Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Joven, “waran waran mas cabal alli nuna ticraquicanqequita” rikätsikï

Joven, “waran waran mas cabal alli nuna ticraquicanqequita” rikätsikï

Joven, “waran waran mas cabal alli nuna ticraquicanqequita” rikätsikï

“Que yachatsenqaqcunata shonqiquicho yarparar rurë. Tsenopam llapancuna cuentata qocuyanqa waran waran mas cabal alli nuna ticraquicanqequita.” (1 TIM. 4:15.)

1. ¿Jövenkuna imanö kawayänantataq Jehová munan?

“JOVEN, mozo kënikichö kushikï y allikunata rurar shonqïki kushikutsun joven kanqëki witsan” (Ecl. 11:9). Këwanqa Jehová alleq clärom rikätsikun, Jövenkuna kushishqa kawakuyänanta munanqanta. Pero manam joven këkarlla kushikunëkitatsu munan, sinöqa yashqa nuna këkarpis kushishqa kawakunëkitam munan. Tsënö kaptimpis atskaq jövenkunam mana alliman ishkiyashqa, y tsërëkurmi imëyaqpis llakishqallana kawakuyan. Tsënö kaqmi Jobpis joven kënincho mana alli ruranqampita llakikorqan (Job 13:26). Awmi, manaraq yashqa nuna tikrar joven kanqëki witsanmi alläpa preciso rurëkunata decidinëki. Alli juiciowan mana descidirnenqa pasëpa llakikushqam kawakunki y tsë mana alli ruranqëkipita itsa imëpis librakëta puëdenkinatsu (Ecl. 11:10).

2. ¿Bibliachö mëqan consëjota wiyakïtaq jövenkunata yanapanqa mana allikunata mana desciyänampaq?

2 ¿Imataq yanapashunki alli juiciowan imatapis descidinëkipaq? Yarpäri, apóstol Pablu corintiokunaman kënö qellqanqanta: “Wauquicuna panicuna, inosenti wamracunano carninpis, ama wamracunanollaqa pensayëtsu, antis yacheniquicunawan alli pensayë” (1 Cor. 14:20). Awmi, poqu nunanö pensëta yachaptikeqa más fäcilmi kanqa alli kaqta descidinëkipaq y manam llakishqa kawakunëkipaq mana allikunataqa descidinkitsu.

3. ¿Imatataq rurankiman cabal alli nuna tikranëkipaq?

3 Pero yarpänëkim, yashqa nunanöna pensanëkipaqqa alliraq sinchikunëkita. Pablum Timoteuta kënö nerqan: “Ama pipis despresyashïtsu jobin canqequirecur; antis Diosnintsicman creyicoqcuna qampita yachacuyätsun shumaq parlaquiniquipita, alli portaquiniquipita, cuyacoq queniquipita, Diosnintsicman alli marcäcoq canqequipita y juclaya shonqu queniquipita. [...] Diospa palabranta leyipar, yachatsicur y willapäcur cacurëquë. [...] Que yachatsenqaqcunata shonqiquicho yarparar rurë. Tsenopam llapancuna cuentata qocuyanqa waran waran mas cabal alli nuna ticraquicanqequita” (1 Tim. 4:12-15). Rikanqëkinöpis, Jehová Diosqa shuyaran jövenkuna waran waran cabal alli nuna tikrayänantam, y tsëtaqa wakinkunapis rikäyänanmi.

¿Imataq “waran waran mas cabal alli nuna” tikrëqa?

4. ¿Ima ninantaq “waran waran mas cabal alli nuna” këqa?

4 “Waran waran mas cabal alli nuna” tikrëqa, más yachaq kë, más musyaq kë, más alliyäkïkë, más puntaman ëwë ninanmi. Apóstol Pablum Timoteuta consejarqan, parlakïninchö, portakïninchö, kuyakïninchö, fëninchö alli kanampaq, hina kawëninchö limpio kanampaq y yachatsikonqanchöpis más alli kanampaq. Llapan kawëninchömi rikätsikunan karqan cabal nuna kanqanta, tsënöpa wakinkuna rikar yachakuyänampaq. Tsëmi Timoteuqa sinchikunan karqan espiritual kaqchö poqu nuna këman chänampaq.

