“Kopwe tumunochu o achocho ngeni ekkeei mettoch, pwe om fefeita epwe pwapwalo ngeni aramas meinisin.”​—1 TIM. 4:15, TF.

1. Met Kot a mochen fän iten ekkewe säräfö?

 “EN ALÜAL, kopwe pwapwa le alüalum, letipom epwe meseik lon fansoun om alüal.” (SalAf. 11:9) Iei makkeien Salomon, ewe kingen Israel loom loom mi tipatchem. Nge wesewesen populapen ena pworaus, Jiowa Kot, a mochen ämi kana nau oupwe pwapwa, sap chök lekükkünümi, pwe pwal atun oua määritä. Iwe nge, ekkoch ra föfförmwääl me lesäräföör, iwe, a tongeni atai ar pwapwa lon fansoun mwer. Pwal mwo nge emön mi tuppwöl itan Jop a niamamesini an küna ‘liwinin an kewe föfföringaü a föri lealüalün.’ (Hiop 13:26) Fän chommong, epwe wor kefil mi chou me lesäräföön Chon Kraist. Ika emön a filingaü pokiten nafangaüen an wewe, eli epwe tongeni efisatä osukosuk mi kküü lusun manauan, me epwe chök memmetek kinasen letipan.​—SalAf. 11:10.

2. Ekkewe säräfö repwe tongeni tümünüür seni föfförmwääl ika repwe apwönüetä menni kapasen fön lon Paipel?

² A lamot ekkewe säräfö repwe weweöch fän iten ar repwe eäni ekiek pwüng me filiöch. Iei makkeien ewe aposel Paul ngeni chon Korint: “Ousap lapalapeni lapalapen semirit lon ami ekiek. . . . Ren ami ekiek, oupwe usun ekkewe mi tipemwan.” (1 Kor.  14:20, TF) Ika ekkewe säräfö repwe apwönüetä ena fön pwe repwe ekieköch me weweöch ussun chök ekkewe mi äsimaü, epwe tümünüür seni föfförmwääl.

3. Met kopwe tongeni föri pwe kopwe äsimaüetä?

³ Ika en emön säräfö, chechemeni pwe a lamot achocho ika sipwe feffeitä lon ach eäni ekiek pwüng me weweöch. Paul a ereni Timoti: “Kosap fori och minne emon epwe turunufaseiok ren om aluwol ren, nge kopwe wiliti eu leenien appiru ngeni ekkewe chon luku, ren kapas o fofor, ren tong, o luku, o limelimoch. Kopwe achocho ngeni alleani Paipel, o fonou, o afalafal. . . . Kopwe tumunochu o achocho ngeni ekkeei mettoch, pwe om fefeita epwe pwapwalo ngeni aramas meinisin.” (1 Tim. 4:12-15, TF) A lamot Chon Kraist säräfö repwe äsimaüetä pwe ar feffeitä epwe pwäpwälo.

Met Weween Feffeitä?

4. Sipwe fet fän iten ach sipwe feffeitä?

⁴ Feffeitä a wewe ngeni “lipwäköchülo, mürinnölo.” Paul a pesei Timoti pwe epwe akkachocho le lipwäköchülo lon an kapas, föfför, tong, lükü, limelimöch, me an angangen afalafal. Epwe akkachocho pwe manauan epwe eü leenien äppirü mi mürinnö. Ina minne, a lamot ngeni Timoti an epwe amürinnölo napanapen manauan me pwal lipwäköchülo le asukula aramas.

5, 6. (a) Ineet a pwäpwälo feffeitään Timoti? (b) Ifa ussun ekkewe säräfö ikenäi repwe tongeni äppirü Timoti lon ar feffeitä?

⁵ Lupwen Paul a makkeei ena fön ngeni Timoti lefilen ekkewe ier 61 me 64, Timoti, fen i emön elter mi lipwäköch, nge ese kerän poputä le äsimaüetä. Lap seni 10 ier me mwen ena fansoun, lon ewe ier 49 are 50, neman, le alüwöl ätin Timoti, “a iteüöch me ren ekewe chon lükü Jesus meinisin lon Listra me Ikonium,” pun ra küna an feffeitä. (Fof. 16:1-5) Lon na fansoun, Paul a uwei Timoti le säifetäl lon an we angangen misineri. Mwirin ekkoch maram, Paul a küna feffeitään Timoti, iwe, a tinalo ngeni Tesalonika pwe epwe aururu me anüküchara lüküen ekkewe Chon Kraist lon ena telinimw. (Älleani 1 Tesalonika 3:1-3, 6.) A ffat pwe a pwäpwälo ngeni aramas än Timoti feffeitä atun chök lesäräföön.

