Unaj u yiijchajal k-tuukul, tumen táan «u náatsʼal u noj kʼiinil Yuumtsil»
Unaj u yiijchajal k-tuukul, tumen táan «u náatsʼal u noj kʼiinil Yuumtsil»
«Unaj u seguer k-kaanbal utiaʼal ka yiijchajak k-tuukul» (HEB. 6:1).
1, 2. ¿Bix páajchajik u púutsʼul le yáax cristianoʼob «tak teʼ puʼukoʼoboʼ»?
UTÉENJEAKILEʼ, le disipuloʼoboʼ tu natsʼubaʼob tu yiknal Jesuseʼ ka tu kʼáatoʼobtiʼ: «¿Baʼax kun eʼesik way yanech yéetel táan u tsʼoʼokol tiʼ le yóokʼol kaabaʼ?». Jesús túuneʼ tʼaanaj tiʼ jujumpʼéel chíikulaloʼob káaj u yilaʼaloʼob teʼ yáax siglooʼ. Letiʼeʼ tu tsikbaltajtiʼob upʼéel baʼax kun úuchul utiaʼal u yeʼesiktiʼob tsʼoʼok u náatsʼal le kʼiin jeʼeloʼ. Le ken u yiloʼob u káajal u yúuchleʼ «le máaxoʼob yanoʼob Judeaoʼ púutsʼkoʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob teʼ montañaʼoboʼ» (Mat. 24:1-3, 15-22). ¿Tu kʼaj óoltoʼob wa le chíikul aʼalaʼabtiʼoboʼ? ¿Tu beetoʼob wa le baʼaxoʼob aʼalaʼabtiʼob tumen Jesusoʼ?
2 Óoliʼ treinta jaʼaboʼob u yaʼal Jesús lelaʼ, le apóstol Pablooʼ tu túuxtaj upʼéel carta tiʼ le hebreoʼob yanoʼob kaʼach Jerusalén yéetel tu baʼpachoʼ. ¿Baʼax oʼolal? Utiaʼal u beetik u tuukuloʼob tiʼ le kʼiinoʼob yaniloʼob kaʼachoʼ. Mix letiʼob, mix Pablo u yojel wa chéen cinco jaʼaboʼob u bin kaʼach u yilaʼal le baʼaxoʼob kun eʼesik tsʼoʼok u káajal le «nojoch muʼyajil[oʼ]» (Mat. 24:21). Tu jaʼabil 66, u soldadoiloʼob Roma, nuʼuktaʼanoʼob tumen Cestio Galoeʼ tu baʼpachtoʼob Jerusalén. Baʼaleʼ lukʼ yéetel u soldadoʼob tu paach Jerusalén, le baʼax úuchaʼ tu tsʼáa u páajtalil tiʼ le yáax cristianoʼob utiaʼal ka púutsʼkoʼoboʼ.
3. ¿Baʼax tsolnuʼukil tu tsʼáaj Pablo tiʼ le hebreoʼoboʼ, yéetel baʼaxten?
3 Le cristianoʼoboʼ unaj u kanik u kʼaj óoltoʼob tubeel le baʼaxoʼob táan u yúuchloʼob kaʼach utiaʼal ka púutsʼkoʼoboʼ. Baʼaleʼ jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ, tsʼoʼok u pʼáatal «istikyaj [u naʼatkoʼob]». Jeʼel u páajtal u yaʼalaʼaleʼ, beyoʼob chaambal «leche» unaj u tsʼaʼabaltiʼobeʼ (xokaʼak Hebreos 5:11-13). Yaan tak tiʼ le máaxoʼob úuch u kʼaj óoltoʼob u jaajiloʼ náachchajoʼob «tiʼ le kuxaʼan Diosoʼ» (Heb. 3:12). Yaan xan tiʼ letiʼobeʼ tsʼoʼok u suuktal maʼ u binoʼob teʼ muchʼtáambaloʼob kex u yojloʼob tsʼoʼok u náatsʼal «le kʼiin u yaʼalmaj Diosoʼ» (Heb. 10:24, 25). Le oʼolaleʼ, Pabloeʼ tu yaʼalajtiʼob: «Toʼoneʼ tsʼoʼok k-kanik le yáax baʼaloʼob unaj u kaʼanal tiʼ Cristooʼ, chéen baʼaleʼ maʼ tiʼ unaj k-náakliʼ, unaj u seguer k-kaanbal utiaʼal ka yiijchajak k-tuukul» (Heb. 6:1).
