Wo Ọwhọ Kẹ “Iruo Iwoma Iruo”!
Wo Ọwhọ Kẹ “Iruo Iwoma Iruo”!
“[Jesu] ọ rehọ omariẹ kẹ omai re ọ ta omai no eyoma kpobi je ru ahwo riẹ fo kẹ oma riẹ enọ e rehọ oma rai kẹ iruo iwoma iruo.”—TAIT. 2:14.
1. Eme ọ via evaọ ighẹ etẹmpol na okenọ Jesu o te etẹe evaọ ẹdẹ avọ 10 ọrọ amara Nisan, 33 C.E.?
O JỌ ẹdẹ avọ 10 ọrọ amara Nisan, evaọ ukpe 33 C.E., umutho edẹ jọ ọvo i kiọkọ re ehaa Ọnyavrẹ na i te. Oma u bi mu eg’Ọghẹnẹ buobu nọ e rrọ ighẹ etẹmpol na evaọ Jerusalẹm. Eme ọ te via nọ Jesu ọ tẹ nyaze? Matiu, Mak, gbe Luk a kere inọ evaọ ọrọ avọ isiava, Jesu o le enọ e jẹ zẹ gbe enọ e be dẹ ruọ otafe. Ọ vẹ emẹjẹ inwene-igho na tu je gele egbara enọ e jẹ zẹ irueruẹ na kie. (Mat. 21:12; Mak 11:15; Luk 19:45) Ọwhọ nọ Jesu o wo ikpe esa nọ e vrẹ na ọ gbẹ riẹ oma.—Jọn 2:13-17.
2, 3. Ẹvẹ ma rọ riẹ nnọ orọnikọ etẹmpol na nọ Jesu o ru fo ọvo o ro dhesẹ ọwhọ riẹ via ha?
2 Ikere Matiu i dhesẹ inọ orọnikọ etẹmpol na nọ Jesu o ru fo ọvo o ro dhesẹ ọwhọ riẹ hẹ. O siwi enọ i tuaro gbe enọ e ko nọ i bru rie ze. (Mat. 21:14) Luk o kere kpahe eware efa nọ Jesu o ru. Ọ ta nọ Jesu “o te je wuhrẹ evaọ uwou egagọ-ode kẹdẹ kẹdẹ.” (Luk 19:47; 20:1) Fikiere ọwhọ Jesu u dhesẹ oma via evaọ usiuwoma ota riẹ.
3 Uwhremu na Pọl ukọ na o te kere se Taitọs inọ Jesu “ọ rehọ omariẹ kẹ omai re ọ ta omai no eyoma kpobi je ru ahwo riẹ fo kẹ oma riẹ enọ e rehọ oma rai kẹ iruo iwoma iruo.” (Tait. 2:14) Ẹvẹ ma rẹ sai ro wo ọwhọ kẹ “iruo iwoma iruo” nẹnẹ? Kọ uduotahawọ vẹ ma rẹ sai wo no iriruo erọ emamọ ivie Juda na ze?
Ta Usiuwoma je Wuhrẹ Amọfa avọ Ọwhọ
4, 5. Idhere vẹ ivie ene erọ Juda a ro wo ọwhọ kẹ iruo iwoma?
4 Esa, Jehoshafat, Hẹzikaya, gbe Josaya a daoma re a si ẹdhọgọ no orẹwho na. Esa o “si egbada-idhe ewho efa gbe eria ikpehru no, o te kporo etọhotọ na je ko iwisẹ na no.” (2 Irv. 14:3) Fiki ọwhọ nọ Jehoshafat o wo kẹ egagọ Jihova, “o si eza-egọ gbe Ashera no otọ Juda.”—2 Irv. 17:6; 19:3. *
5 Nọ ehaa Ọnyavrẹ edẹ ihrẹ nọ Hẹzikaya o se na i kuhọ no evaọ Jerusalẹm, “ahwo Izrẹl kpobi nọ a jariẹ a tẹ nya ruọ ewho Juda a te kporo edẹẹ na kpobi fihọ otọ, a te ko iwisẹ kpobi fihọ otọ a te je kporo ivuẹ edhọ na kpobi gbe eria aruẹri na kpobi nọ e jọ Juda gbe Bẹnjamin, te Ifremu gbe Manase, bẹsenọ a rọ raha ai kpobi no.” (2 Irv. 31:1) Ikpe eree ọvo Josaya ọ jọ nọ a rọ rehọ iẹe mu ovie. Ikuigbe na e ta nọ: “Evaọ ukpe avọ eree riẹ nọ o je su, okenọ ọ gbẹ jọ ọmaha, o te mu Ọghẹnẹ Devidi ọsẹ riẹ họ ẹgwọlọ; evaọ ukpe avọ ikpegbivẹ, o te mu eria ikpehru Juda avọ Jerusalem họ e ru fuọ, Asherim gbe emedhọ nọ a ru kpobi na.” (2 Irv. 34:3) Fikiere, ivie ene yena kpobi a wo ọwhọ kẹ iruo iwoma.
