Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Wilg-y tɩ y nonga a Zeova tũub ne y sũur fãa

Wilg-y tɩ y nonga a Zeova tũub ne y sũur fãa

Wilg-y tɩ y nonga a Zeova tũub ne y sũur fãa

“Yãmb dooga nonglem n so maam zãnga.”—ZÃ 2:17.

1, 2. Yʋʋmd 30 soabã pʋgẽ a Zezi sẽn kẽng wẽnd-doogẽ wã, bõe la a maan-yã, la bõe yĩnga?

YƲƲMD 30 a Zezi rogmã poore, zʋɩf rãmbã Pak kibs sasa, a kẽnga Zerizalɛm. Rẽ tɩ kiis a yoob la woto a sẽn sɩng a tẽng zug tʋʋmdã. A sẽn ta Zerizalɛmmã, a kenga wẽnd-doogẽ wã. La a sẽn ta be, a yãa “neb sẽn koosd lols la piis ne wala, la ligd tekdb” tɩ b zĩ Wẽnnaam doogã zĩig ning b sẽn boond tɩ bu-zẽmsã zakã pʋgẽ. Ges-y-yã a sẽn maan bũmb ning baraarã. A talla kalwaas sẽn maan ne wĩ n dig rũmsã fãa n yiisi, tɩ b koaasdbã zoe n pʋge. A Zezi sãeega ligd tekdbã ligd la a tus b taabl dãmbã n lubi. Dẽ poore, a yeela sẽn koosd-b walã tɩ b yi ne b koosmã yɩnga.—Zã 2:13-16.

2 A Zezi sẽn maan bũmb ning baraarã wilgdame t’a nanda wẽnd-doogã hal wʋsgo. A yeela woto: “Da maan-y m Ba roogã tɩ yɩ teed koosg roog ye.” A karen-biisã sẽn yã a sẽn maanã, b tẽega gomd yɩɩl-gʋlsd a Davɩɩd sẽn da yeel yʋʋm kobs sẽn looge. A ra yeela woto: “Yãmb doogã nonglem n so maam zãnga.”—Zã 2:16, 17; Yɩɩl 69:10.

3. a) B sã n yeel tɩ ned maanda bũmb ne yẽesem, dat n yeelame tɩ bõe? b) Sok-bʋg la d tõe n sok d mense?

3 D sã n ges a Zezi sẽn maan woto fãa ne yẽesem ningã, d neeme t’a sɩd ra nonga Wẽnnaam doogã hal wʋsgo. Ned sã n tʋmd tʋʋmd a sẽn nonge, a tʋmd-a-la ne a pãngã fãa la ne a sũur fãa, rat n yeel tɩ ne yẽesem. Rũndã-rũndã, sẽn yɩɩd kiris-neb milyõ a yopoe n wilgd tɩ b nonga Wẽnnaam doogã ne b sũy fãa. Tõnd ned kam fãa tõe n soka a meng woto: ‘Bõe la mam tõe n maan n paas nonglem ning m sẽn tar a Zeova roogã yĩngã?’ Sẽn na yɩl n tõog n leok sok-kãngã, bɩ d reng n bao n bãng bũmb ning b sẽn boond rũndã-rũndã tɩ Wẽnnaam doogã. Rẽ poore, d na n goma rap sẽn kõ mak-sõng Wẽnnaam doogã nonglem wɛɛngẽ tɩ b kibayã be Biiblã pʋgẽ yelle. B gʋlsa kiba-kãens “tõnd zãmsg yĩnga,” tɩ b kareng tõe n paas d yẽesem.—Rom 15:4.