4. ¿Baʼaxten jach unaj k-kanáantik maʼ u náayal k-óol, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-beeteʼ?
4 Bejlaʼeʼ kuxaʼanoʼon teʼ kʼiinoʼob tuʼux ku tsʼok béeytal le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesús kun ilbiloʼ. Jach «¡tsʼoʼok u náatsʼal u noj kʼiinil Yuumtsil!» utiaʼal u xuʼulsaʼal tiʼ u kʼasaʼan yóokʼol kaab Satanás (Sof. 1:14). Le oʼolaleʼ unaj k-ilik maʼ u náayal k-óol yéetel k-ilik maas k-natsʼikba tiʼ Jéeoba (1 Ped. 5:8). Baʼaleʼ ¿jach wa tu jaajil táan k-ilik k-beetik? Wa yiijchajaʼan k-tuukuleʼ jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-tuʼubsik kuxaʼanoʼon tu tsʼook kʼiinoʼobeʼ.
¿Baʼax u kʼáat u yaʼal u yiijchajal u tuukul máak?
5, 6. 1) ¿Baʼax táakaʼan ichil u yiijchajal u tuukul máak? 2) ¿Baʼax kaʼapʼéel baʼal unaj k-beetik utiaʼal ka yiijchajak k-tuukul?
5 Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le hebreoʼob unaj u yiijchajal u tuukuloʼoboʼ, baʼaleʼ tu yaʼalajtiʼob xan baʼax táakaʼan ichil u beetik máak lelaʼ (xokaʼak Hebreos 5:14). «Le máaxoʼob tsʼoʼok u nukuch wíiniktaloʼoboʼ» maʼatech u naʼajtaloʼob chéen yéetel «leche», baʼaxeʼ kʼaʼabéet «chichich janal» tiʼob utiaʼal u naʼajtaloʼob. Le oʼolal u kʼaj óoloʼob le yáax kaʼansajoʼob unaj u kanik máak teʼ Bibliaoʼ bey xan le maas talam u naʼataloʼ (1 Cor. 2:10). Lelaʼ le áantkoʼob u chʼaʼanuʼuktoʼob baʼax uts yéetel baʼax kʼaas. Beyoʼ le ken joʼopʼok u chʼaʼatuklikoʼob baʼax ken u beetoʼobeʼ, ku yilik u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ.
6 Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Kʼaʼabéet k-maas tuukul tiʼ le baʼaloʼob tsʼoʼok k-uʼuyikoʼ, utiaʼal beyoʼ mix bikʼin ka náachkuntaʼakoʼon tiʼ le fejoʼ» (Heb. 2:1). Le tekstoaʼ ku yeʼeskeʼ wa ka náayak k-óoleʼ jujumpʼíitil jeʼel k-náachtal tiʼ Jéeobaeʼ. Utiaʼal maʼ u yúuchultoʼon beyaʼ «unaj k-chʼenxikint[ik]» tubeel le baʼaxoʼob k-xokik teʼ Bibliaoʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: «¿Láayliʼ wa kin tséentkimba chéen yéetel le kaʼansajoʼob ku keʼetel yéetel lecheoʼ? ¿Táan wa in meyajtik Jéeoba chéen tumen in wojel unaj u beetaʼal? ¿Baʼax jeʼel u páajtal in beetik utiaʼal in maas creertik le baʼax ku kaʼansik le Biblia yéetel ka in maas tsʼáa in wóol in beet le baʼax ku yaʼalikoʼ?». Utiaʼal ka yiijchajak k-tuukuleʼ kaʼapʼéel baʼax unaj k-tsʼáaik k-óol beete. Yáaxeʼ unaj k-kʼaj óoltik tubeel le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ, yéetel u kaʼapʼéeleʼ unaj k-kanik k-uʼuy tʼaan.
