Ŵangelo ni “Mizimu ya Kuteŵetera Ŵanthu”
Ŵangelo ni “Mizimu ya Kuteŵetera Ŵanthu”
“Asi yose ni mizimu ya kuteŵetera ŵanthu, yakutumika kuteŵetera awo ŵazamuhara ciponosko?”—HEB. 1:14.
1. Kasi tikukhozgeka wuli na lemba la Mateyu 18:10 ndiposo Ŵahebere 1:14?
PAKUCENJEZGA za waliyose uyo wangakhuŵazga ŵalondezgi ŵake, Yesu Khristu wakati: “Woneseskani imwe mwaŵanthu kuti mukwelura yumoza wa ŵacoko aŵa cara; pakuti nkhumuphalirani kuti ŵangelo ŵawo kucanya nyengo zose ŵakulaŵiska cisko ca Ŵadada awo ŵali kucanya.” (Mat. 18:10) Pakuyowoya za ŵangelo ŵakugomezgeka, mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Asi yose ni mizimu ya kuteŵetera ŵanthu, yakutumika kuteŵetera awo ŵazamuhara ciponosko?” (Heb. 1:14) Nchakukhozga comene kuti Ciuta wakutuma ŵangelo kovwira ŵanthu. Kasi Baibolo likutiphaliraci za ŵangelo? Kasi ŵakutovwira wuli? Kasi tingasambiraci kwa iwo?
2, 3. Kasi ŵangelo ŵali na milimo wuli?
2 Kucanya kuli ŵangelo ŵakugomezgeka mamiliyoni ghanandi. Wose mbankhongono ndipo ŵakufiska mazgu gha Ciuta. (Sal. 103:20; ŵazgani Uvumbuzi 5:11.) Ŵana ŵa Ciuta aŵa ŵali na mikhaliro ndiposo wanangwa wa kusankha vyakucita. Ŵali na milimo yakupambanapambana, ndipo mulongozgi wawo ni Mikayeli (zina ilo Yesu wakumanyikwa nalo kucanya), uyo ni mungelo mulara. (Dan. 10:13; Yuda 9) “Wakwamba kubabika wa cilengiwa cose” uyu ni “Mazgu,” panji kuti Muyowoyeri wa Ciuta, uyo Yehova wakamutuma kulenga vinthu vyose.—Kol. 1:15-17; Yoh. 1:1-3.
3 Padera pa mungelo mulara uyu pali ŵaserafi, awo ŵakupharazga utuŵa wa Yehova na kovwira ŵanthu kuti ŵaŵe ŵatuŵa mwauzimu. Paliso makerubi, agho ghakuteŵetera pa cizumbe ca Ciuta, ndipo ŵakukhozgera muwuso wake. (Gen. 3:24; Yes. 6:1-3, 6, 7) Ŵangelo ŵanyake ŵali na mauteŵeti ghakupambanapambana pakufiska khumbo la Ciuta.—Heb. 12:22, 23.
4. (a) Kasi ŵangelo ŵakajipulika wuli apo caru cikazikikanga? (b) Kasi vinthu vikatenge viŵenge wuli Adamu na Eva ŵacitenge makora na wanangwa wawo?
4 Ŵangelo wose ŵakakondwa ‘pakuzikika’ kwa caru capasi, ndipo ŵakacita mwakukondwa milimo iyo ŵakapika apo caru cikazgokanga cakukhalamo ŵanthu. (Job 38:4, 7) Yehova wakalenga munthu “mu cikozgo” cake, uyo ‘wakamucefya pacoko ku ŵangelo.’ Lekani munthu wakulongora mikhaliro yapacanya ya Mlengi. (Heb. 2:7; Gen. 1:26) Adamu na Eva ŵacitenge makora na wanangwa wawo wa kusankha vinthu, mphanyi iwo na ŵana ŵawo ŵakalutilira kukhala mu paradiso ndiposo kuŵa cigaŵa ca mbumba ya Yehova ya vilengiwa vyavinjeru.
5, 6. Kasi mbucigaluka wuli uwo ukacitika kucanya, ndipo Ciuta wakacitaci?
