Mu Fitele ku za ku Petahala—“Lizazi la [Muñaa] Bupilo le Lituna li Sutelezi”

“Lu fitele ku za ku petahala.”—MAHEB. 6:1.

1, 2. Bakreste ba mwa linako za baapositola ba ne ba pila mwa Jerusalema ni Judea ne ba bile ni kolo mañi ya ku ‘sabela mwa malundu’?

JESU ha naa li fa lifasi, balutiwa ba hae ba sutelela ku yena ni ku mu buza kuli: “U lu bulelele zeo fo li ka bonahalela, ni se si ka supa ku taha kwa hao, ni ku fela kwa lifasi.” Bupolofita bwa naa ba bulelezi Jesu ha naa alaba puzo ya bona ne bu talelelizwe lwa pili mwa linako za baapositola. Jesu naa bulezi ka za kezahalo ye ipitezi ye nee ka ba sisupo sa kuli mafelelezo naa li fakaufi-ufi. Ha ne ba ka bona kezahalo yeo, “ba ba inzi mwa Judea [ne] ba [ka tokwa kuli ba] sabele mwa malundu.” (Mat. 24:1-3, 15-22) Kana balutiwa ba Jesu ne ba ka lemuha sisupo ni ku mamela litaelo za naa ba file?

² Ibato ba hamulaho wa lilimo ze 30, ili ka 61 C.E., muapositola Paulusi naa ñolezi Bakreste ba Maheberu ba ne ba pila mwa Jerusalema ni libaka ze nee li mabapa lushango lo lu maata. Paulusi ni balumeli ka yena ne ba sa zibi kuli ne ku siyezi feela lilimo ze ketalizoho kuli sisupo sa kalulo ya makalelo ya “ñalelwa ye tuna” si bonahale. (Mat. 24:21) Ka 66 C.E., Cestius Gallus a etelela likuta la masole ba Siroma ba ne ba batile ku tula Jerusalema. Kono ka sipundumukela, Cestius Gallus ni mpi ya hae ba menuha, mi kabakaleo Bakreste ba ba ni kolo ya ku sabela kwa libaka ko ne ku na ni silelezo.

3. Ki kelezo mañi ya naa file Paulusi kwa Bakreste ba Maheberu, mi ki kabakalañi?

³ Bakreste bao ne ba tokwa ku lemuha kuli lika ze nee ezahala ne li taleleza manzwi a Jesu, ni kuli ne ba tokwa ku baleha. Kono ba bañwi ku bona ne ba “na ni buzwa kwa ku utwa.” Ne ba swana sina banana ba ne ba tokwa “mabisi.” (Mu bale Maheberu 5:11-13.) Nihaiba ba bañwi ba ne ba zamaya mwa nzila ya niti ka lilimo ze ñata ne ba kalile ku ‘kauhana ni Mulimu-Ya-Pila.’ (Maheb. 3:12) Ba bañwi ne ba na ni mukwa wa ku sa fumanehanga kwa mikopano ya Sikreste ka nako ye ne ‘li sutelezi lizazi’ la bumai. (Maheb. 10:24, 25) Paulusi naa ba file kelezo ye ne swanela ha naa ize: “Cwale lu siye litaba za makalelo a tuto ya Kreste, mi lu fitele ku za ku petahala.”—Maheb. 6:1.

4. Ki kabakalañi ha ku li kwa butokwa ku lemuha talelezo ya bupolofita bwa Bibele, mi ki nto mañi ye ka lu tusa ku eza cwalo?

⁴ Lu pila mwa nako ye bu sweli ku talelezwa bupolofita bwa Jesu ka ku tala. “Lizazi la [Muñaa] Bupilo le lituna li sutelezi”—lona lizazi fo li ka felisezwa lifasi kaufela la Satani. (Zef. 1:14) Ye kona nako ya ku lemuha talelezo ya bupolofita bwa Bibele ni ku ba ni bulikani bo bu tiile ni Jehova. (1 Pit. 5:8) Kana luli lu sweli lwa eza cwalo? Ku hula kwa moya ku ka lu tusa ku ziba linako ze se lu zamaela ku zona.

Se ku Talusa ku Hula Kwa Moya

5, 6. (a) Ku hula kwa moya ku kopanyelezañi? (b) Ku fitela ku za ku petahala ku tokwa kuli lu eze buikatazo mwa likalulo mañi ze peli?

