Kwon Kijejeto kin Mweo Imõn Jeova!

“Buruõ ej urur einwõt kijeek kin aõ kijejeto kin mweo imõm.”​—JON 2:​17, UBS.

1, 2. Ta eo Jisõs ear kõmõne ilo tempel eo ilo yiõ eo 30, im etke?

 PIJAIK mõk ilo lemnok eo am kin men eo ear walok ilo ien kwojkwoj in Kijone eo ilo yiõ eo 30. Enañin jiljino aliñ ko moktalok jen ien in, Jisõs ear jino jerbal in kwalok nan eo an ion lõl. Kiõ ej wõnliñlok ñõn Jerusalem. Ilo jikin eo me dri ailiñ ko remaroñ ber im kabuñ ie ilo tempel eo, Jisõs ear lo “ro rej wiakake kau koman im s̃ip ko im muli ko, im ro rej wia kin mõnni rej jijõt.” Inem ej kwotak kein dreñdreñ eo kõmõn jen kwol, im kadrioijlok aolep menin mour ko, im dri wiakake ro. Jisõs ej bareinwõt lutõklok mõnni ko an dri wia ro im ukõji tebel ko air. Im ej jiroñ ro rej wiakake muli ko bwe ren bõki men ko ibeir im drioijlok.​—Jon 2:​13-​16.

² Men ko Jisõs ear kõmõni rej kalikar bwe elap an kar kaurõk tempel eo. Ear kakien: “Komin jab kõmõn imõn Jema imõn wia!” Ke dri kalor ro an Jisõs rej lo men kein rar walok, rej kememej nan ko dri jeje sam Devid, ear je elõñ buki yiõ ko mokta: “Buruõ ej urur einwõt kijeek kin aõ kijejeto kin mweo imõm.”​—Jon 2:​16, 17, UBS; Sam 69:⁠9.

3. (a) Ta in kijejeto? (b) Ta kajitõk eo jemaroñ kajitõkin kij mõke?

³ Kar itoklimo ak kijejeto eo an Jisõs kin mweo imõn Anij ear kamakit e ñõn an kadrioijlok dri wiakake ro jen tempel eo. Kijejeto ej “juõn kõnan im itoklimo ekajur ñõn jibarek juõn men.” Ilo ran kein ar, elõñlok jen jiljilimjuõn million dri Kristian ro rej kanuij itoklimo kin mweo imõn Anij. Kij kajjojo jemaroñ kajitõkin kij mõke, ‘Ewi wãwen imaroñ kalaplok kijejeto eo aõ kin mweo imõn Jeova?’ Ñõn jibõñ kij lo uak eo ñõn men in, jen mokta etale ta mweo imõn Anij ranin. Inem jenaj etale wanjoñok ko ilo Baibel kin man ro retiljek me rar kijejeto kin mweo imõn Anij. Kar je kin joñok ko air ñõn “katakin” im kamakit kij ñõn kalaplok ar kijejeto.​—Rom. 15:⁠4.

Mweo Imõn Anij ilo Ien ko Remotlok im Kiõ

4. Tempel eo Solomon ear kaleke ear jerbal ñõn ta?

⁴ Ilo Israel eo etto, tempel eo ilo Jerusalem kar mweo imõn Anij, ak ejjab melelen bwe Jeova ear lukkun jokwe ie. Ear keañ im ba: “Lõñ ej aõ tron, im lõl ej eran neiõ. Innem em rot eo kom naj maroñ kaleke ñõn iõ, ak jikin rot eo kom naj kõmmõne bwe in jokwe ie?” (Ais. 66:⁠1, UBS) Mekarta, tempel eo kar kaleke ilo ien iroij eo an Solomon kar kajerbale einwõt jikin eo elaptata ñõn kabuñ im jar ñõn Jeova.​—1 Kiñ. 8:​27-​30.

5. Kabuñ ilo tempel eo Solomon ear kaleke ej annañelok ta ranin?

⁵ Ranin, mweo imõn Jeova ejjab juõn lukkun im me ej ber ilo Jerusalem ak ijoko jet. Jen an eindrein, ej juõn karõk ñõn kebak im kabuñ ñõn Anij, eo ej berber ion katok in binmour eo an Kraist. Aolep dri korijer ro retiljek an Anij ion lõl rej burukuk ilo air kabuñ ñõn Jeova ilo tempel in ilo kõkkar.​—Ais. 60:​4, 8, 13; Jerb. 17:24; Hib. 8:⁠5; 9:​24.