5 Mwambura kukayika, ŵangelo ŵakugomezgeka ŵakwenera kuti ŵakazizikika comene, apo yumoza wa mu mbumba ya Ciuta wakagaluka. Yumoza wa ŵangelo aŵa wakakhorwanga nako yayi kulumba Yehova, m’malo mwake wakakhumbanga kuti wasopekenge. Apo wakakayikiranga muwuso wakwenelera wa Yehova kweniso mwa kuŵa na khumbiro la kuwusa, wakajizgora yekha kuŵa Satana (kung’anamura wakususka). Mwakuyowoya utesi Satana wakapusika ŵanthu ŵakwamba kuti ŵaŵe ku cigaŵa cake mwa kugalukira Mlengi wawo wacitemwa.—Gen. 3:4, 5; Yoh. 8:44.
6 Mwaluŵiro, Yehova wakapeleka ceruzgo kwa Satana mwakuyowoya ucimi uwo ukuti: “Tindiŵike cimphindikwa pakati pa iwe na mwanakazi, na pakati pa mphapu yako na mphapu yake; tiyibwanyenge mutu wako, iwe tiulumenge citende cake.” (Gen. 3:15) Ulwani ulutilirenge pakati pa Satana na “mwanakazi” wa Ciuta. Yehova wakuwona ŵangelo ŵakugomezgeka aŵa kuŵa nga muwoli wake wakutemweka. Ucimi uwu ukapeleka cilindizga nangauli fundo zinyake zikaŵa kuti ni “camucindindi cakupatulika,” zeneizo zikeneranga kuvumbukwa pacokopacoko. Ciuta wakanozga kuti yumoza wa ŵana ŵake ŵakucanya wazakabwanye ŵakugaluka wose, mwakuti kwizira mwa iyo “vinthu vya kucanya na vinthu vya pa caru capasi” viwunganiskike pamoza.—Efe. 1:8-10.
7. Kasi ŵangelo ŵanyake ŵakacita vici mu nyengo ya Nowa, ndipo nchivici cikaŵacitikira?
7 Mu mazuŵa gha Nowa ŵangelo ŵanyake ŵakaleka “malo ghawo ghakwenelera kukhalako” na kuvwara mathupi gha wunthu, mwakuti ŵasangwenge na vyakucita vya pa caru capasi. (Yuda 6; Gen. 6:1-4) Yehova wakaponya ŵangelo ŵakugaluka aŵa mu mbuna za cisi, ntheura ŵakakolerana na Satana na kuzgoka “mizimu yiheni” ndiposo ŵalwani ŵakofya ŵa ŵateŵeti ŵa Ciuta.—Efe. 6:11-13; 2 Pet. 2:4.
Kasi Ŵangelo Ŵakutovwira Wuli?
8, 9. Kasi Yehova wawovwira wuli ŵateŵeti ŵake kwizira mu ŵangelo?
8 Ŵanji mwa ŵanthu awo ŵakawovwirika na ŵangelo ŵakaŵa Abrahamu, Yakobe, Mozesi, Joshuwa, Yesaya, Daniyeli, Yesu, Petrosi, Yohane, na Paulosi. Ŵangelo ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵakapharazganga vyeruzgo vyake, kuyowoya maucimi ndiposo kupeleka ulongozgi, kusazgapo Dango ilo Ciuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli kwizira mwa Mozesi. (2 Mathe. 19:35; Dan. 10:5, 11, 14; Mil. 7:53; Uvu. 1:1) Pakuti sono tili na Baibolo lose, Ciuta wangatumaso yayi ŵangelo kuzakatiphalira mauthenga. (2 Tim. 3:16, 17) Ŵangelo mbakutangwanika kucita khumbo la Ciuta na kovwira ŵateŵeti ŵake, nangauli tikuŵawona yayi.
9 Baibolo likutiphalira kuti: “Mungelo wa Yehova wakuzingirizga awo ŵakumopa Yehova, na kuŵaponoska.” (Sal. 34:7; 91:11) Cifukwa cakuti Satana wakuti ŵanthu ŵangalutilira yayi kugomezgeka kwa Ciuta para ŵakuyezgeka, Yehova wamuzomerezga kuti watiyezgenge mu nthowa zakupambanapambana. (Luka 21:16-19) Kweni Ciuta wakumanya kuti para tazizipizga viyezgo, tikulongora kuti tili ŵakugomezgeka. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 10:13.) Ŵangelo ŵakuŵa maso nyengo zose kunjilirapo kuti ŵatovwire, mwakukolerana na khumbo la Ciuta. Ŵakathaska Shadireki, Misheki, Abedinego, Daniyeli na Petrosi, kweni Stefano na Yakobe ŵakaŵathaska yayi ku ŵalwani. (Dan. 3:17, 18, 28; 6:22; Mil. 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) Vyakucitiska ndiposo vifukwa vikaŵa vyakupambana. Mwakuyana waka, ŵakavikilira ŵabali ŵanandi mu magadi gha Nazi, nangauli ŵanyake ŵakakomeka.