5, 6. a) ¿Imëpita patsëtaq Timoteu espiritual kaqchö poqu nuna tikrëkanqan rikakorqan? b) ¿Imanötaq kanan tiempo jövenkuna Timoteu ruranqanta qatiyanman?

5 Apóstol Pabluqa cartakorqan 61 y 64 watakunachömi y tsë watapaqqa Timoteuqa poqu nuna congregacionta dirigeq anciänonam karqan. Pero pëqa unëpitanam espiritual kaqchö poqu kanampaq sinchikïkarqan. Y 49 o 50 watapaqqa ishkë chunka (20) watayoqnönam karqan, Listra y Iconio congregacionpita wawqikunapis “pëqa allapa alli ruraq nunam” niyarqanmi (Hechos 16:1-5). Tsëpitanam Pablu pusharqan karu markakunapa yachatsikoq ëwaptin yanaqänampaq. Tsëchömi Pablupis rikarqan Timoteu espiritual kaqchö poqu kanqanta, tsëpita killakuna pasariptinllam Tesalónica congregacionman mandarqan tsëchö cristiänokunata consolar yanapanampaq (lei 1 Tesalonicenses 3:1-3, 6). Rikanqantsiknöpis joven kënimpitam Timoteuqa rikätsikorqan espiritual kaqchö poqïkanqanta.

6 Qampis sinchikï Timoteuno yachaq y alli nuna këta. Tsënö ruraptikim rikakonqa alli cristiano y Bibliapitapis alli yachatsikoq tikrëkanqëki. Chunka ishkë watayoqllaraq këkarninmi Jesus rikätsikorqan “alli yachaq” këman tikrëkanqanta (Luc. 2:52). Kë tëmachömi yachakushun espiritual kaqchö poqïkanqëkita imanöpis rikätsikunëkipaq kaqta 1) problëmakunapa pasarnin, 2) casakïta yarparnin, y 3) Diosta alli servinëkipaq sinchikonqëkichö (1 Tim. 4:6).

Problëmakunapa pasarqa ama mantsakïtsu alli juicioyoq kë

7. ¿Kawëninkunachö problëmakunapa pasarnin imanötaq Jövenkuna sientekuyan?

7 Chunka qanchis (17) watayoq Carol shutiyoq cristianam kënö nerqan: “Wakin qoyakuna o warëkunaqa warëkamoq kä pasëpa utishqam alläpa yarparëwan y llakikïwan, imëpis ama riyakömantsu o rikchakömantsu karqan neqmi kä”. * ¿Imanirtaq Carol tsënö warämoq? Wayinchö mana alli kawarmi. Chunka watayoqllaraq këkaptinmi teytankuna rakikäkuriyarqan, tsëmi Carolqa ewkorqan mamäninwan täraq y mamänenqa manam Biblia nenqannö kawaqtsu karqan. Itsa qampis tukï problëmakunapa pasëkankiman, y imëpis manana altsakaqtanö rikëkankiman.

8. ¿Imanirtaq Timoteupaqqa fäciltsu karqan Jehová Diosta servinampaq?

8 Timoteupaqpis manam fäciltsu karqan Diosta servinampaq. Musyarinapaq, Pablum kënö nerqan: “Pacha nanellacho canqequirecur y qeshyapäconqequirecur, yacullataqa ama upïtsu”. Këwanmi musyantsik Timoteuqa qeshyapäkonqanta (1 Tim. 5:23). Hinamampis mantsakoqchi nunakunawan parlëta. ¿Imanirtaq tsëtaqa nintsik? Conrintiochö wakin cristiänokunaqa Pablupaqmi mana allita parlashqa kayarqan, tsëmi Pabluqa Timoteuta tsë problëmata altsanampaq kacharqan y kënömi nerqan Corinto cristiänokunata: “Timoteu chämuptenqa, rikäye qamkunawan trankilulla kanampaq”. Tsëwanmi rikantsik Timoteuqa mantsapakoq kanqanta (1 Cor. 4:17; 16:10, 11, QKW).

9. a) ¿Imataq, imatapis “alli pensecur” rurëqa? b) ¿Y imatataq wakin jövenkunaqa rurayan problëmakunapa pasarnin?

