Beni “Abapimpa Ukubomba Imilimo Isuma”!
Beni “Abapimpa Ukubomba Imilimo Isuma”!
“[Yesu aipeele] pali ifwe ukuti atulubule ku musango onse uwa bumpulamafunde no kusangulula abantu pa kuti babe abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.”—TITO 2:14.
1. Cinshi cacitika pe tempele ilyo Yesu afika pa Nisani 10, mu 33 C.E.?
NI PA Nisani 10, mu 33 C.E. Kushele fye inshiku shinono ukuti ukusefya Ica Kucilila kutendeke. Amabumba ya bakapepa ayali pe tempele mu Yerusalemu yalefwaisha ukusangwa kuli uku kusefya. Cinshi calacitika Yesu nga afika? Bakalemba batatu abalembele pa lyashi lya kwa Yesu, e kutila, Mateo, Marko, na Luka, bonse bashimika ukuti umuku walenga bubili, Yesu atamfya pe tempele abaleshitisha e lyo na baleshita. Apenuna amatebulo ya balekaabusha indalama na matebulo ya baleshitisha inkunda. (Mat. 21:12; Marko 11:15; Luka 19:45) Ukupimpa kwa kwa Yesu takwatala akubwelela inuma ukutula palya acitiile icapala ici imyaka itatu ku numa.—Yoh. 2:13-17.
2, 3. Twaishiba shani ukuti ukupimpa kwa kwa Yesu takwapelele fye mu kusangulula itempele?
2 Ifyalembele Mateo filanga ukuti ukupimpa kwa kwa Yesu pali ilya nshita takwapelele fye mu kusangulula itempele. Aleundapa ne mpofu na balemana abaleya kuli ena pe tempele. (Mat. 21:14) Luka ena alembele pa milimo imbi iyo Yesu abombele. Atile: “[Yesu] alesambilisha mwi tempele cila bushiku.” (Luka 19:47; 20:1) Kanshi ukupimpa Yesu apimpile kwamonekeshe mu mulimo wakwe uwa kushimikila.
3 Pa numa, umutumwa Paulo alembeele Tito no kulondolola ukuti Yesu “[aipeele] pali ifwe ukuti atulubule ku musango onse uwa bumpulamafunde no kusangulula abantu pa kuti babe abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.” (Tito 2:14) Ni mu nshila nshi pali lelo twingabela “abapimpa ukubomba imilimo isuma”? Kabili bushe ifyacitile imfumu shisuma isha mu Yuda kuti fyatukoselesha shani?
Ukupimpa mu Kushimikila na mu Kusambilisha
4, 5. Cinshi twingasosela ukuti imfumu 4 isha mu Yuda shali ishapimpa ukubomba imilimo isuma?
4 Asa, Yehoshafati, Hisekia, na Yoshia bonse baimishe lulu ya kufumya ukupepa utulubi mu Yuda. Asa “aonawile ifiipailo fya bena fyalo ne fifulo balepepelapo no kutobaula ifimabwe ifyo baimike no kuputaula ifimuti ifyo baimike.” (2 Imila. 14:3) Yehoshafati, pa mulandu wa kutemwisha ukupepa Yehova, “aonawile . . . fifulo balepepelapo no konaula ifimuti ifyo baimike mu Yuda.”—2 Imila. 17:6; 19:3. *
5 Pa numa ya kusefya Ica Kucilila ica nshiku 7 ico Hisekia ateyenye mu Yerusalemu, “abena Israele bonse abasangilwe kulya baile mu misumba ya mu Yuda, kabili batobawile ifimabwe ifyo baimike no kuputaula ifimuti ifyo baimike no kubongolola ififulo fya kupepelapo ne fiipailo mu Yuda monse na muli Benjamini na muli Efraimu na muli Manase mpaka bafipwisha.” (2 Imila. 31:1) Yoshia wacaice abele imfumu ilyo ali fye ne myaka 8. Amalembo yasosa ukuti: “Mu mwaka walenga 8 uwa kuteka kwakwe, ninshi acili fye umwaice, atampile ukufwaya Lesa wa kwa Davidi icikolwe cakwe; kabili mu mwaka walenga 12 atendeke ukusangulula icalo ca bena Yuda na Yerusalemu, ukufumyamo ififulo fya kupepelapo ne fimuti ifyo baimike ne fimpashanya ifyabaswa ne fimpashanya ifyaengwa.” (2 Imila. 34:3) Kanshi, ishi mfumu shonse 4 shali ishapimpa ukubomba imilimo isuma.
