Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Tuikale ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”

Tuikale ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”

Tuikale ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”

‘Yezu wakadifila bua bualu buetu, bua kutupikula ku malu mabi onso, ne bua kudilengejila bantu badi mua kuikala bende bine, bikale ne lukunukunu lua kuenza midimu mimpe.’​—TITO 2:14.

1. Ntshinyi tshidi tshienzeka ku ntempelo padi Yezu ufikaku mu dia 10 ngondo wa Nisana wa mu 33?

TUDI mu dia 10 ngondo wa Nisana mu 33, matuku makese kumpala kua tshibilu tshia Kupita kua Yehowa. Bisumbu bia bantu badi balue kutendelela ku ntempelo mu Yelushalema mbindile tshibilu atshi ne muoyo kulu kulu. Ntshinyi tshienzeka pafika Yezu? Bafundi ba Bible basatu aba: Matayo, Mâko ne Luka badi bajadika bonso ne: bua musangu muibidi Yezu udi wipata bantu badi bendela mushinga ku ntempelo. Udi utonkola mêsa a bashintudi ba makuta ne bibasa bia bapanyishi ba nkudimba. (Mat. 21:12; Mâko 11:15; Luka 19:45) Yezu udi wenza bualu ebu ne tshisumi tshia muomumue, anu muvuaye mubuenze kukadi bidimu bisatu.​—Yone 2:13-17.

2, 3. Ntshinyi tshidi tshileja ne: tshisumi tshia Yezu katshivua tshishikile anu ne kulengeja ntempelo?

2 Mukanda wa Matayo udi uleja ne: tshisumi tshia Yezu katshivua tshishikile anu pa kulengeja ntempelo to. Kadi wakatabeja kabidi bafofo ne kondopa balema bavua balua kudiye. (Mat. 21:14) Luka udi wakula bua midimu mikuabu ivua Yezu muenze wamba ne: “Wakadi ubayisha mu ntempelo ku dituku ku dituku.” (Luka 19:47; 20:1) Nunku tshisumi tshia Yezu tshivua tshimuenekela patoke mu mudimu wende wa kuyisha.

3 Mupostolo Paulo wakalua kufundila Tito umuambila ne: Yezu ‘wakadifila bua bualu buetu, bua kutupikula ku malu mabi onso, ne bua kudilengejila bantu badi mua kuikala bende bine, bikale ne lukunukunu lua kuenza midimu mimpe.’ (Tito 2:14) Mmalu kayi atudi mua kuenza lelu bua kuleja ne: tudi ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”? Mmushindu kayi udi bilejilu bia bakalenge bimpe ba mu Yuda mua kutukankamija?

Tshisumi tshia kuyisha ne kulongesha

4, 5. Leja muvua bakalenge banayi ba mu Yuda bikale ne tshisumi bua midimu mimpe.

4 Asa, Yehoshafata, Hezikiya ne Yoshiya bakenza mudimu munene bua kumbusha ditendelela dia mpingu mu Yuda. Asa ‘wakumusha bioshelu bia bantu ba bende ne bitendelelu biakadi pa mutu pa mikuna, wakabutula makunji, wakatapa mitshi ya Bashela.’ (2 Kul. 14:3) Tshisumi tshivua natshi Yehoshafata bua ntendelelu wa Yehowa tshiakamusaka bua ‘kumusha bitendelelu biakadi ku mutu kua mikuna ne Bashela bakadi mu Yuda.’​—2 Kul. 17:6; 19:3. *