10. Padera pa kovwirika na ŵangelo, kasi tikovwirikaso wuli?
10 Baibolo likusambizgapo yayi kuti waliyose pa caru capasi wali na mungelo wakumuvikilira. Kanthu kalikose ako tingalomba na cigomezgo cose, ‘mwakuyana na khumbo lake, Ciuta wakutipulika.’ (1 Yoh. 5:14) Nakuti Yehova wangatuma mungelo kuti watovwire, kweni wovwiri ungiza mu nthowa yinyake. Ŵakhristu ŵanyithu ŵangatovwira ndiposo kutipembuzga. Ciuta wangatipa vinjeru ndiposo nkhongono zakuzizipizgira “munga mu thupi,” uwo ukutisuzga nga ni para tikupamanthika na “mungelo wa Satana.”—2 Kor. 12:7-10; 1 Tes. 5:14.
Yezgani Yesu
11. Kasi ŵangelo ŵakamovwira wuli Yesu, ndipo wakalongora vici pakulutilira kugomezgeka kwa Ciuta?
11 Wonani umo Yehova wakawovwilira Yesu kwizira mwa ŵangelo. Ŵakapharazga za kubabika na kuwuskika kwake, ndiposo ŵakamuteŵetera apo wakaŵa pa caru capasi. Mphanyi ŵangelo ŵakamuvikilira kuti waleke kukoleka ndiposo kukomeka mwankhaza. Kweni, Yehova wakatuma mungelo kuti wamukhozge. (Mat. 28:5, 6; Luka 2:8-11; 22:43) Mwakuyana na khumbo la Yehova, Yesu wakafwa na kupeleka umoyo wake kuŵa sembe, iyo yikalongora kuti munthu murunji wangalutilira kugomezgeka kwa Ciuta mwambura kupwelerako za viyezgo. Lekani Yehova wakamuwuska na kumupa umoyo wambura kufwa kucanya ndiposo “mazaza ghose,” na kucitiska kuti ŵangelo ŵaŵe pasi pake. (Mat. 28:18; Mil. 2:32; 1 Pet. 3:22) Mwakucita nthena, Yesu wakalongora kuti wakaŵa cigaŵa cakwamba ca “mphapu” ya “mwanakazi” wa Ciuta.—Gen. 3:15; Gal. 3:16.
12. Kasi tingacita wuli vinthu mwamahara nga ni Yesu?
12 Yesu wakamanya kuti cikaŵa ciheni kumuyezga Yehova mwa kulindizga kuti ŵangelo wamuvikilirenge usange wangacita vinthu mwambura kughanaghanira. (Ŵazgani Mateyu 4:5-7.) Ntheura, tiyeni tiyezge Yesu mwa kuŵa “ŵamahara” ndipo tingacitiranga dala yayi vinthu ivyo vingiziska masuzgo, ndipouli tingatheranga yayi para tikutambuzgika.—Tito 2:12.
Ivyo Tingasambira ku Ŵangelo Ŵakugomezgeka
13. Kasi tingacita wuli nga mbangelo ŵakugomezgeka awo ŵakuzunurika pa 2 Petrosi 2:9-11?
13 Pakucenya ŵanthu awo ‘ŵakanenanga’ ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakuphakazgika, mpositole Petrosi wakayowoya za ciyelezgero ciwemi ca ŵangelo ŵakugomezgeka. Nangauli ŵangelo mbankhongono comene, kweni ŵakweruzga yayi “cifukwa ca kucindika Yehova.” (Ŵazgani 2 Petrosi 2:9-11.) Nga mbangelo, nase tikwenera kucindika awo ŵakulaŵilira mu mpingo ndipo tikwenera yayi kweruzga, kweni tikwenera kuleka vyose mu mawoko gha Yehova uyo ni Mweruzgi Mulara.—Rom. 12:18, 19; Heb. 13:17.