6. Fikieme a jẹ sae rehọ odibọgba mai wawo iruo nọ emamọ ivie ene erọ Juda a ru?
6 Epọvo na re nẹnẹ, ma bi fi obọ họ kẹ ahwo sioma no iwuhrẹ egagọ erue, onọ u kugbe ẹdhọgọ. Usiuwoma nọ ma be ta n’uwou ruọ uwou o be lẹliẹ omai nya ku oghoghẹrẹ ahwo sa-sa. (1 Tim. 2:4) Oniọvo-ọmọtẹ jọ evaọ ofẹ obọ Esia ọ kareghẹhọ epanọ oni riẹ ọ jẹ hai ro kigwẹ fihọ aro emema buobu evaọ uwou rai. Ọmọtẹ na o te je roro inọ o lọhọ họ re emema nana kpobi i dikihẹ kẹ Ọghẹnẹ uzẹme na, fikiere ọ tẹ jẹ hae lẹ re Ọghẹnẹ o fi obọ họ kẹe duku ei. Nọ o rovie ẹthẹ nọ a kporo, ọ tẹ ruẹ Isẹri Jihova ivẹ enọ e gwọlọ fi obọ họ kẹe riẹ odẹ Ọghẹnẹ, Jihova. Yọ eva e were riẹ gaga nọ ọ riẹ uzẹme na kpahe emedhọ! Enẹna ọ be rọ ọwhọ ta usiuwoma kẹ ahwo, fi obọ họ kẹ amọfa re a riẹ Ọghẹnẹ.—Ol. 83:18; 115:4-8; 1 Jọn 5:21.
7. Eme ma rẹ sai ru re ma raro kele otu nọ Jehoshafat o vi re a wuhrẹ ahwo izi Ọghẹnẹ?
7 Nọ ma tẹ rọ usiuwoma, ẹvẹ ma bi ru ẹkwotọ mai fo te? Emamọ oware jọ nọ Jehoshafat o ru evaọ ukpe avesa ọrọ esuo riẹ họ ọ salọ emọ-ivie isoi, ahwo Livai izii, gbe izerẹ ivẹ. O te vi ai ruọ ikpewho na kpobi re a wuhrẹ ahwo na izi Jihova. A ru iruo na woma te epanọ ahwo erẹwho ekẹloma dede a jẹ rọ dhozọ Jihova. (Se 2 Iruẹru-Ivie 17:9, 10.) Ma te bi weze kpohọ iwou ahwo evaọ etoke sa-sa evaọ edẹ sa-sa, ma sae te ta ẹme kẹ ahwo buobu nọ e rrọ uwou ọvo na.
8. Ẹvẹ ma rẹ sai ro ru usiuwoma ota mai kẹre?
8 U no idibo Ọghẹnẹ buobu nẹnẹ eva ze re a nya siọ iwou rai ba jẹ kwa kpohọ eria nọ a mae jọ gwọlọ etausiuwoma. Kọ whọ sai ru ere? Mai otu nọ ma rẹ sae kwa kpohọ eria efa ha ma rẹ sae ta usiuwoma kẹ otu nọ e be jẹ ẹvẹrẹ ọfa evaọ ẹkwotọ mai. Fikinọ ahwo erẹwho sa-sa a rrọ ẹkwotọ riẹ, nọ Ron ọ kpako te ikpe 81 no, o wuhrẹ epanọ o re ro yere ahwo evaọ evẹrẹ 32! Kẹle na ọ nyaku ọzae avọ aye jọ evaọ iyẹrẹ, ọ tẹ rehọ ẹvẹrẹ rai, Yoruba, yere ai. A tẹ nọ Ron sọ o te unuakpọ obọ Africa no ẹdẹjọ. Nọ o yo nọ ijo, a tẹ nọe oghẹrẹ nọ o ro yo ẹvẹrẹ rai. Onana u te su kpohọ usiuwoma ota. A te mi ei emagazini jọ jẹ kẹe adrẹse uwou rai, oniọvo na ọ tẹ rọ adrẹse na kẹ ukoko nọ o wo ẹkwotọ na re a wuhrẹ obe kugbe ai.
