Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Banjelu badi “nyuma mikuatshishi”

Banjelu badi “nyuma mikuatshishi”

Banjelu badi “nyuma mikuatshishi”

‘Banjelu bonso kabena nyuma mikuatshishi mitumibue bua kukuatshilabu badi bamba kupiana lupandu mudimu anyi?’​—EB. 1:14.

1. Mvese wa Matayo 18:10 ne wa Ebelu 1:14 idi itukolesha ku muoyo bua tshinyi?

YEZU KRISTO wakadimuija muntu yonso uvua mua kulenduisha bayidi bende ne: ‘Nudimuke, kanulenguludi muana umue wa mu bana aba bakese; ndi nnuambila ne: Mu diulu matuku onso banjelu babu batu batangila Tatu wanyi udi mu diulu ku mêsu.’ (Mat. 18:10) Mupostolo Paulo pende wakakula bua banjelu wamba ne: ‘Banjelu bonso kabena nyuma mikuatshishi mitumibue bua kukuatshilabu badi bamba kupiana lupandu mudimu anyi?’ (Eb. 1:14) Mêyi aa adi atukolesha ku muoyo bualu adi atuleja ne: Nzambi utu utuma banjelu bende bua kuambuluisha bantu. Ntshinyi tshidi Bible wamba bua banjelu? Badi batuambuluisha bishi? Ntshinyi tshidibu batulongesha?

2, 3. Leja imue midimu itu banjelu benza.

2 Kudi banjelu binunu ne binunu mu diulu. Bonso badi ‘bena bukitu mu bukole buabu, badi benza dîyi didiye wamba.’ (Mus. 103:20; bala Buakabuluibua 5:11.) Banjelu ba Nzambi aba anyi bana bende ba mu diulu, batu bashilangane mu ngikadilu yabu ne mu dienza diabu dia malu ne batu ne bukokeshi bua kudisunguila malu. Badi benza mudimu mu bulongame ne badi ne mianzu minene mu bulongolodi bua Nzambi. Mikaele ke mfumu wa banjelu bonso. Mikaele ndîna didibu babikila Yezu mu diulu. (Dan. 10:13; Yuda 9) ‘Muanabute wa bifukibua bionso’ eu ke ‘Dîyi’ anyi muntu udi wakula mu dîna dia Nzambi ne wakambuluisha Nzambi bua kufuka bintu bikuabu bionso.​—Kolos. 1:15-17; Yone 1:1-3.

3 Baselafima ke badi balondele Mikaele mfumu wa banjelu ne badi bamanyisha mudi Yehowa wa tshijila ne bambuluisha basadidi bende bua balonde mikenji yende. Kudi kabidi bakeluba badi ne mudimu wa kukuatshisha bumfumu bua Nzambi. (Gen. 3:24; Yesh. 6:1-3, 6, 7) Pashishe kudi banjelu bakuabu badi ne midimu mishilashilangane mu dikumbaja disua dia Nzambi.​—Eb. 12:22, 23.

4. Ntshinyi tshiakenza banjelu pavua Nzambi mujadike buloba? Ntshinyi tshivua mua kuenzekela Adama ne Eva ne bana babu bu bobu basungule bua kuenza malu mimpe ne bukokeshi buvua Nzambi mubapeshe?

4 Banjelu bonso bakasanka ‘pakajadika Nzambi bishimikidi bia buloba’ ne bakenza mudimu uvuabu babapeshe ne disanka bua kuvuija buloba muaba muimpe wa bantu kusombela. (Yobo 38:4, 7) Yehowa wakafuka muntu mu ‘tshimfuanyikiji’ tshiende bua ikale ne ngikadilu ya buena yende, kadi ‘kumukepesha kakese kudi banjelu.’ (Eb. 2:7; Gen. 1:26) Bu Adama ne Eva basungule bua kuenza malu mimpe ne bukokeshi bua kudisunguila malu buvua Nzambi mubapeshe, bobu ne bana babu bavua mua kusomba mu mparadizu ne kuikala bana ba Yehowa ba pa buloba.

5, 6. Mbuntomboji kayi buakajuka mu diulu? Ntshinyi tshiakenza Nzambi bua bualu abu?