⁶ Ämi kana säräfö lon ewe mwichefel, achocho le ämääraatä ekkewe napanapöch mi lamot iei, pwe epwe pwäpwälo ämi feffeitä lon ämi manaueni manauen Chon Kraist me ämi tufichin asukula aramas ewe enlet seni Paipel. Atun Jises a 12 ierin, Paipel a apasa pwe a chüen chök “mämäritä lon an tipachem.” (Luk 2:52) Iwe, sipwele etittina ifa ussun epwe tongeni pwäpwälo ämi feffeitä lon ekkeei ülüngät kinikinin manauemi: (1) atun a torikemi osukosuk, (2) atun oua mmolnetä ngeni pwüpwülü, me (3) atun oua achocho le wiliti ‘chon afalafal mi mürinnö.’​—1 Tim. 4:6.

Ataweei Osukosuk fän “Mirit”

7. Met epwe tongeni fis ngeni ekkewe säräfö ika repwe küna watteen osukosuk?

⁷ Emön Chon Kraist 17 ierin itan Carol, a apasa, “Fän ekkoch, ua kon pekkus lon letipei, inisi, me ekieki, pwe use fokkun mochen pwäätä lesossor.” a Pwata a kon osukosuk? Atun a 10 ierin Carol, seman kewe me inan ra mufesen, iwe, a nonnom ren inan we, nge inan we ese mochen manaueni manauen Chon Kraist. Eli ka pwal küna osukosuk watte ussun chök Carol, nge esor om äpilükülük pwe epwe öchülo.

8. Ikkefa ekkoch än Timoti kewe osukosuk?

⁸ Atun Timoti a feffeitä, a pwal wor an osukosuk. A “samau fän chomong” pokiten samaun lukan. (1 Tim. 5:23) Lupwen Paul a tinalo Timoti ngeni Korint pwe epwe angang woon osukosuk mi fis seni än aramas  ü ngeni än Paul emmwen, Paul a pesei chon ewe mwichefel ar repwe etiwaöchü Timoti pwe ‘epwe nonnom rer fän kinamwe.’ (1 Kor. 4:17; 16:10, 11) Eli, Timoti a nisässäü are kin.

9. Met weween mirit, iwe, ifa ussun a sokko seni ewe ngünün niuokkus?

⁹ Paul a älisi Timoti ren an ächema ngeni: “Kot ese mo ngenikich ngunun niuokus, pwe ngunun manaman o tong o mirit.” (2 Tim. 1:7, TF) “Mirit” a wewe ngeni ach tufichin ekieköch me weweöch. A kapachelong ach tufichin likiitü lon minne mi pwüng ese lifilifil nonnomun manauach. Ekkoch säräfö rese mwo äsimaü ra pwäralo ngünün niuokkus, iwe, ra sotuni le sü seni ar kewe osukosuk ren ar soun möür are kakkatol TV, ükkün säfeien opuchopuch are sakau, soun pari, are föfföri föfförün lisowu mwääl. Paipel a fönöü Chon Kraist ar repwe “poutalo tipis o mochenia-ingauen fonufan, o . . . manaueni ewe manau mi mirit, mi pung, o mi fich ngeni Kot lon ei fanufan.”​—Taitos 2:12, TF.

10, 11. Ifa ussun mirit a älisikich le lükülük woon än Kot pöchökkül?

¹⁰ Ewe Paipel a pesei “ekkewe aluwol . . . pwe repwe mirit.” (Taitos 2:6, TF) Om älleasochisi ena kapasen fön a wewe ngeni pwe kopwe ikkiotek ussun om kewe osukosuk me äpilükülük woon ewe pöchökkül seni Kot. (Älleani 1 Piter 4:7.) Epwe ina ussun kopwe ämääraatä lükülük woon ewe “manaman mi feito seni Kot.”​—1 Pit. 4:11, TF.

¹¹ Mirit me ikkiotek ra älisi Carol. A apasa, “A fokkun weires ai upwe affata pwe use fokkun tipeeü ngeni manauen inei we mi limengaü. Nge iotek a fokkun älisiei. Ua silei pwe Jiowa a nonnom rei, ina pwata, use chüen niuokkus.” Chechemeni mwo pwe ekkewe osukosuk mi weires ra tongeni amürinnökolo me apöchökkülok. (Kölf. 105:17-19; KölK. 3:27) Ese lifilifil met sokkun osukosuk ka küna, nge Kot esap fokkun likitukolo. Epwe wesewesen “alisuk.”​—Ais. 41:10.