Unaj k-kʼaj óoltik tubeel le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ
7. ¿Baʼax utsiloʼob jeʼel k-kʼamik wa k-kʼaj óoltik tubeel le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ?
7 Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal máax ku seguer u tséentkuba yéetel lecheeʼ maʼ u kʼaj óol baʼax ku kaʼansik u tʼaan Dios yoʼolal le justiciaoʼ. Juntúul máak beyaʼ bey juntúul chan paaleʼ» (Heb. 5:13). Utiaʼal ka yiijchajak k-tuukuleʼ unaj k-kʼaj óoltik tubeel le baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ. Le oʼolaleʼ utiaʼal k-naʼatikeʼ unaj k-tsʼáaik k-óol xok yéetel u yáantaj le jóoʼsaʼaniloʼob ku taal tiʼ «le esclavo chúukaʼan u yóol yéetel yaan u naʼat[oʼ]» (Mat. 24:45-47). Beyoʼ yaan k-tuukul jeʼex Jéeobaeʼ yéetel yaan u páajtal k-chʼaʼanuʼuktik baʼax uts yéetel baʼax kʼaas. Koʼox tʼaan tiʼ utúul kiik ku kʼaabaʼtik Rosa. * Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In xokik le Biblia sáamsamal jeʼex u yaʼalaʼaltoʼon ka k-beetoʼ, tsʼoʼok u jach áantken. Tu bisajten óoliʼ kaʼapʼéel jaʼab in láaj xokik, baʼaleʼ ka tsʼoʼokeʼ kʼuchen in maas kʼaj óolt Jéeoba, bix u modos, baʼax utstutʼaan yéetel baʼax u pʼeek, tin naʼataj xan bukaʼaj nojchil u páajtalil bey xan le naʼat yantiʼoʼ. In xokik le Biblia sáamsamaloʼ tsʼoʼok u yáantken in aktáant le baʼaxoʼob maas talamtak tsʼoʼok in wilik ichil in kuxtaloʼ».
8. ¿Bix u yáantkoʼon k-xokik le Biblia sáamsamaloʼ?
8 Wa k-xokik sáamsamal le Bibliaoʼ yaan u yáantkoʼon ichil k-kuxtal (xokaʼak Hebreos 4:12). Yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon jatsʼuts modos yéetel ka lúubkoʼon utsil tiʼ Jéeoba. ¿Unaj wa a maas jóoʼsik tiempo utiaʼal a xokik le Biblia yéetel a tuukul tiʼ le baʼax ka kanikoʼ?
9, 10. ¿Baʼax táakaʼan ichil u kʼaj óoltik máak tubeel le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ? Aʼal upʼéel baʼax uchaʼan.
9 Jeʼex túun k-ilkoʼ unaj k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ. Le cristianoʼob tu yaʼalaj Pablo beyoʼob mejen paalaloʼ, maʼ xaaneʼ u kʼaj óoloʼob jujumpʼéel baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ maʼatech u naʼatkoʼob u kʼaʼananil u tsʼáaikoʼob ichil u kuxtaloʼob le baʼax ku yaʼalikoʼ. Jeʼex mejen paalaleʼ, minaʼan u naʼatoʼob, le oʼolal maʼatech u nuʼuktikubaʼob yéetel le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Biblia tiʼ baʼaxoʼob ku chʼaʼatuklik u beetkoʼoboʼ.