5 Kakuyi mpata, banjelu bavua ne bua kuikala bumvue bibi menemene pakamonabu buntomboji bujuka munkatshi mua bana ba Nzambi ba mu diulu. Umue wa kudibu kavua kabidi musue kutumbisha Yehowa to, kadi wakajinga bua bantu bamutendelele yeye. Ke kudivuijaye Satana (mmumue ne: “Muluishi”) pakelaye bukenji budi nabu Yehowa bua kukokesha mpata ne kukebaye bua kudivuija pende mfumu. Pavua Satana mushime anyi mudinge Adama ne Eva, wakabafikisha ku ditombokela Mufuki wabu uvua mubanange.​—Gen. 3:4, 5; Yone 8:44.

6 Yehowa wakakosa diakamue tshilumbu tshia Satana pakambaye mêyi a mulayi wa kumpala wa mu Bible aa: ‘Nenteke lukuna pankatshi pebe ne mukaji, ne pankatshi pa bana bebe ne bana bende, muana wa mukaji neakukume ku mutu kuebe, ne wewe neumusume ku tshikankanyi tshiende.’ (Gen. 3:15) Lukuna luvua ne bua kutungunuka ne bua kuikala pankatshi pa Satana ne ‘mukaji’ wa Nzambi. Yehowa udi umona bulongolodi buende bua mu diulu budi buenza ne banjelu ba lulamatu bu mukajende udiye munange. Mulayi eu wakapetesha bantu ditekemena nansha muvua malu a bungi mikale “bualu busokoka” buvua ne bua kumanyika ku kakese ku kakese. Nzambi wakalongolola bua ne: umue wa ku bana bende ba mu diulu uvua ne bua kubutula bantomboji bonso ne uvua ne bua kusangisha ‘bintu bionso bidi mu diulu ne bidi panshi pa buloba’ ku butuangaji buende.​—Ef. 1:8-10.

7. Ntshinyi tshiakenza bamue banjelu mu tshikondo tshia Noa? Ntshinyi tshiakabenzela Yehowa?

7 Mu tshikondo tshia Noa, banjelu bakuabu bakashiya ‘muaba wabu wa kuikalamu,’ kuvualabu mibidi ya bantu bua kulua kudisankisha pa buloba. (Yuda 6; Gen. 6:1-4) Yehowa wakela bantomboji abu mu mîdima mikole ne bakalua pabu “nyuma mibi” ne baluishi banene ba basadidi ba Nzambi anu bu Satana.​—Ef. 6:11-13; 2 Pet. 2:4.

Banjelu badi batuambuluisha bishi?

8, 9. Mmushindu kayi utu Yehowa usungila batendeledi bende ku diambuluisha dia banjelu?

8 Banjelu bakambuluisha bantu bu mudi Abalahama, Yakoba, Mose, Yoshua, Yeshaya, Danyele, Yezu, Petelo, Yone ne Paulo. Nzambi wakatuma banjelu bimpe bua kunyoka bantu ne kubambila malu atshivua alua ne kubapesha mikenji bu mudi mikenji ya Mose. (2 Bak. 19:35; Dan. 10:5, 11, 14; Bien. 7:53; Buak. 1:1) Bu mutudi mpindieu ne Dîyi dia Nzambi dionso dijima, katuena kabidi dijinga ne banjelu bua kuluabu kutuambila mikenji yende to. (2 Tim. 3:16, 17) Nansha nanku, banjelu badi benza mudimu munene utudi katuyi tumona mu dikumbaja disua dia Nzambi ne padibu bambuluisha basadidi bende.

9 Bible udi utujadikila ne: ‘Muanjelu wa Yehowa udi wasa tshitudilu tshiende tshinyunguluke badi bamutshina, udi ubasungila.’ (Mus. 34:7; 91:11) Bu muvua Satana muambe ne: muntu nansha umue kavua mua kushala mulamate Yehowa padiye mu makenga, Yehowa udi umuitabila bua kututeta mu mishindu yonso. (Luka 21:16-19) Kadi Nzambi mmumanye dîba didi ditantamena dietu mu mateta dileja ne: tudi mua kushala anu bamulamate. (Bala 1 Kolinto 10:13.) Banjelu batu anu badiakaje misangu yonso bua kuambuluisha bantu bilondeshile disua dia Nzambi. Tshilejelu, bakapandisha Shadalaka, Meshaka, Abedenego, Danyele ne Petelo, kadi kabakapangisha baluishi bua kushipa Stefano ne Yakobo to. (Dan. 3:17, 18, 28; 6:22; Bien. 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) Nsombelu ivua nayi bantu abu ne malu avua mabakuate bivua bishilangane. Bia muomumue, bakashipa bamue bana betu bavua mu maloko a bena Nazi, kadi Yehowa wakambuluisha ba bungi ba kudibu bua kupandabu.