5 Panyima pa tshibilu tshia Kupita kua Yehowa tshia matuku muanda mutekete tshivua Hezikiya muenzeje mu Yelushalema, ‘bena Isalele bonso bakadiku bakamuangalaka ku misoko yonso ya Yuda, bakashimbula makunji onso a bitendelelu bia mpingu, bakatapa mitshi ya Bashela, bakashimbula bioshelu bionso biakadi pa mikuna ya mu Yuda ne mu Benyamina ne ya mu Efelayime ne mu Manashe kabidi, too ne pakabishimbulabu bionso.’ (2 Kul. 31:1) Yoshiya wakalua mukalenge pavuaye ne bidimu muanda mukulu patupu. Bible udi wamba ne: ‘Mu tshidimu tshia muanda mukulu tshia bukalenge buende, pakatshidiye muana, yeye wakabanga kukeba Yehowa Nzambi wa Davidi nkambua wende; mu tshidimu tshia dikumi ne tshibidi yeye wakabanga kumusha bioshelu biakadi pa mutu pa mikuna ne mitshi ya Bashela, ne mpingu yakasongabu ne mpingu yakatulabu mu Yuda ne mu Yelushalema.’ (2 Kul. 34:3) Bulelela, bakalenge bonso banayi aba bavua ne tshisumi bua midimu mimpe.

6. Bua tshinyi tudi mua kufuanyikija mudimu wetu wa kuyisha ne uvua bakalenge ba lulamatu ba mu Yuda benze?

6 Bia muomumue lelu eu, tudi tuenza mudimu mukole wa kuambuluisha bantu bua balekele malongesha a bitendelelu bia dishima ne ditendelela dia mpingu. Kuyisha ku nzubu ne ku nzubu kudi kutuambuluisha bua kupetangana ne bantu ba mishindu yonso. (1 Tim. 2:4) Tshilejilu, nsongakaji mukuabu wa mu Asia udi uvuluka muvua mamuende utendelela mpingu mu nzubu wabu. Bu muvua nsongakaji au umona ne: mpingu yonso ayi kayivua mua kuikala ileja Nzambi mulelela, uvua usambila bua afike ku dimanya Nzambi mulelela. Dimue dituku Bantemu babidi bakalua kuabu ne kumuambuluishabu bua kumanya ne: Yehowa ke dîna disunguluke dia Nzambi mulelela. Wakumvua disanka dia bungi bua kumanya ne: ki mbimpe kutendelela mpingu. Mpindieu udi ne tshisumi tshia bungi mu diyisha ne mu diambuluisha bantu bakuabu bua kumanyabu Nzambi mulelela.​—Mus. 83:18; 115:4-8; 1 Yone 5:21.

7. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuidikija balongeshi bavua Yehoshafata mutume mu ditunga diende dijima?

7 Patudi tuyisha ku nzubu ne ku nzubu, tutuku tujikija tshitupa tshidibu batupeshe bua kuyisha anyi? Mu tshidimu tshisatu tshia bukalenge bua Yehoshafata, wakatuma banene ba mu bukalenge buende batanu ne bena Lewi tshitema ne bakuidi babidi bua kulongesha bantu mu ditunga dijima mikenji ya Yehowa. Bakalongesha bantu bimpe, bualu bantu ba mu bisamba bivua bibanyunguluke bakatuadija kutshina Yehowa. (Bala 2 Kulondolola 17:9, 10.) Tuetu tuya ku nzubu ya bantu mu mêba mashilangane ne matuku mashilangane, netupete mushindu wa kuyukila ne bantu ba bungi badi mu nzubu umue.

8. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kualabaja mudimu wetu wa kuyisha?

8 Basadidi ba Nzambi ba bungi lelu eu mbumbuke kuabu bua kuya kuambuluisha muaba udibu dijinga dinene ne Bantemu ba tshisumi. Udi pebe mua kuenza nanku anyi? Bamue ba kutudi badi kabayi mua kuya miaba mikuabu badi mua kukeba bua kuyisha bantu badi basombele muaba udibu kadi bakula muakulu mukuabu. Tshilejilu, Ron udi ne bidimu 81 wakalonga mua kuela bantu muoyo mu miakulu 32 bualu muaba udiye musombele udi bantu ba mu matunga a bungi. Matuku mashale aa, uvua mupetangane ne tatu mukuabu wa mu Afrike ne mukajende mu njila ne kubelaye muoyo mu muakulu wabu wa Yoruba. Bakebeja Ron ni ukavua muyaku mu Afrike. Pakambaye ne: tòo, bakamuebeja muvuaye mufike ku dimanya muakulu wabu. Bualu ebu buakamuambuluisha bua kubayisha bimpe. Bakangata bibejibeji ne kumuludikabu kuabu. Yeye kuambila bena mu tshisumbu tshia muaba au bua kuya kulongesha bantu abu Bible.

