Se Isịnede
Ẹsịn ‘Ifịk Ẹnam Nti Utom’!
“[Jesus ọkọnọ] idemesie kaban̄a nnyịn man enye akpanyan̄a nnyịn osio ke kpukpru orụk ubiatibet onyụn̄ anam mme owo ẹsana ẹdi san̄asan̄a ikọt esie, emi ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.”—TITUS 2:14.
1. Nso iketịbe ke ini Jesus akakade temple ke Nisan 10, isua 33 E.N.?
KE NISAN 10, isua 33 E.N., usen ifan̄ mbemiso usọrọ Passover, akwa otuowo oro ẹdide ndituak ibuot nnọ Abasi ẹsop idem ke temple Jerusalem, ẹnyụn̄ ẹkop idatesịt ẹban̄a usọrọ emi. Nso ke Jesus edinam ke ini enye edide edisịm temple? Matthew, Mark, ye Luke oro ẹkewetde Gospel mbita emi, ẹma ẹtịn̄ ke ọyọhọ ikaba edi emi Jesus ebịnde mbon oro ẹkenyamde ẹnyụn̄ ẹdepde n̄kpọ ke temple osion̄o, onyụn̄ onụk okpokoro mme okpụhọ okụk ye nnyan n̄kpọitie mme anyam ibiom ọduọn̄ọ. (Matt. 21:12; Mark 11:15; Luke 19:45) Ifịk oro Jesus ekenyenede toto ke ini oro enye akanamde ukem n̄kpọ emi isua ita oro ẹkebede iketekke.—John 2:13-17.
2, 3. Isan̄a didie ifiọk ke Jesus ikesịnke ifịk inam temple asana kpọt?
2 Se Matthew ewetde owụt ke Jesus ikesịnke ifịk inam temple asana kpọt. Edi enye ama anam n̄ko mme nnan oro ẹkedide ẹbịne enye ẹkụt usụn̄ onyụn̄ anam mme mbụn̄ọ ẹsan̄a. (Matt. 21:14) Luke etịn̄ n̄kpọ efen oro Jesus akanamde ete: “[Jesus] ekpep n̄kpọ ke usen ke usen ke temple.” (Luke 19:47; 20:1) Ke ntem, ẹma ẹnen̄ede ẹkụt ifịk oro Jesus ekenyenede ke utom ukwọrọikọ esie.
3 Nte ini akakade, apostle Paul ama ewet n̄wed ọnọ esọk Titus, onyụn̄ ọdọhọ ke Jesus “[ọkọnọ] idemesie kaban̄a nnyịn man enye akpanyan̄a nnyịn osio ke kpukpru orụk ubiatibet onyụn̄ anam mme owo ẹsana ẹdi san̄asan̄a ikọt esie, emi ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.” (Titus 2:14) Ke mme usụn̄ ewe ke ikeme ‘ndisịn ifịk nnam nti utom’? Ndien didie ke uwụtn̄kpọ nti ndidem oro ẹkekarade Judah ẹkeme ndin̄wam nnyịn?
Ndisịn Ifịk N̄kwọrọ Ikọ Nnyụn̄ N̄kpep Mme Owo N̄kpọ
4, 5. Didie ke ndidem Judah inan̄ ẹkewụt ke mmimọ imesịn ifịk inam nti utom?
4 Asa, Jehoshaphat, Hezekiah, ye Josiah ẹma ẹnam ndutịm man ẹtre ukpono ndem ke Judah. Asa ama “osion̄o mme itie-uwa isen abasi, ye mme edikon̄ ebiet efep, onyụn̄ obom mme adaha, onyụn̄ asiak mbio eto.” (2 Chron. 14:3) Ọkpọsọn̄ ifịk oro Jehoshaphat ekenyenede aban̄a utuakibuot Jehovah ama anam enye “osion̄o edikon̄ ebiet ye mme eto-n̄kpe ke Judah efep.”—2 Chron. 17:6; 19:3. *
5 Ke usọrọ Passover usen itiaba oro Hezekiah akanamde ẹnịm ke Jerusalem ama okokụre, “ofụri Israel eke ẹdude do, [ẹma] ẹwọn̄ọ ẹka ke mme obio Judah, ẹkenuak mme adaha, ẹnyụn̄ ẹsiak mme eto-n̄kpe, ẹnyụn̄ ẹwụri mme edikọn̄ ebiet, ye mme itie-uwa, ẹfep ke ofụri Judah, ye Benjamin, ye Ephraim, ye Manasseh, tutu ẹkụre ẹma.” (2 Chron. 31:1) Ekpri Josiah akada ubọn̄ ke ini enye ekedide isua itiaita kpọt. N̄wed Abasi ọdọhọ ete: “Ke ọyọhọ isua ubọn̄ esie itiaita, ke edide kan̄a eyenọwọn̄, enye ọtọn̄ọ nditiene Abasi David ete esie: ndien esịm ke ọyọhọ isua duop-eba, enye ọtọn̄ọ ndision̄o mme edikon̄ ebiet, ye mme eto-n̄kpe, ye mme edisọi mbiet, ye mme editara mbiet mfep, onyụn̄ anam Judah ye Jerusalem ẹsana.” (2 Chron. 34:3) Ntre ke ndidem inan̄ oro ẹkesịn ifịk ẹnam nti utom.