Wẽnnaam pĩnd roogã, la a rũndã-rũndã roogã

4. A Salomo sẽn me wẽnd-doog ningã yõod ra yaa bõe?

4 Pĩnd wẽndẽ, ra yaa Israɛll nebã sẽn da kẽnd Zerizalɛm n pʋʋsd roog ning pʋgẽ wã la b sẽn da boond tɩ Wẽnnaam doogã. Yaa vẽeneg tɩ pa rat n yeel t’a Zeova sɩd ra bee ro-kãng pʋgẽ ye. Bala a meng yeela woto: “Yĩngr yaa mam naam geere, la dũniyã yaa mam nao roagendga. Yaa bõe roog la yãmb na n me n kõ maam? Yaa bõe zĩig la yãmb na n yã n kõ maam tɩ m vʋʋse?” (Ezai 66:1) La baasgo, ro-kãng a Salomo sẽn me a naamã sasa wã ra tara yõodo, bala ra yaa a Zeova tũudmã zĩ-kãsenga, tɩ nebã ra kẽnd be n pʋʋsdẽ.—1 Rĩm 8:27-30.

5. Bũmb ning b sẽn da maand a Salomo wẽnd-doogẽ wã ra pĩnd n makda segl-bʋs sẽn be rũndã-rũndã?

5 Rũndã-rũndã, pa roog sẽn be Zerizalɛm bɩ zĩig a to la b sẽn boond tɩ Wẽnnaam doogã ye. Bala pa roog sɩd-sɩd ye. Yaa segls nins fãa Wẽnnaam sẽn dɩke, tɩ ne Kiristã maoong maasem, tõnd tõe n tũ yẽ a Wẽnnaamã. Segl-kãens maasem yĩnga, a Zeova nin-buiidã fãa sẽn be tẽng zugã naaga taab yam a yembr n tũud-a tɩ yaa wa b sẽn be wẽnd-doog pʋgẽ.—Ezai 60:4, 8, 13; Tʋʋ. 17:24; Heb. 8:5; 9:24.

6. Zida rĩm bʋs n wilg tɩ b nonga a Zeova tũub tɩ yaa mak-sõng n kõ-do?

6 Yʋʋmd 997 soabã sẽn deng a Zezi rogmã, Israɛll rĩungã sẽn welg zĩis a yiibã poore, rĩm dãmb 19 n dɩ naam Zida sẽn yɩ goabg rĩungã zugu. B sʋka, bãmb b naas n wilg tɩ b nonga a Zeova tũub tɩ yaa mak-sõng n kõ-do. Rĩm dãmb kãens yaa a Aza, a Zozafate, a Ezekɩas ne a Zozɩase. Sagl-bʋs la b mak-sõngã kõt tõndo?

Wẽnnaam tũub ne sũur fãa wata ne barka

7, 8. a) Wãn to la ned segd n tũ a Zeova n paam a barka? b) Rĩm a Aza makrã kõta tõnd sagl-bʋgo?

7 Rĩm a Aza naamã sasa, a Zeova kɩtame tɩ no-rɛɛsdb sõng a nin-buiidã sẽn na yɩl tɩ b tũ-a ne b sũy fãa. Wala makre, Biiblã yeelame t’a Aza kelga a Obɛd biig a Azaria sẽn da yaa no-rɛɛsã. (Karm-y 2 Kibay 15:1-8.) Bũmb nins a Aza sẽn maan dẽ poorã kɩtame tɩ Zida nin-buiidã, n paas Israɛll rĩungã neb wʋsg sẽn da yik n wa Zerizalɛm naag taab n maan tigis-kãseng be. Baraare, nebã fãa wẽename tɩ b na n pelga b pʋs n tũ a Zeova. Kibarã yeta woto: “Bãmb wẽena ne Zusoabã n zẽk b koees n kaas n peeb tãntãad la bardo. Zida nebã maana sũ-noog b wẽenega yĩngã. Tɩ bõe, bãmb wẽena ne Zusoabã ne b sũyã fãa. Bãmb baoo bãmb ne b yam fãa, la b yã-b lame. La Zusoabã kõo bãmb laafɩ zĩigã fãa.” (2 Kib. 15:9-15) Vẽenega, tõnd me sã n pelg d pʋs n tũ a Zeova, a na n ning-d-la barka.—Mark 12:30.