9. Bua tshinyi kubadila bantu Bible patudi tuyisha kudi ne mushinga? Fila tshilejilu.

9 Balongeshi bavua Yehoshafata mutume mu ditunga dijima bavua baye ne “mukanda wa mikenji ya Yehowa.” Tudi tuditatshisha petu bua kulongesha bantu ne Bible pa buloba bujima bualu yeye ke Dîyi dia Nzambi. Tudi tuleja mushinga udi nawu Bible mu mudimu wetu wa kuyisha patudi tumubadila bantu. Tshilejilu, mamu mukuabu wakambila muanetu mukuabu wa bakaji Linda ne: bayende uvua usama bikole ne bivua bikengela ikala umutangila. Wakadilakana wamba ne: “Tshiena mumanye tshindi muenzele Nzambi bua kulekelaye bualu bua mushindu eu bungenzekela to.” Ke Linda kumuambila ne: “Ndiku mua kukuambila bualu anyi?” Pashishe kumubadilaye mêyi adi mu Yakobo 1:13 ne kumuambilaye ne: “Makenga onso atudi tuetu ne balela betu tupeta ki mmanyoka a kudi Nzambi to.” Pakumvua mamu au nanku, wakela Linda mu tshitupa bua kumuela tuasakidila. Linda udi wamba ne: “Ngakamusamba ne mêyi a mu Bible. Misangu mikuabu, bantu kabatu banji kubala mvese itudi tubabadila to.” Diyukidilangana adi diakafikisha Linda ku dilongesha mamu au Bible.

Bansonga badi benza mudimu ne tshisumi

10. Yoshiya udi tshilejilu bua bansonga bena Kristo ku tshinyi?

10 Tuetu bapingane ku tshilejilu tshia Yoshiya, netumone ne: uvua mudifile bua ntendelelu mulelela patshivuaye muana ne uvua ne bidimu bu 20 pakadifilaye bua kumbusha ditendelela dia mpingu mu ditunga dijima. (Bala 2 Kulondolola 34:1-3.) Bansonga ba bungi lelu eu badi ne tshisumi tshia muomumue bua mudimu wa bukalenge.

11-13. Mmalu kayi atudi mua kulongela ku bilejilu bia bansonga badi benzela Yehowa mudimu ne tshisumi lelu?

11 Hannah udi musombele mu ditunga dia Angleterre uvua ne bidimu 13 ne uvua ulonga Mfualansa mu kalasa pakumvuaye ne: bavua benze kasumbu ka muakulu wa Mfualansa pabuipi ne musoko wabu. Tatuende wakitaba bua kuikala uya kumufila bua kubuela mu bisangilu abi. Mpindieu Hannah udi ne bidimu 18 ne udi mpanda-njila wa pa tshibidilu udi uyisha mu Mfualansa bikole. Udiku pebe mua kulonga muakulu mukuabu bua kuambuluisha bantu bua kumanya Yehowa anyi?

12 Rachel wakasanka bikole pakamonaye video wa Poursuivez des objectifs qui honorent Dieu. Udi wakula bua meji avuaye nawu pakatuadijaye kuenzela Yehowa mudimu mu 1995 wamba ne: “Mvua ngela meji ne: mvua ngenzela Yehowa mudimu muvuabi bikengela.” Pashishe udi wamba kabidi ne: “Kadi pandi mumone video eu, ndi mufike ku dimona ne: ndi muenze malu a pamutu pamutu munkatshi mua bidimu bia bungi. Ndi ne bua kuluangana bua bulelela ne kudienzeja bua kuyisha ne kulonga ne muoyo wanyi mujima.” Mpindieu Rachel mmumone ne: udi wenzela Yehowa mudimu ne tshisumi kupita kumpala. Mmupete tshinyi bua bualu ebu? Udi wamba ne: “Ndi mukoleshe malanda anyi ne Yehowa. Ndi nsambila ne muoyo mujima, ndilongela bikole malu adi angambuluisha ne mmona miyuki ya mu Bible bu malu malelela. Ke bualu kayi ndi musue kuyisha bikole ne ndi nsanka pandi mmona Dîyi dia Yehowa dikolesha bakuabu.”