6. Ntak emi ekemede ndimen utom ukwọrọikọ nnyịn n̄kodomo ye se mme anam-akpanikọ ndidem Judah ẹkenamde?
6 Mfịn, nnyịn imesin̄wam mme owo n̄ko ẹkpọn̄ nsunsu ukpepn̄kpọ ido ukpono, emi esịnede ukpono ndem. Utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk esinam isobo kpukpru orụk owo. (1 Tim. 2:4) Ekpri eyenan̄wan Asia kiet eti nte eka esie ekesidade ke iso ndisọi mbiet ọbọn̄ akam ke ufọk mmọ. Sia eyenan̄wan emi ekekerede ke idịghe kpukpru ndisọi mbiet oro ẹda ẹban̄a ata Abasi, enye ama esibọn̄ akam ete ifiọk ata Abasi. Ntiense iba ẹma ẹdi ufọk mmọ ẹnyụn̄ ẹnyịme ndin̄wam enye ọfiọk enyịn̄ ata Abasi, Jehovah. Enye ama enen̄ede okop inemesịt ndifiọk se Bible ekpepde aban̄a ndisọi mbiet. Idahaemi, enye ke enen̄ede esịn ifịk ke utom ukwọrọikọ onyụn̄ an̄wam mme owo ẹdiọn̄ọ ata Abasi ye uduak esie.—Ps. 83:18; 115:4-8; 1 John 5:21.
7. Didie ke ikeme ndikpebe mme andikpep oro ẹkesan̄ade ke ofụri idụt ẹkpep mme owo n̄kpọ ke eyo Jehoshaphat?
7 Ke ini inamde utom ukwọrọikọ eke ufọk ke ufọk, nte imesinen̄ede ikụre efakutom nnyịn? Ke ọyọhọ isua ita oro Jehoshaphat akakarade, enye ama ọdọn̄ ẹkokot mbọn̄ ition, nditọ Levi usụkkiet, ye oku iba. Enye ama ọdọhọ mmọ ẹsan̄a ke kpukpru obio ẹkpep mme owo mbet Jehovah. Utom emi ama enen̄ede enyene uforo koro mme andidụn̄ idụt oro ẹkekande Judah ẹkụk ẹma ẹtọn̄ọ ndikpono Jehovah. (Kot 2 Chronicles 17:9, 10.) Nnyịn imekeme ndikwọrọ ikọ nnọ ediwak owo edieke ikade ufọk mmọ ke nsio nsio ini ye ke nsio nsio usen.
8. Didie ke ikeme nditat utom ukwọrọikọ nnyịn?
8 Ediwak mme asan̄autom Abasi mfịn ẹnyịme ndikpọn̄ ufọk mmọ n̄ka ebiet emi udọn̄ okponde man ẹkesịn ifịk ẹkwọrọ ikọ. Nte afo emekeme ndinam ntre n̄ko? Ndusụk nnyịn ikemeke ndiwọrọ n̄ka ebiet en̄wen edi imekeme ndidomo ndikwọrọ ikọ nnọ mme owo oro ẹsemde usem en̄wen ke efakutom nnyịn. Sia Ron esisobode mbon oro ẹtode nsio nsio idụt ke efakutom esie, enye ama ekpep nte ẹsikọmde owo ke usem 32 kpa ye oro enye edide owo isua 81. Ndondo emi, enye ama osobo ye ebe ye n̄wan emi ẹtode Africa ke efak kiet, onyụn̄ ada usem emana mmọ emi edide Yoruba, ọkọm mmọ. Mmọ ẹma ẹbụp Ron m̀mê akanam enye odu ke Africa. Ke ini Ron ọkọbọrọde ihih, mmọ ẹma ẹbụp nte enye asan̄ade ọfiọk usem mmimọ. Enye ama ọtọn̄ọ ndikwọrọ ikọ nnọ mmọ. Mmọ ẹma ẹsọsọp ẹbọ enye mme magazine ẹnyụn̄ ẹteme enye ufọk mmọ, ndien Ron ama ada adres oro ọkọnọ esop n̄kann̄kụk oro mmọ ẹdụn̄ọde man ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible ye mmọ.
