Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ia Finafinau e Avea ma Ē Matutua Faaleagaga—“O Loo Latalata Mai le Aso Tele o Ieova”

Ia Finafinau e Avea ma Ē Matutua Faaleagaga—“O Loo Latalata Mai le Aso Tele o Ieova”

Ia Finafinau e Avea ma Ē Matutua Faaleagaga—“O Loo Latalata Mai le Aso Tele o Ieova”

“Inā tatou finafinau ia ina ia avea ma tagata matutua.”—EPE. 6:1.

1, 2. I le uluaʻi senituri o le ā le avanoa na maua e Kerisiano i Ierusalema ma Iutaia e ‘sosola atu ai i mauga’?

A O IAI Iesu i le lalolagi, na fesili atu ona soo iā te ia: ‘O le ā le faailoga o lou faatasi mai, ma le iʻuga o le faiga o mea a le lalolagi?’ O le faataunuuga muamua o le valoaga na tuuina atu e Iesu e tali ai la latou fesili, na tupu i le uluaʻi senituri. Sa fetalai Iesu i se mea o le a tupu e iloa ai ua latalata mai le iʻuga. Pe a mātauina e isi lenā tulaga, “ona [amata] sosola atu lea i mauga o ē o i Iutaia.” (Mata. 24:1-3, 15-22) Po o le a mātauina e soo o Iesu lenā faailoga ma gaoioi loa e tusa ai ma ana faatonuga?

2 I le toeitiiti atoa le tolu sefulu tausaga mulimuli ane ai i le 61 T.A., na tusia ai e le aposetolo o Paulo se tusi e tuusaʻo, na faasaʻo ai manatu o Kerisiano Eperu na aumau i Ierusalema ma ona vaipanoa. E leʻi iloa e Paulo ma ona uso talitonu, o le faailoga o le vala muamua o le “puapuaga tele” ua tusa o le lima tausaga ona faataunuuina lea. (Mata. 24:21) I le 66 T.A., sa taʻitaʻia ai e Cestius Gallus le ʻautau a Roma lea na toeitiiti lava faatoʻilaloina Ierusalema. Ae sa faafuaseʻi lava ona ia tuumuli, ma o lea na maua ai le avanoa mo i latou na lamatia e sosola atu ai i le saogalemu.

3. O le ā le timaʻiga na tuuina atu e Paulo i Kerisiano Eperu, ma aiseā?

3 Sa tatau ona iai i na Kerisiano le faautaga poto ma le mafaufau lelei faaleagaga e iloa ai le suiga o tulaga o mea ma sosola ai. Peitaʻi, ua ‘faapalapala nisi i la latou faalogo.’ Ua pei i latou o ni pepe faaleagaga o loo manaʻomia le “suāsusu.” (Faitau le Eperu 5:11-13.) E oo foʻi iā i latou ua autausagā o savavali i le upu moni, ua iai faailoga o lo latou “tuulafoaʻia [o] le Atua soifua.” (Epe. 3:12) Sa fai ma “masani” a nisi le lē auai pea i sauniga Kerisiano i le taimi a o ‘latalata mai lenā aso’ mataʻutia. (Epe. 10:24, 25) Sa tuuina atu e Paulo se timaʻiga na manaʻomia, i lona faapea atu: “Talu ai ua tatou tuua aʻoaʻoga muamua e uiga iā Keriso, inā tatou finafinau ia ina ia avea ma tagata matutua.”—Epe. 6:1.

4. Aiseā e tāua ai ona tumau i le mataala faaleagaga, ma o le ā o le a fesoasoani iā i tatou ia faia ai faapea?

4 O loo tatou ola i le vaitaimi o le faataunuuga mulimuli o le valoaga a Iesu. “O loo latalata mai le aso tele o Ieova,” le aso o le a faaumatia uma ai lenei faiga o mea a Satani. (Sefa. 1:14) E leʻi iai se isi taimi ua sili atu ai ona tatau ona tatou tutumau i le mataala ma le maelega faaleagaga. (1 Pete. 5:8) Po o tatou faia faapena? O le matua faaleagaga, o le a fesoasoani iā i tatou e uaʻi atu ai i le taimi lea ua tatou iai.

Le Uiga o le Matua Faaleagaga

5, 6. (a) O le ā e aofia ai i le matua faaleagaga? (e) O ā vala e lua e manaʻomia ai taumafaiga ina ia avea ai ma tagata e matutua faaleagaga?

