Tala mambu

Tala ntu mia mambu

“Ntangw’a Butama”

“Ntangw’a Butama”

“Ntangw’a Butama”

“O VOVA kuna nze palata, o butama nze wolo.” I wau uvovanga kingana kimosi kia esi Oriente. Muna ndinga zakaka e kingana kiaki kilenda vovelwa owu: “E nluta mia kal’e pi-i milutidi emi mia vova.” Solomo wa Ntinu angangu muna Isaele yankulu wasoneka vo: “E ma yawonso ivwidi nsungi andi; e bila yawonso kunsi ezulu ina ye ntangwa yafwana . . . Ntangw’a butama ye ntangw’a vova.”​—Kim. 3:1, 7.

O butama nkia ntangwa kukalanga kwambote ke mu vova ko? E mvovo “butama” yovo “kal’e pi-i” mu fulu yayingi miasonama muna Nkand’a Nzambi. E kapu isadilanga mvovo miami isonganga o mfunu wa kal’e pi-i mu mambu matatu ma zingu. Yambula twafimpa e kuma, o kal’e pi-i kwinina se sinsu kia luzitu, kia ngangu ye umbakuzi, ye lusadisu mu badika mambu.

Sinsu kia Luzitu

O kal’e pi-i, sinsu kia luzitu yovo vumi. Kabakuke wa ngunza wavova vo: “O Yave wina muna tempelo andi avauka: e nza yawonso ikal’e pi-i vana ndose andi.” (Kab. 2:​20) Asambidi aludi bafwete ‘vingila luvuluzu lwa Yave e pi-i.’ (Man. 3:​26) Ntozi a nkunga wayimbila vo: “Kadila Yave e pi-i, wantadila: Kutokanina ndion’onungunuka muna nzil’andi ko.”​—Nku. 37:7.

Nga tulenda kembelela Yave kana nkutu ka tuvovele ko? Elo. Ezak’e ntangwa ke tukalanga y’edi tuvova ko vava tumonanga e lekwa yambote kavanga o Nzambi. O badika o nene wa nsema, i mpila ya kembelela Mvangi muna nsi a ntima. Muna nkunga mosi kayimbila, Davidi wavova vo: “E pi-i oko wina, e Nzambi, ye nkembelelwa muna Zione: Kwa ngeye kulunganiswa nsilu.”​—⁠Nku. 65:⁠1.

Wau vo Yave ofweno zitu weto, tufwete mpe zitisanga e mvovo miandi. Kasikil’owu, vava kakanina nkangu a Isaele, Mose wa ngunz’a Nzambi kumosi ye anganga bavovesa nkangu vo: ‘Kal’e pi . . . , wila nding’a Yave wa Nzambi aku.’ Kana nkutu yingyana-ngyana, bavoveswa vo batoma wunikina vava wan’a Isaele bakutakananga mu tanga Nsiku a Nzambi. Mose wavova vo: “Lungisa nkangu, akala y’akento ye yingyanangyana, . . . bawa yo longwa.”​—⁠Nsi. 27:​9, 10; 31:​11, 12.

Diamfunu asambidi a Yave a tandu kiaki batoma wunikinanga malongi bevewanga muna tukutakanu tw’Akristu, twakete ye twampwena. Vava kivovwanga elongi kun’evovelo, tufwete songanga vumi muna Diambu dia Nzambi ye nkubik’andi muna lembi mokenanga. Vava kivovwanga malongi, i ntangw’a kal’e pi-i yo wunikina.

O toma wá kana nkutu vava tumokenanga ye akw’eto, sinsu kia luzitu. Kasikil’owu, Yobi wavovesa akundi andi ambi vo: “Nundonga yakal’e pi-i.” Yobi wabutama kakala ekolo akundi andi bavovanga. Vava kiafwana ntangw’andi ya vova, wabalomba vo: “Nubutama, nungyambula, yavova.”​—⁠Yobi 6:24; 13:⁠13.

Sinsu kia Ngangu ye Umbakuzi

Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “On’okonka befo yandi, nkwa ngangu.” “O mbakuzi, butama kebutama.” (Nga. 10:19; 11:​12) Tala una Yesu kasongela ngangu ye umbakuzi wa butama. Vava kabakula vo ke diamfunu ko dia vova ye mbeni zandi, “o Yesu obutamene kwandi.” (Mat. 26:​63) I bosi, vava kafundiswanga kwa Pilato, Yesu “kasidi vutula diambu ko.” Wayambula vo nkangu wasia kimbangi mu kuma kiandi.​—⁠Mat. 27:​11-14.

Diangangu mpe twakonka befo yeto, musungula vava tubangikwanga. Kingana kimosi kivovanga vo: “Nkwa ntim’evunda wina yo umbakuzi wingi: Nkwa mwand’amfinangani, uzowa keteleka.” (Nga. 14:​29) O vana mvutu zanzaki vava tubangikwanga, dilenda kutufila mu vova diambu dina tusinga kibanzila. Muna kolo kiakina, tulenda vova diambu dia uzowa yo sia luvuvamu lweto lwa ntima mu vonza.