9. Fikieme u je wuzou re ma se no Ebaibol ze evaọ usiuwoma ota? Kẹ oriruo.
9 Otu nọ Jehoshafat o vi re a wuhrẹ ahwo izi Ọghẹnẹ na a wha “obe izi ỌNOWO na” lele oma. (2 Irv. 17:9, 10) Evaọ akpọ na soso, ma be daoma wuhrẹ ahwo Ebaibol na, keme oye họ Ẹme Ọghẹnẹ. Ma be daoma gaga re ma se Ebaibol na kẹ amọfa evaọ odibọgba na, ma vẹ jẹ fa otọ riẹ kẹ ae. Aye jọ ọ ta kẹ Linda, oniọvo-ọmọtẹ mai jọ, inọ okie o kie ọzae riẹ gbe nnọ ọ be rẹro tei. Aye na o bruenu nọ: “Mẹ riẹ oware nọ me ru nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kuvẹ re oware nana o via kẹ omẹ hẹ.” Linda ọ tẹ nọe nọ: “Whọ sae kẹ omẹ uvẹ mẹ ta ẹme jọ kẹ owhẹ?” O te se Jemis 1:13 kẹe jẹ ta nọ: “Orọnikọ uye nọ u bi te omai hayo imoni mai na obọ Ọghẹnẹ u no ze he.” Aye na ọ tẹ nwane gbalọ Linda. Uwhremu na Linda ọ tẹ ta nọ: “Mẹ rehọ Ebaibol na sasa iẹe oma. Ẹsejọ ma re se eria Ebaibol nọ ahwo a ri yo ẹdọvo ho rọ kẹ ae.” Ere oniọvo na o ro mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbe aye na.
Izoge nọ I Wo Ajọwha
10. Ẹvẹ Josaya ọ rọ rrọ emamọ oriruo kẹ izoge Ileleikristi nẹnẹ?
10 Joma kareghẹhọ inọ Josaya o wo ọwhọ kẹ egagọ uzẹme okenọ ọ jọ uzoge, yọ ọ jọ oware wọhọ ikpe 20 okenọ o je si ẹdhọgọ no otọ esuo riẹ. (Se 2 Iruẹru-Ivie 34:1-3.) Izoge buobu nẹnẹ a bi dhesẹ ọkpọ ọwhọ yena evaọ usiuwoma ota rai.
11-13. Eme ma rẹ sae jọ oma izoge nọ e be rọ ọwhọ gọ Jihova nẹnẹ wuhrẹ?
11 Okenọ Hannah, ọnọ ọ be rria England, ọ jọ ikpe 13, o mu ẹvẹrẹ French họ ewuhrẹ eva isukulu nọ o yo nnọ a jọ ẹwho jọ nọ ọ kẹle rai wo utu Isẹri Jihova nọ e be rehọ ẹvẹrẹ na ru iwuhrẹ jẹ ta usiuwoma. Ọsẹ riẹ ọ tẹ rọwo inọ o re lele iei kpohọ iwuhrẹ na evaọ ẹwho na. Enẹna, Hannah nọ ọ rrọ ikpe 18 ọ be rọ ẹvẹrẹ French na ta usiuwoma wọhọ ọkobaro oke-kpobi. Kọ whọ sai wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa re whọ sai fi obọ họ kẹ amọfa wuhrẹ kpahe Jihova?
12 O rẹ were Rachel gaga re o rri ividio na Pursue Goals That Honor God. Nọ o roro okenọ o ro muọ Jihova họ ẹgọ evaọ 1995, ọ ta nọ: “Oke yena me roro nnọ mẹ be riẹ ru ziezi evaọ ukoko na.” O te fibae nọ: “Nọ me rri edrama na no, mẹ tẹ ruẹ nnọ mẹ re rehọ oma kẹ iruo Ọghẹnẹ ziezi hi. U fo nọ me re duomahọ iruo ukoko na ziezi je se usiuwoma ota gbe uwuhrẹ omobọ mẹ gboja ziezi.” Enẹna Rachel ọ ruẹ no nnọ ọ be rọ ọwhọ gọ Jihova ziezi. Ọ ta nọ: “Usu mẹ kugbe Jihova u diwi gaga no. Mẹ be lẹ no udu ze ziezi, me bi wuhrẹ Ebaibol kokodo avọ omawere, yọ ikuigbe Ebaibol i bi vẹ omẹ ẹro ziezi. Fiki onana, mẹ be reawere odibọgba na ziezi be jẹ ruẹ uvi evevọwẹ nọ mẹ be ruẹ epanọ ẹme Jihova o be wha omosasọ se amọfa na.”