5 E lē gata na faalaeiauina e Paulo ia Kerisiano Eperu i le uluaʻi senituri ia faaauau ona avea ma tagata e matutua faaleagaga, ae na ia faamatala atu foʻi vala e aofia ai. (Faitau le Eperu 5:14.) E lē faamalieina “tagata matutua” i le “suāsusu.” E latou te aai foʻi i “meaʻai aano.” O lea la, e latou te iloa “mataupu faavae” ma “mea loloto” o le upu moni. (1 Kori. 2:10) E lē gata i lea, e aʻoaʻoina o latou mafaufau e ala i le faatatauina o mea latou te iloa, ma e fesoasoani iā i latou e iloa ai le mea saʻo ma le sesē. Pe a latou faia se faaiʻuga, e fesoasoani mea ua latou aʻoaʻoina mai ai ina ia iloa ai taʻiala o le Tusi Paia o loo aafia ai, ma le auala e faatatauina ai.

6 ‘E tatau ona tatou matuā uaʻi atu i mea ua tatou faalogo i ai, ina neʻi tatou tafetafea ese mai le faatuatua.’ (Epe. 2:1) E mafai ona tatou tafetafea ese mai le faatuatua ae tatou te lē o iloa. E mafai ona tatou ʻalofia lenā tulaga e ala i le “matuā uaʻi atu” a o tatou iloiloina upu moni. O lea la, e manaʻomia ona fesili ifo le tagata iā te ia lava: ‘Po o oʻu iloiloina na o mataupu faavae? Po o tau ina ou faia mea i le upu moni, ae e lē o iai loʻu loto? E faapefea ona ou agaʻigaʻi moni i luma faaleagaga?’ A itiiti mai, e lua vala e manaʻomia ai a tatou taumafaiga pe a fia avea i tatou ma tagata e matutua faaleagaga. E tatau ona tatou masani lelei i le Afioga a le Atua. Ma e tatau ona tatou iloa usiusitai.

Ia Iloa Lelei le Afioga a le Atua

7. E faapefea ona tatou maua aogā mai le iloa lelei o le Afioga a le Atua?

7 Na tusi Paulo e faapea, “Auā o lē e faasusuina i le suāsusu, e na te lē iloa le upu o le amiotonu, auā o ia o le pepe.” (Epe. 5:13) Ina ia avea i tatou ma ē matutua faaleagaga, e tatau ona tatou iloa lelei afioga a le Atua, o ana feʻau mo i tatou. Ona o nei feʻau o loo i lana Afioga, le Tusi Paia, e tatau la ona avea i tatou ma tagata suʻesuʻe maelega o le Tusi Paia ma lomiga mai le “pologa faamaoni ma le faautauta.” (Mata. 24:45-47) Pe a tatou toʻaʻaga e suʻesuʻe, o le a mafai ai ona tatou iloa le auala e mafaufau ai Ieova ma aʻoaʻoina ai o tatou mafaufau. Seʻi mafaufau i le faaaʻoaʻoga a se tamaʻitaʻi Kerisiano e igoa iā Otila. * Sa ia faapea mai: “Ua sili ona tāua iā te aʻu le faamanatu mai ia faitau e lē aunoa le Tusi Paia. E tusa ma le lua tausaga faatoʻā māeʻa ona ou faitauina le Tusi Paia, ma ua pei o lea faatoʻā ma feiloaʻi ai ma Lē na faia aʻu. Ua ou aʻoaʻoina ona ala, o mea e fiafia ma lē fiafia ai, le tele o lona malosi, ma le loloto o lona poto. O loʻu faitauina o le Tusi Paia i aso taʻitasi, ua mafai ai ona ou tutumau i taimi e sili ona faigatā o loʻu olaga.”

8. O le a faapefea ona uunaʻia i tatou e le malosi mai le Afioga a le Atua?

8 O le faitau e lē aunoa o se vaega o le Afioga a le Atua, o le a mafai ai ona uunaʻia i tatou e le “malosi” mai le feʻau o loo iai. (Faitau le Eperu 4:12.) E mafai e na faitauga ona suia ai o tatou uiga ma manatu ma atili ai ona maua le finagalo malie o Ieova. Po o manaʻomia ona fai sau faasologa e faitau ai le Tusi Paia ma manatunatu loloto i mea o loo iai?