9 Timoteuta yanaparmi Pablu yarpätserqan kënö: “Manam pitapis mantsacunantsicpaqtsu Teyta Diosnintsicqa Santu Espiritunta qomashqantsic; sinoqa mana mantsacushpa alli willaquininta pitapis willapänantsicpaqmi, pi metapis cuyanantsicpaqmi, y alli pensecur imatapis ruranantsicpaqmi” (2 Tim. 1:7). “Alli pensecur” ruranqëkiqa yanapashunkim ima problëmapa pasarnimpis yashqa nunanö ruranëkipaq. Pero llakinëpaqqa, wakin jövenkuna mana poqu karninmi imëka problëmata pasarnenqa, qonqëta o tsapëta munar, alläpa llakikurnin punukurlla kakuyan, televisionta qawaräkuyan, machar qallëkuyan, drögata mikur qallëkuyan, imëka fiestakunamampis ëwayan y warmikunawan y ollqukunawampis lluta kakuyan. Pero cristiänokunataqa Biblia kënömi nimantsik: “Diosnintsicpa alli queninmi yachatsimantsic quiquintsicpa munenintsiccunallata manana ruranapaq; y que patsacho cawashqantsicyaq alli tantiyecur imatapis ruranapaq, cabal nuna canapaq, y Teyta Diosta cäsucur cawacunantsicpaq” (Titu 2:12).

10, 11. ¿Imanirtaq imatapis alli pensëkur ruranqantsik poqu cristiänoman tikratsimantsik?

10 Awmi, Bibliaqa jövenkunata “shumaq tantiyecur imatapis parlayänanpaq y rurayänanpaq[mi]” consejan (Titu 2:6). Kë consëjota wiyakunëkipaqqa Jehová Diostam mañakunëki yanapashunëkipaq, hina problëmakunapa pasaptiki kallpanta qoshunëkimanmi markäkunëki o yärakunëki (lei 1 Pedru 4:7). ‘Dyos poderta’ qokoq kanqanmanmi shonqupita patsë markäkunëki o yärakunëki (1 Ped. 4:11, QKW).

11 Carol tsë problëmapa pasëkarnin alli tsarakunampaqqa yanaparqan, alli pensëkur ruranqan y Diosman mañakonqanmi. Carolmi kënö nin: “Mamanï mana alli kawakonqanqa pasëpam llakitsimarqan, tsënö kaptimpis Jehová Diosman mañakonqämi yanapëkamarqan, musyämi Jehová noqawan këkanqanta y manam imapita mantsapakünatsu”. Ama qonqëtsu, pruëbakunapa pasanqëkiqa masmi sinchiyätsenqa fënikita y yanapashunkim poqu cristiano kanëkipaq (Sal. 105:17-19; Lam. 3:27). Imëkapa pasaptikipis manam Jehoväqa haqishunkitsu, ‘rasumpëpam yanapashunki’ (Isa. 41:10).

Casakïta yarparnin

12. ¿Imanirtaq Proverbios 20:25 nenqanman alleq yarpakachayänan casakïta munaqkuna?

12 Wakin jövenkunaqa ichik casakï edäman charqa rasllanam majankuna ashiriyan, tsëtaqa rurayan wayinkunachö kushishqa mana kar, hapallankunalla sientikur, y wayinkunachö alläpa problema kaptinmi. Pero casakurnin huknin huknimpis prometinakuyanqanqa alläpa sagradom. Unë tiempochöpis wakin nunakunaqa manaraq shumaq pensarmi sagrado promësakunata rurayaq (lei Proverbios 20:25). Tsënöllam kanan tiempo jövenkunapis casado kawakï imanö kanqantapis manaraq shumaq pensar casakuriyan, y casakurir-ran imanö kanqantapis musyariyan.

13. a) ¿Pipis casakïta munar piwampis amistäta qallarqa ima tapukïtataq rurakuyanman? b) ¿Mëchötaq alli consëjota tarinman?

