Jehovap illuanik ilungersuutiginnittuugit!

“Illit illunnik ilungersuutiginninnerma nungutissavaanga.” — JOHANNESI 2:17.

1, 2. Ukiumi 30-mi Jiisusi naalaffimmi sua, aamma sooq?

PISIMASUT takorlooriakkit. Ukiumi 30-mi poorskip naligaa. Qaammatit arfinillit tamatuma siorna Jiisusip nunarsuarmi kiffartornini aallartippaa, maannalu Jerusalemiliarpoq. Naalaffimmi Guutimik Nalusut Silarlianni “takuai ussinnik savanillu tuinillu tuniniaasut aamma allat tamaani issaallutik aningaasanik taarsiiniuttut”. Allunaasarsuarmik iperaatsioreerami uumasut tamaasa aniatippai, qularnanngitsumillu niuertut taakku malippaat. Jiisusip aamma aningaasanik taarsiisitsisartut aningaasaataat kuivai nerriviilu uppitillugit. Tuinik nioqquteqartut poortueqquai allamukaqqullugillu. — Johannesi 2:13-16.

² Jiisusip iliuusiinit erseqqippoq naalaffimmi pisunik soqutiginningaartoq. Ima oqarpoq: “Ataatama illua niuerfinngorteqinasiuk.” Jiisusip ajoqersugaasa qanoq pisoqartoq takugamikku tussiaasiortup Daavip ukiut hundredellit matuma siorna allassimasai uku eqqaavaat: “Illit illunnik ilungersuutiginninnerma nungutissavaanga.” — Johannesi 2:16, 17; Tussiaat 69:10.

3. (a) Ilungersuutiginninneq aamma aallussilluarneq qanoq paasisariaqarpat? (b) Imminut qanoq aperisinnaavugut?

³ Jiisusip Guutip illuanik ilungersuutiginninnini iliuuseqarnissaminut kajumississutigaa. Oqaatsit ‘ilungersuutiginninneq’ aamma ‘aallussilluarneq’ isumaqarput “piumassuseqarnermik arlaannillu soqutiginningaarnermik”. Ullumikkut 2000-ikkunni kristumiut 7 millioninit amerlanerusut Guutip illuanik soqutiginningaarput. Tamatta immikkut imminut ima aperisinnaavugut: ‘Qanoq ilillunga Jehovap illuanik ilungersuutiginninnerulersinnaavunga?’ Apeqqut taanna akisinnaassagutsigu ullumikkut oqariartaaseq ‘Guutip illua’ qanoq paasisariaqarnersoq misissortariaqarparput. Tamatuma kingorna angutit upperlutillu aalajaatsut Guutip illuanik ilungersuutiginnittut pillugit Biibilimi oqaluttuat misissussavavut. Taakku pillugit oqaluttuat allagaapput “uatsinnut ilinniutissaallutik”, aamma suli ilungersuutiginninnerunissatsinnut kaammattuutaasinnaapput. — Romamiut 15:4.

Guutip illua — qanga ullumikkullu

4. Suna siunertaralugu Salomo naalaffiliorpa?

⁴ Itsaq Israelimi naalaffik Jerusalemimiittoq tassaavoq Guutip illua. Soorunami Jehova naalaffimmi ilumoortumik najugaqanngilaq. Nammineq ima oqarpoq: “Qilak issiavissaarsuaraara, nunalu isikkama tummarfigaat. Taava qanoq ittumik illuliuussinnaavisinga, imaluunniit sumi illoqarnerpa uanga ineqarfigisinnaasannik?” (Esaja 66:1) Taamaakkaluartorli naalaffik Salomop naalakkersuinerata nalaani sananeqartoq Jehovamik pallorfiginninnermi qitiuvoq, aamma qinusarfiuvoq. — 1 Kunngit 8:27-30.

5. Salomop naalaffiani pallorfiginninneq ullumikkut aaqqissuussamut sumut siumut assersuutaava?

⁵ Ullumikkut Jehovap illua tassaanngilaq illu Jerusalemimiittoq allamiittorluunniit. Tassaavorli aaqqissuussineq Guutimut qanillinissamut iluaqutissarput, taassuminnga pallorfiginnissinnaaqqulluta Kristusip utertitsissutitut pilliutaa tunngavigalugu. Naalaffimmi anersaakkut ittumi tamatumani Jehovamut kiffaasut aalajaatsut nunarsuarmiittut tamarmik ataasiussuseqarlutik taanna pallorfigaat. — Esaja 60:4, 8, 13; Apustilit Suliaat 17:24; Hebræerit 8:5; 9:24.