⁵ Paulusi naa si ka susueza feela Bakreste ba Maheberu ba mwa linako za baapositola ku fitela ku za ku petahala kono hape naa ba bulelezi se ku talusa ku hula kwa moya. (Mu bale  Maheberu 5:14.) “Ba ba hulile” ha ba ci feela “mabisi.” Ba ca “lico ze tiile.” Kacwalo, ba ziba “lituto  . . za makalelo” ni “ze tungile” za niti ya Mulimu. (1 Makor. 2:10) Hape ba itwaelisa ku ba ni kutwisiso ka ku sebelisa ze ba ziba, mi ku eza cwalo ku ba tusa ku keta ze nde ku ze maswe. Ha ba bata ku eza katulo, ze ba itutile li ba tusa ku ziba likuka za mwa Mañolo ze ka amiwa ni mo ba kona ku li sebeliseza.

⁶ Paulusi naa ñozi kuli: “Lu swanezi ku tokomela hahulu ze lu utwile, lu ka swana lu yenduka.” (Maheb. 2:1) Ku yenduka mwa tumelo kwa naa bulela Paulusi ku kona ku ezahala lu si ka lemuha kale se siñwi. Lwa kona ku pima kozi yeo ka ku “tokomela hahulu” ze lu utwa ha lu ituta Bibele, ibe kuli ki kwa ndu kamba kwa mikopano ya Sikreste. Kacwalo mañi ni mañi wa luna u swanela ku ipuza kuli: ‘Kana ni sa ituta lituto za makalelo? Kana ni eza feela lika ka mulao, ni sa isi hahulu pilu kwa niti ye ni sweli ku ituta? Ni kona ku eza cwañi zwelopili ya niti ya kwa moya?’ Ku fitela ku za ku petahala ku tokwa kuli lu eze buikatazo mwa likalulo ze peli. Lu tokwa ku utwiseza hande Linzwi la Mulimu. Mi lu tokwa ku ituta ku ipeya ku utwa.

Mu Utwiseze Hande Linzwi la Mulimu

7. Lu kona cwañi ku tusiwa ki ku utwiseza hande Linzwi la Mulimu?

⁷ Paulusi naa ñozi kuli: ‘Ya sa pila mabisi h’a koni ku utwiseza Linzwi la Ku Luka; kakuli u sa li mwanana.’ (Maheb. 5:13) Kuli lu fitele ku za ku petahala, lu tokwa ku utwiseza hande linzwi la Mulimu, lushango lwa hae lwa lu file. Bakeñisa kuli lushango lo, lu mwa Linzwi la hae, Bibele, lu tokwa ku ba baituti ba bande ba Mañolo ni lihatiso za “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mat. 24:45-47) Ku ituta Linzwi la Mulimu cwalo ku ka lu tusa ku ziba mwa nahanela Mulimu ni ku lu tusa ku itwaelisa ku ba ni kutwisiso. Ha mu nyakisise mutala wa kaizeli wa Sikreste ya bizwa Orchid. * U bulela cwana: “Kupuliso ye ni tusize hahulu mwa bupilo bwa ka ki ya ku balanga Bibele kamita. Ne ku ni ngezi lilimo ze peli kuli ni feze Bibele mutumbi, kono ne ni ikutwile kuli ne ni kalisa ku ziba Mubupi wa ka. Ne ni itutile ka za linzila za hae, lika za tabela ni za sa tabeli, butuna bwa maata a hae, ni butungi bwa butali bwa hae. Ku balanga Bibele zazi ni zazi ku ni tusize ku itiisa ka linako ze ne ni kopananga ni matata a matuna mwa bupilo bwa ka.”

8. Linzwi la Mulimu li kona ku lu ama cwañi?

⁸ Ku bala Linzwi la Mulimu kamita ku tahisa kuli lushango lwa lona lu yo ‘fita kwa pilu’ ya luna. (Mu bale Maheberu 4:12.) Ku bala ko ku cwalo ku kona ku cinca mutu wa luna wa mwahali mi ku lu bisa batu ba ba ka tabisa hahulu Jehova. Kana mu tokwa ku tomahanya nako ye ñata ya ku bala Bibele ni ku nahanisisa ze i bulela?

9, 10. Ku utwiseza Linzwi la Mulimu ku kopanyelezañi? Mu fe mutala.