6. Mulandu nshi twingalinganishisha umulimo wesu uwa kushimikila ku fyacitile imfumu sha mu Yuda ishali ne cishinka kuli Lesa?
6 Ilelo, na ifwe tulabomba umulimo wapalako uwa kwafwa abantu ukulubuka ku fisambilisho fya bufi ifya mu mipepele, ukusanshako na ku kupepa utulubi. Umulimo wesu uwa kushimikila ku ng’anda ne ng’anda ulalenga twakumana na bantu balekanalekana. (1 Tim. 2:4) Umukashana umo umwina Asia alebukisha ifyo banyina balecita ifya mapepo pa ntanshi ya filubi ifyapusanapusana mu ng’anda. Apo uyu mukashana atontonkenye ukuti te filubi fyonse fingemininako Lesa wa cine, lyonse alepepa ukuti akeshibe bwino bwino Lesa wa cine. Ilyo aile mu kumona abalekonkosha ku ciibi ca ng’anda yakwe, asangile ati ni ba Nte abanakashi babili abali abaipekanya ukumusambilisha ishina lyaibela ilya kwa Lesa, ilya kuti Yehova. Kabili alitemenwe nga nshi ukwishiba ukuti ukupepa utulubi kwalilubana! Pali ino nshita alipimpa nga nshi mu mulimo wa kushimikila, ukusambilishako abantu pali Lesa na pa bufwayo bwakwe.—Amalu. 83:18; 115:4-8; 1 Yoh. 5:21.
7. Finshi twingacita pa kuti tupashanye bakasambilisha abapitile mu calo conse mu nshiku sha kwa Yehoshafati?
7 Ilyo tulebomba umulimo wa ku ng’anda ne ng’anda, bushe tulabombesha ukupwisha icifulo ca kubombelamo ico batupeela? Mu mwaka walenga itatu ukutula apo Yehoshafati atendekele ukuteka, atumine aba kuyaita bacilolo basano, abena Lebi 9, na bashimapepo babili. Abebele ukupita mu misumba yonse ukulasambilisha abantu amafunde ya kwa Yehova. Balibombele bwino nga nshi uyu mulimo mu calo conse ica kuti abantu bali mu nko ishina mupalamano batendeke ukutiina Yehova. (Belengeni 2 Imilandu 17:9, 10.) Nga tuleya mu bunte bwa ku ng’anda ne ng’anda pa nshita shalekanalekana e lyo ne nshiku ishapusapusana, kuti twasuka twashimikila ku bengi abo tushisangapo.
8. Kuti twacita shani pa kuti tuleshimikila ku bengi?
8 Ababomfi ba kwa Lesa abengi aba muno nshiku balaitemenwa ukusha amayanda yabo no kuya mu kubombela uko bakasankanya bacepa nga nshi. Bushe na imwe kuti mwacita ico? Bamo pali ifwe abashingakuuka kuti tuleshimikila ku bantu abekala mu ncende twikalamo lelo abalanda ululimi lumbi. Ba Ron abali ne myaka 81 basambilile ifya kuposha abantu mu ndimi 32! Ico bacitila ifi ni pa mulandu wa kufula kwa bantu bafuma ku fyalo fyalekanalekana abo basanga mu cifulo ca kushimikilamo. Nomba line bakumenye umulume no mukashi abafuma ku Africa mu musebo no kubaposha mu citundu cabo ica ciYoruba. Aba bantu baipwishe ba Ron nga balikalako ku Africa. Ilyo ba Ron bakeene, babepwishe ifyo baishibe ici citundu. Ici calengele ukuti ba Ron bashimikile aba bantu. Balipokelele bamagazini no kupeela ba Ron inambala ya ng’anda, na bo bapeele iyo inambala ya ng’anda ku cilonganino ca kuli iyo ncende pa kuti aba babili bengatendeka ukusambilila Baibolo.