6. Judami kunngit kikkut pallorfiginninnermik ilumoortumik aallussilluarnerat maluginiarnarpa?

⁶ Israelip ukiumi 997-imi Kr.in.si. avinneqarnerata kingorna naalagaaffimmi kujallermi Judami kunngiusut 19-it ilaasa sisamat pallorfiginninnermik ilumoortumik aallussilluarnerat maluginiarnarpoq. Taakku tassaapput Asa, Joshafati, Hizkija  Josijalu. Taakku pingaarutilinnik sunik ilinniarfigisinnaavavut?

Uummatikkut iluunngarluni kiffartorneq pilluaqqussutissartalik

7, 8. (a) Jehovamit pilluaqquneqarumalluta qanoq kiffartussaagut? (b) Kunngimik Asamik oqaluttuaq uagutsinnut qanoq mianersoqqussutaasinnaava?

⁷ Kunngip Asap naalakkersuinerata nalaani Jehova pruffiitinik aallartitsivoq inuiaat aalajaattuarnissaannut ikiuisinnaasunik. Assersuutigalugu Biibilimi oqaluttuarineqarpoq Asap pruffiiti Azarja, Odedip ernera, tusarnaaraa. (Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 15:1-8). Asa aaqqissuusseqqimmat Judami innuttaasut juuterpassuillu nalliuttorsiornissarsuaq peqataaffiginiarlugu Israelip naalagaaffianit Jerusalemiliarsimasut ataasiussuseqalerput. Ilumoorfiginnillutik Jehovamik pallorfiginninniarnerminnik aalajangiusimanninnertik ataasiussuseqarlutik nalunaarutigaat. Ima allassimavoq: “Nipituumik nuannaarnermillu nilliallutik qarlortaatinillu sulluartaatinillu nipilersorlutik [Jehova] uppernarsaaffigaat. Judakkut tamarmik uppernarsaaneq taanna nuannaarutigaat, uppernarsaasimagamimmi uummatimikkut iluunngarlutik piumassusertillu tamaat [Jehova] ujarsimallugu nanillugulu, [Jehovallu] tamanit eqqissisimatinneqartippai.” (2 Nalunaarsuutit 15:9-15) Qularnanngilaq Jehovap tamatumunnga assingusumik pilluaqqujumaaraatigut uummatikkut iluunngarluta kiffartorfigigutsinni. — Markusi 12:30.

⁸ Ajoraluartumik Asap kingusinnerusukkut siulittuisartumit Hananimit naqqinneqarnini narrujuummissutigaa. (2 Nalunaarsuutit 16:7-10) Jehovap utoqqaanertat kristumiut aqqutigalugit siunnersoraangatigut uagut qanoq periartarpugut? Ajuallannissaq napitiffiginaveersaarniassagatsigu siunnersuutit Biibilimik tunngaveqartut malinniapallattarpavut?

9. Joshafatip Judamiittullu tamarmik suna siooragaat, inuiaallu suppat?

⁹ Joshafati 900-kkunni Kr.in.si. Judami kunngisut naalakkersuivoq. Taanna Judamiittullu tamarmik sakkutuunit peqatigiissunit Ammonikkunneersunit, Moabikkunneersunit Seirillu qaqqaaneersunit sioorasaarneqarput. Kunngi annilaangagaluarluni qanoq piva? Taanna Judamilu angutit, taakkua nuliaat meeraallu Jehovap illuani katersuupput qinuniarlutik. (Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 20:3-6). Salomop naalaffiup atoqqaartinneqarnerani oqaaserisimasaanut naapertuuttumik Joshafatip Jehova iluunngarluni ima qinnuigaa: “Guuterput . . .. Sakkutoorpassuit saassussisut akiussallugit uagut naammattumik pissaaneqanngilagut. Naluarput qanoq iliussalluta, isivulli ilinnut sammipput.” (2 Nalunaarsuutit 20:12, 13) Joshafati qinoreermat Jehovap anersaavata Jahazieli ‘katersorsimasut’ tuppallersaatissaannik oqaaseqarnissaanut killippaa, oqaasiilu katersorsimasut isumallualissutigaat. — Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 20:14-17.

10. (a) Joshafati Judamilu innuttaasut qanoq Jehovamit unnersuunneqarpat? (b) Najoqqutassianik Jehovap ullumikkut tunniuttagaanik pingaartitsinerput qanoq ersersissinnaavarput?