8 La bʋko, daar a yembre, Zida rĩm a Aza kongame tɩ bãngd a Hanani wilga a kongrã tɩ yik a sũuri. (2 Kib. 16:7-10) La tõnd yẽ manesem yaa wãna, a Zeova sã n mi n wa tũnug ne tigingã kãsem dãmb n wilg tõnd sẽn segd wall a sagl-do? Rẽ yĩnga d reegda b saglsã sẽn yit Biiblã pʋgẽ wã tao-tao n pa yikd d sũur bɩ?

9. Yel-bʋg n yɛɛs Zida rĩm a Zozafat ne a nin-buiidã, la b maana wãna?

9 Yʋʋmd 936 soab ning sẽn deng a Zezi rogmã sasa, a Zozafat n lebg Zida naaba. Amon ne Moaab la Seyiir tãngã soolmẽ nebã wa n tigma taab n na n zab ne a Zozafat la nin-buiidã. La baa yel-kãng sẽn yɛɛs rĩmã, a maana wãna? Yẽ ne a tẽngã neb fãa la b pagbã ne b kambã tigma taab a Zeova roogẽ wã n na n pʋʋs-a. (Karm-y 2 Kibay 20:3-6.) Wa sẽn zems ne goam nins a Salomo sẽn togs wẽnd-doogã pakr daarã, a Zozafat pelga a pʋg n kos a Zeova woto: “Tõnd Wẽnnaam, bɩ y sɩbg bãmba. Tɩ bõe, tõnd ka tar pãng sẽn na n tõog zãma kãseng kãngã sẽn wat n na n zab ne tõndã ye. Tõnd ka mi d sẽn na n maan bũmb ninga ye, d geta yãmb bala.” (2 Kib. 20:12, 13) La a Zozafat sẽn pʋʋs n sa, a Zeova kɩtame tɩ Levi ned a Zahaziɛll yik “nebã sʋka,” n taas nin-buiidã koɛɛg sẽn keng b raoodo.—Karm-y 2 Kibay 20:14-17.

10. a) Wãn-wãn la a Zeova wilg a Zozafat ne Zida nebã b sẽn segd n maanega? b) Wãn to la d tõe n wilg tɩ d nanda a Zeova sẽn wilgd tõnd sor to-to rũndã-rũndã wã?

10 Wakat kãnga, a Zeova tũnuga ne a Zahaziɛll n wilg Zida rĩm a Zozafat ne a nin-buiidã b sẽn segd n maanega. Rũndã-rũndã, a Zeova tũnugda ne “tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã” n taasd tõnd koees sẽn kengd d raoodo, la a wilgd-d d sẽn segd n maane. Vẽenega, segdame tɩ d sakd kãsem dãmbã la d waoogd-ba, bala b tʋmda wʋsg n get d yelle, la b taasd tõnd “tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã” saglse.—Mat. 24:45; 1 Tes. 5:12, 13.

11, 12. Zida rĩm a Zozafat ne a nebã yell sẽn baas to-to wã kõta tõnd sagl-bʋgo?

11 Wa a Zozafat ne a nin-buiidã sẽn da tigim taab n kos a Zeova t’a wilg-b b sẽn segd n maanegã, bɩ tõnd me wɩngd ne d tigissã fãa kẽnde, n tigimd ne d saam-biisã la d saam-bi-pogsã. Tõnd me sã n mi n wa tar zu-loe-kɛgems n pa mi d sẽn na n maanega, d segd n maana wa Zida rĩm a Zozafat ne a nin-buiidã. D pʋʋs a Zeova la d kɩs-a sɩd ne d sũy fãa. (Yel. 3:5, 6; Fil. 4:6, 7) Baa d sã n wa zãr ne d saam-biisã, d sã n pʋʋsd a Zeova, kɩtdame tɩ d tar yam a yembr ne d “ba-biisã sẽn be dũniyã” gill zugã, tɩ yaa wa d sẽn be ne taaba.—1 Pɩɛ. 5:9.

