Twikalei “Kupyasakena mu Mīngilo Milumbuluke”!
Twikalei “Kupyasakena mu Mīngilo Milumbuluke”!
“[Yesu] wakwitwipanina aye mwine, amba ētukūle ku bubi bonso, ne kwitutōkeja aye mwine bātwe bantu, ke tudi lupeto lwandi, lwa kupyasakena mu mīngilo milumbuluke.”—TET. 2:14.
1. Le i kika kyalonga Yesu mu tempelo paatwela’mo mu difuku dya 10 kweji wa Nisane, 33 K.K.?
TUDI mu difuku dya 10 kweji wa Nisane, 33 K.K., mafuku abala-anga kumeso kwa masobo a Pashika. Bibumbo bya batótyi badi mu tempelo ya mu Yelusalema bidi na nsangaji. Lelo i bika bisa kulongeka pasa kwiya Yesu? Balembi basatu ba Maevanjile—Mateo, Mako, ne Luka—abo bonso abalombola musunsa wa bubidi, amba Yesu wapanga’mo boba bapota ne bapoteja’mo bintu. Wafulamuna mameza a boba bashintula lupeto ne bipona bya boba bapota bankunda. (Mat. 21:12; Mako 11:15; Luka 19:45) Bupyasakane bwa Yesu kebwatalelepo nansha byopādi ke papite myaka isatu na paālongele monka kino kilongwa.—Yoa. 2:13-17.
2, 3. Le i kika kituyukija amba bupyasakane bwa Yesu kebwaimaninepo enka pa kusubula kwa tempelo kete?
2 Nsekununi ya Mateo ilombola amba bupyasakane bwa Yesu mu dino difuku kebwāimaninepo enka pa kusubula kwa tempelo kete. Wāundapile ne bampofu ne babilema bāile kwadi. (Mat. 21:14) Nsekununi ya Luka isambila pa mingilo mikwabo yaāingile. Yesu “wadi ufundija mu njibo ya Leza mafuku onso, mo bukila, mo bukila.” (Luka 19:47; 20:1) Na bubine, bupyasakane bwa Yesu bwādi bumweke patōka mu mwingilo wandi wa busapudi.
3 Mwenda mafuku, mutumibwa Polo wālembēle Tetusa ne kumushintulwila amba Yesu wāikele “kwitwipanina aye mwine, amba ētukūle ku bubi bonso, ne kwitutōkeja aye mwine bātwe bantu, ke tudi lupeto lwandi, lwa kupyasakena mu mīngilo milumbuluke.” (Tet. 2:14) Le dyalelo netu tukokeja “kupyasakena mu mīngilo milumbuluke” namani? Ne i muswelo’ka ukokeja kwitukankamika bimfwa bya balopwe bayampe ba Yuda?
Bupyasakane mu Kusapula ne mu Kufundija
4, 5. Le balopwe baná ba mu Yuda bādi na bupyasakane mu mingilo milumbuluke muswelo’ka?
4 Asa, Yehoshafata, Hezekia, ne Yoshia, bonso bano bāingile mwingilo wa kutalula butōtyi bwa bankishi mu Yuda. Asa “wafundwile madabahu andi ne mitenta, watuta mashinka ne kutema watema ba-Ashele.” (2 Bil. 14:3) Yehoshafata, pa kupyasakena butōtyi bwa Yehova, “wafundula mitenta ne ba-Ashele mu Yuda.”—2 Bil. 17:6; 19:3. *
5 Kinondanonda na mafuku asamba-abidi a kasekuseku a masobo a Pashika āteakenye’ko Hezekia mu Yelusalema, “bonso ba ku Isalela batenwe ponka batamba ku bibundi bya Yuda, ke batyumuna mashinka bipindibipindi, batema ba-Ashela, ne kutūla mitenta’ya ne madabahu, monso mu Yuda ne Benjemani, ne mu Efelaimi namo, ne mu Manase, poso’nka ne byo bapwile konakanya byonsololo’tu.” (2 Bil. 31:1) Nkasampe Yoshia wābikele ukidi’tu na myaka mwanda kete. Mānga isekununa’mba: “Mu mwaka wa dyamwanda wa umbikalo wandi, pākidi mwanuke, washilula kukimba Leza wa Davida shandi; penepo mu mwaka wa dikumi ne ibidi waalula kutōkeja Yuda ne Yelusalema ku mitenta ne ku ba-Ashele ne bankishi basōngwe ne bankishi basungululwe.” (2 Bil. 34:3) Nanshi bano balopwe bonso baná bādi na bupyasakane mu mingilo milumbuluke.