14. Pa nkhani ya kujiyuyura, kasi ŵangelo ŵakutisambizgaci?
14 Ŵangelo ŵa Yehova ŵakutisambizga kujiyuyura. Ŵangelo ŵanji ŵakakana kuphalira ŵanthu mazina ghawo. (Gen. 32:29; Ŵeru. 13:17, 18) Nangauli kucanya kuli ŵangelo ŵanandi comene, kweni Baibolo likuzunura mazina gha ŵangelo ŵaŵiri pera, Mikayeli na Gabiriyeli. Ici cingatovwira kuti tileke kupeleka nchindi zambura kwenelera ku ŵangelo. (Luka 1:26; Uvu. 12:7) Peneapo mpositole Yohane wakawa pasi kuti wasope mungelo, wakaphalirika kuti: “Cenjera! Kucita nthena cara! Ine nili waka muzga munyako na iwe pamoza na ŵabali ŵako.” (Uvu. 22:8, 9) Tikwenera kusopa Ciuta ndipo malurombo ghithu ghakwenera kuluta kwa iyo pera.—Ŵazgani Mateyu 4:8-10.
15. Pa nkhani ya kuzikira, kasi ŵangelo ŵakutisambizgaci?
15 Ŵangelo ŵakutisambizgaso kuzikira. Nangauli ŵakukhumbisiska kumanya camucindindi cakupatulika ca Ciuta, kweni ŵakuphalirika vyose yayi. Baibolo likuti: “Mu vinthu ivi, ŵangelo ŵakukhumba comene kulingizgamo.” (1 Pet. 1:12) Ŵakucita wuli? Ŵakulindilira mwakuzikira mpaka pa nyengo yakwenelera iyo Ciuta wazamuvumbura vinjeru vyake kwizira mu mpingo.—Efe. 3:10, 11.
16. Kasi ŵangelo ŵakukhwaskika wuli na vyakucita vithu?
16 Ŵangelo ŵakuwona Ŵakhristu awo ŵakuyezgeka. (1 Kor. 4:9) Ŵakuwona kugomezgeka kwithu ndipo ŵakukondwa para wakwananga wapera. (Luka 15:10) Ŵakuwonaso kujilambika kwa ŵanakazi Ŵacikhristu. Baibolo likuyowoya kuti: “Mwanakazi wakwenera kuŵa na cimanyikwiro ca kujilambika pa mutu wake cifukwa ca ŵangelo.” (1 Kor. 11:3, 10) Ndipo nadi, ŵangelo ŵakukondwa kuti ŵanakazi Ŵacikhristu na ŵateŵeti wose ŵa Ciuta ŵa pa caru capasi ŵakukolerana na umo gulu la Ciuta likulongozgekera. Kukolerana uku kukukumbuska ŵana ŵa Ciuta ŵakucanya kuti nawo ŵagomezgekenge.
Ŵangelo Ŵakulimbikira Kovwira Mulimo wa Kupharazga
17, 18. Cifukwa wuli tingayowoya kuti ŵangelo ŵakutovwira para tikupharazga?
17 Vinthu vinyake vyapadera ivyo vikucitika mu “zuŵa la Fumu,” vikucitika na ŵangelo. Vinyake mwa vinthu ivi ni kubabika kwa Ufumu mu 1914 ndiposo kucimbizgika kwa Satana na viŵanda vyake kucanya. (Uvu. 1:10; 11:15; 12:5-9) Mpositole Yohane wakawona “mungelo munyake wakuwuluka mu mlengalenga, ndipo wakaŵa na makani ghawemi ghamuyirayira kuti wapharazge nga ni nkhani yakunozga ku awo ŵakukhala pa caru capasi.” Wakati: “Mopani Ciuta ndipo mupani ucindami, pakuti ora lakuti wapeleke ceruzgo lafika, ntheura sopani Uyo wakalenga kucanya na caru capasi na nyanja na visimi vya maji.” (Uvu. 14:6, 7) Ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakumanyiskika kuti ŵangelo ŵalutilirenge kuŵavwira peneapo ŵakupharazga makani ghawemi gha Ufumu uwo uli kubabika, nangauli Dyabulosi wakuŵasuska.—Uvu. 12:13, 17.
18 Mazuŵa ghano, ŵangelo kuti ŵakutilongozgera ku ŵanthu awo ŵakukhumba kumanya unenesko mwa kuyowoya nase mwakudunjika cara nga umo mungelo wakacitira na Filipu, uyo wakamulongozgera kwa nthunguli ya ku Etiyopiya. (Mil. 8:26-29) Ndipouli, vinthu vinandi ivyo vikucitika mazuŵa ghano vikulongora kuti ŵangelo ŵakovwira pa mulimo wa kupharazga na kulongozgera ŵanthu awo ŵali na ‘maghanoghano ghakwenelera ku umoyo wamuyirayira’ nangauli tikuŵawona yayi. * (Mil. 13:48) Ipo nchakuzirwa comene kucita mulimo uwu nyengo zose mwakuti nase tipenjenge awo ŵakukhumba kusopa “Ŵadada mu mzimu na unenesko.”—Yoh. 4:23, 24.