⁹ Ku utwiseza Bibele ha ku kopanyelezi feela ku tekelela ze i bulela. Bakreste ba ne ba si ka hula kwa moya mwa miteñi ya Paulusi nee si batu ba ne ba sa zibi Linzwi la Mulimu le li tahile  ka moya o kenile. Butata kikuli ne ba si ka sebelisa litaba ze ne ba ziba ilikuli ba bone ze nde ze ne ka zwa mwateñi. Bakeñisa kuli ne ba si ka tuhelela lushango lwa Bibele ku ba etelela kuli ba eze likatulo ze nde mwa bupilo bwa bona, batu bao ne ba si ka utwiseza lushango lo.

¹⁰ Ku utwiseza Linzwi la Mulimu ku talusa ku ziba ze li bulela ni ku sebelisa zibo yeo. Ze ezahezi mwa bupilo bwa kaizeli wa Sikreste wa libizo la Kyle li bonisa mo lu kona ku ezeza cwalo. Bo Kyle ne ba shelani ni musali yo muñwi ye ba sebeza ni yena. Ne ba ezizeñi kuli ba tatulule butata bo? Ba talusa kuli: “Liñolo le ne ni hupuzi kapili-pili ne li Maroma 12:18, le li bulela kuli: ‘Haili ka mina, mu pilisane mwa kozo ni batu kaufela.’ Kacwalo se ni kupa musali ye ni beleka ni yena kuli lu ambolisane ka za taba yeo ha lu ka kotoka.” Ne ba bile ni puhisano ye nde, mi musali ye ba beleka ni yena naa komokile mo ne ba tatululezi butata bo Kyle. Bo Kyle ba li, “Ne ni itutile kuli ha lu na ku swaba ni kamuta ha lu latelela likuka za Bibele.”

Mu Itute ku Ipeya ku Utwa

11. Ki nto mañi ye bonisa kuli ku ipeya ku utwa miinelo ha i ba taata hasi nto ye bunolo?

¹¹ Ku sebelisa ze lu itutile mwa Mañolo hasi nto ye bunolo, sihulu miinelo ha i ba taata. Ka mutala, nakonyana feela Jehova ha saa lukuluzi Isilaele mwa butanga bwa Egepita, Maisilaele ba “zekisa Mushe” ni ku zwelapili ku ‘lika Muñaa Bupilo.’ Ki kabakalañi ha ne ba ezize cwalo? Kakuli ne ba si na mezi a ku nwa. (Ex. 17:1-4) Likweli ze peli li si ka kwana kale ku zwa fo ba itamela bulikani ni Mulimu ni ku lumela kuli ne ba ka eza “litaba kamukana z’a bulezi [Muñaa] Bupilo,” Maisilaele ba loba mulao wa hae ka ku lapela milimu ya maswaniso. (Ex. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Kana ne ba ezize cwalo kabakala kuli ku sa ba teñi kwa Mushe ka nako ye telele, inze a fiwa litaelo fa Lilundu la Horebe, ne ku tisize kuli ba be ni sabo? Kana kikuli ne ba nahana kuli Maamaleke ne ba ka ba taseza hape ni kuli Maisilaele ne ba ka bitiwa kabakala Mushe ya naa siyo, ya naa kile a itusiswa ki Jehova kwa ku bita Maamaleke? (Ex. 17:8-16) Mwendi ne ku ka ba cwalo, kono ku si na taba ni ze nee ka ezahala, Maisilaele “ba hana ku mu utwa.” (Lik. 7:39-41) Paulusi naa elelize Bakreste ku “itahanela” kuli ba ambuke “ku hata mwa mutala o swana” mo ne ba hatile Maisilaele ha ne ba sabile ku kena mwa Naha ya Sepiso.—Maheb. 4:3, 11.

12. Jesu naa itutile cwañi ku ipeya ku utwa, mi ne ku zwileñi mwa ku eza cwalo?

¹² Ku fitela ku za ku petahala ku tokwa kuli lu eze mo lu konela kaufela ku ipeya ku utwa Jehova. Sina mwa naa boniselize Jesu Kreste, lu ituta ku ipeya ku utwa ka matata e lu ipumana ku ona. (Mu bale Maheberu 5:8, 9.) Pili a si ka taha kale fa lifasi, Jesu naa ipeile ku utwa Ndatahe. Kono ku eza tato ya Ndatahe fa lifasi ne ku kopanyeleza ku utwa butuku kwa mubili ni mwa munahano. Ka ku ipeya ku utwa mwa miinelo ye taata, Jesu naa “ezizwe ya petehile” ilikuli a kone ku fiwa situlo sa naa mu bulukezi Mulimu, sona sa ku ba Mulena ni Muprisita yo Mutuna.