9, 10. O le ā e aofia ai i le iloa lelei o le Afioga a le Atua? Faamatala mai.

9 E tele atu mea e aofia ai i le iloa lelei o le Tusi Paia, nai lo o le masani i faamatalaga o loo iai. O pepe faaleagaga i vaitaimi o Paulo, e leʻi faapea na latou lē masani ma mea e faatatau i le Afioga a le Atua. Peitaʻi, e latou te leʻi faaaogāina pe tofotofo foʻi i lona aogā moni. E latou te leʻi iloa lelei le feʻau e ala i le taʻitaʻia ai o o latou olaga i le faia o faaiʻuga atamai.

10 Ina ia iloa lelei le Afioga a le Atua, e tatau ona tatou iloa mea o loo i ai ma faatatauina. O loo faaalia mai e le mea na tupu i le tuafafine Kerisiano o Keli, le mea e mafai ona faia. Sa faia se finauga a Keli ma se tasi e la te faigaluega faatasi. O le ā lana gaoioiga na fai e foʻia ai lenā feeseeseaʻiga? Sa ia faamatala mai: “O le mau na ou manatua i lenā taimi o le Roma 12:18, lea e faapea mai: ‘Afai e mafai iā te outou, ia nonofo filemu ma tagata uma.’ Sa ou fai i lē ma te faigaluega faatasi e ma te feiloaʻi pe a mānava galuega.” Na taulau le ma feiloaʻiga, ma na fiafia lenā tagata faigaluega i le gaoioiga na faia e Keli. Na faapea mai Keli, “Ua iloa ai nei, e lē mafai ona tatou sesē pe a tatou faatatauina taʻiala o le Tusi Paia.”

Ia Iloa Ona Usiusitai

11. O le ā ua faaalia mai ai e mafai ona avea ma luʻi le usiusitai i tulaga faigatā?

11 E ono avea ma luʻi le faatatauina o mea e tatou te aʻoaʻoina mai le Tusi Paia, aemaise lava pe a faigatā tulaga o mea. O se faaaʻoaʻoga, e leʻi umi ona faasaʻolotoina e Ieova tagata Isaraelu mai le nofo pologa i Aikupito, ae ‘finau le nuu iā Mose’ ma faaauau ai ona latou ‘tofotofoina Ieova.’ Aiseā? Ona o le utiuti o le suāvai taumafa. (Eso. 17:1-4) E leʻi atoa le lua masina talu ona latou osia se feagaiga ma le Atua, lea na latou malilie ai e fai mea uma “ua fetalai mai ai Ieova,” ae latou solia loa le tulafono o le ifo i tupua. (Eso. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9) Pe na tupu lenei tulaga ona o lo latou fefefe i le umi ona alu o Mose i le Mauga o Horepa lea na aʻoaʻoina ai o ia? Pe na latou manatu e ono toe osofaʻia i latou e tagata Amaleka, ae leai se mea a tagata Isaraelu e mafai e aunoa ma Mose, o lē na sisii i luga ona lima ma latou manumalo ai? (Eso. 17:8-16) Atonu o le tulaga lenā, ae po o le ā lava le tulaga, ae na “mumusu” tagata Isaraelu e “usiusitai.” (Galu. 7:39-41) Na timaʻi atu Paulo i Kerisiano “ia [latou] taumafai malosi” e ʻalofia le ‘paʻuʻū atu i lenā faaaʻoaʻoga o le lē usiusitai,’ lea na faaalia e tagata Isaraelu ina ua latou fefefe e ulu atu i le Nuu o le Folafolaga.—Epe. 4:3, 11.

12. Sa faapefea ona aʻoaʻoina e Iesu le usiusitai, ma o le ā le aogā?

12 O lo tatou finafinau e avea ma ē matutua faaleagaga, e manaʻomia ai ona tatou taumafai malosi e usiusitai iā Ieova. E pei ona faataatia mai e Iesu Keriso le faaaʻoaʻoga, e masani ona aʻoaʻoina le usiusitai e ala i puapuaga. (Faitau le Eperu 5:8, 9.) A o leʻi afio mai Iesu i le lalolagi, sa ia usiusitai i lona Tamā. Peitaʻi, o le faia o le finagalo o lona Tamā i le lalolagi o le a aofia ai mafatiaga i le tino ma le mafaufau. E ala i le usiusitai i tulaga e sili ona faigatā, na “faaatoatoaina” ai Iesu mo le tofiga fou mai le Atua lea ua fuafua mo ia, o le avea ma Tupu ma Ositaulaga Sili.