19, 20. Kasi ŵangelo ŵali na mulimo wuli pa vyakucitika vyakulongozgera ku “umaliro wa mgonezi”?
19 Pakuyowoya za nyengo iyo tilimo ya “umaliro wa mgonezi” Yesu wakati, ŵangelo ‘ŵazamupatura ŵaheni kufuma pa ŵarunji.’ (Mat. 13:37-43, 49) Ŵangelo nawo ŵakucita mulimo wa kuwunganya na kudinda cimanyikwiro ŵakuphakazgika. (Ŵazgani Mateyu 24:31; Uvu. 7:1-3) Nakuti, Yesu wakulongozgana na ŵangelo peneapo ‘wakupatura mberere ku mbuzi.’—Mat. 25:31-33, 46.
20 “Pa kuvumbukwa kwa Fumu Yesu kufuma kucanya na ŵangelo ŵake ŵankhongono,” wose awo “ŵakumumanya cara Ciuta na awo ŵakupulikira cara makani ghawemi ghakuyowoya vya Fumu yithu Yesu,” ŵazamuparanyika. (2 Tes. 1:6-10) Peneapo Yohane wakawona vyakucitika vinyake mu mboniwoni, wakalongosora kuti Yesu na ŵangelo ŵakakwera mahaci ghatuŵa mwakuti ŵarwe nkhondo mu urunji.—Uvu. 19:11-14.
21. Kasi mungelo uyo wali “na cijuliro ca cizongwe ndiposo simbi yikuru mu woko lake” wazamucita nawo wuli Satana na viŵanda vyake?
21 Yohane wakawonaso “mungelo wakukhira kufuma kucanya na cijuliro ca cizongwe ndiposo simbi yikuru mu woko lake.” Uyu ni Mikayeli, mungelo mulara, mweneuyo wazamukaka Dyabulosi lumoza na viŵanda vyake na kuŵaponya mu cizongwe. Ŵazamufumiskika kwa kanyengo kacoko, paumaliro wa Muwuso wa Vilimika Cikwi wa Khristu, apo ŵanthu ŵakufikapo ŵazamuyezgeka kaumaliro. Pamasinda, Satana na wose awo ŵazamugalukira Ciuta ŵazamuparanyika. (Uvu. 20:1-3, 7-10; 1 Yoh. 3:8) Ŵacigaluka wose ŵazamuŵa kuti ŵaparanyika.
22. Kasi ŵangelo ŵazamucitaci munthazi, ndipo tikwenera kujipulika wuli cifukwa ca ivyo ŵazamucita?
22 Takhala pacoko kuwombokwa ku mgonezi uheni wa Satana. Ŵangelo ŵazamuŵa na mulimo wakuzirwa comene pa vyakucitika ivyo vizamuthuwuska muwuso wa Yehova na kufiska khumbo lake pa caru capasi. Ndipo nadi, ŵangelo ŵakugomezgeka “ni mizimu ya kuteŵetera ŵanthu, yakutumika kuteŵetera awo ŵazamuhara ciponosko.” Ntheura, tiwongenge Yehova Ciuta cifukwa ca kutuma ŵangelo awo ŵakutovwira kucita khumbo la Ciuta mwakuti tizakaŵe na umoyo wamuyirayira.
[Mazgu ghamusi]
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi ŵangelo ŵali na milimo wuli?
• Kasi ŵangelo ŵanji ŵakacita vici mu nyengo ya Nowa?
• Kasi ŵangelo awo ŵakutumika na Ciuta wakutovwira wuli?
• Kasi ŵangelo ŵakugomezgeka ŵakucita milimo wuli?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Ŵangelo ŵakukondwa kucita khumbo la Ciuta
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Nga ni umo vikaŵira na Daniyeli, ŵangelo ŵakuŵa maso nyengo zose kunjilirapo kuti ŵatovwire, mwakukolerana na khumbo la Ciuta
[Vithuzithuzi pa peji 24]
Ŵani ŵacikanga, cifukwa ŵangelo ŵakukhozgera mulimo wa kupharazga
[Kulongosora Cithuzithuzi]
Globe: NASA photo