12 A Zozafat ne a nebã saka Wẽnnaam sẽn tũnug ne a Zahaziɛll n yeel-b tɩ b maan bũmb ninsã. Woto waa ne bõe? B tõoga b bɛɛbã, n lebg n leb Zerizalɛm “ne sũ-noogo.” B reema ne ‘koal la pendse, la b peeb tãntãad n kẽng n ta Zusoabã roogẽ.’ (2 Kib. 20:27, 28) Rũndã-rũndã, tõnd me sakda bũmb nins a Zeova sẽn tũnugd ne a “tʋm-tʋmdã” n wilgd tõndã, la d naagd n pẽgd-a.

D ges d tigissã zĩis yell neere

13. Rĩm a Ezekɩas sẽn deeg naamã bala, bõe la a kɩt tɩ b maane?

13 Rĩm a Ezekɩas sẽn wa n deeg naamã, pipi kiuugã bala, a wilgame t’a nonga a Zeova tũudmã ne a sũur fãa, bala a kɩtame tɩ b lebs n pak wẽnd-doogã, la a ges tɩ b maneg-a. A kɩtame tɩ maan-kʋʋdbã ne Levi nebã yɩlg Wẽnnaam doogã. B rɩka rasem 16 n yɩlg-a. (Karm-y 2 Kibay 29:16-18.) Tʋʋmd ning b sẽn tʋmã tẽegda tõnd d sẽn pɩɩsd la d manegd tigissã zĩis to-to, tɩ wilgdẽ tɩ d nonga a Zeova tũub ne d sũy fãa wã. Rẽ yĩnga y pa mi n wʋmd kibay sẽn wilgd tɩ nebã pẽgda d saam-biisã la d saam-bi-pogsã, b sẽn tʋmd tʋʋm kãens ne yẽesmã yĩng sɩda? Hakɩka, modgr ning b sẽn maandã kɩtdame tɩ nebã pẽgd a Zeova.

14, 15. Tʋʋm bʋg la b tʋmd rũndã-rũndã tɩ kɩtdẽ t’a Zeova paamd pẽgre, la mak-bʋs n wilgd rẽ?

14 Ãngletɛɛr tẽng a ye pʋgẽ, saam-biisã ra rat n manega b Rĩung roogo, la yak a yembr zak sẽn da yaa lalg ne Rĩungã roog zakã tõdgame. Saam-biisã pa tol n yik b sũy ne-a ye. B sẽn yã tɩ lalg ning sẽn be bãmb ne yakã zak sʋkã rata manegrã, b yeel-a lame tɩ bãmb n na n maneg lalgã. Saam-biisã sɩd modgame n maneg lalgã hal sõma. B sẽn tall manesem ningã yɩɩ yakã noog wʋsg tɩ kɩt t’a toeem zʋgo. Masã yẽ n sõngd-b ne Rĩungã roog gũubu.

15 Dũniyã gill zugu, a Zeova Kaset rãmbã meta Rĩung roto, tigis-kãsems zĩisi, la Betɛll dãmba. Tẽns nins pʋsẽ b sẽn metã, saam-biisã sakda ne yamleoog n sõngd metbã sull sẽn yaa neb sẽn yit tẽns toɛy-toɛyã. A Sam yaa tõnd saam-biig a ye sẽn karem n mi klimatizɛɛr dãmb la rotã tʋʋm a taab sõma. Yẽ ne a pag a Rut zoe n toga soay n kẽng Erop ne Afirik tẽns wʋsg n tɩ sõng n me roto. La b sẽn kẽngẽ fãa, b naagda saam-biisã la saam-bi-pogsã n moond koe-noogã me. A Sam wilga bũmb ning sẽn kɩt t’a yãk yam n na n gilgd n sõngd n met rotã. A yeela woto: “Yaa tõnd tẽngã Betɛll la tẽns a taab Betɛll dãmb saam-biis mak-sõngã n sõng maam. B sẽn tʋmd b tʋʋmã ne yẽesem to-to la b tar sũ-noogã kɩtame tɩ mam tʋlg n na n dɩk b makre.”

