Aolep Kabuñ ko Rej Kabuñ ke ñõn Juõn Wõt Anij?

“Eor aõ mõke tõmak, im iban oktõk jene. Mekarta, ejjab lukkun aurõk kabuñ ta eo kwoj ber ie kinke aolep kabuñ ko rej kabuñ ñõn juõn wõt Anij.”

KWONAÑIN ke roñ an juõn ba nan kein? Elõñ armij rej lemnok bwe jabrewõt kabuñ enaj jibõñ yuk jela kajen Anij im melele ta karõk eo kin mour. Kin men in, tõmak eo me elap an buñbuñ ej bwe eor emõn im nana ilo aolep kajjojo kabuñ ko, im elõñ rej bareinwõt ba bwe ejelok emaroñ ba mol eo ej ber ibeir im kabuñ eo air wõt ej ial eo ñõn Anij.

Lemnok ko rebuñbuñ iben armij ro ilo ran kein ej bwe jekron ñe rejjab errã iben dron ak eoktõk tõmak ko air jen dron, rej wõnmanlok wõt im jerbal iben dron. Ak kin ro me rejjab errã ilo men in ekkã an armij ro watõk ir bwe rekalijeklok. Ta lemnok eo am kin men in? Kwoj tõmak ke bwe aolep kabuñ ko rej kabuñ ñõn juõn wõt Anij? Eaurõk ke an juõn armij kãlet ta kabuñ eo an?

Eor ke Lukkun Oktõk Ko?

Ekkar ñõn juõn encyclopedia, eor enañin 9,900 kabuñ ko ibelakin lõl in, jet ian kabuñ ko mõtõn kabuñ kein rej ber ilo jikin ko jet ilo lõl in im eor million uair. Rej antonelok bwe eor 70 percent in armij ro rej ber ilo kabuñ kein relap, kabuñ in Buddha, Kristian, Hindu, Islam, im dri Ju. Elañe aolep kabuñ ko rej kabuñ ñõn juõn wõt Anij, kabuñ kein lailim en kar juõn wõt wãwen air katakin, wãwen rej lemnok kin Anij, im air kemelele kin karõk eo an Anij. Ekkar ñõn men ko jej loi iben kabuñ kein, rej kamole ke men in?

 Hans Küng, juõn dri meletlet ilo kabuñ in Catholic, ej ba bwe kabuñ kein eor men ko rej errã iben dron kaki ñe ej itok ñõn kõmõn ñõn ro jet. Ñõn wanjoñok, rej aolep tõmak bwe enana urõt, riõp, kwot, kõpa, im rej jimor katakin armij ro ñõn koutiej jemeir im jineir, im yokwe ajiri ro nejiir. Bõtab, ilo bar jet wãwen, kabuñ kein rej oktõk jen dron ilo air lemnok kin Anij.

Ñõn wanjoñok, dri Hindu ro rej kabuñ ñõn elõñ anij, ak dri Buddha ro rejjab lukkun jela kin wõn Anij. Kabuñ in Islam ej katakin armij ro bwe eor juõn wõt Anij. Im eindrein bareinwõt iben kabuñ ko me rej ba bwe rej Kristian, bõtab, elõñ iair rej tõmak bwe Anij ej jilu anij ilo juõn. Ibwiljin aolep kabuñ ko ekajju air tõmak jen dron. Ilo kabuñ in Catholic, rej jar ñõn Meri, jinen Jisõs, im emo air kajerbal uno ko me rej bõprae an juõn bõroro ak iben kabuñ in Protestant rejjab. Im Protestant ejjab errã iben dron elañe ejime ak ebwir ñõn an man ñõn man ak kõra ñõn kõra belek dron.

Ejime ke ñõn lemnok bwe aolep kabuñ ko eoktõk tõmak ko air jen dron rej kabuñ ñõn juõn wõt Anij? Jaab. Kinke elañe eindrein, inem emaroñ biukwõj armij ro kin wõn Anij im ta eo ekõnan jen ro rej kabuñ ñõn e.

Kabuñ ko Rej Kaburukuk ke ak Kejebel?

Elañe aolep kabuñ ko rej kabuñ ñõn juõn wõt Anij, jenaj kar lo air kate ir ñõn kaburukuk armij ro ilo ainemõn. Kein kamol ko rej ke kalikar bwe rej kõmõne men in? Ilo bwebwenato ko etto ej kwalok bwe kabuñ ko rej unin an armij ro jibel jen dron im jab burukuk iben dron. Jen etale jet wanjoñok ko.