10 Jeʼex k-ilkoʼ, maʼ chúukaʼan chéen yéetel ka k-naʼat tubeel baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, kʼaʼabéet xan k-tsʼáaik ichil k-kuxtal baʼax ku yaʼalik. Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax tu beetaj utúul kiik ku kʼaabaʼtik Kyle ka anchaj upʼéel talmil tiʼ yéetel utúul koʼolel u yéet meyaj. Letiʼeʼ baʼateltʼaanaj tu yéetel, baʼaleʼ u kʼáat u yutskíint le talamil anchajtiʼoboʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le yáax teksto taal tin tuukuloʼ Romanos 12:18, le tekstoaʼ ku yaʼalik: ‹Tak tuʼux ku páajtal a beetkeʼexeʼ, beeteʼex baʼax kʼaʼabéet utiaʼal ka yanakteʼex jeetsʼelil yéetel tuláakal máak›. Le oʼolal tin waʼalaj tiʼ le koʼoleloʼ in kʼáat tsikbal tu yéetel ken tsʼoʼokok le meyajoʼ». Le oʼolal tin waʼalaj tiʼ le koʼoleloʼ in kʼáat tsikbal tu yéetel ken tsʼoʼokok le meyajoʼ». Letiʼob túuneʼ tu yutskíintoʼob le talamil yantiʼob kaʼachoʼ, u yéet meyajoʼ jach maʼalob úuchik u yilik le baʼax tu beetaj le kiikoʼ. Kyleeʼ ku yaʼalik: «Tin wileʼ wa ku tsʼáaik máak ichil u kuxtal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku bin utsil tiʼ».
Unaj k-kanik uʼuy tʼaan
11. ¿Baʼax eʼesik maʼ chéen chʼaʼabil u yuʼubik tʼaan máak ken u aktáant talmiloʼobiʼ?
11 Ken u aktáant máak talamiloʼobeʼ ku pʼáatal maʼ chéen chʼaʼabil u beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Jeʼex le maʼ úuch jáalkʼabtaʼak le israelitaʼob tu kaajil Egiptooʼ, joʼopʼ u tʼaanoʼob tu contra Moisés yéetel joʼopʼ u túuntkoʼob u yóol Jéeoba. ¿Baʼaxten tu beetoʼob? Tumen pʼáat minaʼan jaʼ u yukʼoʼob (Éxo. 17:1-4). Maʼ úuch xan tiʼ leloʼ, kex u yaʼalmoʼob jeʼel u tsʼoʼokbeskoʼob u yaʼalmajtʼaanoʼob Jéeobaeʼ tu beetoʼob yaanal dios u adorartoʼob (Éxo. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). ¿Baʼaxten tu beetoʼob? Maʼ xaaneʼ tu yiloʼob tsʼoʼok u xáantal maʼ éemek Moisés teʼ witsoʼ, le oʼolal sajakchajoʼob u bin kíimsbiloʼob. Tumen utéenjeakileʼ le amalequitaʼoboʼ bin u baʼateltoʼob le israelitaʼob teʼ tuʼux yanoʼoboʼ, baʼaleʼ yéetel u yáantaj Moiseseʼ páajchaj u ganarkoʼob le baʼateloʼ. Baʼaleʼ teʼ súutukilaʼ minaʼan kaʼach Moisés tu yiknaloʼob utiaʼal ka u yáantoʼob. Le oʼolaleʼ, ¿baʼax jeʼel u beetikoʼob wa ka xiʼik baʼateltbiloʼobeʼ? (Éxo. 17:8-16.) Kex maʼ k-jach ojel baʼax oʼolal tu beetoʼobeʼ, u jaajileʼ «maʼ tu yóotoʼob u yuʼuboʼob u tʼaan» Diosiʼ (Hech. 7:39-41). Ka máan kʼiineʼ yoʼolal u saajkiloʼobeʼ maʼ ookoʼob teʼ Luʼum Aʼalaʼan u Tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Le oʼolal Pabloeʼ tu yaʼalaj tiʼ le cristianoʼob teʼ yáax siglo maʼ u beetkoʼob u j-maʼ uʼuyaj tʼaaniloʼob jeʼex tu beetil le israelitaʼoboʼ (Heb. 4:3, 11).