D tũ Wẽnnaam noyã

16, 17. Tʋʋm bʋg la Wẽnnaam nin-buiidã tʋm ne yẽesem, la kɩtame tɩ bõe maane?

16 A Ezekɩas sẽn maneg wẽnd-doogã toor sẽn ka be, a kɩtame me tɩ b lebs n sɩng Pak kibsã maaneg yʋʋmd fãa wa a Zeova sẽn da kõ noorã. (Karm-y 2 Kibay 30:1, 4, 5.) A Ezekɩas ne Zerizalɛm nin-buiidã boola buudã tõre, la baa rɩtg rĩungã neb tɩ b wa maan Pakã. Rĩmã ne a poorẽ dãmbã tʋma neb ne sɛb tɩ b saag Zida ne Israɛll zĩigã fãa n bool nebã.—2 Kib. 30:6-9.

17 Sẽn nan pa zãage, tõnd me tʋma tʋʋmd sẽn wõnd woto. D pʋɩya sɛb n bool nebã tɩ b wa naag-d n maan a Zezi kũumã Tẽegre, n sak noor ning a Zezi sẽn kõ-dã. (Luk 22:19, 20) B reng n wilg-d-la d sẽn na n pʋɩ seb-kãens to-to d Tʋʋmdã tigiss sasa, tɩ d sɩd tũ rẽ n pʋɩ-b ne yẽesem zĩig zãnga. La a Zeova sɩd ninga d modgrã barka! Bala rɩẽ, tõnd yɩɩ sẽn na maan neb milyõ a yopoe n pʋɩ sɛbã, tɩ kɩt tɩ hal neb 17 790 631 wa Tẽegrã.

18. Bõe yĩng tɩ y segd n nong a Zeova tũub ne y sũur fãa?

18 B wa n goma a Ezekɩas yell n yeel woto: “Yẽ teega Zusoab a Wẽnnaam. Zida ka tol n paam dĩm sẽn deng yẽnda bɩ sẽn pʋgl yẽnda n wẽnd yẽ ye. Tɩ bõe, yẽ tũu Zusoabã n ka tol n bʋdg n bas bãmb ye. La yẽ saka tõod nins fãa Zusoabã sẽn da kõ a Moiizã.” (2 Rĩm 18:5, 6) Bɩ tõnd me modg n maan wa a Ezekɩase. D sã n nong Wẽnnaam a Zeova tũubu, na n sõng-d lame tɩ d sakd-a n gũud vɩɩm sẽn pa satã a sẽn na n wa kõ-dã, n da ‘tol n bʋdg ye.’—Tõo. 30:16.

Sakd-y noyã tao-tao

19. Modg-bʋs la saam-biisã maand Kiristã kũumã Tẽegr yĩnga?

19 A Zozɩas naamã sasa, yẽ me gesame n kɩt tɩ nin-buiidã maan Pak kibsã, hal n wilg b sẽn segd n segl tigrã to-to wã neere. (2 Rĩm 23:21-23; 2 Kib. 35:1-19) Tõnd me segenda d tigis-kãsemsã fãa la Kiristã kũumã Tẽegrã neere. Tẽns kẽer pʋsẽ, sẽn na n yɩl n tigim taab n maan Tẽegrã, d saam-biisã mi n sakd n gẽnegda b yõore. Kãsem dãmbã maanda b sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ tigingã ned baa a ye da vaal tigisg kãngã ye. B sõngda sẽn kʋʋl-bã la koms-rãmbã tɩ b tõog n zĩnd be.

20. a) Bõe n maan rĩm a Zozɩas wakatã, la a manesem yɩɩ wãna? b) Sagl-bʋg la rẽ kõt tõndo?