6. Wõn ian kiñ ro ilo Juda rar kwalok air kijejeto kin kabuñ eo emol?

⁶ Elikin an kar ailiñ in Israel jibel ilo ruo mõtõn ko enañin 997 yiõ ko mokta jen an kar Kraist itok ñõn lõl, emen ian kiñ ro 19 me rar  iroij ilo ailiñ eo iturõk ilo Juda, rar kwalok air kijejeto ilo kabuñ eo emol. Rein kar Esa, Jihoshapat, Hezekaia, im Josaia. Ta katak ko raurõk jemaroñ bõk jen joñok ko an rein?

Jerbal kin Aolepen Buruer Ej Bõktok Jerammõn Ko

7, 8. (a) Wãwen jerbal rot eo Jeova ej kejerammõne? (b) Ta eo jemaroñ katak jen joñok eo an Kiñ Esa?

⁷ Ilo ien iroij eo an Kiñ Esa, Jeova ear jilkinlok dri kanan ro ñõn tel ailiñ eo An bwe ren tiljek wõt ñõn e. Ñõn wanjoñok, Baibel eo jiroñ kij bwe Esa ear bokake nan ko an dri kanan Azaraia, nejin Oded. (Riit 2 Kronikel 15:​1-8.) Oktõk ko Esa ear kõmõni rar kaburukuk armij ro ilo Juda im bareinwõt juõn jar elap in armij ro jen ailiñ in Israel me rar itok ñõn air kobalok ibeir ilo juõn kwelok elap ilo Jerusalem. Rar jimor kalikar im kabin ilo buruer ñõn air kabuñ ñõn Jeova ilo tiljek. Baibel eo ej ba: “Im rar kanõjnij ñõn Jeova kin ainikeir elap, im kin lamij, im kin jilil ko, im kin kornet ko. Im aolepen Juda rar lõñliñ kin kanõjnij eo; bwe rar kanõjnij kin aolepen burueir, im kabukot E kin aolepen air kõnan; inem rar lo E: im Jeova e ar lelok ñõn ir kakije ijoko otemjej.” (2 Kron. 15:​9-15) Jeova enaj bareinwõt kejerammõn kij ñe jej jerbal ñõn e kin aolepen buruer.​—Mark 12:30.

⁸ Ekaburomõjmõj bwe tokelik, Esa ear illu ke dri lolo eo, Hananai, ear kajimeik e. (2 Kron. 16:​7-​10) Ewi wãwen ar emmakit ñe Jeova ej letok nan in kakabilek ak tel ikijen elder ro? Jej ke mõkõj in bõk ñõn buruer im jerbale nan in kakabilek ko air rej berber ion Baibel im bõprae ar lorõk ilo aujir eo kin ellotan?

9. Ta kauwatata eo Jihoshapat im armij ro ilo Juda rar jelmae, im ewi wãwen air kar emmakit?

⁹ Jihoshapat ear kiñ ilo Juda enañin 900 yiõ ko mokta jen an kar Kraist itok ñõn lõl. E im armij ro ilo Juda rar ber ilo kauwatata ke dri Amon, dri Moab, im armij ro jen tol ko ilo Sier rar koba iben dron ñõn air tõrinaek ir. Meñe ear mijõk, ta eo kiñ eo ear kõmõne? E im lõmaro ilo Juda, ekoba limaro beleir im ajiri ro nejir rar kobatok ilo mweo imõn Jeova ñõn jar. (Riit 2 Kronikel 20:​3-6.) Ilo an errã iben nan ko Solomon ear kwaloki ilo ien aje tempel eo, Jihoshapat ear akwelap ñõn Jeova im ba: “Kwe kwoj am Anij! Kwon kaje ir, bwe ejjelok am maroñ nae jarin tarinae in elab ej nitbwilli kim. Kim jaje ta eo kimin kõmmõne, bõtab kimij reiwõj ñõn yuk bwe kwon jibañ kim.” (2 Kron. 20:12, 13, UBS) Elikin an kar Jihoshapat jar “i bwiljin jar eo,” jitõb eo an Jeova ear kamakit dri Livai eo, Jahezaiel, ñõn an ba nan in kainemõn ko rar kakajurlok liki eo an armij ro.​—Riit 2 Kronikel 20:​14-​17.