12. ¿Bix úuchik u kanik Jesús u yuʼub tʼaan, yéetel baʼax utsil tu kʼamaj úuchik u beetik?
12 Utiaʼal ka yiijchajak k-tuukuleʼ unaj k-beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal k-uʼuyik u tʼaan Jéeobaoʼ. Le muʼyajiloʼ ku yáantik máak u kan u yuʼub tʼaan, lelaʼ bey u yeʼesik le baʼax úuch tiʼ Jesusoʼ (xokaʼak Hebreos 5:8, 9). Le tiaʼan kaʼach Jesús teʼ kaʼanoʼ ku beetik tuláakal baʼax ku yaʼalaʼal tiʼ tumen u Taata. Baʼaleʼ ka taal way Luʼumeʼ maʼ chéen chʼaʼabil úuchik u beetkiʼ, tumen jejeláas bix beetaʼabik u muʼyaj. Le úuchik u chúukpajal u yóol u beet baʼax u kʼáat Jéeoba tak le táan u muʼyajoʼ, le áant utiaʼal ka kʼuchuk u beetuba utúul maʼalob Rey yéetel u Nojoch Sacerdotei.
13. ¿Bix jeʼel k-eʼesik tsʼoʼok k-kanik k-uʼuy tʼaaneʼ?
13 ¿Kux túun toʼon? ¿Jeʼel wa u chúukpajal k-óol uʼuy u tʼaan Jéeoba kex ka k-aktáant jeʼel baʼalak talamileʼ? (Xokaʼak 1 Pedro 1:6, 7.) Jéeobaeʼ ku yaʼalik ka k-beet baʼax maʼalob, ka k-bis upʼéel toj kuxtal, ka k-kanáant maʼ k-tuus, ka k-xakʼalxokt le Bibliaoʼ, ka xiʼikoʼon muchʼtáambal yéetel ka jóoʼkoʼon kʼaʼaytaj (Jos. 1:8; Mat. 28:19, 20; Efe. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Heb. 10:24, 25). ¿Yaan wa u chúukpajal k-óol beetoʼob kex ka k-aktáant talamiloʼob? Wa k-beetkeʼ k-eʼesik yiijchajaʼan k-tuukul jeʼex nukuch wíinikoʼobeʼ.
¿Baʼax utsiloʼob ku taasik u yiijchajal u tuukul máak?
14. Tsikbalt upʼéel baʼax uchaʼan ku yeʼesik u kʼaʼananil u yiijchajal u tuukul máak.
14 U yiijchajal u tuukul máakeʼ jach yaʼab utsiloʼob ku taasik, tumen lelaʼ ku yáantaj utiaʼal u chʼaʼanuʼuktik máak baʼax maʼalob yéetel baʼax kʼaas teʼ kʼiinoʼob tuʼux tsʼoʼok u kʼastal baʼaxoʼob ku beetaʼalaʼ (Efe. 4:19). Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tiʼ Jorge, letiʼeʼ jach ku xokik le Bibliaoʼ bey xan le jóoʼsaʼaniloʼoboʼ yéetel ku tsʼáaik ichil u kuxtal le baʼaxoʼob ku kanikoʼ. Upʼéel kʼiineʼ ook meyaj tuʼux chéen koʼoleloʼob ku meyajiʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab tiʼ le koʼoleloʼob ku meyajoʼoboʼ jach maʼ kʼaas u yilik u núupkʼebankúunskubaʼobiʼ, baʼaleʼ utúul tiʼ letiʼobeʼ jach ku yeʼesik tsiikil yéetel káaj u yeʼesik taak u kaambal tiʼ le Bibliaoʼ. Baʼaleʼ utéenjeak le táan k-meyaj chéen kaʼatúuloʼon tiʼ upʼéel cuartoeʼ joʼopʼ u méekʼken yéetel u tsʼuʼutsʼken. Tu káajbaleʼ tin tuklaj maʼ ken u kaʼa beete, baʼaleʼ ka tin wilaj táan u maas natsʼkuba tin wiknaleʼ tin tsʼáaj cuenta kʼaas bix u tuukul. Teʼ súutukoʼ kʼaʼajten upʼéel baʼax in xokmaj tiʼ U Pʼíich Tulumil Kanan ku tʼaan tiʼ baʼax tu beetaj utúul sukuʼun ka tu aktáantaj upʼéel talamil bey tuʼux ku meyajoʼ. Le xookoʼ ku tʼaan xan tiʼ José yéetel u yatan Potifar. * Ka túun tin jáatsʼkʼabtaj le koʼoleloʼ, letiʼeʼ sajakchajeʼ ka jóokʼ u yáalkab» (Gén. 39:7-12). Jorgeeʼ jach tu yuʼububa maʼalobil tumen maʼ lúub teʼ táabsajiloʼ yéetel pʼáat limpioi u conciencia (1 Tim. 1:5).