13 Piwampis casakïta munëkarqa kënö tapukï: “¿Imanirtaq casakïta munä? ¿Casado kawakïnï imanö kanantataq munä? ¿Këtsuraq majäpaqnö? ¿Listoku këkä casakurir alli yanapakoq kanäpaq?” Jehová Diospa “mäcoq, mäcoq, cumplidu sirweqnin[mi]” atska tëmakunata horqamushqa casakïta munaqkunata yanapanampaq, tsëmi yanapashunki alli pensëkur-raq casakunëkipaq (Mat. 24:45-47). * Tsë tëmakunata leirqa alleq tsëkunaman yarpakachë y consëjonkunata wiyakï, kikin Jehová parlapëkäshonqëkitanö rikë. “Ama cabällonö o mulanö” mana wiyakoqqa këtsu (Sal. 32:8, 9). Rikätsikï poqu nuna kanqëkita, y casado kawakï imanö kanqantapis musyanqëkita. Y casakunëkipaq listona kar piwampis amistänikita qallarqa alli juicioyoq kanqëkita rikätsikï wakimpis yachakuyänampaq (1 Tim. 4:12).

14. ¿Imanirtaq alläpa preciso casakurirnimpis poqu cristiano kanapaq sinchikïkänantsik?

14 Pero casakurirnimpis seguinantsikmi poqu nuna kanqantsikta rikätsikur imata ruranqantsikchöpis. Casado cristiänoqa sinchikunanmi ‘waran waran cabal nuna carnin, Jesucristunona llapancho’ kawakunampaq, o rasumpëpa cristiänono kawëtam sinchikunan (Efe. 4:11-14). Cristu ruranqantam qatinantsik, pëqa “manam quiquin cushicunanpaqtsu imatapis rurarqan” (Rom. 15:3). Casado kawakïcho alläpa kushishqa kayänampaqqa, ishkanmi yanapanakuyänan, manam kikinkunapa munëninllamanqa yarparäkuyänantsu (1 Cor. 10:24). Ollquqa alli nunam kanan y warminta alleqmi kuyanan, y warminam qowanta llapanchö wiyakunan Jesucristu Teytanta llapanchö wiyakonqannö (1 Cor. 11:3; Efe. 5:25).

Diosta alli servinëkipaq sinchikonqëki

15, 16. ¿Imanötaq rikätsikunki Diosta alli servinëkipaq sinchikïkanqëkita?

15 Apóstol Pablum alläpa preciso rurënimpaq Timoteuta kënö nerqan: “Tsemi pepa y Diospa nopancho mandaq. Ime öra eque örapis, alli tiempucho y mana alli tiempuchopis, shumaq pasensiequiwan Diospa palabranta willapäcunequipaq”. Hina tsëpitanam kënö nerqan: “Cumplï llapan ruranequipaq caqcunata” (2 Tim. 4:1, 2, 5). Kë llapanta cumplinampaqqa Timoteuqa ‘marcäquinincho alli patsacashqanam’ kanan karqan (lei 1 Timoteu 4:6).

16 ¿Imatataq rurankiman ‘marcäquiniquicho alli patsacashqana’ kanëkipaq? Pablum kënö qellqarqan: “Chämonqäyaq, creyicoqcunata Diospa palabranta leyipar, yachatsicur y willapäcur cacurëquë [...]. Que yachatsenqaqcunata shonqiquicho yarparar rurë” (1 Tim. 4:13, 15). Awmi, poqu cristiano këta munarqa alleqmi estudianëki Diospa Palabranta. “Shonqiquicho yarparar rurë” ninanqa rikätsimantsik Jehoväpa kaqta más precisaqta kawënintsikchö churanan kanqantam. ¿Y qamqa? ¿Mana haqishpaku Bibliata estudiëkanki? ¿“Diospa sasa kayitsikïninkunata” yachakïta munarku ocupado këkanki? (1 Cor. 2:10.) ¿O qelanëkarllaku rurëkanki? Pero yachakonqëkikunaman yarpakacharqa, mäkurinkim imanö shonqïkiman chärenqanta (lei Proverbios 2:1-5).

17, 18. a) ¿Imakunatataq ruranëki alli yachatsikoq kanëkipaq? b) ¿Imanirtaq Timoteuno Jehoväpita yachatsikïta alläpa precisaqta rikankiman?

17 Michelle shutiyoq huk joven precursöram kënö nin: “Jehoväpita shumaq yachatsikunapaqqa tiempötam shumaq patsätsishqä, Bibliäta leikunäpaq, ni mëqan reunionkunaman mana faltanäpaq. Tsëkunam yanapaman espiritual kaqchö más poqunapaq”. Precursornö sirvenqëkim yanapashunki Bibliata alleq inshinëkipaq o manejanëkipaq, y espiritual kaqchö más poqunëkipaq. Sinchikï Bibliata más leinëkipaq y reunionkunachö comentanëkipaq. Rikätsikï poqu cristiano kanqëkita, Yachatsikunapaq Diospa Escuëlan nishqanchö discurso tocashuptiki alli preparakurnin. Discurso qonqëkiqa llapanta yanapanampaq katsun, y niyäshonqëki tëmallapita parlë.