Ammolnatä pwe Om Pwüpwülü Epwe Sopwöch

12. Pwata Chon Kraist mi ekiekin pwüpwülü repwe apwönüetä ewe kapasen emmwen lon Än Salomon Fos 20:25?

¹² Ekkoch alüwöl me föpwül ra atapwalapwalen pwüpwülü, pun ra ekieki pwe epwe äwesi ar lolilen, ppos, tipitipingaü, me osukosuk lon famili. Iwe nge, a fokkun aüchea ewe pwonen pwüpwülü. Ekkoch aramas me loom ra pwon ngeni Kot, nge rese akkomw ekiekifichi met a kapachelong lon. (Älleani Än Salomon Fos 20:25.) Ekkoch säräfö rese ekiekifichi ükükün choun wiser mwirin ar pwüpwülü. Mwirin, repwap kerän küna pwe a fokkun weires lap seni minne ra ekieki.

13. Ikkefa ekkoch kapas eis chokkewe mi ekiekin pwüpwülü repwe pwisin eisiniir, iwe, met sokkun älillis a kawor ngeniir?

 ¹³ Iwe, me mwen om kopwe ekiekin pwüpwülü, pwisin eisinuk: ‘Pwata ua mochen pwüpwülü? Met ua ekiekin küna? Iei i ewe emön a kan pölüwöch ngeniei? Ua mmolnetä ngeni ekkewe angang lon pwüpwülü?’ Ewe “chon angang mi allükülük o tipachem” a fen awora chommong lesen mi titchik fän iten om kopwe pwisin etittinok. b (Mt. 24:45-47) Ekieki pwe ekkena pworaus, kapasen emmwen ngonuk seni Jiowa. Ekilonei me apwönüetä minne a makketiu. “Kosap wewe ngeni eman oris ika eman aas esap mirit.” (Kölf. 32:8, 9) Kopwe äsimaüetä lon om mirititi wisom kewe lon pwüpwülü. Ika ka meefi pwe ka fen mmolnetä ngeni pwüpwülü, chechemeni pwe “kopwe eu lenien apirü . . . lon om limöch.”​—1 Tim. 4:12.

14. Ifa ussun om achocho le napanapeni napanapen Kraist epwe älisuk ika kopwe pwüpwülü?

¹⁴ Ach äsimaüetä epwe pwal asopwöchü ach famili mwirin ewe ränin apwüpwülü. Emön Chon Kraist mi äsimaü epwe achocho le ‘tipen mwän lon manauan, pwe epwe tori ükükün ewe unusöchün Kraist.’ (Ef. 4:11-14) Epwe achocho pwe epwe napanapeni napanapen Kraist. “Kraist esap chök kütta mine epwe püsin pwapwa ren.” (Rom 15:3) Lupwen pwüpwülü repwe kütta feiöchün pwülüwer nge sap pwisin feiöchür, ar famili epwe kinamwe me nükünüköch. (1 Kor. 10:24) Ewe mwän pwüpwülü epwe pennüküolo pwisin an mochen fän iten an epwe pwäri an tongei pwülüwan. Ewe fin pwüpwülü epwe akkanomu pwisin i fän nemenien pwülüwan ussun chök Jises a älleasochisi Möküran we.​—1 Kor. 11:3; Ef. 5:25.

“Kopwe Unusen Apwönüetä Wisom”

15, 16. Ifa ussun kopwe tongeni pwäralo om feffeitä lon ewe angangen afalafal?

¹⁵ Paul a menlapei lamoten wisen Timoti ren an a makkeei: “Üpwe fokun fönok me mwen mesen Kot me Kraist Jesus, . . . pwe kopwe afalafala ewe Kapasen Kot. Kopwe achocho ngeni.” A pwal apasa, “Kopwe föri angangen eman chon asoulängala aramas, kopwe unusen apwönüetä wisom usun eman nöün Kot chon angang.” (2 Tim. 4:1, 2, 5) Ren än Timoti epwe apwönüetä wisan na, epwe “emon mi fol ren ekkewe kapasen ach luku.”​—Älleani 1 Timoti 4:6, TF.

