Tupyasakenei Njibo ya Yehova!
Tupyasakenei Njibo ya Yehova!
“Lupata [“Bupyasakane,” NW] lwa ku njibo yobe lubandi.”—YOA. 2:17.
1, 2. I bika byālongele Yesu ku tempelo mu mwaka wa 30 K.K., ne mwanda waka?
IVWANA uno mwanda. Tudi mu Pashika wa mu mwaka 30 K.K. Yesu washilwile mwingilo wandi myeji isamba kumeso kwa ino Pashika. Pano waenda ku Yelusalema. Yesu wafika mu tempelo mu kipango kya Bajentaila, watana “bantu mu njibo ya Leza bēpota bañombe, ne mikōko, ne bankunda, ne bēshintamo ndalama nabo bashikete monka.” Watulula kibaka kya tumyonji kaenda upanga banyema, bansunga nabo balonda banyema babo. Kadi Yesu wamwanga panshi ndalama ya beshinta, ne kukuvumika mameza abo. Wanena boba bapoteja bankunda bebafundule’mo.—Yoa. 2:13-16.
2 Bilongwa bya Yesu bilombola amba utele mutyima bininge ku tempelo. Wasoñanya amba: “Kekulengeja īno njibo ya Tata ke ya kikwe kya lupoto”! Bana ba bwanga ba Yesu pa kumona bino’bi, abavuluka binenwa byālembelwe myaka tutwa kunyuma na Davida mulembi wa mitoto amba: “Lupata [“Bupyasakane,” NW] lwa ku njibo yobe lubandi.”—Yoa. 2:16, 17; Mit. 69:9.
3. (a) Lelo bupyasakane i bika? (b) Le i kipangujo’ka kyotukokeja kwiipangula?
3 Bupyasakane bwa Yesu ne kuta mutyima ku njibo ya Leza byo byāmutonwene alonge namino. Bupyasakane i “kininga ne kuta mutyima bininge ku kintu kyolonga.” Mu ino myaka ya tutwa 21, Bene Kidishitu midiyo isamba ibidi ne kupita batele njibo ya Leza mutyima. Ino umo ne umo ukokeja kwiipangula amba, ‘Le nkatamija namani bupyasakane bwami ku njibo ya Yehova?’ Kumeso kwa kulondolola, tubandaulei bidi njibo ya Leza mine dyalelo i bika. Kupwa tusa kubandaula bimfwa bya mu Bible bya bantu ba kikōkeji bādi beipyasakenine. Bino bimfwa byāsonekelwe “mwanda wa kwitufundija” ne bikokeja kwitutonona twikale na bupyasakane bukatampe.—Loma 15:4.
Njibo ya Leza—Pa Kala ne Dyalelo
4. Lelo i bika byāūbakilwe tempelo ya Solomone?
4 Mu Isalela wa kala, tempelo ya mu Yelusalema yo yādi njibo ya Leza. Inoko, Yehova mwine kādipo ushikete’mo maulu na mayo. Wānene amba: “Diulu kyo kipona kyami, ne panshi kyo kitūlo kya maulu ami; lelo mukangubakila njibo ya muswelo ka, a? kabidi ne pantu pa kutūja pami pene i paka le?” (Is. 66:1) Shako tempelo yāūbakilwe mu bulopwe bwa Solomone kyo kyādi kifuko kya kutōtela’po Yehova, kya kumulombela’po.—1 Bal. 8:27-30.
5. I mpangiko’ka yelekejibwe dyalelo na butōtyi bwa ku tempelo ya Solomone?
5 Dyalelo, njibo ya Yehova ke njibopo myubakwe na mabwe mu Yelusalema nansha kuntu kukwabo. Ino i mpangiko itūpelwe mwanda wa kumufwena ne kumutōta kupityila ku kitapwa kya kikūlwa kya Kidishitu. Bengidi bonso ba kikōkeji ba Leza i belunge umbumo mwanda wa kutōta Yehova mu ino tempelo ya ku mushipiditu.—Is. 60:4, 8, 13; Bil. 17:24; Bah. 8:5; 9:24.