Jen 11 ñõn 13 buki yiõ ko, kabuñ ko rej ba rej Kristian, rar tõrinae iben kabuñ in Islam. Ilo yiõ ko ikõtan 1600 ñõn 1700 ilo Europe, kabuñ eo an Catholic im Protestant rar tõrinaek dron iomin Jilñoul Yiõ ko. Ilo 1947, elikin wõt an India bõk anemkwoj jen iomin kajur eo an England, kabuñ eo an Hindu im Muslim rar tõrinaek dron. Jejjo yiõ ko remotlok Catholic im Protestant rar tõrinaek dron iomin elõñ yiõ ko ilo jikin ko itueañ ilo ailiñ in Ireland. Ilo ailiñ ko ilo Esia, kabuñ an dri Ju ro im dri Muslim ro ejañin or ainemõn ikõtair. Wanjoñok eo elaptata ej kin Bata eo an Lõl Ken Karuo, ke kabuñ kein lailim rar jilkinlok ro uair ñõn bõk kwonair ilo tõrinae in. Meñe rar ber ilo juõn wõt kabuñ, ak rar tõrinaek dron.

Kemelele kein rej alikar. Kabuñ ko an lõl in rar jab bõktok ainemõn im burukuk im rejjab kabuñ ñõn juõn wõt Anij. Jen an eindrein, rar kejebel armij ro im biukwõj ir kin wõn Anij im wãwen air kabuñ ñõn e. Kin men in, jabrewõt eo ekõnan kabuñ ñõn Anij eo emol ej aikwij kãlet ial eo ejime enaj etal ie. Baibel eo ej juõn buk eto an ber im ej rejañ kij ñõn kõmõne men in.

Kom Mõke Kãlet Wõn Eo Komnaj Kabuñ ñõn E

Baibel eo ej kwalok ilo alikar bwe bukot ial eo ej tellok ñõn Anij eo emol ej kitibuj ar  lukkun kalomõnlokjen ilo jime bwe en jejit ar kãlet. Joshua, dri korijeran Jeova Anij, ear ba ñõn Israel eo etto: “Komin kãlet ranin wõn eo kom naj jerbal ñõn e, elañe anij ro ro jimami rar jerbal ñõn ir i River jabueo, ak anij ro an ro dri Amor ro komij jokwe ilo eneir: a kin ña im ro nuku, kim naj jerbal ñõn Jeova.” Elõñ yiõ ko tokelik, dri kanan Ilaija ear rejañ armij ro ñõn kõmõn ejja kain bebe in wõt ke ear ba: “Ietoõn ami ajkub ikõtan ruo lemnok? Elañe Jeova ej Anij, komin lor E: a elañe Beal [anij eo an dri Kenan], inem komin lor e.”​—Joshua 24:15, 16; 1 Kiñ 18:21.

Eon kein im ko jet ilo Baibel eo rej lukkun kwalok bwe ro rar kõnan kabuñ ñõn Anij eo emol rar aikwij lukkun kalomõnlokjen ilo jime bwe en jejit air kãlet. Ejja wãwen in wõt ej walok ilo ran kein ar. Elañe jekõnan kabuñ im korijer ñõn Anij eo emol, kij bareinwõt jej aikwij kãlet ilo jime. Ak ta eo emaroñ jibõñ kij bwe en jime ar kãlet kabuñ ta eo emol? Ewi wãwen jemaroñ kile wõn dri kabuñ ro remol?

Kile Dri Kabuñ ro Remol kin Leir

Jisõs Kraist ear konono ñõn dri kalor ro an ikijen dri kabuñ ro remol im ro rewan: “Armij rej lotlot grep jen kãliklik ko, ak fig jen mar kuj ke? Ein drein wijki emõn otemjej rej jebar im emõn leir; a wijki enana e jebar im enana leen. Wijki emõn e ban jebar im enana leen; bareinwõt wijki enana e ban jebar im emõn leen. . . . Inem kom naj jela kajeir kin leir.” Alikar, jenaj kile dri kabuñ ro remol kin leir, ak jerbal ko air. Ta le ko leir?​—Matu 7:​16-​20.

Mokta, kabuñ eo emol ej kaburukuk dri tõmak ro ilo yokwe. Jisõs ear kemeleleik dri kalor ro an: “Kien ekãl Ij lewoj ñõn kom, Komin yokwe dron; einwõt I ar yokwe kom, komin bareinwõt yokwe dron. Ilo men in armij otemjej re naj jela bwe komij dri kalora, elañe komij yokwe dron.” Aolep dri kalor ro remol an Kraist rej aikwij kwalok air yokwe dron ñõn kalikar ñõn ro ilikin bwe ren kile bwe rej dri kabuñ ro remol.​—Jon 13:34, 35.

Kin un in, dri Kristian ro remol rejjab bõk kwonair ilo tõrinae ko. Kabuñ ko jet rej kõmõn eindrein ke? Ilo Bata eo an Lõl ken Karuo, kumi in kabuñ eo wõt me rar jab bõk kwonair ak rejetake tõrinae eo kar Dri Kennan ro an Jeova. Dri tel eo eutiej kar mokta an kabuñ in Protestant ilo Hannover, Germany, etan Doctor Hanns Lilje, ear je nan  kein kin Dri Kennan ro an Jeova: “Rej mõke wõt armij ro rar makoko in bõk kwonair iben dri tõrinae ro an Hitler.” Ilo ien tõrinae in, Dri Kennan ro an Jeova ilo elõñ jikin ko rar kãlet ñõn bõk iñtan ijellokin air kowõnmanlok ak rejetak tõrinae eo.