10. (a) Ewi wãwen an kar Jihoshapat im ailiñ in Juda bõk nan in tel? (b) Ewi wãwen jemaroñ kalikar bwe jej kamolol kin nan in tel ko Jeova ej litoki ñõn kij ranin?

¹⁰ Aet, ilo ien eo, Jihoshapat im ailiñ in Juda rar bõk nan in tel jen Jeova ikijen Jahezaiel. Ranin, jej bõk nan in kainemõn im tel jen kumi in dri korijer eo etiljek im meletlet. Aet, aolep ien jej aikwij bokake im kwalok ar koutiej elder ro kar jitõñ ir me rej kate ñõn lolorjake kij im kajijet nan in tel ko jen “dri korijer e tiljek im meletlet.”​—Mat. 24:45; 1 Tes. 5:​12, 13.

11, 12. Ta eo jemaroñ katak jen men eo ear walok ñõn Jihoshapat im ailiñ in Juda?

¹¹ Einwõt an kar Jihoshapat im armij ro an kobalok iben dron ñõn bõk nan in tel jen Jeova, jej aikwij bareinwõt keini ar ber ilo kwelok ko an congregation eo iben ro jeer im jãter. Elañe jet ien jej iion wãwen ko rebin, im jejaje ta eo jen kõmõne, inem jen lor joñok eo emõn me Jihoshapat im armij ro ilo Juda rar likiti ilo air kar jar ilo liki ñõn Jeova. (Ken. 3:​5, 6; Pil. 4:​6, 7) Meñe jej mõkelok iar, jar ko ar ñõn Jeova rej kõmõn bwe jen juõn wõt iben ‘ro jeer im jãter rej ber i lõl.’​—1 Pit. 5:⁠9.

¹² Jihoshapat im armij ro an rar lor nan in tel ko Anij ear liloki ikijen Jahezaiel. Kin ta tokjen eo? Rar bõk anjo ilo tõrinae eo im jeblak ñõn Jerusalem “kin lõñliñ” im “ibeir salteri  ko im arp ko, ñõn imõn Jeova.” (2 Kron. 20:27, 28) Kij bareinwõt jej koutiej nan in tel ko Jeova ej litok ikijen rolul eo an im jej kobalok iben rolul eo an ñõn nebar e.

Jen Lukkun Kejbãrok Jikin ko Jej Kwelok Ie

13. Kain jerbal rot eo Hezekaia ear kajutake ilo jinoin iroij eo an?

¹³ Ilo aliñ eo moktata in an kiñ, Hezekaia ear kwalok an kijejeto kin kabuñ eo ñõn Jeova ikijen an bar kebellok im kõkãle tempel eo. Ear karõk bwe pris ro im dri Livai ro ren karreoik mweo imõn Anij, im rar karerelok jerbal in iomin 16 ran ko. (Riit 2 Kronikel 29:​16-​18.) Men in ej kakememej kij kin kate eo an ro jeer im jãter ñõn kejbãrok im kakõmõnmõnlok jikin kwelok ko ar me rej kwalok kin kijejeto eo ar kin kabuñ eo ar ñõn Jeova. Bwelen kwar roñ kin bwebwenato ko im rej kwalok bwe armij rej bwilõñ kin kijejeto eo an ro jeer im jãter me rej bõk kwonair ilo jerbal rot kein. Aet, kate eo air ej bõktok nebar ñõn Jeova.

14, 15. Ta jerbal eo ej bõktok nebar ñõn Jeova ranin? Kwalok jet wanjoñok ko.

¹⁴ Ilo juõn jikin kwelok ej ber itueañin England, juõn eman ear jumae jerbal in kõkãl mõn kwelok eo me ej ber iturin wõt wãto eo an. Ro jeer im jãter ilo bukwon eo rar kwalok wõt joij ñõn e. Rar lo bwe worwor eo ikõtan mõn kwelok eo im wãto eo an leo ear mor, inem rar ba ñõn leo bwe renaj mõnõnõ in kõkãle ilo ejelok wõnan. Rar lukkun kate ir im kõkãle enañin aolepen worwor eo, im men in ear ukot lemnok eo an leo. Kiõ leo ej mõnõnõ in lale melan eo an mõn kwelok eo.