6. Mwanda waka mwingilo wetu ubwanya kudingakanibwa na mingilo mikata yāingile balopwe ba kikōkeji ba Yuda?
6 Dyalelo nadyo twingilanga mwingilo wa kukwasha bantu batambe mu bupika bwa bufundiji bwa bubela bwa bipwilo, ne kutōta bankishi kumo. Mwingilo wetu wa ku njibo ne njibo witukwashanga twitane na bantu ba miswelo yonso. (1 Tem. 2:4) Nsongwakaji umo wa mu Azia uvuluka bisela byadi bilonga inandi ku meso a bilezaleza bivule mu yabo njibo. Mu milombelo yandi kadipo’tu usaka kuyuka shi byelekejo’bya byelekeja Leza wa bine, ino wadi usaka kuyuka Leza mwine wa bine i ani. Pa kwivwana bakokola ku kibelo, washitula; amba atale, wamona Batumoni babidi baiya kumukwasha ayuke dijina dya pa bula dya Leza wa bine, Yehova. Bine, waivwene nsangaji pa kuyuka bubinebine butala pa bankishi! Pano ufwijanga’ko Leza na kupyasakena mu mwingilo wa budimi, ukwasha bakwabo ku mushipiditu.—Mit. 83:18; 115:4-8; 1 Yoa. 5:21.
7. Le i muswelo’ka otukeula bafundiji bātuminwe mu ntanda yabo mu mafuku a Yehoshafata?
7 Kitatyi kyotwenda mu mwingilo wa ku njibo ne njibo, le tusambakanyanga mwaba onso witupelwe? Vulukai amba mu mwaka wa busatu wa kubikala kwandi, mulopwe Yehoshafata wātumine bamfumu batano, Bene Levi kitema, ne bapidishitu babidi. Wēbanene bakafundije bantu bijila bya Yehova mu bibundi byonso. Uno mwingilo pa kusambakana, bantu ba matanda ādi ebajokolokele nabo bāshilula kutyina Yehova. (Tanga 2 Bilongwa 17:9, 10.) Netu potwenda ku mobo a bantu mu bitatyi ne mafuku meshileshile, tubwanya kwisamba na bantu palapala ba mu kipango kimo.
8. Lelo i muswelo’ka otubwanya kutandabula busapudi bwetu?
8 Bengidi bavule ba Leza ba mu ano mafuku badi na mutyima wa kushiya mobo abo ne kuvilukila kokwa kusakilwa Batumoni bapyasakane bavule. Le nobe ubulwe’po kuviluka? Boba kebabwanyapo kuviluka, babwanya kusapwila bantu besamba ludimi lweni bashikete mu kyabo kibundi. Ron wa myaka 81 wefundile mwa kwimwina bantu mu ndimi 32, mwanda wadi witana na bantu ba mizo mishileshile mu mwaba wabo! Uno tutu wetene panopano na ba mulume ne mukaji ba mu Afrika mu kipito, penepa webemuna mu lwabo ludimi lwa Kiyoruba. Nabo baipangula Ron shi kemufike mu Afrika. Walondolola’mba, mhm. Kupwa bamwipangula’mba, le wayukile lwetu ludimi namani? Kino kyamukweshe ebasapwile bukamoni. Baitabija mapepala, ne kulombola kobashikete, nandi watumina kipwilo kya pabwipi musapu amba bāye befunde nabo Bible.
9. Mwanda waka kutangila bantu Bible mu busapudi kudi na kamweno? Leta kimfwa.
9 Bafundiji bātuminwe mu ntanda yabo na Yehoshafata “bādi ne mukanda-wabijila wa Yehova.” Netu twielelanga’ko kufundija bantu bonso Bible, mwanda i Kinenwa kya Leza. Tuloñanga bukomo bwa kulombola bakwetu binena Bible potwibatangila’byo mu busapudi. Lolo umo walombwele Kamoni umo witwa bu Linda, amba wandi mulume ubela bulebe, ne ufwaninwe kumutala. Uno mwine njibo wadi katompola’mba: “Nkiyukilepo kyonongele Leza pa kusaka amba kino kimfikile.” Kaka Linda wāmulondolola amba: “Le nkokeja kukusapwila’po bidi kamwanda kamo?” Penepa watanga binenwa bidi mu Yakoba 1:13 ne kubweja’ko amba: “Masusu onso otususuka batwe ne baswe betu ke mfutopo itamba kudi Leza.” Penepo lolo’wa wapamba kaka Linda bipa. Kaka Linda unena’mba: “Naikele kumukankamika kupityila ku Bible. Kyaba kimo mavese otutañanga mu Bible adi na binenwa kebyaivwenwepo nansha dimo na botusapwila.” Uno mwisambo walengeje kaka efunde na uno lolo kifundwa kya Bible.