¹⁰ Aap, Joshafati Judamilu innuttaasut taamanikkut Jahazieli aqqutigalugu Jehovamit unnersuunneqarput. Ullumikkut inussiaqatigiit aalajaallutillu silatuut aqqutigalugit tuppallersarneqartarlutalu siunnersorneqartarpugut. Soorunami utoqqaanertanik toqqakkanik, uagutsinnik paarsisuuniarlutik najoqqutassianillu ‘inussiamit aalajaallunilu silatuumeersunik’ ingerlatitseqqinniarlutik iliuuseqangaatsiartartunik, suleqateqartuarusullutalu ataqqinnittuarusuppugut. — Matthæusi 24:45, NV; 1 Thessalonikamiut 5:12, 13.

11, 12. Joshafatimut Judamilu innuttaasunut pisimasut sumik ilinniarfigisinnaavavut?

¹¹ Joshafatip innuttaasalu Jehovap imminnik siulersuinissaa noqqaassutigalugu katersuussimanerattut, uagut qatanngutivut peqatigalugit ataatsimiigiartuarusuppugut. Ajornartorsiulerutta nalullugu qanoq iliussanerluta, taava Joshafatip Judamilu innuttaasut maligassiuilluarnerat malitsigu Jehovalu tatigilluinnarlugu qinunikkut saaffigalugu. (Ussatit 3:5, 6; Filippimiut 4:6, 7) Allanulluunniit attaveqarsinnaanngikkaluarutta Jehovamut qinnutivut aqqutigalugit ‘qatanngutivut silarsuarmiittut’ tamaasa ataasioqatigissavavut. — 1 Petrusi 5:9.

¹² Joshafatip innuttaasalu Guutip Jahazieli aqqutigalugu siunnersuutaa malippaat. Tamanna qanoq kinguneqarpa? Akiuunnermi ajugaapput “nuannaarlutillu Jerusalemimut” uterlutik, taamaalillutillu ‘kukkilattarissanik sianaanillu  qarlortaatinillu nipilersuuteqarlutik Jehovap naalaffianukarput’. (2 Nalunaarsuutit 20:27, 28) Uaguttaaq Jehovap inussiaq aalajaallunilu silatooq aqqutigalugu unnersuussutai ataqqisarpavut Taassuminngalu unnersiutiginneqataasarluta.

Ataatsimiittarfivut paarilluartigit

13. Hizkija naalakkersuileqqaarami suliamik sumik aallartitsiva?

¹³ Kunngip Hizkijap naalakkersuiffimmini qaammammi siullermi Jehovamik pallorfiginninnermik aallussilluarnini ersersippaa naalaffimmik ammaaqqillunilu iluarsaanermigut. Palasit Levikkullu Guutip illuanik mingunnartuiaatippai. Ullut 16-it qaangiummata naammassipput. (Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 29:16-18). Taamatut iliuuseqarnerat ataatsimiittarfivut aallussilluarta Jehovamik pallorfiginninnitsinnut tulluartooqqullugit ullumikkut taakkuninnga aserfallatsaaliuillutalu iluarsaasarnitsinnut eqqaanarpoq. Qularnanngitsumik qatanngutitta tamakkuninnga suliaqarnerminni aallussilluarnerannik inuit qanoq killinneqaatiginnitsigisarnerat pillugu tusagaqareerpugut. Aap, iliuuseqarnerat Jehovamut nersornaataangaarpoq.

14, 15. Ullumikkut suliat suut Jehovamut nersornaataangaarpat? Assersuuteqarit.

¹⁴ Illoqarfimmi Tuluit Nunaata avannarpasissuaniittumi angut naalagaaffilersaarfiup illuutimi sanianiittup iluarsaanneqarnissaanik pilersaarummut akerliuvoq. Qatanngutit taavanimiut angut taanna inussiarnisaarfigalugulu kiinneraarfigaat. Ilaatigut qarmagaq naalagaaffilersaarfiup taassumalu illuutaata akornanniittoq akeqanngitsumik iluarsaakkumavaat. Sulilluarput qarmakkallu annersaa qarmaqqillugu. Ajunngitsumik iliuuseqarnerat saniliata isiginnittaatsiminik allannguineranik kinguneqarpoq. Maanna taassuma qatanngutit ikiortarpai naalagaaffilersaarfimmik nakkutiginninnermigut.