6. Le i balopwe’ka ba Yuda bādi na bupyasakane bwa kutendelwa pangala pa mutōtelo wa bine?
6 Bulopwe bwa Isalela pa kupwa kuladika mu 997 K.K.K., balopwe 4 mu balopwe 19 bābikele mu Yuda kipindi kya kunshi, bādi na bupyasakane bwa kutendelwa pangala pa mutōtelo wa bine. I ba Asa, Yehoshafata, Hezekia, ne Yoshia. Le i ñeni’ka yotuboila ku bino bimfwa?
Kwingila na Mutyima Umo Kuletanga Madyese
7, 8. (a) Le Yehova weselanga mwingilo wa muswelo’ka? (b) I ñeni’ka ya kudyumukila’po yotuboila ku kimfwa kya Mulopwe Asa?
7 Mu buludiki bwa Mulopwe Asa, Yehova wātumine bapolofeto baludike muzo Wandi mu dishinda dyoloke. Kimfwa, Bible witulombola amba Asa wātejeje mupolofeto Azadia, mwanā Odeda. (Tanga 2 Bilongwa 15:1-8.) Bintu byāshintyile Asa mu buludiki byālungile bantu ba Yuda mu bumo kubadila’mo ne bantu bavule ba mu bulopwe bwa Isalela bāile kwilunga nabo ku kwibunga kukatampe mu Yelusalema. Bālombwele kya pamo amba i basumininwe kwingidila Yehova na kikōkeji. Tutanga amba: “Batyipa kudi Yehova ne diwi dikatampe, ne kwela ñanji, ne na bimpungidi, ne na nshiba. Ebiya Yuda enselele wasepelela pa mutyipo’wa; ke-bantu bādi batyipa ne mutyima wabo onso, ne kumukimba ne kiswamutyima kyabo kituntulu; penepo watanwa ko badi; ino Yehova webapa kutalaja nyā kujokoloka konsokonso.” (2 Bil. 15:9-15) Mo monka Yehova uketwesela netu shi tumwingidila na mutyima umo.—Mako 12:30.
8 Ino yō, mwenda mafuku Asa wāpela kulemununwa na Hanani umoni. (2 Bil. 16:7-10) Lelo tuloñanga namani shi Yehova wetudingila ne kwituludika kupityila ku bakulumpe Bene Kidishitu? Le twitabijanga ne kulonda madingi abo emanine pa Bible na kampeja-bukidi ne kwepuka kuponena mu dikinga dya kulama manimani?
9. Lelo i bika byāfikile Yehoshafata ne bulopwe bwa Yuda, nabo bālongele’po bika?
9 Yehoshafata wābikele mu Yuda mu myaka ya katwa ka 10 K.K.K. Aye ne Yuda yense bātambilwe na bibumbo bikukile bya Bene Amona ne Bene Moabu ne bantu ba ku kalūlu ka Seila. I bika byālongele mulopwe nansha byaādi na moyo? Aye ne bana-balume, pamo ne bakaji ne bana bāungwidile ku njibo ya Yehova mwanda wa kulombela. (Tanga 2 Bilongwa 20:3-6.) Kukwatañana na binenwa bya Solomone byaānene pa kufikidija kwa tempelo, Yehoshafata wāzenza Yehova amba: “A Leza wetu, lelo kukebatyibilapo’ni, a? mwanda batwe ketudipo na bukomokomo pa kibumbo kino kikatampe kyetutamba; nanshi ketuyukilepo ne kya kulonga; ino enka meso etu adi podi.” (2 Bil. 20:12, 13) Yehoshafata pa kupwa kulombela, “umbukata mwa kitango’mwa,” mushipiditu wa Yehova wāiya padi Yahaziela, Mwine Levi, kanena binenwa bya busengi byākankamikile bantu.—Tanga 2 Bilongwa 20:14-17.
