elongi dilanda?

¹⁸ O lemvoka kutukanga mu zikuka kwa mwanda kulenda kutuvuluza mpe vava kilungana ungunza wa Yesu uyikanga e ‘ntangwa ikala e mpasi zayingi’ zilembi tezaniswa. (Mat. 24:​21) Nga tusinga lemvokela konso luludiku tuvewa kwa “selo kiakwikizi?” (Luka 12:​42) Diamfunu twalongoka ‘lemvo utukanga mu nsi a ntima.’​—⁠Roma 6:17.

¹⁹ Muna kala wazikuka muna mwanda divavanga vo twalonga e ntona zeto. Tulenda wo vanga muna siang’e ngolo zatoma zaya Diambu dia Nzambi yo longokanga o lemvo. O zikuka muna mwanda diampasi dikalanga kw’aleke. Muna kuma kiaki, elongi dilanda disonga una balenda sundila e mpasi zazi.

[Mvovo Vana Yand’a lukaya]

Adieyi Olongokele?

• Zikuka mu mwanda aweyi disongele? Aweyi tulenda kadila azikuki?

• O toma zaya Diambu dia Nzambi nkia mfunu dina muna nzikuk’eto ya mwanda?

• Aweyi tulenda longokela lemvo?

• O zikuka mu mwanda nkia mfunu kwina kuna kwa yeto?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 10]

Sadila luludiku lwa Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa mu singika diambu mu mpil’ambote

[Foto ina muna lukaya lwa 12]

O lemvokela luludiku lwa Yesu diavuluza mioyo mi’Akristu a tandu kiantete