9. Mulandu nshi cacindamina ilyo tuleshimikila ukubelengela abantu Baibolo? Londololeni cimo icacitike.
9 Bakasambilisha abo Yehoshafati atumine ukuti bapite mu calo conse bakwete “ibuuku lya mafunde ya kwa Yehova.” Na ifwe bene konse uko tuli pano calo tusambilisha abantu ukufuma muli Baibolo, pantu e Cebo ca kwa Lesa. Tulesha na maka ukubelengela abantu Icebo ca kwa Lesa ilyo tuleshimikila pa kuti abene baimwene ifyo Baibolo isosa. Umwine wa ng’anda umo alondolwelele ba Linda, Inte ya kwa Yehova, ati alekabila ukuya mu kusakamana umulume wakwe, uwalwele stroko. Uyu namayo alilishike ati: “Nshishibe ico ine nacita ica kuti Lesa aleka ici cintu ukuncitikila.” Ba Linda bamwipwishe ati: “Bushe kuti namwebako icintu cimo?” Awe babelengele amashiwi yaba pali Yakobo 1:13 no kutila: “Ukucula konse uko tuleculako pamo na batemwikwa besu te Lesa uuletukanda iyo.” Ilyo uyu mwine ng’anda aumfwile aya mashiwi, akumbatile ba Linda. Ba Linda batila: “Nasansamwishe ulya muntu ukubomfya fye Baibolo. Inshita shimo amashiwi tubelenga eyo napamo mwine ng’anda tatalaomfwapo.” Kulya kulanshanya kwalengele ukuti batendeke isambililo lya Baibolo ilya lyonse na ulya namayo.
Imisepela Iyapimpa mu Mulimo wa kwa Lesa
10. Bushe Yoshia aba shani ica kumwenako cisuma ku Bena Kristu imisepela ilelo?
10 Nga twabwelela ku ca kumwenako ca kwa Yoshia, tulesanga ukuti akonkelele ukupepa kwa cine mu bwaice bwakwe kabili ali nalimo ne myaka 20 ilyo atendeke lulu ya kupwisha ukupepa utulubi. (Belengeni 2 Imilandu 34:1-3.) Imisepela iingi pali lelo na bo bene balipimpa mu mulimo wa kushimikila Ubufumu.
11-13. Masambililo nshi twingasambilila ku misepela ya lelo iibombela Yehova no kupimpa?
11 Hannah, uwikala mu England, ali ne myaka 13 kabili alesambilila iciFrench pa sukulu ilyo aumfwile ukuti kuli ibumba lya balanda iciFrench ilipangilwe mwi tauni lya mupepi. Bawishi balisumine ukumushindika pa kutila engasangwako ilyo balelongana. Hannah nomba ali ne myaka 18, kabili alipimpa nga nshi ukushimikila mu ciFrench kabili ni painiya wa nshita yonse. Bushe na imwe kuti mwasambilila icitundu cimbi no kwafwa abantu ukusambilila pali Yehova?
12 Rachel alitemenwe nga nshi ukulatamba vidio itila Pursue Goals That Honor God (Konkeleleni Amabuyo Ayacindika Lesa). Alandile pa fyo aletontonkanya ilyo atendeke ukubombela Yehova mu 1995, ati: “Naleti nalecita fye bwino fyonse ifyo Umwina Kristu afwile ukucita.” Kabili atile: “Ilyo natambile iyi vidio, e lyo nailwike ukuti imyaka yonse iyi nalecita fye ifya pa muulu. Mfwile ukubombesha nga nshi muli bukapepa bwandi no kubika amano ku kuisambilisha ifya kwa Lesa e lyo na ku kubomba umulimo wakwe.” Nomba Rachel asanga ukuti alebombela Yehova no kupimpa nga nshi. Finshi asangamo pa kubomba muli uyu musango? Atila: “Bucibusa bwandi na Yehova bwalikoselako. Amapepo mpepa nomba yalilondoloka, ilyo ndeisambilisha ifya kwa Lesa ndafika na mu fyashika kabili ndomfwa bwino, kabili ndelenganya amalyashi mbelenga mu Baibolo no kuibikamo. Ici calenga ukuti ndeipakisha nga nshi umulimo wa kushimikila kabili ndomfwa bwino ilyo namona ifyo amashiwi ya kwa Yehova yalesansamusha abantu.”