15. U yiijchajal k-tuukuleʼ, ¿bix u yáantkoʼon?
15 Uláakʼ utsil k-kʼamik ikil u yiijchajal k-tuukuleʼ letiʼe u muʼukʼaʼantal k-óol utiaʼal k-beetik baʼax u kʼáat Jéeobaoʼ; lelaʼ ku yáantaj utiaʼal maʼ k-bisaʼal tumen «jejeláas kaʼansajoʼob maʼ kʼaj óolaʼanoʼobiʼ» (xokaʼak Hebreos 13:9). Wa k-tsʼáaik óol k-maas meyajt Jéeobaeʼ, yaan u chʼíikil k-tuukul tiʼ le baʼaxoʼob maas kʼaʼanantakoʼ (Fili. 1:9, 10). Lelaʼ yaan u yáantkoʼon k-maas yaabilt Jéeoba bey xan k-tsʼáaik u nib óolalil tiʼ yoʼolal le bukaʼaj baʼaloʼob ku tsʼáaiktoʼonoʼ (Rom. 3:24). Le máaxoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼob «jeʼel bix nukuch máakoʼobeʼ» jach kiʼimak u yóoloʼob ikil u maʼalob biskubaʼob yéetel Dios (1 Cor. 14:20).
16. ¿Baʼax áant utúul kiik utiaʼal ka líikʼik u yóol?
16 Utúul kiik ku kʼaabaʼtik Luisaeʼ, ku yaʼalikeʼ chéen ku jóokʼol kʼaʼaytaj yéetel ku bin muchʼtáambal utiaʼal u lúubul utsil tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Mix baʼal kʼaas táan kaʼach in beetik, baʼaleʼ maʼ jach in tsʼaamaj in wóol in meyajt Jéeobaiʼ. Ka máan kʼiineʼ tin wilaj kʼaʼabéet in beetik jujumpʼéel kʼeexoʼob utiaʼal ka in maas meyajte, lelaʼ letiʼe baʼax tin yáax chʼaʼatuklaj in beetkoʼ». Úuchik u beetik beyaʼ, Luisaeʼ líikʼ u yóol, leloʼ le áant utiaʼal ka chúukpajak u yóol ka tu aktáantaj upʼéel nojoch kʼojaʼanil (Sant. 5:8). Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Yaʼab úuchik in muʼyaj, baʼaleʼ tin wuʼuyaj jach naatsʼ yanilen tiʼ Jéeoba».
Unaj k-uʼuyik tʼaan yéetel tuláakal k-puksiʼikʼal
17. ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéetchaj u yuʼubik tʼaan le yáax cristianoʼoboʼ?