10. Ndiambuluisha kayi ditudi mua kupeta pa kumbusha dia banjelu?

10 Bible kena wamba ne: muntu yonso utu ne muanjelu utu umulama to. Tudi tusambila Yehowa bashindike ne: ‘Bituamulomba tshintu tshionso bu mudi disua diende, yeye udi utumvuila.’ (1 Yone 5:14) Bushuwa, Yehowa udi mua kutuma muanjelu wende bua kutuambuluisha, kadi udi mua kutuambuluisha kabidi mu mushindu mukuabu. Tshilejilu, udi mua kusaka bena Kristo netu bua kutuambuluisha ne kutukolesha ku muoyo. Udi mua kutupesha kabidi meji ne bukole bidi mua kutuambuluisha bua kutantamena “dieba mu mubidi” wetu didi ditukengesha anu bu ne: ‘muanjelu wa Satana’ udi utututa.​—2 Kol. 12:7-10; 1 Tes. 5:14.

Tuidikije Yezu

11. Banjelu bakambuluisha Yezu bishi? Yezu wakaleja tshinyi pakashalaye mulamate Nzambi?

11 Tuangatayi tshilejilu tshia muvua Yehowa mukuatshishe Yezu ku diambuluisha dia banjelu. Banjelu bakamanyisha diledibua diende ne dibishibua diende ne bakamuambuluisha pavuaye pa buloba. Bavua mua kupangisha baluishi ba Yezu bua kumukuata ne kumushipa. Kadi pamutu pa nanku, Nzambi wakatuma muanjelu bua kumukolesha. (Mat. 28:5, 6; Luka 2:8-11; 22:43) Mu diumvuangana ne disua dia Yehowa, Yezu wakalambula muoyo wende ne kuleja patoke ne: muntu mupuangane udi mua kushala mulamate Nzambi nansha bamukengesha mushindu kayi. Ke bualu kayi Yehowa wakabisha Yezu, kumupesha muoyo udi kauyi ufua mu diulu ne “bukokeshi buonso” ne kumuteka ku mutu kua banjelu bonso. (Mat. 28:18; Bien. 2:32; 1 Pet. 3:22) Nunku Yezu wakaleja muvuaye tshitupa tshia kumpala tshia diminu anyi “muana” wa ‘mukaji’ wa Nzambi.​—Gen. 3:15; Gal. 3:16.

12. Mmushindu kayi utudi mua kuidikija tshilejilu tshia Yezu?

12 Yezu uvua mumanye ne: kabivua bimpe kuteta Yehowa pa kuteka muoyo wende mu njiwu kadi kukeba bua banjelu bamusungile. (Bala Matayo 4:5-7.) Nunku, tuetu petu tuidikije Yezu pa kuikala ne ‘meji mapuekele’ ne kubenga kuteka muoyo wetu mu njiwu tshianana. Kadi tutantamene ntatu bashindike ne: Yehowa neatuambuluishe.​—Tito 2:12.

Tshidi banjelu ba lulamatu batulongesha

13. Banjelu bimpe badibu batele mu 2 Petelo 2:9-11 badi batulongesha tshinyi?

13 Pavua mupostolo Petelo ukanyina bantu bavua ‘bapenda’ bela manyi ba Yehowa, wakafila tshilejilu tshimpe tshia banjelu ba lulamatu. Nansha mudi banjelu ne bukole bua bungi, batu badikanda ne budipuekeshi buonso bua kupisha bantu ‘kumpala kua Mukalenge’ Yehowa anu bua kuleja mudibu bamunemeka. (Bala 2 Petelo 2:9-11.) Tudi petu ne bua kunemeka bantu badi Yehowa muteke ku mutu kua tshisumbu ne katuena ne bua kubapisha to. Kadi tushiye malu mu bianza bia Yehowa bualu yeye ke Mulumbuluishi munene.​—Lomo 12:18, 19; Eb. 13:17.