9. Ntak emi ọfọnde ndisikot Bible ke an̄wautom? Nọ uwụtn̄kpọ.
9 Mme andikpep oro Jehoshaphat ọkọdọhọde ẹsan̄a ke ofụri idụt ẹkpep mme owo n̄kpọ ẹma ẹkama “n̄wed ewụhọ Jehovah.” Nnyịn imesidomo ndida Ikọ Abasi, kpa Bible, n̄kpep mme owo n̄kpọ ke ofụri ererimbot. Ke ini ikade an̄wautom, imesinen̄ede isịn ukeme ndiwụt mme owo se ikotde nnennen nnennen ke Bible. Enyeneufọk kiet ama ọdọhọ Ntiense kiet emi ekerede Linda ke ebe imọ ọdọn̄ọ akpauben̄, inyụn̄ idịghe se idahade ikpọn̄ enye. Enye ama eseme ete: “Mfiọkke se n̄kanamde emi esịnde Abasi anam utọ n̄kpọ emi ọwọrọ mi.” Linda ama ọbọrọ enye ete: “Nte akpama n̄wụt fi n̄kpọ kiet?” Enye ama okot James 1:13 onyụn̄ adian do ete: “Kpukpru ndutụhọ oro nnyịn ye mbon oro nnyịn imade ẹsobode idịghe ufen Abasi.” Enyeneufọk oro ama okop idatesịt tutu enen̄ede afat Linda. Linda ọdọhọ ete: “Mma nda Bible ndọn̄ enye esịt. Akanam ndusụk owo ikopke ndusụk itie Bible oro nnyịn isikotde inọ mmọ.” Nneme emi ama anam ẹsikpep Bible kpukpru ini ye n̄wan oro.
Mme Uyen Oro Ẹsịnde Ifịk Ẹnam Utom
10. Didie ke Josiah ekenịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ mme uyen Christian mfịn?
10 Nnyịn imeti ke Josiah ama enyene ifịk aban̄a utuakibuot akpanikọ ke ini enye ekedide uyen, onyụn̄ ọtọn̄ọ akamba utom edinam mme owo ẹtre ukpono ndem ke ini enye ekedide n̄kpọ nte isua 20. (Kot 2 Chronicles 34:1-3.) Mfịn, ediwak uyen ke ẹsịn ukem ifịk emi ke utom ukwọrọikọ mmọ.
11-13. Nso ke ikeme ndikpep nto mme uyen oro ẹsịnde ifịk ẹnam n̄kpọ ẹnọ Jehovah mfịn?
11 Hannah, oro odụn̄de ke England ekedi isua 13, onyụn̄ ekpep usem French ke ufọkn̄wed ke ini enye okokopde ke odu mme owo oro ẹsemde usem French ke mbọhọ obio mmọ. Ete esie ama enyịme nditiene enye n̄kodụk mbono esop ke obio oro. Idahaemi Hannah edi isua 18 onyụn̄ edi asiakusụn̄ ofụri ini oro esịnde ifịk ọkwọrọ ikọ ọnọ mme owo ke usem French. Nte afo n̄ko emekeme ndikpep usem en̄wen man ekeme ndikpep mme owo mban̄a Jehovah?
12 Rachel ama esima ndise vidio oro Pursue Goals That Honor God. Enye etịn̄ nte imọ ikesikerede n̄kpọ ke ini ikọtọn̄ọde ndinam n̄kpọ Jehovah ke 1995, ete: “N̄kekere ke mma nnen̄ede nsịn idem nnam utom ke esop.” Ekem adian do ete: “Ke mma n̄kese vidio oro, mma ndi ndifiọk ke n̄konyụn̄ ntetiene nsan̄a ke ediwak isua. Ana nsọn̄ọ nda nnam akpanikọ, nsịn ifịk n̄kpep n̄kpọ nnyụn̄ nsiwọrọ an̄wautom.” Idahaemi, Rachel okụt ke imọ imenen̄ede isịn ifịk inam n̄kpọ Jehovah. Nso ufọn ke enye enyene? Enye ọdọhọ ete: “Mmenen̄ede nnyene eti itie ebuana ye Jehovah. Mmesinen̄ede mbọn̄ akam, nsịn idem n̄kpep n̄kpọ nnyụn̄ n̄kop inemesịt, mme mbụk Bible ẹnyụn̄ ẹtịm ẹn̄wan̄a mi. N̄ko, utom ukwọrọikọ esinen̄ede enem mi ke ini n̄kụtde nte ikọ Bible ọdọn̄de mme owo esịt.”