Ta le ko jet Jisõs ear lemnok bwe renaj kalikar dri kalor ro remol? Ilo jar eo an ilo Matu 6:9-13, Jisõs ear ba: “Jememuij i lõñ, En kwojarjar Etõm. En itok Am ailiñ. Ren kõmõnmõn ankil Am einwõt i lõñ, bareinwõt ion lõl.” Jisõs ear konono moktata kin kokwojarjar ãt eo etan Anij, Jeova. Ear kwalok bwe ikijen Ailiñ eo an Anij, naj kajejit ankil an Jeova ijin ion lõl. Kabuñ ta eo ej niknik in kwalok kin ãt in Jeova im kwalok bwe Ailiñ in Anij ej kejatdrikdrik eo wõt an armij ñõn lo ainemõn ijin ion lõl? Dri Kennan ro an Jeova rej kwalok nuuj eo emõn kin Ailiñ eo ilo 236 ailiñ ko, im leto letak buk ko rej berber ion Baibel ilo elõñlok jen 470 kajin ko.​—Matu 6:​9, 10.

Bareinwõt, Dri Kennan ro an Jeova rej lor joñok eo an Jisõs ilo air jab bõk kwonair iben kien ak iakwailel ko an bukwon ko. Jisõs ear ba kin dri kalor ro an: “Re jab jen lõl, einwõt Ña I jab jen lõl.” Bareinwõt Dri Kennan ro an Jeova rej tõmak bwe Baibel eo ej Nan eo an Anij im rej liki bwe “jeje ko otemjej emwij letok kin kakõrmol an Anij, ej bareinwõt or tokjeir kin katakin, im kowe, im kajime, im kajelaik armij ilo kwojarjar; Bwe armij korijeran Anij en wãppen im emwij kõkõmõnmõn e ñõn jerbal emõn otemjej.”​—Jon 17:14, 17; 2 Timote 3:​16, 17.

Kabuñ eo Emol Eoktõk

Jej kile dri kabuñ ro remol ikijen le ko leir einwõt kwalok yokwe eo me ej kamakit ir ñõn karmijeteik kõnan ko air mõke, kokwojarjar ãt eo etan Jeova, kwalok kin Ailiñ eo an Anij, jab mõtõn lõl in, im tõmak ilo Baibel eo. Bareinwõt men kein rej kajenolok dri kabuñ ro remol jen kabuñ ko jet. Juõn kõra me ekin mõnõnõ in bwebwenato iben Dri Kennan ro an Jeova, ear kwalok lemnok eo an ke ear ba: “Ijela kin elõñ kabuñ ko, im rej einlok wõt juõn. Ak kom wõt komij einjuõn jen kabuñ ko jet.”

Ealikar, aolep kabuñ ko rejjab kabuñ ñõn juõn wõt Anij. Bõtab eor juõn wõt kabuñ eoktõk jen kabuñ ko jet, ej Dri Kennan ro an Jeova, im kiõ elõñlok jen jiljilimjuõn million orair ibelakin lõl in. Ilo air rejetake im bokake Nan eo an Anij, Baibel eo, rar kõmõne juõn men me kumi ak rolul in kabuñ ko jet rar jab maroñ kõmõne, ej kaburukuk armij ro jen ailiñ ko, driloabjen, kajin ko, im ro eoktõk kil ko kiliir bwe ren kabuñ ñõn juõn wõt Anij emol, Jeova. Renaj mõnõnõ in jibõñ yuk katak kin Anij eo emol, jela ta eo ekõnan bwe kwon kõmõne, im lo ainemõn im jokõne jen am kabuñ ñõn E ilo wãwen eo ej buñburuen kake. Ejjab ke aurõk mejenkajik in?

[Pija eo ilo peij 30]

Juõn pris ilo kabuñ in orthodox ej jare dri tõrinae ro ilo Ukraine, Europe, ilo yiõ eo 2004

[Etan eo ej kõmman]

GENIA SAVILOV/AFP/Getty Images

[Pija eo ilo peij 31]

Dri Kennan ro an Jeova rej jibõñ armij ro ilo aolep jikin ko ñõn katak kin Anij im Ailiñ eo an

[Etan eo ear kõmman pija ilo peij 28]

Peij 28: Juõn kõra ej kabuñ ñõn Buddha: © Yan Liao/Alamy; Dri Hindu: © Juõn dri wia ekjõp/Alamy; peij 29: Juõn emaan ej riit Koran: Mohamed Amin/Camerapix; Juõn Dri Ju: Todd Bolen/Bible Places.com