14. Banjelu badi batupesha tshilejilu kayi mu mushindu udibu benza mudimu wabu ne didipuekesha?

14 Banjelu ba Yehowa badi batupesha tshilejilu tshimpe bua mushindu udibu benza mudimu wabu ne didipuekesha. Tshilejilu, bamue ba kudibu bakabenga kuambila bantu mêna abu. (Gen. 32:29; Bal. 13:17, 18) Nansha mudi banjelu binunu ne binunu mu diulu, Bible udi utela anu dîna dia Mikaele ne dia Gabaliele. Bualu ebu budi butuambuluisha bua kubenga kutendelela banjelu. (Luka 1:26; Buak. 12:7) Pavua mupostolo Yone mutue binu bua kutendelela muanjelu kampanda, muanjelu au wakamuambila ne: ‘Tangila bua wewe kuenji nunku; meme ndi mupika nebe ne wa bana benu.’ (Buak. 22:8, 9) Tudi ne bua kutendelela anyi kusambila anu Nzambi nkayende.​—Bala Matayo 4:8-10.

15. Mmushindu kayi udi banjelu batulongesha lutulu?

15 Banjelu badi batulongesha kabidi bua kuikala ne lutulu. Nansha mudibu ne dijinga dikole dia kumanya malu masokoka a Nzambi, ki mbaamanye onso to. Bible udi wamba ne: ‘Banjelu mbasue kutangilatangila malu aa.’ (1 Pet. 1:12) Kadi ntshinyi tshidibu benza? Badi bindila ne lutulu luonso too ne pikala Nzambi ne bua ‘kumanyisha meji ende mavule’ ku butuangaji bua ‘ekeleziya.’​—Ef. 3:10, 11.

16. Bienzedi bietu bidi bienzela banjelu tshinyi?

16 Bena Kristo badi mu ntatu badi ‘tshimuenenu kudi banjelu.’ (1 Kol. 4:9) Banjelu badi batangila ne disanka dionso malu atudi tuenza bua kuleja mutudi balamate Nzambi ne batu basanka bikole patu muntu udi muenze bubi unyingalala ne upingana kudi Nzambi. (Luka 15:10) Banjelu badi kabidi bamona bikadilu bimpe bia bakaji bena Kristo. Bible udi uleja ne: ‘Mukaji udi ne bua kuikala ne tshimanyinu tshia bukokeshi ku mutu kuende bualu bua banjelu.’ (1 Kol. 11:3, 10) Bulelela, banjelu batu basanka bikole padibu bamona bakaji bena Kristo ne bena Kristo bakuabu bonso batumikila bantu badi Yehowa muteke ku mutu kuabu. Ditumikila diabu edi didi dibavuluija pabu bua kutumikila Nzambi.

Banjelu badi batuambuluisha mu mudimu wa kuyisha

17, 18. Bua tshinyi tudi mua kuamba ne: banjelu badi batuambuluisha mu mudimu wetu wa kuyisha?

17 Banjelu badi bambuluisha pabu mu malu manene adi enzeka mu ‘dituku dia Mukalenge’ bu mudi dijadikibua dia Bukalenge bua Nzambi mu 1914 ne dipata dia Satana ne bademon bende mu diulu kudi ‘Mikaele ne banjelu bende.’ (Buak. 1:10; 11:15; 12:5-9) Mupostolo Yone wakamona ‘muanjelu mukuabu upapala munkatshi mua diulu muikale ne lumu luimpe lua tshiendelele lua kuambilaye badi bikala pa buloba.’ Muanjelu au wakamba ne: ‘Nutshine Nzambi, numutumbishe, bualu bua dîba dia dilumbuluisha diende diakulua; nukukuile yeye wakafuka diulu ne buloba ne mâyi manene ne mishimi ya mâyi.’ (Buak. 14:6, 7) Nunku, Bantemu ba Yehowa mbajadike ne: banjelu badi babambuluisha padibu bayisha lumu luimpe lua Bukalenge bukadi bukokesha nansha mudi Diabolo ubaluisha ne tshikisu tshikole.​—Buak. 12:13, 17.

18 Lelu, banjelu kabena batuambila bua kuya kudi bantu badi banange bulelela bu muvua muanjelu muambile Filipo ne mumulombole bua kuya kudi muntu mutungula muena Etiopi to. (Bien. 8:26-29) Kadi malu a bungi adi enzeka lelu adi aleja ne: nansha mutudi katuyi tumona banjelu, badi batuambuluisha mu mudimu wetu wa kuyisha Bukalenge ne batulombola kudi bantu badi bakumbane bua ‘kubapabu muoyo wa tshiendelele.’ * (Bien. 13:48) Nunku tudi ne bua kuyisha bikole bua tupete petu bantu badi basue ‘kutendelela Nzambi mu nyuma ne mu bulelela.’​—Yone 4:23, 24.