17 Úuchik u yaʼalik Pablo tiʼ le cristianoʼob yanoʼob Jerusalén yéetel Judea ka yiijchajak u tuukuloʼoboʼ le áantoʼob utiaʼal ka u salvartubaʼob. Le máaxoʼob naʼat le baʼax tu yaʼalaj Pablooʼ tu yiloʼob tsʼoʼok u náatsʼal u kʼiinil utiaʼal u «púutsʼuloʼob tak teʼ puʼukoʼoboʼ». Le ka tu yiloʼob baʼpachtaʼan Jerusalén tumen le romanoʼob, wa le baʼax «ku xuʼulsaj» «waʼalakbal tiʼ junpʼéel lugar santo[oʼ]», tu naʼatoʼobeʼ unaj u séeb jóoʼloʼob teʼ kaajoʼ (Mat. 24:15, 16). Kʼaʼajtiʼob le baʼax aʼalaʼan tumen Jesusoʼ ka jóokʼoʼob Jerusalén táanil tiʼ u xuʼulsaʼal. Utúul historiador ku kʼaabaʼtik Eusebioeʼ ku yaʼalikeʼ le yáax cristianoʼoboʼ binoʼob kajtal tu luʼumil Pela (wa Pella), yaan tu puʼukiloʼob Galaad. Bey úuchik u salvarkubaʼob tiʼ le maas nojoch muʼyajil taal tu yóokʼol Jerusalenoʼ.
18, 19. 1) ¿Baʼaxten jach kʼaʼabéet u yuʼubik tʼaan máak teʼ kʼiinoʼobaʼ? 2) ¿Tiʼ baʼax kun tʼaan le uláakʼ xookoʼ?
18 Le máaxoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼoboʼ ku yuʼubkoʼob tʼaan, lelaʼ le kun áantkoʼob u salvartubaʼob le ken úuchuk le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Yaan u sen muʼyaj máak jeʼex mix juntéen ilaʼak desde ka káaj yóokʼol kaab[oʼ]» (Mat. 24:21). Ken kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, ¿yaan wa k-beetik jeʼel baʼaxak ka u yaʼaltoʼon «le esclavo chúukaʼan u yóol[oʼ]»? (Luc. 12:42.) Lelaʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ mantatsʼ unaj k-uʼuyik tʼaan «yéetel tuláakal [k-]puksiʼikʼal» (Rom. 6:17).
19 Utiaʼal u yiijchajal k-tuukuleʼ kʼaʼabéet k-chʼaʼanuʼuktik baʼax maʼalob bey xan baʼax kʼaas, lelaʼ jeʼel u béeytal wa k-xokik le Bibliaoʼ yéetel wa k-kanik k-uʼuy tʼaan. Le táankelem paalaloʼoboʼ maas talam u yeʼeskoʼob tsʼoʼok u yiijchajal u tuukuloʼob jeʼex nukuch wíinikoʼobeʼ. Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan u tsoʼololtiʼob bix jeʼel u beetkoʼobeʼ.
[Tsolajiloʼob]
^ xóot’ol 7 Kʼexaʼan jujumpʼéel tiʼ le kʼaabaʼoboʼ.
^ xóot’ol 14 Ilaʼak le xook “Fortalecidos para rechazar el mal” jóokʼ teʼ revista La Atalaya 1 tiʼ octubre tiʼ 1999.
¿Baʼax ta kanaj?
• ¿Baʼax táakaʼan ichil u yiijchajal u tuukul máak, yéetel baʼax jeʼel u yáantkoʼon utiaʼal ka yiijchajak k-tuukuleʼ?
• Wa k-kʼáat ka yiijchajak k-tuukuleʼ, ¿baʼaxten unaj k-kʼaj óoltik tubeel le Bibliaoʼ?
• ¿Bix jeʼel k-kanik k-uʼuy tʼaaneʼ?
• ¿Baʼax utsiloʼob jeʼel k-kʼamik wa yiijchajaʼan k-tuukuleʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]
Wa k-beetik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ jeʼel u yáantkoʼon aktáant tubeel le talamiloʼoboʼ
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 12]
Le máaxoʼob beet le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ tu salvartubaʼob