Bankasampe Bengila na Bupyasakane
10. Le Yoshia i kimfwa kiyampe ku Bene Kidishitu bankasampe dyalelo namani?
10 Shi tujokele ku kimfwa kya Yoshia, tukamona amba wālamine mutōtelo wa bine tamba ku bunkasa ne paādi na myaka 20, washilula mwingilo mukatampe wa kufundula butōtyi bwa bankishi. (Tanga 2 Bilongwa 34:1-3.) Bankasampe bavule dyalelo badi na bupyasakane bwa muswelo umo onka mu mingilo ya Bulopwe.
11-13. Lelo i ñeni’ka yotwaboila ku bimfwa bya bankasampe ba dyalelo bengidila Yehova na bupyasakane?
11 Hannah wa mu Angeletele paadi na myaka 13 wafundile ludimi lwa Falanse ku masomo paaivwene amba kubabundwa kisumpi kya Falanse mu kibundi kya pabwipi na kwabo. Shandi waitabije kukamutwala ku kuno kupwila kwa Falanse. Hannah pano pakadi na myaka 18 i pania wa lonso usapula na bupyasakane mu Falanse. Mwene nobe ukokeja kwifunda ludimi lweni ne kukwasha bakwenu bayuke Yehova?
12 Rachel wasangele pa kutala video Poursuivez des objectifs qui honorent Dieu. Paadi wisambila pa milangwe yandi paanjile kwingidila Yehova mu mwaka wa 1995, unena’mba: “Nadi mwene amba pano bubinebine ke bwami.” Kupwa ubweja’ko amba: “Pa kupwa kutala ino drame, najingulula amba myaka mivule nadi nekidi’tu enka ku ngalwilo. Mfwaninwe kulwila bubinebine ne kwikankila’ko ne kulonga buninge bwa kutambila mu mwingilo ne kwifunda pa kasuku.” Pano Rachel i mumone amba kaingidilanga Yehova na bupyasakane buvule. Le i bika byamwenine’mo? Unena’mba: “Kipwano kyami na Yehova pano kibatyita. Milombelo yami ke ya mushike, kifundwa kyami nakyo kibapotoloka kadi kisangaja, ne nsekununi ya mu Bible nayo keinteñanga bininge. O mwanda mwine, pano ke nsangelanga mwingilo ne kuloelelwa pomona myanda ya Yehova moikankamikila bantu.”
13 Luke i nkasampe wakankamikilwe na drame ya mu video inena’mba: Les jeunes s’interrogent... Que vais-je faire de ma vie ? Pa kupwa kutala ano makayo, Luke usoneka amba: “Pano nemutononwe kubandaula dipya būmi bwami.” Witabija’mba: “Pa kala nadi na mutyima wa kukimbakimba bidi bupeta na kufunda masomo malampe ebiya kupwa ke nonda bitungo bya ku mushipiditu. Kumunwa na uno mutyima kekutamijangapo muntu ku mushipiditu, ino kumwipailanga panshi.” A batutu ne bakaka bankasampe, lelo mubulwe’po kwingidija byomwafundile ku masomo mwanda wa kutandabula mwingilo pamo na mwalongele Hannah? Kadi mubulwe’po kwiula būmi bwa Rachel na kulondalonda na bupyasakane bitungo bipeja Leza bulēme? Londai kimfwa kya Luke, na kwepuka byaka bidi bu makinga ku bankasampe bavule.
Tutejei Bidyumu na Bupyasakane
14. Le Yehova witabijanga butōtyi bwa muswelo’ka, ne mwanda waka i bikomo dyalelo?
14 Bantu ba Yehova bafwaninwe kwikala batōka pa kusaka butōtyi bwabo bwitabijibwe. Isaya udyumuna amba: “Talukai, talukai, tambai papo, kemukitengai kintu kya disubi, nansha kimo kine; tambaimo umbukata mwakyo [Babiloni]; mwikale batōka to-o, banwe musele bipungwa bya Yehova.” (Is. 52:11) Myaka mivule kumeso kwa Isaya kusoneka ino myanda, Mulopwe muyampe Asa wāingile na kininga mwingilo wa kufundula busekese mu Yuda. (Tanga 1 Balopwe 15:11-13.) Myaka tutwa pa kupita’po, mutumibwa Polo wālombola Tetusa amba Yesu waikele kwipāna aye mwine amba atōkeje balondi bandi “ke [badi] lupeto lwandi, lwa kupyasakena mu mīngilo milumbuluke.” (Tet. 2:14) Mu ntanda ya bubi ya dyalelo, ke bikomo—nakampata ku bankasampe—kwilama batōka mu mwikadilo. Kimfwa, bengidi bonso ba Leza, banuke ne batame bene, bafwaninwe kulwa mwanda wa kwilama ku kumunwa na bifwatulo bya bantu badi mutaka, shi ku bifwatulo bilamike ku mashinda, shi ku televijo, shi mu mafilime, ne kutabukidila ku Entelenete.