13 Luke yọ uzoge nọ ividio ọfa ọ kẹ uduotahawọ no, ividio nọ o ta nọ, Young People Ask—What Will I Do With My Life? Nọ o rri ividio na no, Luke o kere nọ: “Me te mu utee mẹ họ ẹkiẹriwi.” Ọ feva nọ: “Vẹre, a jẹ hae ta kẹ omẹ inọ me kpohọ isukulu ikpehru re mẹ ruẹsi wo ugho ziezi tao, kẹsena mẹ vẹ tẹ roma kẹ ukoko na. Iroro itieye na e rẹ raha usu ohwo kugbe Ọghẹnẹ.” Whai izoge na, kọ wha gbẹ daoma re wha rehọ eware nọ wha wuhrẹ evaọ isukulu ru iruo odibọgba na wọhọ epanọ Hannah o ru na? Kọ wha gbe lele oriruo Rachel, re wha le itee nọ e rẹ ginẹ wha orro se Ọghẹnẹ? Wha lele oriruo Luke, re wha siọ enwoma nọ i bi te izoge ba ekie ro.
Jowọ Ovovẹrẹ nọ A tẹ Vẹvẹ Owhẹ Unu
14. Oghẹrẹ egagọ vẹ e rẹ were Jihova, kọ fikieme o rọ rrọ bẹbẹ nẹnẹ re ma jọ fuafo?
14 Re Jihova ọ ruẹse jẹ egagọ mai rehọ, ma rẹ jọ fuafo. Aizaya ọ vẹvẹ unu nọ: “Nyavrẹ, nyavrẹ, nya no etẹe no, whọ rehọ obọ te oware onyenye ovo ho. Nya no udevie [Babilọn] no, wha ru oma rai fo, whai enọ e be wọ ekuakua ỌNOWO na.” (Aiz. 52:11) Ikpe buobu taure Aizaya o te ti kere eme yena, Esa emamọ ovie na ọ daoma gaga re o si ọfariẹ-ogbe no ẹkwotọ Juda. (Se 1 Ivie 15:11-13.) Yọ ikpe buobu e vrẹ no, Pọl ukọ na ọ ta kẹ Taitọs inọ Jesu ọ rehọ oma riẹ kẹ re ọ ruẹsi ru ilele riẹ fo re a sae jọ “ahwo riẹ . . . enọ e rehọ oma rai kẹ iruo iwoma iruo.” (Tait. 2:14) Evaọ akpọ inẹnẹ nọ eyoma ọ vọ na, o rrọ bẹbẹ, maero kẹ izoge na, re a jọ fuafo evaọ uruemu. Wọhọ oriruo, idibo Ọghẹnẹ kpobi, te emaha te ekpako, a rẹ daoma gaga re a kẹnoma kẹ ifoto ẹbẹba nọ a bi dhesẹ evaọ etehe-ughe, evaọ ifimu, gbe maero evaọ Itanẹte.
15. Eme o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai mukpahe oware uyoma?
15 Ọwhọ nọ ma rẹ rọ jowọ kpahe unuovẹvẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai u re fi obọ họ kẹ omai mukpahe oware uyoma. (Ol. 97:10; Rom 12:9) Wọhọ epanọ Oleleikristi jọ ọ ta, re ma sae “siomano isiuru ifoto ẹbẹba,” u fo nọ ma re mukpahe iẹe. O gwọlọ omodawọ gaga re ohwo ọ za ẹkẹre. Epọvo na re, o gwọlọ omodawọ gaga re ohwo ọ whaha isiuru ifoto ẹbẹba. Rekọ ma te roro te epanọ ifoto ẹbẹba e rẹ raha ohwo te u re fi obọ họ kẹ omai mukpahe iẹe. Oniọvo-ọmọzae jọ ọ daoma gaga re o siobọno uruemu ifoto ẹbẹba nọ ọ jẹ hae rri evaọ Itanẹte. Ọ wọ ekọmputa riẹ fihọ oria nọ ohwo kpobi ọ rẹ jọ rue riẹ evaọ uwou na. Fiba onana, ọ tẹ gbae mu ziezi re o ru oma riẹ fo re o je wo ọwhọ kẹ iruo iwoma. Ọ tubẹ jẹ owọ ọfa. Fikinọ iruo riẹ e whomahọ Itanẹte, ọ gba riẹ mu inọ aye riẹ ọ gbẹ keria kẹle iẹe he, o re rovie Itanẹte na ha.