13 Luke musepela uwakoseleshiwe kuli vidio na imbi iitila, Young People Ask—What Will I Do With My Life? (Abacaice Bepusha Ukuti—Finshi Nkacita mu Bumi?) Pa numa ya kutamba iyi vidio, Luke alembele ati: “Iyi vidio yanenga ukutontonkanyapo na kabili pa fyo ndecita ilyo ndi no mweo.” Asumina ukuti: “Kale, nalemona ati mfwile fye ukusambilila sana pa kutila naisaikala bwino e lyo pa numa nabika amano kuli bukapepa. Ukutontonkanya kwa musango uyu takulenga umuntu ukulunduluka mu fya kwa Lesa; lelo kutalusha fye umuntu kuli Lesa.” Mwe ba bwananyina, abalumendo na bakashana, mulandu nshi mushingabomfesha ifyo mwasambilile ku sukulu ku kubomba imilimo na imbi iya Bufumu nga filya fyacitile Hannah? Kabili mulandu nshi mushingapashanishisha Rachel, ukukonkelela imilimo iicindika Lesa? Konkeni ica kumwenako ca kwa Luke, ukutaluka ifintu ifyaba nge fiteyo ku misepela iingi.
Muleanguka Ukumfwila Ukusoka
14. Bushe Yehova afwaya ukumupepa shani, kabili bantu ba musango nshi bafwile ukulamupepa, e lyo mulandu nshi ukuba ifyo kwa-afisha?
14 Abantu ba kwa Yehova bafwile ukuba abasanguluka nga balefwaya Lesa ukupokelela ukupepa kwabo. Esaya asokele ati: “Alukeni, alukeni, fumenimo, mwi-ikatako ku cishasanguluka; fumeni muli ena, isungeni aba busaka, mwe basenda ifipe fya kwa Yehova.” (Esa. 52:11) Imyaka iingi ilyo Esaya ashilalemba aya mashiwi, Imfumu isuma Asa yaimishe lulu ya kufumya bucilende mu Yuda. (Belengeni 1 Ishamfumu 15:11-13.) Kabili ilyo papitile imyaka iingi, umutumwa Paulo aebele Tito ukuti Yesu ali-ipeele pa kuti asangulule abasambi bakwe babe “abantu bakwe abaibela, kabili abapimpa ukubomba imilimo isuma.” (Tito 2:14) Muli cino calo cabipa, taca-anguka—maka maka ku misepela—ukutaluka kuli bulalelale. Ku ca kumwenako, ababomfi ba kwa Lesa bonse, abaice na bakalamba, bafwile ukulwisha ukutaluka ku kulolesha ifye shiku ifiba pa fipampa ifikalamba, pa TV, mu mafilimu, e lyo maka maka na pa Intaneti.
15. Cinshi cingatwafwa ukupata ifyabipa?
15 Ukufwaisha ukumfwila ukusoka kwa kwa Lesa kuti kwatwafwa ukupata ifyabipa. (Amalu. 97:10; Rom. 12:9) Tufwile ukupatisha ifye shiku pa kutila ‘twibelelekwa ku longolo lwa fiko, ulwa maka’ ukulingana ne fyalandile Umwina Kristu umo. Ukutaluka ku longolo lwa kutamba ifye shiku takwa-anguka. Pa kuti fye umuntu atalukeko, akabila ukubombesha. Nga twaishiba bwino ububi bwaba mu kutamba ifye shiku cikatwafwa ukupatisha ifi fintu. Munyinefwe umo alibombeshe nga nshi pa kuti fye aleke ukutamba ifye shiku pa Intaneti. Atwele kompyuta apo bonse mu ng’anda bengamona bwino bwino ifilipo. Te apo peka, ali-ibikilisheko nga nshi ukuisangulula no kuba uwapimpa ukubomba imilimo isuma. Acitile na cimbi ukulunda pali ifi fyonse. Apo alebomfya Intaneti ku mulimo wakwe, atile akulaibomfya fye ninshi ali pamo no mukashi wakwe.