15. Le i bika biketukwasha tutamije mutyima wa kushikwa bibi?
15 Bupyasakane bwetu bwa kuteja bidyumu bya Leza bukokeja kwitukwasha twikale na mutyima wa kushikwa bibi. (Mit. 97:10; Loma 12:9) Tunenwe kushikwa bifwatulo bya bantu badi mutaka mwa “kunyemena lupusa lukokañana pamo bwa nzembwe,” na mwanenene Mwine Kidishitu umo. Muntu shi usaka kulala kyuma kya nzembwe (ema), ufwaninwe kwikala na bukomo butabuke bwa kukokañana bwa nzembwe. Ne kutala bantu badi mutaka nako kukokañananga bininge. Ino kwivwanija muswelo ona bino bifwatulo bantu kuketukwasha tutamije mutyima wa kwibishikwa. Tutu umo walongele bukomo bukatampe bwa kuleka kutala bifwatulo bya bantu badi mutaka pa Entelenete. Wayata kompyuta yandi weitūla pantu pamona bonso ba mu kisaka. Kutentekela’po, wāsumininwa kwitōkeja aye ne kupyasakena mu mingilo milumbuluke. Kadi walonga ne mwanda mukwabo wa mvubu. Watyiba mbila ya kutala’yo enka shi mukaji ne bana badi’po, mwanda wadi wiingidija mu kaji kandi.
Buya Bwa Mwikadilo Mulumbuluke
16, 17. Mwikadilo wetu muyampe ulengejanga bantu betumone namani? Leta kimfwa.
16 Bine, mu bukata bwa bansongwalume ne bansongwakaji bengidila Yehova mudi mushipiditu mulumbuluke ulengeja boba bebamona ke batendela! (Tanga 1 Petelo 2:12.) Mupempudi umo waile ku Betele ya Londoni washintyile mumweno waadi umona Batumoni ba Yehova pa kupwa kwingila difuku dituntulu mu kulongolola mashini a bitampilo. Mukajandi, wadi wifunda Bible na Batumoni ba Yehova, wamwene mwashintyile wandi mulume. Dibajinji kadipo usaka Batumoni kwiya ku yandi njibo. Ino pa kupwa kwingila uno mwingilo ku Betele wajokele na nsangaji mivule pa kumona mobaikadile nandi senene. Watendela amba i kutupu muntu wadi na muneneno mutyani. Bonso badi na kitūkijetyima, kadi mobadi yonka ndoe. Watulumukile bininge pa kumona bansongwalume ne bansongwakaji bengila na bupyasakane ino kwampikwa kufutwa, bajimija kyaba kyabo ne bukomo mwanda’tu wa kusambakanya myanda miyampe.
17 Mo monka, batutu ne bakaka nabo bengila twaji twa mwa kulelela bisaka byabo bengilanga mingilo yabo na mutyima umo. (Kol. 3:23, 24) Divule kino kibakwashanga balame twaji twabo, mwanda bene twaji batendelanga mwikadilo wabo ne kebasakepo kujimija bengidi ba uno muswelo.
18. Le tukekala namani ba “kupyasakena mu mīngilo milumbuluke”?
18 Kukulupila Yehova, kukōkela misoñanya yandi, ne kulama kifuko kyotupwidila’po i bintu bilombola amba tupyasakenanga njibo ya Yehova. Kadi tusaka kutambila ne pa mfulo mu mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana ba bwanga. Twikale banuke nansha bakulu, tukangulanga byabuyabuya bivule shi twielele’ko na kulama misoñanya ya butōki ya mu mutōtelo wetu. Ne kadi tukayukana nyeke bu bantu ba “kupyasakena mu mīngilo milumbuluke.”—Tet. 2:14.
[Kunshi kwa dyani]
^ Mobimwekela Asa wāfundwile mitenta ya butōtyi bwa bilezaleza ino kātalwilepo ya kokwa kwādi kutōtwa Yehova. Nansha kadi padi mitenta yāubakulwilwe ku mfulo kwa umbikalo wa Asa, ebiya yaiya kutalulwa na wandi mwana Yehoshafata.—1 Bal. 15:14; 2 Bil. 15:17.
Tamba mu bimfwa bya mu kitatyi kyāsonekelwe Bible ne bya dyalelo, i bika byowefunda pa
• muswelo wa kupyasakana mu kusapula ne kufundisha?
• muswelo ubwanya bankasampe kwikala ba “kupyasakena mu mīngilo milumbuluke”?
• muswelo wa kuleka bibidiji bya disubi?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 18]
Lelo wingidijanga Bible mu busapudi kitatyi ne kitatyi?
[Kifwatulo pa paje 20]
Kwifunda ludimi lukwabo ku masomo kukakukwasha utandabule mwingilo obe