¹⁶ Epwe ifa ussun kopwe “fol ren ekkewe kapasen ach luku”? Paul a makkeei: “Kopwe  achocho ngeni alleani Paipel, o fonou, o afalafal, tori fansoun ai etiu remi. Kopwe tumunochu o achocho ngeni ekkeei mettoch.” (1 Tim. 4:13, 15, TF) A lamot kopwe tinikken me “achocho ngeni” om pwisin käkkäeö. Nge a fet om kokkotun käeö? Ka kan achocho le käkkäeö “ekewe ekiekin Kot mi alolol”? (1 Kor. 2:10) Are, a chök ekis om käeö? Om ekilonei minne ka käkkäeö epwe achchüngü letipom.​—Älleani Än Salomon Fos 2:1-5.

17, 18. (a) Ikkefa ekkewe tufich kopwe achocho le ämääraatä? (b) Ifa ussun om eäni ekiekin Timoti epwe älisuk lon ewe angangen afalafal?

¹⁷ Emön pioneer säräfö itan Michelle a apasa: “A wor ai kokkotun käkkäeö me fiffiti mwich iteitan fän iten ai upwe angöch le afalafal. Ina popun, ua chök mämmääritä lon ai lükü.” Om fiti ewe angangen pioneer epwe fokkun älisuk le lipwäköchülo lon om nöünöü Paipel le afalafal me pwal äsimaüetä. Achocho le angöchülo lon om ällea me uwawu meefiom lon ach kewe mwich. En emön säräfö mi fen äsimaüetä, kopwe ammolnaöchü om kewe afalafal lon ewe sukulen Paipel, seni chök ewe kinikin om afalafal a alongolong woon.

¹⁸ Om ‘föri angangen emön chon asoulängalo aramas’ a wewe ngeni om kopwe lipwäköchülo me älisi aramas ar repwe küna manau. A lamot om kopwe käeöfichi “ewe angangen asukul.” (2 Tim. 4:2) Ika oupwe mwin me chokkewe mi lipwäköch le afalafal, kopwe tongeni käeö seniir napanapen ar asukul, ussun chök Timoti a käeö seni an fiffiti Paul. (1 Kor. 4:17) Paul a apasa pwe ese chök fang ngeni aramas ewe kapas allim nge pwal ‘pwisin manauan’ le älisiir pun ra ächengicheng me ren. (1 Tes. 2:8) Ika kopwe äkkäppirü Paul le afalafal, a lamot kopwe eäni ekiekin Timoti, pun a wesewesen chchüngü aramas me angang weires le ‘eti [Paul] lon ewe angangen ewe kapas allim.’ (Älleani Filipai 2: 19-23.) Ka kan pennüküolo pwisin letipom fän iten ewe angangen afalafal?

Om Feffeitä Epwe Atoto Pwapwa mi Enlet

19, 20. Pwata ach feffeitä ngeni äsimaü epwe atoto pwapwa?

¹⁹ Kopwe angang weires fän iten om kopwe feffeitä. Nge ren om mosonottam le ämääraatä om tufichin asukul, kopwe tongeni “awöüü chomong aramas,” me repwe wiliti om “pwapwa, pwal popun [om] aingaing.” (2 Kor. 6:10; 1 Tes. 2:19) Fred, emön pioneer, a äweweei, “Iei lap seni loom, ua äkkäeä ai fansoun le älisi aramas. A fokkun pwüng pwe pwapwaan fangolo a lap seni pwapwaan angei.”

²⁰ Daphne, emön pioneer säräfö, a küna pwapwa seni an feffeitä, iwe, a apasa: “Atun a lapolo ai silei Jiowa, a pwal lapolo ai pacheöch ngeni i. Lupwen sia kan apwapwaai Jiowa ren unusen ach tufich, sia fokkun meefi pwapwa!” Inaamwo ika aramas rese esilla ach feffeitä, nge Jiowa a kan küna me aücheani fansoun meinisin. (Ipru 4:13) Esor tipemwaramwar pwe ämi kana chon Kraist säräfö oupwe tongeni elingalo me mwareiti Semach we lon läng. Sopwelo le apwapwaai letipan atun ka pwäralo om feffeitä.​—SalF. 27:11.

[Footnote]

Met Ka Fen Käeö?

• Sipwe fet pwe sipwe feffeitä ngeni äsimaü?

• Ifa ussun kopwe pwäralo om feffeitä . . .

atun a toruk osukosuk?

atun ka mmolnetä ngeni pwüpwülü?

atun ka afalafal?

[Ekkewe Kapas Eis fan Iten ewe Lesen]

[Sasing lon pekin taropwe 15]

Iotek epwe älisuk le likiitü fän weires

[Sasing lon pekin taropwe 16]

Ifa ussun ekkewe chon afalafal säräfö repwe tongeni lipwäköchülo lon ar asukula aramas?