¹⁵ Jehovap innuttaasa silarsuaq tamakkerlugu sanaartorneq peqataaffigaat. Qatanngutit najukkaminni namminneq piumassutsiminnit nunani tamalaani sanaartortartut naalagaaffilersaarfinniinnaanngitsoq, aammali ataatsimeersuartarfinnik Betelinillu, sanaartoqatigisarpaat. Sam ingeniøriuvoq kiassaatinik, silaannarissaatinik nillalaarsaatinillu immikkut ilisimasalik. Taanna nulianilu, Ruth, sanaartornerni ikiuutaaniarlutik Europami Afrikamilu nunani arlalinniissimapput. Sumiikkaluaraangamilluunniit aamma nuannaarutigisarpaat ilagiinnik tikitaminniittunik oqaluusseqateqarneq. Sam oqaluttuarpoq nunani tamalaani sanaartornerni suna peqataasalissutigisimanerlugu: “Qatanngutit nunani assigiinngitsuni Betelini kiffartorsimasut kajumissaarinerat kajumississutigaara. Aallussilluarnerat nuannaarnerallu  nunani allani qatanngutinut kiffartornissamut kajumississutigeqaara.”

Unnersuussutit Guutimeersut malillugit iliortarit

16, 17. Suliaq immikkut ittoq suna Guutip innuttaasa piumassuseqangaarlutik peqataaffigisimavaat, qanorlu kinguneqarpa?

¹⁶ Kunngip Hizkijap naalaffik iluarsaqqiinnanngilaa, aammali ukiut tamaasa poorskisiortarneq Jehovap peqqussutigisimasaa atulerseqqippaa. (Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 30:1, 4, 5). Hizkijap Jerusalemimilu innuttaasut inuiaqatigiit tamaasa — allaat naalagaaffimmi avannarlermiittut — peqataaqquaat. Nalunaariartortitat nuna tamaat angalaffigaat allakkanik qaaqqusissutinillu aatsillutik. — 2 Nalunaarsuutit 30:6-9.

¹⁷ Ukiuni kingulliunerusuni tamatumunnga assingusumik suliaqaqataasarpugut. Qaaqqusissutit kusanartut naqitaaqqat iluaqutigalugit inuit angalaarfigisartakkatsinniittut kajumissaarpavut Jiisusip peqqussutaanut naalalluta Naalakkap unnukkorsiortitsineranik eqqaaniaaqatigeqqulluta. (Lukasi 22:19, 20) Oqaluussinermullu tunngasumik ataatsimiinnermi ilitsersuunneqarpugut qanoq qaaqqusissanersugut, aallussilluarlutalu qaaqqusiortoqataavugut. Iliuuseqarnerpullu Jehovap pilluaqquaa! Siorna 7 millionit missaanniittut qaaqqusissutinik agguaaqataapput, katillugillu 17.790.631-t eqqaaniaaqataapput!

18. Pallorfiginninnermik ilumoortumik aallussilluarnissaq sooq taama pingaaruteqartigaa?

¹⁸ Hizkija pillugu ima allassimasoqarpoq: “Hizkijap [Jehova] Israelip Guutia tatigaa; Hizkijap siornatigut kingornatigulluunniit Judap kunngiinik taassumatut ittoqarsimanngilaq. [Jehova] attavigiuarpaa qimanngivillugulu, inatsisillu [Jehovap] Mosesimut tunniussimasai maleruarpai.” (2 Kunngit 18:5, 6) Qanortoq taassuma maligassiaa malikkisigu. Pallorfiginninnermik ilumoortumik aallussilluarutta ‘Jehova attavigiuarsinnaassavarput’ naassaanngitsumillu inuunissaq neriuutigisinnaallugu. — 5 Mosesi 30:16.

Najoqqutassiat maleruaqqissaakkit

19. Eqqaaniaanermut tunngatillugu aallussilluarluni sunik iliuuseqartoqartarpa?

¹⁹ Josijap kunngisut naalakkersuigami aamma poorskip nalliuttorsiutigineqartarnissaa isumagaa poorskimullu piareersaqqissaarluni. (2 Kunngit 23:21-23; 2 Nalunaarsuutit 35:1-19) Uaguttaaq ataatsimeersuarnissatsinnut, ataatsimeersuaararnissatsinnut eqqaaniaanissatsinnullu piareersimaniarluta immikkut iliuuseqartarpugut. Nunat ilaanni qatanngutit Kristusip toquneranik eqqaaniaajumallutik katersuukkaangamik allaat inuunertik navianartorsiortittarpaat. Utoqqaanertat aallussilluartut qulakkeertarpaat ilagiinniittut ilaasa puiorneqannginnissaat utoqqaallu napparsimasullu pisussamut tamatumunnga peqataanissaannut ikiorneqarnissaat.