Ubusuma Bwaba mu Kuba ne Mibele Isuma
16, 17. Cinshi cingacitika ku bantu abaletumona nga ca kutila tuli ne mibele isuma? Shimikeni ica kumwenako.
16 Ilyo abalumendo na bakashana balebomba umulimo wa kwa Yehova balaba ne mibele isuma, kabili abantu ababamona balatasha nga nshi! (Belengeni 1 Petro 2:12.) Umo uwatandalile Bethel ya ku London alyalwike mu fyo alemona Inte sha kwa Yehova ilyo apoosele ubushiku bumo pa Bethel alelungisha cimashini ca kupulintilako. Umukashi wakwe, uwalesambilila Baibolo na Nte waleikala mu cipanda cimo cine, aishilemona ukuti umulume wakwe na-aluka. Kale, talefwaya ba Nte ukwisa pa mwakwe. Lelo ashifuma fye pa Bethel mu kulungisha cilya cimashini aikalile fye ukutasha ba Nte pa fyo bamupokelele bwino. Atile takwali nangu umo uwaletukana. Bonse bali abatekanya, kabili pali fye umutende weka weka. Icamupapwishe sana ca kumona bamunyinefwe abalumendo na bakashana abalebombesha ukwabula ukulipilwa, lelo abene ukuitemenwa fye ukubomfya inshita yabo na maka ku kutwala pa ntanshi imbila nsuma.
17 Nangu fye ni bamunyinefwe ne nkashi ababomba isha ncito pa kuti basunge bwino indupwa shabo babomba no mweo onse. (Kol. 3:23, 24) Ici cilenga ukuti abakalamba ba ncito babatemwe kabili tabafwaya nangu panono ukulufya aba bakabomba ababomba no mweo onse.
18. Kuti twaba shani “abapimpa ukubomba imilimo isuma”?
18 Ukutetekela Yehova, ukumfwila ifyo aletweba, e lyo no kusunga bwino apo tupepela e nshila shimo isho tulangilamo ukuti twalitemwisha ing’anda ya kwa Yehova. Na kabili tufwaya ukubombesha nga nshi mu mulimo wa kushimikila no kupanga abasambi. Nampo nga tuli baice nelyo tuli bakalamba, nga ca kuti tuleibikilishako ukukanakowesha ukupepa kwesu, tukapaalwa nga nshi. Kabili tukatwalilila ukwishibikwa ukuti tuli bantu “abapimpa ukubomba imilimo isuma.”—Tito 2:14.
[Futunoti]
^ para. 4 Napamo Asa aonawile fye ififulo balepepelapo balesa ba bufi lelo te filya abantu balepepelapo Yehova. Nelyo limbi abantu balikuulile cipya cipya ififulo fya kupepelapo mu myaka ya kulekelesha iya kuteka kwa kwa Asa kabili ifi e fyo Yehoshafati umwana wakwe aonawile.—1 Isha. 15:14; 2 Imila. 15:17.
Finshi mwasambilila ku fya kumwenako fya mu Baibolo ne fya muno nshiku
• pa fyo twingalanga ukuti twalipimpa ukupitila mu kushimikila no kusambilisha?
• pa fyo Abena Kristu imisepela bengaba “abapimpa ukubomba imilimo isuma”?
• pa fyo twingalubuka ku fibelesho fyabipa?
[Amepusho]
[Icikope pe bula 13]
Bushe lyonse mulabelenga Baibolo ilyo muleshimikila?
[Icikope pe bula 15]
Ukusambilila ululimi lumbi ilyo mucili pa sukulu kuti kwamwafwa ukushimikila ku bantu abengi