10. (a) I muswelo’ka wātambwile Yehoshafata ne bulopwe bwa Yuda buludiki? (b) Lelo i muswelo’ka otukafwija’ko Yehova pa buludiki bwaetupa?
10 Kupwa penepa, Yehova waleta buludiki kudi Yehoshafata ne bulopwe bwa Yuda kupityila kudi Yahaziela. Dyalelo, tutambulanga busengi ne buludiki kupityila ku kabumbo ka umpika wa binebine, udi na manwa. Bine, tuswele kwingidila pamo na bakulumpe batongelwe ne kwibalēmeka, mwanda baputuminanga mu kwitukumba ne kwitufikijija bwendeji bwa “umpika wa binebine, udi na manwa.”—Mat. 24:45; 1 Tes. 5:12, 13.
11, 12. I ñeni’ka yotuboila ku byātene Yehoshafata ne bantu ba Yuda?
11 Pamo bwa Yehoshafata ne bantu bandi baungwidile pamo kukimba buludiki bwa Leza, netu ketwakilekai kupwila pamo na batutu ne bakaka kitatyi kyonso. Kyaba kimo, shi tubatanwa na makambakano makomo kuyuka kya kulonga mpika, tulondei kimfwa kilumbuluke kya Yehoshafata ne bantu ba Yuda, na kuvundamukila kudi Yehova mu milombelo ne kumukulupila. (Nk. 3:5, 6; Fid. 4:6, 7) Nansha shi tudi pa bunka, milombelo yetu kudi Yehova ituluñanga pamo na “bāna [betu] badi panopantanda.”—1 Pet. 5:9.
12 Yehoshafata ne bantu bandi bālondele bwendeji bwāpene Leza kupityila kudi Yahaziela. Byāfula namani? Bātyumwine bulwi’bwa ne kujokela ku Yelusalema “ne tusepo” koku bomba “tupindo ne nsense ne bimpungidi ku njibo ya Yehova.” (2 Bil. 20:27, 28) Netu tulēmekanga buludiki bwitupa Yehova kupityila ku mukola wandi, kadi tumutendelanga umbumo.
Tukwatakanyei Kifuko Kyetu kya Kupwidila’po
13. I mwingilo’ka wāingije Hezekia ku ngalwilo kwa umbikalo wandi?
13 Hezekia, mu kweji umbajinji wa umbikalo wandi, wālombwele bupyasakane ku butōtyi bwa Yehova na kushitula dipya tempelo ne kwiilongolola. Wātūdile’ko bapidishitu ne Bene Levi ba kusubula njibo ya Leza. Bāsubwile’yo mu mafuku 16. (Tanga 2 Bilongwa 29:16-18.) Kino kituvuluja mwingilo wa kukundula ne kulongolola kifuko kyetu kya kupwidila’po mu muswelo ulombola bupyasakane bwetu ku mutōtelo wa Yehova. Lelo kwaivwene’po myanda ilombola’mba bantu batendelanga bupyasakane bwa batutu ne bakaka bengila ino mingilo? Bine, bukomo bwabo butendelanga Yehova.
14, 15. Lelo i mwingilo’ka ukwasha ku kutendela Yehova bininge dyalelo? Leta bimfwa.
14 Mu kibundi kimo kya kungala kwa Angeletele, mwana-mulume umo wadi ukankaja mwingilo wa kubakulula Njibo ya Bulopwe ilondakene na lubanza lwandi. Batutu balonga’po bya ñeni. Pa kumona lubumbu lwa lupango lwadi pa bukata bwa Njibo ya Bulopwe ne mukelenge’wa lwadi ke loneke, bamulombola amba basa kulongolola’lo ku lwabo lupeto. Bine, baingile bininge ne kubakulula kipindi kikatampe kya lubumbu. Ne kino kyatengele mutyima wa mulondakani nabo. Ne didi kūlu dino witwelelanga diso ku ino Njibo ya Bulopwe.