13. O le ā e faaalia ai ua tatou aʻoaʻoina le usiusitai?

13 Ae faapefea i tatou? Po o tatou naunau e usiusitai iā Ieova, e tusa lava po o tatou fesagaʻi ma faafitauli matuiā? (Faitau le 1 Peteru 1:6, 7.) O loo manino mai fautuaga a le Atua i amioga tatau, le faamaoni, le faaaogā lelei o o tatou laulaufaiva, le faitauina ma le suʻesuʻeina e le tagata lava ia o le Tusi Paia, le auai i sauniga faa-Kerisiano, ma le faia o se sao i le talaʻiga. (Iosua 1:8; Mata. 28:19, 20; Efe. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Epe. 10:24, 25) Po o tatou usiusitai iā Ieova i nei vala e ui i faigatā? O lo tatou usiusitai o se faailoga lea o lo tatou matutua faaleagaga.

Matua Faaleagaga—Aiseā e Aogā Ai?

14. Faataʻitaʻi mai le auala e avea ai le agaʻigaʻi i luma faaleagaga ma puipuiga.

14 O se puipuiga moni mo Kerisiano le iai o se mafaufau ua aʻoaʻoina e iloa ai le mea saʻo mai le sesē, i se lalolagi ua ‘lē toe lagona ai le mā.’ (Efe. 4:19) O se faaaʻoaʻoga, o le uso e igoa iā Iakopo, o lē e masani ona faitau ma matuā talisapaia lomiga faale-Tusi Paia, sa ia talia se avanoa faigaluega, ma e na o tamaʻitaʻi lava latou te faigaluega. Na faapea mai Iakopo, “E ui na faalētuaoia amioga a le toʻatele, ae sa ese mai ai se isi tamaʻitaʻi, e foliga mai e amiolelei o ia ma faaalia le fiafia i upu moni o le Tusi Paia. Ae ina ua na o maʻua i totonu o se potu o le falefaigaluega, sa ia taumafai e fusi ma sogi mai iā te aʻu. Sa ou faapea o la e taalo, ae e leai, sa faigatā ona ou taofiofia o ia. O le taimi lenā na ou manatua ai se tala i le Olomatamata, e faatatau i se uso na fesagaʻia foʻi na faigatā i lana galuega. Sa faaaogā i le tala le faaaʻoaʻoga a Iosefa ma le avā a Potifara. * Sa ou tulei ese le teine, ma na tamoʻe ese o ia mai le potu.” (Kene. 39:7-12) Sa fiafia Iakopo ona na gata ai i inā le mea na tupu ma o loo lelei pea lona lotofuatiaifo.—1 Timo. 1:5.

15. E faapefea ona faamalosia o tatou loto e ala i le agaʻigaʻi i luma faaleagaga?

15 E aogā foʻi le avea ma tagata matua auā e faamalosia ai lo tatou loto ma taofia ai i tatou mai le ‘taʻitaʻisesēina i mataupu eseese ma aʻoaʻoga ese.’ (Faitau le Eperu 13:9.) Pe a tatou finafinau e agaʻigaʻi i luma faaleagaga, o le a faaauau ona uaʻi atu o tatou mafaufau i “mea e sili ona tāua.” (Fili. 1:9, 10) O le a tuputupu lo tatou talisapaia o le Atua ma ana sauniuniga uma auā lo tatou lelei. (Roma 3:24) O se Kerisiano ua “faatagatamatua i le mafaufau,” ua ia atiaʻe se faiā māfana ma Ieova.—1 Kori. 14:20.

16. O le ā na fesoasoani i se tuafafine ina ia atiaʻe ai se ‘loto ua faatumauina’?

16 Sa taʻutino mai e se tuafafine e igoa iā Luisa i le māeʻa o lona papatisoga, e na o le pau le tulaga na ia popole i ai o le vaaiga a tagata. Sa ia faapea mai, “E leai se mea sesē na ou faia, ae sa lē atoatoa loʻu loto e auauna atu iā Ieova. Na ou iloa ua tatau ona ou faia ni suiga, ona ou iloa ai lea ua tuuina atu atoatoa loʻu loto iā Ieova. O le suiga tele lava, o le tuu atoatoa lea o loʻu loto i lana tapuaʻiga.” I le faia o na taumafaiga, na atiaʻe ai e Luisa se ‘loto ua faatumauina,’ lea na matuā aogā iā te ia a o ia feagai ai ma se maʻi. (Iako. 5:8) Na faapea mai Luisa, “Sa matuā faigatā lea taimi, ae na atili ai ona ou māfana atu iā Ieova.”