¹⁵ Armij ro an Jeova rej bõk kwonair ilo juõn jerbal in ekkal eo me ej walok ibelakin lõl. Ro jeer im jãter ilo juõn jikin rej mõnõnõ in kobalok iben ro jet me rej kõmõne jerbal in ekkal ko ibelakin lõl ñõn kalek mõn kwelok ko, moko rej kõmõni kwelok ko relap ie (Assembly Hall) im moko imõn dri jerbal ro ilo Bethel. Sam ej juõn injinia ekabel ilo kõmõn kein kõmãnãn im kein kamolo moko. Irro lio belen, Ruth, rar etal ñõn jet ailiñ ko ilo Europe im Africa ñõn jibõñ ilo jerbal in ekkal. Ilo jabrewõt jikin ko rej etal ñõni, rej bareinwõt mõnõnõ in kwalok nan iben ro ilo congregation ko. Sam ej kemelele kin ta eo ear kamakit e ñõn an bõk kwonan ilo jerbal in ekkal eo ibelakin lõl: “Kar rejañ eo iar bõke jen ro jet  me rar jerbal ilo Bethel ilo elõñ ailiñ ko. Ñe ij lo kijejeto im lõñliñ eo air, men in ej kamakit iõ ñõn aõ kõnan jerbal ilo wãwen in.”

Bokake Nan in Tel ko an Anij

16, 17. Ta jerbal eo ejejuan armij ro an Anij rar kijejeto in bõk kwonair ie, im ta tõbrõk eo ear walok?

¹⁶ Ijellokin an kar kõkãle tempel eo, Hezekaia ear bar kajutõk kwojkwoj in Kijone eo Jeova ear kakien ir ñõn air kõmõne kajjojo yiõ. (Riit 2 Kronikel 30:​1, 4, 5.) Hezekaia im armij ro ilo Jerusalem rar kirtok ro otemjej ilo ailiñ eo, ekoba ro jen bwij ko joñoul bwijin Israel, ñõn air ber ilo ien eo. Dri keañ ro rar ilok ilujen eneo im bõklok letter in kir ko.​—2 Kron. 30:​6-9.

¹⁷ Ilo yiõ ko rej kab jemloklok, jar bõk kwonad ilo juõn jerbal ej einlok wõt in. Jar kajerbal peba in kir ko raibujuij ñõn kirtok armij ro ilo bukwon ko ar ñõn air kobatok iber ilo ien kwojkwoj in Kejota eo an Iroij, einwõt an kar Jisõs jiroñ kij bwe jen kememeje. (Luk 22:​19, 20) Elikin ar kar bõk nan in jiroñ eo ñõn bõk kwonad ilo kir in ilo ien Kwelok in Ar Jerbal ñõn Ailiñ Eo, jar kijejeto in bõk kwonad ilo jerbal in. Im elap an kar Jeova kejerammõn jibarbar in! Ilo yiõ eo lok, enañin jiljilimjuõn million iar jar leto letak peba in kir ko, im joñõn ro rar ber ilo ien eo kar 17,790,631!

18. Etke kijejeto kin kabuñ eo emol elukkun aurõk ñõn yuk?

¹⁸ Kar ba kin Hezekaia: “E ar liki Jeova, Anij in Israel; ein drein, ejelok einwõt elikin, ian kiñ ro otemjej in Juda, ak ian ro mokta jen e. Bwe e ar edrep ñõn Jeova; e ar jab illok jen an lor E, a e ar bokake kien ko an Jeova, ko e ar jiroñ Moses.” (2 Kiñ. 18:​5, 6) Jen lor joñok eo an emõn. Kijejeto eo ar kin mweo imõn Anij enaj jibõñ kij ñõn ar ‘edrep wõt ñõn Jeova’ kin kejatrikrik eo ñõn mour in drio.​—Dut. 30:⁠16.

Mõkõj in Jerbale Nan in Tel ko Jej Bõki

19. Ta jibarbar ko relap rej kõmõni ilo ien kwojkwoj in Kememej eo?

¹⁹ Ke Josaia ear kiñ, ear bareinwõt kõmõn karõk ko relap ñõn kõmõne kwojkwoj in Kijone eo. (2 Kiñ. 23:​21-​23; 2 Kron. 35:​1-​19) Kij bareinwõt jej kõmõn karõk ko remõn bwe jen maroñ ber ilo kwelok ko relap rej walok iomin juõn, ruo, ak jilu ran ko, im bareinwõt ilo kwojkwoj in Kememej eo. Ro jeer im jãter ilo ailiñ ko jet rar likit mour ko air ilo kauwatata bwe ren maroñ kwelok iben dron ñõn air kememej mij eo an Kraist. Elder ro ilo kijejeto rej lale bwe aolep ro ilo congregation eo ren ber ilo ien eo, ekoba ro reridto im ro renañinmij.