15 Bantu ba Yehova ntanda yonso bengilanga mwingilo wa lūbako. Batumoni ba mu kibundi ne bengidi ba kitatyi kyonso batamba kulampe bobakanga Mobo a Bulopwe, Mobo a Kubungakena’mo ne Mabetele. Sam i sendwe ulongololanga bingidilwa bileta kyanga ne mashika mu njibo. Aye ne wandi mukaji Luta kebende kukakwasha ku mingilo ya lūbako mu matanda mavule a mu Bulaya ne mu Afrika. Konso kobenda, batambilanga ne mu busapudi pamo na bipwilo bidi’ko. Sam ushintulula kintu kyamukunkile ku mutyima engile ino mingilo ingilwa ntanda yonso amba: “Banabetu bengila ku Betele ya mwetu ne a mu matanda makwabo badi bankankamikanga. Kumona bupyasakane bwabo ne nsangaji yobadi nayo kwadi kuntonona nami ñingile uno muswelo.”
Tukōkelei Bulombodi bwa Leza
16, 17. Bantu ba Leza baingile mwingilo’ka wa pa bula, ne i bipa’ka byalupukile’ko?
16 Kutentekela pa kulongolola tempelo, Hezekia wājokeje ne masobo a mwaka ne mwaka āsoñenye Yehova. (Tanga 2 Bilongwa 30:1, 4, 5.) Hezekia ne bekadi ba Yelusalema bāityile muzo onso—kubadila’mo ne ba mu bulopwe bwa kungala—kutanwa’ko. Mikendi yāendele lubilo kukabanya mikanda ya lwito monsomonso.—2 Bil. 30:6-9.
17 Mu ino myaka namo, tuloñanga bukomo bwa uno muswelo. Twingidijanga tukanda twa lwito lwa kwita bantu mu mwaba wetu bāye batanwe pamo netu ku Kivulukilo kya Bidibwa bya ku Kyolwa bya Mfumwetu, mungya musoñanya wa Yesu. (Luka 22:19, 20) Potutambulanga bulombodi ku Kupwila kwetu kwa Mingilo, twingilanga uno mwingilo na bupyasakane. Bine, Yehova witweselanga pa bukomo botulonga! Mwanda mwaka wadi’mo twadi kubwipi kwa midiyo isamba-ibidi mu kwabanya tukanda twa lwito, ino bantu bonso batenwe’ko i bantu 17790631!
18. Mwanda waka kupyasakena mutōtelo wa bine kudi na mvubu kodi?
18 Pa mwanda wa Hezekia banena’mba: “Ye aye wakulupile mudi Yehova, Leza wa Isalela; enka namino bakumulonda aye kekwadipo nansha umo pamo bwa aye umbukata mwa balopwe bonsololo ba Yuda, nansha umbukata mwa boba bamubadikidile nansha umo mwine. Ke-muntu walamete kudi Yehova, kafundukilepo pa kumulonda, ehe, nanshi walama bijila bya Yehova byāsoñenye Mosesa.” (2 Bal. 18:5, 6) Netu tulondei kino kimfwa. Shi tupyasakena njibo ya Leza, nabya ‘tukalamata kudi Yehova’ mwa kukamwena būmi bwa nyeke kumeso.—Kup. 30:16.
Tulondei Buludiki na Kampeja-Bukidi
19. Lelo i buninge’ka buloñwanga na bupyasakane mu kitatyi kya Kivulukilo?
19 Yoshia pa kubikala bulopwe, ponka’pa wajokeja masobo a Pashika, na kuteakanya bintu bivule. (2 Bal. 23:21-23; 2 Bil. 35:1-19) Netu tutanga mutyima bininge ku kuteakanya bitango byetu bya distrike, kubungakana kwa kipindi, kubungakana kwa pa bula kwa difuku dimo, ne Kivulukilo. Banabetu ba mu matanda amo batūlanga būmi bwabo mu kyaka mwanda’tu wa kutanwa ku Kivulukilo kya lufu lwa Kidishitu. Bakulumpe bapyasakane batanga bonso badi mu kipwilo mutyima. Banunu ne babilemafu bakwashibwanga amba nabo batanwe ku kuno kubungakana konso.