‘Ia Usiusitai Mai le Loto’

17. Aiseā na matuā tāua ai le usiusitai i le uluaʻi senituri?

17 O le timaʻiga a Paulo ia “avea ma tagata matutua [faaleagaga],” sa faasaoina ai ola o Kerisiano i le uluaʻi senituri, o ē na aumau i Ierusalema ma Iutaia. O i latou na utagiaina timaʻiga, na iai le faautaga poto faaleagaga lea na manaʻomia e iloa ai le faailoga na tuuina atu e Iesu e amata ai ‘ona sosola atu i mauga.’ Ina ua latou vaaia le “mea e inosia e faatafuna aʻi . . . ua tū i le mea paia,” o lona uiga o ʻautau a Roma o loo siʻomia ma osofaʻia ai Ierusalema, na latou iloa ai, ua tatau ona sosola ese loa. (Mata. 24:15, 16) E tusa ai ma le tusitala o talafaasolopito o lotu, o Eusipio, na ia taʻua e faapea, I le utagiaina o le lapataʻiga a Iesu, na sosola ai Kerisiano mai le aai o Ierusalema a o leʻi faaumatiaina, ma latou faamautū ai i le aai o Pela i le vaipanoa maugā o Kiliata. O le pogai lea na latou sao mai ai i se mala aupito i mataʻutia i le talafaasolopito o Ierusalema.

18, 19. (a) Aiseā e matuā tāua ai le usiusitai i o tatou aso? (e) O le ā o le a iloiloina i le mataupu e sosoo mai?

18 O le usitai ona o le agaʻigaʻi i luma ia matutua faaleagaga, e mautinoa o le a faasaoina ai o tatou ola pe a tatou fesagaʻi ma le faataunuuga autū o le valoaga a Iesu, o le a “tupu le puapuaga tele” lea e leai sona tusa talu le amataga. (Mata. 24:21) Po o le a faaauau ona tatou faamaoni e tusa lava po o le ā se faatonuga faanatinati e ono tuuina mai e le “auauna pule”? (Luka 12:42) E tāua tele ona tatou aʻoaʻoina le ‘usiusitai mai i o tatou loto’!—Roma 6:17.

19 O le avea ma ē matutua faaleagaga, e manaʻomia ai le aʻoaʻoina o o tatou lagona ma mafaufau. E mafai ona tatou faia lea tulaga e ala i le taumafai ia iloa lelei le Afioga a le Atua ma aʻoaʻoina le usiusitai. O le tuputupu aʻe ia matutua faaleagaga, e iai ni luʻi e patino i talavou. O le mataupu e sosoo mai o le a iloiloina ai pe faapefea ona manumalo mai i na luʻi.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 7 Ua suia isi igoa.

^ pala. 14 Tagaʻi i le mataupu ua faaulutalaina “Faamalosia e Fai Atu e ‘Leai, e Lē Faia le Mea Sesē’” i le Olomatamata, Oketopa 1, 1999.

O le ā na E Aʻoaʻoina?

• O le ā le mea e taʻu o le matua faaleagaga, ma e faapefea ona tatou mauaina?

• Ua faapefea ona avea lo tatou iloa lelei o le Afioga a le Atua ma vala e aogā i lo tatou agaʻi ina matutua faaleagaga?

• E faapefea ona tatou aʻoaʻoina le usiusitai?

• O ā aogā e tatou te maua mai le avea ma ē matutua faaleagaga?

[Fesili mo le Suʻesuʻega]

[Ata i le itulau 10]

O le faatatauina o fautuaga a le Tusi Paia, o le a fesoasoani iā i tatou e fesagaʻi ai ma faafitauli i se auala taʻumatuaina

[Ata i le itulau 12]

O le mulimuli i le fautuaga a Iesu na faasaoina ai ola o uluaʻi Kerisiano