13 Vidio oro, Young People Ask—What Will I Do With My Life? ama enen̄ede esịn udọn̄ ọnọ Luke emi edide uyen. Ke ama ekese vidio emi, enye ọdọhọ ete: “Vidio emi ama enen̄ede anam mi mfiak ndụn̄ọde uwem mi.” Enye adian do ete: “Akpa, ẹma ẹsisịn udọn̄ ẹnọ mi ẹte mbem iso n̄ka ufọkn̄wed ntaifiọk man n̄keme ndinyene okụk, ndien ekem ndise mban̄a mme utịtmbuba eke spirit. Utọ nsịnudọn̄ oro inamke owo anam n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit; utu ke oro, enye akam ananam owo okop mmemidem ndinam n̄kpọ Abasi.” Mbufo n̄kparawa owo, ẹda se mbufo ẹkpepde ke ufọkn̄wed ẹtat utom ukwọrọikọ mbufo nte Hannah akanamde. Ntak emi mbufo mîsịnke ifịk ibịne mme utịtmbuba oro ẹnemde Abasi esịt nte Rachel akanamde? Ẹtiene uwụtn̄kpọ Luke, emi ekefepde mme n̄kpọ oro ẹkemede ndidi n̄kpọ iduọ nnọ ediwak uyen.
Ndisịn Ifịk Nnam Item
14. Nso orụk utuakibuot ke Jehovah enyịme, ndien ntak emi ọsọn̄de ndika iso ntuak ibuot nnọ Jehovah mfịn?
14 Ana ikọt Jehovah ẹsana man Abasi ẹnyịme utuakibuot mmọ. Isaiah ọdọhọ ete: “Mbufo ẹdan̄a! ẹdan̄a! ẹwọn̄ọ ke esịt! ẹkûtụk n̄kpọ ndek: ẹwọn̄ọ enye [Babylon] ke ufọt; mbufo emi ẹbiomde n̄kpọ utom Jehovah, ẹnam idem mbufo ẹsana.” (Isa. 52:11) Ata ediwak isua mbemiso Isaiah ekewetde n̄kpọ emi, Edidem Asa emi akanamde n̄kpọ Abasi ama esịn ifịk etre oburobụt ido ke Judah. (Kot 1 Ndidem 15:11-13.) Ndien ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe, apostle Paul ama ọdọhọ Titus ke Jesus ọkọnọ idemesie man anam mbet esie ẹsana ẹnyụn̄ ẹdi “san̄asan̄a ikọt esie, emi ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.” (Titus 2:14) Ke ererimbot emi idiọkn̄kpọ ọyọhọde mi, imemke utom mme owo—akpan akpan mme uyen, ndika iso ndu edisana uwem. Ke uwụtn̄kpọ, ana kpukpru mme asan̄autom Abasi, n̄kpri ye ikpọ, ẹn̄wana ọkpọsọn̄ ndifep ndise idan̄ ke n̄wed, ekebe ndise, vidio, ye akpan akpan ke Intanet.
15. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inen̄ede isua se idiọkde?
15 Nnyịn ndisịn ifịk nnam item Abasi ayanam isua se idiọkde. (Ps. 97:10; Rome 12:9) Christian kiet ọkọdọhọ ke oyom inen̄ede isua n̄wed ye ndise idan̄ man ikeme “ndibiọn̄ọ odudu oro enye esikamade odụri owo nte maknet.” Edieke oyomde ndidian̄arede ukwak ke maknet, ọwọrọ ke ana odudu fo okpon akan eke maknet oro. Kpasụk ntre, oyom inen̄ede isịn ukeme man ikeme ndibiọn̄ọ odudu n̄wed ye ndise idan̄. Ndifiọk nte n̄wed ye ndise idan̄ ẹkemede ndibiat nnyịn ayanam inen̄ede isua enye. Eyenete oro ekesimade ndise mme ndise idan̄ ke Intanet ama enen̄ede esịn ukeme nditre edu emi. Enye ama ada kọmputa esie ekenịm ke ebiet emi mbonubon eken ẹkemede ndikụt. Enye ama ebiere n̄ko ke esịt esie nditre ndisise mme ndise emi nnyụn̄ nsịn ifịk nnam nti utom. Enye ama akam anam n̄kpọ en̄wen. Sia enye ekesidade Intanet anam utom esie, enye ama ebiere ndisidụn̄ọde n̄kpọ ke Intanet n̄kukụre ke ini n̄wan esie etiede ye enye.