19, 20. Mmudimu kayi udi nawu banjelu mu malu adi enzeka ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi’?

19 Yezu wakamba bua matuku etu aa ne: ‘Ku nshikidilu kua tshikondo etshi’ banjelu bavua ne bua ‘kumbusha bantu babi bavua ne bua kuikala munkatshi mua bantu bakane.’ (Mat. 13:37-43, 49) Banjelu badi ne mudimu mu disangisha dia bela manyi ne dibatua tshitampi. (Bala Matayo 24:31; Buak. 7:1-3) Pashishe, Yezu neikale ne banjelu pikalaye ne bua ‘kutapulula mikoko ne mbuji.’​—Mat. 25:31-33, 46.

20 ‘Ku dibuluibua dia Mukalenge Yezu paluaye mu diulu ne banjelu ba bukole,’ bantu bonso ‘badi kabayi bamanye Nzambi ne badi kabayi batumikila lumu luimpe lua Mukalenge wetu Yezu’ nebabutudibue. (2 Tes. 1:6-10) Pavua Yone mumone bualu bua muomumue ebu mu tshikena-kumona, wakamba muvua Yezu ne biluilu biende bia banjelu babande pa tubalu tutoke baya bua kuluangana mvita ya buakane.​—Buak. 19:11-14.

21. Ntshinyi tshikala muanjelu udi ‘ne luvungula lua ku tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu ne lukanu lunene mu tshianza tshiende’ ne bua kuenzela Satana ne bademon bende?

21 Yone wakamona kabidi ‘muanjelu upueka panshi ufuma mu diulu, muikale ne luvungula lua ku tshina tshidi katshiyi ne tshishikidilu, ne lukanu lunene mu tshianza tshiende.’ Mikaele ke muanjelu eu, ne yeye ke wasuika Diabolo ne bademon bende ne kubela mu dijimba. Nebapatukamu mutantshi mukese panyima pa bukokeshi bua bidimu tshinunu bua Kristo pikala bantu bapuangane ne bua kupeta diteta dia ndekelu. Pashishe Satana ne bantomboji bonso nebabutudibue. (Buak. 20:1-3, 7-10; 1 Yone 3:8) Dîba adi kakuakuikala kabidi bantu badi batombokela Nzambi to.

22. Banjelu nebenze tshinyi mu malu manene akadi pa kuenzeka? Tudi ne bua kuenza tshinyi bua mudimu udibu bakuate?

22 Tukadi pa kusungidibua ku bulongolodi bubi bua Satana ebu. Banjelu nebikale ne mudimu munene mu dikumbana dia malu aa manene ikala ne bua kubingisha bumfumu butambe bunene bua Yehowa ne kukumbaja malu onso adiye mulongolole bua buloba ne bua bantu. Banjelu bimpe badi bushuwa ‘nyuma mikuatshishi mitumibue bua kukuatshilabu badi bamba kupiana lupandu mudimu.’ Nunku, tuikalayi tuela Yehowa Nzambi tuasakidila bua mudiye utuma banjelu bende bua kutuambuluisha bua kuenza disua diende ne kupeta muoyo wa tshiendelele.

[Mêyi adi kuinshi]

Newandamune munyi?

• Mmidimu kayi itu nayi banjelu mu diulu?

• Ntshinyi tshivua banjelu bakuabu benze mu tshikondo tshia Noa?

• Mmushindu kayi utu Nzambi utukuatshisha ku diambuluisha dia banjelu?

• Banjelu bakane badi ne mudimu kayi mu matuku etu aa?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Banjelu badi basanka padibu benza disua dia Nzambi

[Tshimfuanyi mu dibeji 23]

Banjelu batu anu badiakaje bua kuambuluisha bantu bilondeshile disua dia Nzambi anu bu muvuabu bambuluishe Danyele

[Bimfuanyi mu dibeji 24]

Tuikale ne dikima bualu banjelu badi batuambuluisha mu mudimu wa kuyisha Bukalenge

[Mêyi a dianyisha]

Dibulungu: Foto wa NASA