13. Ki nto mañi ye bonisa kuli lu itutile ku ipeya ku utwa?

¹³ Luna bo? Kana lwa tundamena ku ipeya ku utwa Jehova niha lu talimana ni matata a lu utwisa butuku? (Mu bale 1 Pitrosi 1:6, 7.) Likelezo za Mulimu za ikutwahalela hande, ze bulela za muzamao, ku sepahala, ku itusisa  hande lilimi la luna, ku bala ni ku ituta Mañolo ka butu, ku fumaneha kwa mikopano ya Sikreste, ni ku eza musebezi wa ku kutaza. (Josh. 1:8; Mat. 28:19, 20; Maef. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Maheb. 10:24, 25) Kana lwa ipeya ku utwa Jehova mwa miinelo yeo niha lu kopana ni matata? Ku ipeya ku utwa kwa luna ku bonisa kuli lu sweli ku eza zwelopili ya ku fitela ku za ku petahala.

Ki Kabakalañi ku Hula Kwa Moya ha ku Tusa?

14. Mu taluse mo ku fitela ku za ku petahala ku kona ku bela silelezo.

¹⁴ Kwa sileleza luli Mukreste haa itwaelisa ku ba ni kutwisiso ya ku keta ze nde ku ze maswe mwa lifasi mo batu ba “felezwi ki maikuto kaufela” a buiswalo. (Maef. 4:19) Ka mutala, muzwale wa libizo la James, ya naa balanga ni ku katelwa lihatiso ze tomile fa Mañolo, naa amuhezi musebezi kwa naa ka belekanga feela ni basali. Bo James ba li, “Nihaike kuli buñata bwa basali ba, ne ba si na mizamao ye minde, yo muñwi wa babeleki naa bonahala ku ba wa mizamao ye minde mi naa bonisize kuli wa tabela niti ya Bibele. Kono ha ne lu li mwa muzuzu o muñwi kwa musebezi, a lika kuli a ni kumbate ni ku ni tubeta. Ne ni nahana kuli naa eza lishea kono ne kuli taata kuli ni mu hanyeze. Ona fo na hupula taba ye talusizwe mwa Tawala ya Mulibeleli ye ñwi ka za muzwale ya naa kopani ni muliko o swana ha naa li kwa musebezi. Taba yeo ne i itusisize mutala wa Josefa ni musalaa Potifaro. Kapili-pili se ni kasha musizana yo, mi saa mata.” (Gen. 39:7-12) Bo James ne ba tabile hahulu kuli ha ku na nto ye ñwi ye ne ezahezi hasamulaho ni kuli ne ba bile ni lizwalo le linde.—1 Tim. 1:5.

15. Ku fitela ku za ku petahala ku kona ku tiisa cwañi pilu ya luna?

¹⁵ Ku hula kwa moya hape kwa tusa bakeñisa kuli ku tiisa pilu ya luna mi ku lu tusa ku sa “keluswa ki lituto ze ñata za kusili.” (Mu bale Maheberu 13:9.) Haiba lu ikataza ku eza zwelopili ya kwa moya, lu ka isa pilu ya luna kwa “linto ze nde ku fita.” (Mafil. 1:9, 10) Mi kacwalo lu ka ba ni buitebuho bo butuna ku Mulimu ni lika kaufela za lu file kuli li lu tuse. (Maro. 3:24) Mukreste ya ‘hulile mwa ku talifa’ u ka ba ni buitebuho bo bu cwalo mi u ka ikola bulikani bo tiile ni Jehova.—1 Makor. 14:20.