Diangangu dia teka yindula dina tuvova, vava tukalanga vamosi ye yimpumbulu. Vava tutiangunwanga muna salu kia umbangi, e mvutu zambote tulenda vana i kal’e pi-i. Vana ntandu, vava akundi a sikola yovo a salu bevovanga mambu mansafu, diamfunu twalembi vova diambu ngatu seva muna lembi songa vo tuyangalele mana bevovanga. (Ef. 5:⁠3) Ntozi a nkunga wasoneka vo: “Nkaka saka muna nu’ame, e kolo kena yame o kimpumbulu.”​—⁠Nku. 39:⁠1.

‘O nkw’a umbakuzi’ kemwanganesanga mambu ma mbumba ko. (Nga 11:​12) O Nkristu akieleka okebanga e mvovo miandi mu lembi zayisa diambu dia mbumba. Akuluntu Akristu bafwete toma kikenga muna diambu diadi kimana babundwang’e vuvu kw’ampangi muna nkutakani.

O kal’e pi-i, kulenda twasa nluta miambote. Sydney Smith, wa nsoneki a mwisi Grã-Bretanha muna tandu kia 19, wasoneka mu kuma kia muntu mosi wa tandu kiandi vo: “Wau vo kazolanga vova kwayingi ko, o wantu batoma yangalelanga mokena yandi.” Kieleka, vava akundi wole bemokenanga, ka mosi kaka ko ofwete vovanga. Ndiona ozeye mokena, otoma wunikinanga mpe vava o nkw’andi kevovanga.

Solomo walukisa vo: “Muna ulolo wa mambu ke mukondw’ekuzuka ko: On’okonka befo yandi, nkwa ngangu.” (Nga. 10:​19) Ndiona ke vovanga kwayingi ko, diampasi dikalanga mu vova diambu dia uzowa. Elo, “kan’ezowa nkutu, ovo obutamene kwandi, obadikilwa vo nkwa ngangu. On’obundika befo yandi, i kimbakuzi.” (Nga. 17:​28) Muna kuma kiaki, yambula twasambanga kwa Yave kimana ‘kalunga mwelo a befo yeto.’​—⁠Nku. 141:⁠3.

Lusadisu Muna Badika Mambu

Mu kuma kia muntu okangalelanga muna nzil’a unsongi, Nkand’a Nzambi ukutuvovesanga vo “muna nsiku [a Nzambi] i kevungutilang’o fuku yo mwini.” (Nku. 1:⁠2) Muna nsekola ya Masonekwa Manlongo tutanganga vo: ‘Oyindulanga mina miandi mwini ye fuku.’ Nkia ntangwa ikalanga yambote mu badika yovo yindula?

Isaki, wa mwan’a Abarayama, ‘wayenda yindula muna yana o masika.’ (Etu. 24:​63) Wasola ntangwa ye fulu kiavuvama mu yindula. Davidi wa Ntinu mpe wasolanga e ngingila za fuku mu yindula. (Nku. 63:⁠6) Yesu wakala vo muntu alunga wasianga ngolo za vaula ntangwa ya kala va yandi kaka mu badika. Wavaukanga vana vena mazu ma wantu, muna miongo, muna makanga ye mu fulu yakaka yavuvama.​—⁠Mat. 14:23; Luka 4:42; 5:⁠16.

Kala va fulu kiavuvama, nluta ditwasanga. E fulu kiavuvama kilenda kutusadisa mu toma kifimpa. Ediadi diamfunu mu tomesa kiwuntu kieto. Kal’e pi-i, disadisanga mu kala yo luvuvamu lwa ntima. O badika muna ola zavuvama dilenda kutusadisa mu yima lulembamu yo wokesa luyangalalu lweto muna mambu mamfunu ma zingu.

Kal’e pi-i, fu kiambote, kansi vena mpe ye “ntangw’a vova.” (Kim. 3:⁠7) O unu, asambidi aludi bekuyivananga mu salu kia samun’e nsangu zambote za Kintinu “muna nza yawonso.” (Mat. 24:​14) E mazu mau mewakananga ekolo lutangu lwau luwokelanga. (Mika 2:​12) Muna kuma kiaki, yambula twakala muna buka ki’awana besamunang’e nsangu zambote yo zayisa mavangu manene ma Nzambi. Ekolo tusalanga e salu kiaki, yambula twasonga muna mpil’a zingu kieto vo, ezak’e ntangwa tuzayanga o mfunu wa kal’e pi-i.

[Foto ina muna lukaya lwa 3]

Vava tukalanga muna tukutakanu tw’Akristu, tufwete wanga yo longoka

[Foto ina muna lukaya lwa 4]

Kal’e pi-i, i mvutu zambote tulenda vana vava tutiangunwanga muna salu kia umbangi

[Foto ina muna lukaya lwa 5]

Kal’e pi-i, disadisanga mu badika