20. (a) Le i bika byālongekele mu umbikalo wa Mulopwe Yoshia, ne nandi wālongele’po namani? (b) Le i ñeni’ka iboilwa’ko yotukokeja kuta’ko mutyima?
20 Mu mwingilo wa kwaluja bintu wāingile Mulopwe Yoshia, Mupidishitu Mukatampe Hilekia “watana mukanda-wabijila wa Yehova wapelwe Mosesa.” Wātambika’o Shafana mulembi wa mulopwe; Shafana nandi watangila’o Yoshia. (Tanga 2 Bilongwa 34:14-18.) Byafula namani? Ponka’pa mulopwe wāsana mutwelo na njia ne kutuma bantu bakepangule Yehova. Leza wāleta musapu kupityila kudi Hulada, mupolofeto mukaji, wa kupeleja bisela bimo bya butōtyi byāletelwe mu Yuda. Ino Yehova wāmwene bukomo bwālongele Yoshia bwa kutalula butōtyi bwa bankishi kadi wāmwitabija nansha byaālaile amba muzo onso ukatanwa ne byamalwa. (2 Bil. 34:19-28) Le i ñeni’ka yotuboila’po? Bine, tusakanga kulonga muswelo umo’nka bwa Yoshia. Tusakanga kulonda na kampeja-bukidi buludiki bwa Yehova, na kuta mutyima ku bimfwa bya kidyumu bilombola myanda ikokeja kwitufikila shi tuleke mushipiditu wa bupondo ne kubulwa kikōkeji bitwele mu butōtyi bwetu. Netu tukulupile amba Yehova ukamona ne kwitabija kupyasakana kotupyasakena mutōtelo wa bine pamo na mwaālongele na Yoshia.
21, 22. (a) Mwanda waka tufwaninwe kupyasakena njibo ya Yehova? (b) Lelo i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?
21 Bano balopwe baná ba Yuda—Asa, Yehoshafata, Hezekia, ne Yoshia—i betushile bimfwa bilumbuluke bya kupyasakena njibo ya Leza ne mutōtelo wandi. Muswelo umo onka, bupyasakane bwetu bufwaninwe kwitutonona tukulupile mudi Yehova ne kwielelela mu butōtyi bwandi. Na bubine i kya tunangu ne kya katōkwe shi tukōkela bulombodi bwa Leza ne kwitaba ku butadi ne bulemununi bwa buswe botupebwa kupityila ku kipwilo ne ku bakulumpe.
22 Kishinte kilonda’ko kikakokela milangwe yetu pa bupyasakane bwa mu mwingilo ne kikakankamika bankasampe bengidile Tata wetu wa buswe na bupyasakane. Ino kadi kikabandaula ne muswelo otukokeja kwepuka miswelo palapala ya lupusa lubi lwa Satana. Shi tulonde bino bivulujo byonso bya Yehova na bupyasakane, nankyo tubalonda kimfwa kya Yesu, Mwana wa Yehova, mwine wānenenwe’po amba: “Lupata lwa ku njibo yobe lubandi.”—Mit. 69:9; 119:111, 129; 1 Pet. 2:21.
Le Ukivulukile?
• Yehova weselanga mwingilo wa muswelo’ka ne mwanda waka?
• Tukalombola namani amba tukulupile mudi Yehova?
• Le bupyasakane buketutonona namani tukōkele bulombodi bwa Leza?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 15]
Le ba Asa, Yehoshafata, Hezekia ne Yoshia bapyasakenine njibo ya Yehova namani?