16. Ki nto mañi ye ne i tusize kaizeli yo muñwi ku ‘itiisa mwa pilu’?

¹⁶ Kaizeli wa libizo la Louise naa itumelezi kuli ka nako ye telele ku zwa fa kolobelezwa, naa iyakatitwe hahulu mwa naa ka tabiseza ba bañwi. Naa ize, “Ha ku na nto ye maswe ye ne ni eza, kono pilu ya ka ne i si na takazo ye tuna ya ku sebeleza Jehova. Ne ni lemuhile kuli ne ni tokwa ku eza licinceho kuli ni ikutwe kuli ne ni fa Jehova lika kaufela ze ne ni kona ku mu fa. Cinceho ye tuna ye ne ni tokwa ku eza ki ku mu lapela ka pilu ya ka kaufela.” Ka ku eza buikatazo bo bu cwalo, bo Louise ne ba ‘itiisize mwa pilu,’ mi nto yeo ne i bile ya butokwa ha ne ba talimani ni mapongo. (Jak. 5:8) Bo Louise ne ba ize, “Ne ni ezize ka taata, kono ne ni sutelezi hahulu ku Jehova.”

 ‘Mu Lumele ka Pilu’

17. Ki kabakalañi ku ipeya ku utwa ha ne ku li kwa butokwa hahulu mwa linako za baapositola?

¹⁷ Kelezo ya Paulusi ya ku ‘fitela ku za ku petahala’ ne i pilisize Bakreste ba ne ba pila mwa Jerusalema ni Judea mwa linako za baapositola. Ba ne ba mamezi kelezo yeo ne ba na ni kutwisiso ya kwa moya ye ne tokwahala kuli ba lemuhe sisupo sa naa ba file Jesu kuli ba “sabele mwa malundu.” Ha ne ba boni “bumaswe bo bu shandaula . . . bu inzi mwa Sibaka se si kenile,” fo kikuli, limpi za Siroma ze ne potolohile munzi wa Jerusalema ni ku fokolisa limota la ona, ne ba ziba kuli nee li nako ya ku sabela mwa malundu. (Mat. 24:15, 16) Ka ku mamela temuso ya Jesu ya bupolofita, Bakreste ne ba balehile mwa munzi wa Jerusalema u si ka sinyiwa kale, mi sina mwa taluseza caziba wa litaba za kwa ikale za keleke Eusebius, ne ba zo pila mwa tolopo ye ñwi ye bizwa Pella ye i li mwa sibaka sa malundu sa Giliadi. Ka ku eza cwalo, ne ba pimile kozi ye tuna ka ku fitisisa ye nee wezi Jerusalema ye ñozwi mwa litaba za likezahalo za ikale.

18, 19. (a) Ki kabakalañi ku ipeya ku utwa ha ku li kwa butokwa hahulu mwa miteñi ya luna? (b) Lu ka nyakisisañi mwa taba ye tatama?

¹⁸ Ku ipeya ku utwa ko ku tiswa ki ku fitela ku za ku petahala hape ku ka lu pilisa ka nako ya talelezo ye tuna ya bupolofita bwa Jesu ya kuli “ñalelwa ikaba ye tuna,” ye si ka bonwa kale. (Mat. 24:21) Kana lu ka zwelapili ku ipeya ku utwa kwa litaelo za kwapili ze lu kana lwa amuhela ka “sikombwa se si sepahala”? (Luka 12:42) Kaniti, ki kwa butokwa hahulu kuli lu itute ku ‘lumela ka pilu’!—Maro. 6:17.

¹⁹ Ku hula kwa luna kwa moya ku itingile fa ku itwaelisa ku ba ni kutwisiso. Lu eza cwalo ka ku ikataza ku tekelela hande Linzwi la Mulimu ni ku ituta ku ipeya ku utwa. Ku hula kwa moya ku tisa kuli ba banca ba talimane ni matata a matuna. Taba ye tatama i ka nyakisisa mwa ku talimanela ni matata ao.

[Litaluso za kwatasi]

Mu Itutileñi?

• Ku hula kwa moya ku talusañi, mi lu kona ku eza cwañi cwalo?

• Ku utwiseza Linzwi la Mulimu ku lu tusa cwañi ku fitela ku za ku petahala?

• Lu kona ku ituta cwañi ku ipeya ku utwa?

• Ku hula kwa moya ku lu tusa cwañi?

[Lipuzo za Tuto]

[Siswaniso se si fa likepe 10]

Ku mamela likelezo za mwa Bibele ku lu tusa ku talimana ni matata ka nzila ye bonisa kuli lu hulile kwa moya

[Siswaniso se si fa likepe 12]

Ku latelela kelezo ya Jesu ne ku pilisize Bakreste ba kwa makalelo