20. (a) Ta eo ear walok ilo ien iroij eo an Kiñ Josaia, im ewi wãwen an kar emmakit? (b) Ta eo jemaroñ katak jen men in?

²⁰ Ilo ien jerbal in kõkãl tempel eo me Kiñ Josaia ear karõke, Pris eo Elap Hilkaia ‘ear lo buk in kien Jeova, letok kin Moses.’ Ear leloke ñõn dri jeje eo, Shepan, im ear jino an riiti kobõn ñõn Josaia. (Riit 2 Kronikel 34:​14-​18.) Ewi wãwen ear jelet e? Ilo mõkõj kiñ eo ear kekel nuknuk ko an ilo an buromõj im ear jiroñ lõmaro ñõn air kajitõk kin lemnok eo an Jeova. Ikijen dri kanan kõra eo, Hulda, Anij ear letok juõn ennan me ej kananaik jet ian mõnit in kabuñ ko me rar kõmõni ilo ailiñ in Juda. Bõtab, meñe kar kanan kake bwe ailiñ eo enaj iion jorran ko, Jeova ear kejbãrok wõt Josaia kin an kar lo jibarbar ko an remõn ñõn jolok mõnit ko kin kabuñ ñõn ekjõp.  (2 Kron. 34:19-​28) Ta eo jemaroñ katak jen men in? Emol bwe kõnan eo ar ej einlok wõt eo an Josaia. Jej aikwij mõkõj im lor nan in tel ko an Jeova im kalomõnlokjen kin ta eo emaroñ walok elañe jej kõtlok bwe ro rar illok jen mol eo im ro rejjab tiljek ren jelet kabuñ eo ar ñõn Jeova. Im jemaroñ liki bwe Jeova enaj buñburuen kin kijejeto eo ar kin kabuñ eo emol, einwõt an kar mõnõnõ iben Josaia.

21, 22. (a) Etke jej aikwij kwalok ar kijejeto kin mweo imõn Jeova? (b) Ta eo jenaj etale ilo katak eo tok juõn?

²¹ Kiñ rein emen ilo Juda, Esa, Jihoshapat, Hezekaia, im Josaia, rar likit joñok ko remõn ilo air kar kijejeto kin mweo imõn Jeova im kabuñ eo air ñõn e. Ilo ejja wãwen drein wõt, kijejeto eo ar ej aikwij kamakit kij ñõn ar liki Jeova im kajerbal aolepen kajur eo ar ilo ar kabuñ ñõn e. Emol ej juõn ial emeletlet im wãwen eo ñõn lo mõnõnõ ilo ar bokake nan in tel ko an Jeova im bõk kejbãrok eo im kajime ko me congregation eo im elder ro rej litok ñõn kij.

²² Katak eo tok juõn enaj etale kin kijejeto ilo jerbal in kwalok nan im enaj rejañ jodrikdrik ro bwe ren kijejeto ilo air korijer ñõn Jemer eo ej yokwe kij. Bareinwõt jenaj etale kin wãwen eo jemaroñ bõprae men eo elaptata Setan ej kajerbale ñõn an kokkure kij. Ilo ar kijejeto in lor aolep nan in kakabilek ko jen Jeova, jenaj lor joñok eo an Jisõs, me Baibel eo ear ba kin e: ‘Buruen ej urur einwõt kijeek kin an kijejeto kin Temple eo an Anij.’​—Sam 69:⁠9, UBS; 119:​111, 129; 1 Pit. 2:⁠21.

Kwoj Kememej Ke?

• Kain jerbal rot eo Jeova ej kejerammõne, im etke?

• Ewi wãwen jemaroñ kwalok ar liki Jeova?

• Ewi wãwen kijejeto emaroñ kamakit kij ñõn ar bokake nan in tel ko an Jeova?

[Kajitõk ko ñan katak]

[Pija ko ilo peij 9]

Ewi wãwen an kar Esa, Jihoshapat, Hezekaia, im Josaia kwalok air kijejeto kin mweo imõn Jeova?