20 A Zozɩas sẽn wa n kɩt tɩ b manegd wẽnd-doogã sasa, maan-kʋʋdbã kãsem a Hilkiza “yãa Zusoaba tõogã sebr a Moiiz sẽn da kõ wã be.” A rɩk-a lame n kɩs naabã seb-gʋlsd a Safã, t’a tɩ karm-a t’a Zozɩas kelge. (Karm-y 2 Kibay 34:14-18.) La bõe n maane? Rĩmã pãrga a fuugã zĩig pʋgẽ n wilg a sũ-sãanga, la a tʋm neb tɩ b tɩ sok a Zeova sebr ning b sẽn yã wã yell n wa kõ-a. Wẽnnaam kɩtame t’a Hulda taas-b koeese, n wilg t’a sũur yika ne Zida nebã sẽn bas-a n tũ wẽnnaam dãmb a taabã, la a wilg t’a na n kɩtame tɩ yel-beed paam-ba. La baasgo, a yã a Zozɩas sẽn modg to-to sẽn na yɩl tɩ Zida nebã bas wẽnnaam dãmb a taabã tũubã, tɩ kɩt t’a sũur kell n yɩ noog ne-a. (2 Kib. 34:19-28) Sagl-bʋg la rẽ kõt tõndo? Yaa vẽeneg tɩ tõnd me rat n maana wa a Zozɩase. A Zeova sã n wa wilg-d bũmbu, d ratame n modg n tũ tao-tao, n miẽ tɩ wa bũmb ning sẽn maan a Zozɩas wakatã, d sã n bas tɩ sɩdã kɩɩsdb wall sẽn pa tũud-b sɩdã ne b sũy fãa wã kɩt tɩ d pa le tũud a Zeova sõma, na n yɩɩ wẽng ne-do. La d tõe n kɩsa sɩd tɩ wa a Zeova sẽn yã a Zozɩas modgrã, a nee tõnd me sẽn nong a tũudmã ne d sũur fãa wã, t’a sũur noom ne-do.

21, 22. a) Bõe yĩng tɩ d segd n wilg tɩ d nonga a Zeova roogã wʋsgo? b) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

21 Zida rĩm dãmb kãensã b naasã, rat n yeel t’a Aza, a Zozafate, a Ezekɩas ne a Zozɩas wilgame tɩ b nonga Wẽnnaam doogã la a tũudmã, n kõ tõnd mak-sõngo. Tõnd me sã n nong a Zeova wa bãmba, d segd n teeg-a lame la d tũud-a ne d sũy fãa. A sẽn tũnugd ne tigingã la kãsem dãmbã n get d yell la a kõt-d saglsã yĩnga, d sã n tũud a sagl-kãense, d wilgdame tɩ d yaa yam dãmba, la yaa vẽeneg me tɩ d na n paama sũ-noogo.

22 Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma d sẽn moond koɛɛgã ne yẽesem ning rũndã-rũndã wã yelle, la a na n kenga kom-bɩɩsã me raood tɩ b tũ d saasẽ Ba wã ne b sũy fãa. A leb n na n wilga d sẽn tõe n gil a Sʋɩtãan bẽdg a yembr to-to. Yaa bẽdg ning a sẽn wae n tar n kʋɩɩbd nebã. D sã n tũud sagl-kãensã fãa a Zeova sẽn kõt-dã ne d sũy fãa, d tũuda a bi-ribl a Zezi makre. Bala yaa Wẽnnaam ‘doogã nonglem n da so-a zãnga.’—Yɩɩl 69:10; 119:111, 129; 1 Pɩɛ. 2:21.

Y tẽrame bɩ?

• D sã n dat a Zeova barka, wãn to la d segd n tũ-a?

• Wãn to la d tõe n wilg tɩ d kɩsa a Zeova sɩda?

• D sã n nong Wẽnnaam tũubu, wãn to la na n kɩt tɩ d sakd a noyã?

[Zãmsgã sogsgã]

[Foto rãmba, seb-neng 15]

Wãn to la a Aza, a Zozafate, a Ezekɩas la a Zozɩas wilg tɩ b nonga a Zeova roogã?