13 Luka udi pende nsonga udibu bakankamije kudi video wa Les jeunes s’interrogent . . . Que vais-je faire de ma vie? Luka mumane kumona video eu wakafunda ne: “Wakansaka bua kukonkonona nsombelu wanyi. Ku kale, bantu bavua bansaka bua kuanji kulonga tulasa tubandile bua kupeta mudimu muimpe ne pashishe kulua kudifundila bipatshila mu mudimu wa Nzambi. Malu aa kaatu ambuluisha muntu bua kukolesha malanda ende ne Nzambi to, kadi adi aatekesha.” Nuenu bana betu bansongalume ne bansongakaji, kanuenaku mua kuangata malu anudi balonge mu tulasa bua kuvudija mudimu wenu bu muvua Hannah muenze anyi? Kanuenaku mua kuidikija tshilejilu tshia Rachel bua kuenza malu adi asankisha Nzambi ne tshisumi anyi? Londayi tshilejilu tshia Luka, ne nuepuke mateyi adi makuate bansonga ba bungi.

Tutumikile mibelu ne tshisumi

14. Yehowa utu witaba ntendelelu wa mushindu kayi? Bua tshinyi mbikole bua kushala bakezuke lelu eu?

14 Basadidi ba Yehowa badi ne bua kuikala bakezuke bua Yehowa kuitabaye ntendelelu wabu. Yeshaya wakamba ne: ‘Umukayi, umukayi, nulopoke mu muaba wawa, kanulengi tshintu tshidi tshibipe! Nulopoke munkatshi mua musoko au; nudilengeje, nuenu badi batuala malongo a Yehowa.’ (Yesh. 52:11) Bidimu bia bungi kumpala kua Yeshaya kufundaye mêyi aa, mukalenge muimpe Asa ukavua muenze mudimu munene wa kumbusha tshiendenda mu Yuda. (Bala 1 Bakelenge 15:11-13.) Bidimu bia bungi pashishe, mupostolo Paulo wakambila Tito ne: Yezu wakafila muoyo wende bua kulengeja bayidi bende ne kubavuija ‘bantu bende, bikale ne lukunukunu lua kuenza midimu mimpe.’ (Tito 2:14) Mu buloba ebu budi bantu kabayi ne bundu, ki mbipepele nangananga bua bansonga kulama bikadilu bimpe to. Tshilejilu, basadidi ba Nzambi bonso, bansonga ne bakulumpe badi ne bua kuluangana bua kubenga kudinyanga ne ditangila dia malu a bantu butaka adibu baleja mu bikandakanda, ku televizion, mu filme ne nangananga ku Internet.

15. Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kukina malu mabi?

15 Tshisumi bua kutumikila mibelu ya Nzambi tshidi mua kutusaka bua kukina malu mabi. (Mus. 97:10; Lomo 12:9) Anu bu muvua muena Kristo mukuabu muambe, tudi ne bua kukina ditangila dia malu a bantu butaka bua “bukole buawu kabutukoki kudiwu.” Tshilejilu, bua kutulakaja biamu bia nzembu bidi bilamakane, bidi bikengela kuikala ne bukole budi bupite bukole budi bubilamakaje abu. Bia muomumue, tudi ne bua kudienzeja bikole bua kubenga kutangila malu a bantu butaka. Kadi tuetu bamanye bubi budi ditangila dia malu aa mua kutuenzela, nebituambuluishe bua kuakina. Muanetu mukuabu wakadienzeja bikole bua kulekela tshilele tshia kuya miaba idibu baleja malu a bantu butaka ku Internet. Wakangata ordinatere wende, kumuteka muaba uvua bena mu dîku diende bonso mua kumona bintu bidiye wenzaku. Pa kumbusha bualu ebu, yeye muine wakadisuika bua kudikezula ne kuikala ne tshisumi bua midimu mimpe. Wakenza bualu bukuabu kabidi. Bu muvuaye ne bua kukeba malu ku Internet bikole bua mudimu wende wa bianza, wakangata dipangadika dia kukangula Internet anu padi mukajende popu.