Erere nọ O re No Uruemu Uwoma Ze
16, 17. Ẹvẹ uruemu ezi mai u re kpomahọ amọfa? Kẹ oriruo jọ.
16 Uruemu ezi nọ izoge nọ e be gọ Jihova nẹnẹ a wo o be were amọfa. (Se 1 Pita 2:12.) Ọzae jọ nọ ọ nyae ruẹrẹ emashini nọ a re ro kporo ebe evaọ Ebẹtẹle obọ London o nwene eriwo riẹ kpahe Isẹri Jihova. Aye riẹ nọ oniọvo jọ o je wuhrẹ obe kugbe ọ ruẹ inọ ọzae riẹ o nwene no. Oke ọsosuọ ọ jẹ hae kuvẹ hẹ re Isẹri Jihova a ziọ uwou riẹ. Rekọ nọ o ru iruo na t’uwou no, eme iwoma ọvo ọ jẹ ta kpahe Isẹri na. Ọ ta nnọ ohwo ọvo ọ jẹ leka ha. Udhedhẹ o jọ oria kpobi. Oware nọ o mae were iẹe họ emoha nọ e be rọ ọwhọ rehọ oke gbe ẹgba rai kpobi ru iruo re usiuwoma na o ruẹsi te ahwo kpobi obọ, ababọ osa nọ a be hwae.
17 Epọvo na re, inievo nọ i bi ru iruo nọ a rẹ jọ hwae osa re a sae rẹrote iviuwou rai, a bi kru obọ ga ziezi evaọ iruo rai. (Kọl. 3:23, 24) Onana o be whae ze nọ a gbẹ rọ kaki si ai no iruo ho fiki osegboja nọ a bi ro ru iruo rai.
18. Ẹvẹ ma sai ro wo ọwhọ kẹ “iruo iwoma iruo”?
18 Eva nọ ma fihọ Jihova, ẹme nọ ma bi yo kẹe, gbe ẹro nọ ma bi ro te eria egagọ mai yọ idhere jọ nọ ma re ro dhesẹ ọwhọ nọ ma wo kẹ uwou Jihova. Fiba onana, ma gwọlọ wo obọ vọvọ evaọ iruo usiuwoma ota gbe ilele-iruo na. Ma tẹ make rrọ emaha hayo ekpako, ma tẹ be daoma ziezi re ma jọ fuafo wọhọ epanọ u fo nnọ eg’Ọghẹnẹ uzẹme a rẹ jọ, ma ti wo irere buobu. Yọ ahwo a te gbẹ riẹ omai wọhọ enọ i wo ọwhọ kẹ “iruo iwoma iruo.”—Tait. 2:14.
[Oruvẹ-obotọ]
^ edhe-ẹme 4 Ẹsejọhọ Esa o si eria ikpehru nọ ahwo a jọ jẹ gọ edhọ na no, rekọ ọ nya siọ enọ a ma fihọ eria nọ a jẹ jọ gọ Jihova ba. Hayo o sae jọ nọ a wariẹ bọ eria edhọgọ na okenọ Esa o su te ikpe jọ no, uwhremu na kọ Jehoshafat ọmọ riẹ họ ọnọ o si rai no.—1 Iv. 15:14; 2 Irv. 15:17.
No iriruo Ebaibol gbe erọ ọgbọna ze, eme who wuhrẹ kpahe
• oghẹrẹ nọ who re ro dhesẹ ọwhọ evaọ usiuwoma ota gbe amọfa nọ who re wuhrẹ?
• epanọ izoge Ileleikristi a re ro wo ọwhọ kẹ “iruo iwoma iruo”?
• epanọ ohwo o re ro siobọno uruemu ogbekuo?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Kọ whọ be hai se Ebaibol ẹsikpobi evaọ odibọgba ra?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]
Who te wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa evaọ isukulu o sai fi obọ họ kẹ owhẹ ru odibọgba ra kẹre