18 ‘Diospa palabranta willapäqui’ ninanqa, nunakuna salvakuyänampaq Diospita yachatsir sinchikï ninanmi. Tsëpaqqa wanantsik ‘shumaq pasensiawan’ yachatsitam (2 Tim. 4:2). Imanömi Timoteupis Pablupita yachakorqan, tsënöllam qampis yachakunki unëna Jehoväta sirveqkunawan predicaq yarqurnenqa (1 Cor. 4:17). Pablum tesalonicenses cristiano mayinkunata kënö nerqan: “Tsenomi allapa cuyayarqoq qamcunata. Manam Teyta Diospa alli willaquininllatatsu willayarqoq; qamcunarecorqa asta wanurpis wanuriyämanmi carqan. Tselayapam cuyecuyaq qamcunata” (1 Tes. 2:8). Timoteuqa Pablu ruranqantam qaterqan, wakinkunapaqpis alläpam yarparaq, y ‘tsuri cuentam yanapacorqan Teyta Diospa alli willaquininta willacur’ (lei Filipenses 2:19-23). ¿Qampis Pabluwan Timoteu ruranqannöku rurëkanki? ¿Imëkatapis haqirir yachatsikoq yarqunëkipaq listoku këkanki?

Espiritual kaqchö poqu karnenqa kushishqam kawanki

19, 20. ¿Imanirtaq espiritual kaqchö poqu këqa alläpa kushikïpaq?

19 Espiritual kaqchö poqu këman chëqa manam fäciltsu, pero pacienciawan sinchikurnenqa y alli yachatsikoq këta tïrarnenqa, atskaq nunakunatam yanapanki kushishqa kawakuyänampaq (2 Cor. 6:10). Tsënö kaptenqa yanapanqëki nunakunata rikarmi kushikunki (1 Tes. 2:19). Fred nishqan precursormi kënö nerqan: “Kananqa puntapitapis masmi sinchikü nuna mayïkunata Bibliapita yachatsinäpaq. Rasunllatam Bibliaqa nin: chaskenqëkipitapis qonqëki kaqmi más kushikïpaqqa”.

20 Daniela Joven Precursöram alläpa kushikun espiritual kaqchö poqunqanta. Tsëmi kënö nin: “Kananqa Jehoväta masmi reqï y lädonchömi sientikü, Jehoväta kushitsinëkipaq imëkata rurarqa kikikipis alläpa kushishqam kawakunki”. Nunakunaqa manam rikäyantsu espiritual kaqchö yashqa nuna tikrayanqanta, pero Jehoväqa tsëta rikanmi y alläpam kushikun (Heb. 4:13). Awmi, qampis Jehová Diosta alabëta y kushitsita puëdenkim. Tsëmi sinchikunëki espiritual kaqchö poqu kanqëkita rikätsikunëkipaq y Teytantsik Jehoväpa shonqunta kushitsinëkipaq (Pro. 27:11).

[Päginapa ura kuchunchö willakïkuna]

^ par. 7 Tsëtsu manam rasumpa shutin.

^ par. 13 “¿Será esta la persona para mí?”, libro Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2); “Consejo divino para la elección de un cónyuge”, La Atalaya 15 de mayo de 2001; y “¿Cuán prudente es casarse durante la adolescencia?”, ¡Despertad! 22 de enero de 1984.

Mä yarpankikush

• ¿Imataq “waran waran mas cabal alli nuna” këqa?

• ¿Imanötaq “waran waran mas cabal alli nuna” kanqëkita rikätsikunkiman . . .

. . . problëmakunapa pasarnin?

. . . casakïta pensanqëkicho?

. . . Diosta servinëkipaq sinchikonqëkichö?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[19 kaq päginachö dibüju]

Jehoväman mañakonqëkim yanapashunki problëmakunapa pasarnin mana mantsapakunëkipaq

[20 kaq päginachö dibüju]

¿Imanötaq Jövenkuna alli yachatsikoq tikrayanman?