Ufọn Eti Edu Uwem
16, 17. Nti edu Christian nnyịn ẹsinam mme owo ẹnam n̄kpọ didie? Nọ uwụtn̄kpọ.
16 Mme owo ẹsima nti edu oro n̄kparawa iren ye iban emi ẹnamde utom Jehovah ẹnyenede! (Kot 1 Peter 2:12.) Ete kiet ama okpụhọde ekikere oro enye ekenyenede aban̄a Mme Ntiense Jehovah ke usen kiet kpọt oro enye akakade ndidiọn̄ ukwak umịn̄n̄wed ke Bethel London. N̄wan esie oro ekesikpepde Bible ye Ntiense oro odude ke mbọhọ mmọ ama okụt ke ebe imọ inamke aba n̄kpọ nte enye ekesinamde. Ebe esie ikesimaha Mme Ntiense ẹdi ufọk mmọ. Ke ama ọkọnyọn̄ utom oro enye akakade ndinam ke Bethel, enye ama etịn̄ ediwak nti n̄kpọ aban̄a nte ẹkesede ẹban̄a imọ. Ọdọhọ ke owo ndomokiet iketịn̄ke ndek ndek ikọ. Kpukpru owo ẹdiọn̄ọ ndime ime, ẹnyụn̄ ẹtie emem emem. Idem ama enen̄ede akpa enye ndikụt nte n̄kparawa iren ye iban emi owo mîkpehe okụkọfiọn̄ ẹsịnde ifịk ẹnam utom, ẹnyụn̄ ẹdade ini ye odudu mmọ ẹtan̄a eti mbụk.
17 Ukem ntre ke nditọete iren ye iban oro ẹsinamde utom man ẹse ẹban̄a ubon mmọ ẹsisịn idem ẹnam utom ke ofụri ukpọn̄. (Col. 3:23, 24) Emi esinam mmọ ẹnam utom ọfọn, ndien mme eteutom mmọ ẹsima utom ofụri esịt oro mmọ ẹnamde, inyụn̄ iyomke nditaba mmọ.
18. Didie ke ikeme ‘ndisịn ifịk nnam nti utom’?
18 Ndibuọt idem ye Jehovah, ndinam item esie, nnyụn̄ nse mban̄a mme itie utuakibuot nnyịn ẹdi ndusụk usụn̄ oro ikemede ndiwụt ke imenyene ifịk ke n̄kpọ Abasi. Oyom isịn ifịk n̄ko nte ikekeme ke utom ukwọrọikọ ye utom edinam mbet. Edide idi n̄kpri m̀mê ikpọ owo, nnyịn iyenen̄ede ibọ ufọn edieke isịnde ukeme inịm mme edumbet oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye utuakibuot nnyịn. Ndien ẹyeka iso ẹda nnyịn nte mbon oro ‘ẹsịnde ifịk ẹnam nti utom.’—Titus 2:14.
[Ikọ Idakisọn̄]
^ ikp. 4 Ekeme ndidi Asa okosion̄o mme edikon̄ ebiet oro ẹkesikade ẹketuak ibuot ẹnọ mme nsunsu abasi edi idịghe enye oro ẹsikade ẹketuak ibuot ẹnọ Jehovah. Mîdịghe, ekeme ndidi ke utịt utịt ini ukara Asa ke ẹkefiak ẹbọp mme edikon̄ ebiet oro Jehoshaphat eyen esie okosion̄ode efep.—1 Ndi. 15:14; 2 Chron. 15:17.
Nso ke mme uwụtn̄kpọ Bible ye eke eyomfịn ẹkpep fi ẹban̄a
• nte ekpesịnde ifịk ọkwọrọ ikọ onyụn̄ ekpep owo n̄kpọ?
• nte mme uyen Christian ẹkemede ‘ndisịn ifịk nnam nti utom’?
• nte ikemede nditre ndiọi edu?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 13]
Ndi emesikot Bible kpukpru ini ke an̄wautom?
[Ndise ke page 15]
Ndikpep usem en̄wen ke ini odude ke ufọkn̄wed ayan̄wam fi atat utom ukwọrọikọ fo