Bienzedi bimpe bidi ne mushinga

16, 17. Ntshinyi tshidi bienzedi bietu bimpe mua kuenzela bantu badi batutangila? Fila tshilejilu.

16 Bansongalume ne bansongakaji badi benzela Yehowa mudimu badi ne lungenyi luimpe ludi lukemesha badi babamona. (Bala 1 Petelo 2:12.) Muntu mukuabu uvua muye kulongolola tshiamu tshitubu bapatula natshi mikanda ku Betele wa mu Londres wakashintulula mushindu uvuaye umona Bantemu ba Yehowa. Mukajende uvua ulonga Bible ne Ntemu mukuabu wakamona muvua bayende mushintuluke. Kumpala, bayende kavua musue bua Ntemu au ikale ulua kumbelu to. Kadi pakajikijaye mudimu uvuaye wenza ku Betele, wakalukila wenda utumbisha Bantemu bua malu mimpe avuabu bamuenzele. Wakamba ne: kakuvua muntu wakula mêyi mabi. Bantu bonso bavua ne lutulu ne bavua benza mudimu mu ditalala. Uvua mutambe kukema bua muvuaye mumone bana betu bansongakaji ne bansongalume benza mudimu ne tshisumi kabayi babafuta, bafila dîba diabu ne bukole buabu bua kumuangalaja lumu luimpe.

17 Bia muomumue, bana betu ba balume ne ba bakaji badi benza midimu yabu ya bianza bua kudisha mêku abu batu bena mudimu bimpe. (Kolos. 3:23, 24) Bualu ebu butu bubambuluisha bua kulama mudimu wabu, bualu bamfumu babu ba mudimu badi banyisha ngenzelu wabu wa mudimu ne ki mbasue kubajimija to.

18. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuikala ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”?

18 Tudi tuleja mutudi ne tshisumi bua nzubu wa Yehowa patudi tumueyemena, tutumikila mêyi ende ne tulama bimpe miaba itudi tudisangishila. Tudi kabidi tudifila bikole mu mudimu wa kuyisha Bukalenge bua Nzambi ne kuvuija bantu bayidi. Nansha tuetu bansonga anyi bakulumpe, tuetu tulonda malu adi Nzambi utuambila bua kumutendelela, netupete masanka a bungi. Netutungunuke ne kuikala bantu badi bamanyike bua “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe” lutudi nalu.​—Tito 2:14.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 4 Asa uvua mua kuikala mumbushe bioshelu bivua pa mutu pa mikuna bivuabu benze bua kutendelela nzambi ya dishima kadi ki mbivuabu benze bua kutendelela Yehowa to. Bidi mua kuikala kabidi ne: bantu bakibakulula bioshelu ebi mu bidimu bia ndekelu bia bukokeshi buende ne ke bivua muanende Yehoshafata mulue kumbusha.​—1 Bak. 15:14; 2 Kul. 15:17.

Ntshinyi tshiudi mulongele ku bilejilu bia mu Bible ne bia lelu bua

• mushindu wa kuikala ne tshisumi bua kuyisha ne kulongesha?

• mushindu udi bansonga bena Kristo mua kuikala ne “lukunukunu lua kuenza midimu mimpe”?

• mushindu wa kulekela bibidilu bibi?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 13]

Utuku ubadila bantu Bible bikole paudi uyisha anyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Kulonga muakulu mukuabu mu kalasa kudi mua kukuambuluisha bua kualabaja mudimu webe