20. (a) Kunngip Josijap naalakkersuinerata nalaani qanoq pisoqarpa, taannalu qanoq qisuariarpa? (b) Tamanna qanoq ilinniarfigisinnaavarput?

²⁰ Sanaqqiinerup kunngip Josijap aaqqissuussaata nalaani palasiunerup Hilkijap “mappersagaq [Jehovap] inatsisaanik [Jehovap] Mosesikkut nalunaarutigisimasaanik imaqartoq” nassaaraa. Naalagaaffimmi allattuunermut Shafanimut tunniuppaa, taassumalu Josija taassuminnga atuffappaa. (Atuaruk 2 Nalunaarsuutit 34:14-18). Tamanna qanoq sunniuteqarpa? Kunngip Inatsisit atuarneqarnerat tusariiginnarlugu aliasunnermik atisani alippai angutitamilu ilaat peqqullugit Jehovamik siunersiueqqullugit. Guutip pruffiiti arnaq Hulda aqqutigalugu tusarliussamigut Judami guutipilussiortoqartarsimanera assuaraa. Jehovalli Josijap guutipilussiornermut tunngassuteqartunik tamanik piiaaniarluni iliuuseqarnera malugaa, Jehovamillu iluarisaajuarpoq inuiaqatigiit perlussiornissaat siulittuutigineqarsimagaluartoq. (2 Nalunaarsuutit 34:19-28) Tamanna qanoq ilinniarfigisinnaavarput? Qularnanngitsumik Josijatut iliuuseqarusuppugut. Najoqqutassianik uagutsinnut tunniunneqartunik  ingerlaannaq maleruaarusuppugut. Aamma tunussineq aalajaannginnerlu guutisiornitsinnut akornutaatikkutsigit qanoq pisoqarsinnaanersoq eqqarsaatigeqqissaarusupparput. Qularutiginngilluinnarsinnaavarput Jehovap pallorfiginninnermik ilumoortumik aallussilluarnitsinnik maluginninnissaa uagutsinnillu akissarsisitsinissaa, soorluttaaq Josijamut tunngatillugu taamaaliorsimasoq.

21, 22. (a) Sooq Jehovap illuanik ilungersuutiginnittariaqarpugut? (b) Allaaserisami tulliuttumi suna sammissavarput?

²¹ Judami kunngit sisamat taakku — Asa, Joshafati, Hizkija Josijalu — Guutip illuanik ilungersuutiginninnermut taassuminngalu pallorfiginninnermik aallussilluarnermut tunngatillugu uagutsinnut maligassaalluarput. Aamma aallussilluarnerput Jehovamik tatiginninnissamut taassumunngalu kiffartornitsinni sapinngisarput tamaat iliuuseqarnissatsinnut kajumississutigisariaqarparput. Silatusaassaagut Guutip unnersuussutai malillugit iliorutta ilagiillu utoqqaanertallu aqqutigalugit asannittumik isumassorneqarnerput siunnersorneqarnerpullu ajunngitsumik periarfigigutsigit, aamma taamaaliorutta nuannaassaagut.

²² Allaaserisami tulliuttumi oqaluussinermi qanoq ililluta aallussilluarsinnaanersugut sammissavarput, aamma inuusuttut Ataatatsinnut asannittumut aallussilluarlutik kiffartornissaminnut kajumississutigissavaat. Aamma Saatanip sunniiniutaasa aserorsaataanerpaat ilaat qanoq qimarratigisinnaaneripput misissussavarput. Aallussilluarluta Jehovap eqqaasitsissutai tamakku malillugit iliorutta taassuma ernera, Jiisusi, ima oqaluttuarineqartoq ilaassavarput: “Illit illunnik ilungersuutiginninnerma nungutilerpaanga.” — Tussiaat 69:10; 119:111, 129; 1 Petrusi 2:21.

Eqqaamavigit?

• Jehovamit pilluaqquneqarumalluta qanoq kiffartussaagut, aamma sooq?

• Qanoq ililluta ersersissinnaavarput Jehova tatigalugu?

• Aallussilluarneq sunissamut kajumississutigisinnaavarput?

[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]

[Qupp. 16-mi assiliartaq]

Asa, Joshafati, Hizkija Josijalu qanoq ilillutik Jehovap illuanik ilungersuutiginnippat?