Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

‘Imecanopapis allillata rurarna cawacoq’ marka

‘Imecanopapis allillata rurarna cawacoq’ marka

‘Imecanopapis allillata rurarna cawacoq’ marka

“[Jesusmi] wanorqan llapan mana alli rurenintsicpita libramänapaq, y juclaya shonquyoqtana paqwe ticratsimänantsicpaq; tsenopa pepa wamrancunana car imecanopapis allillata rurarna cawacunapaq.” (TITU 2:14.)

1. ¿Imatataq rurarqan Jesus 10 de nisán 33 watachö temploman yëkurirnin?

KËKANTSIK 10 de nisán 33 watachömi, ichik hunaqkunallanam pishin Pascua fiesta qallarinampaq, tsëmi Jerusalen templochoqa tukïläya negociokuna y nunakunapis huntana këkan. Jesus tsëman chärirnam rikärin atskaq nunakunata rantikaqta y rantikïkaqta. Tsënam piñashqa qarqaramun waqtaman, paloma rantikoqkunapa täkunankunatapis, y qellëta trocaqkunapa mësankunatapis limpu hitakacharkamun. Kë pasakonqankunaqa qellqarëkan Mateo, Marcos y Lucas Evangeliokunachömi (Mat. 21:12; Mar. 11:15; Luc. 19:45). Pero këqa manam huk kutillatsu pasakorqan. Puntatapis kënöllam rurarqan, tsëpitaqa kima watanam pasarishqa. Këchömi alleq claro rikantsik Teytampa kaqta kuyanqanqa hinallaraq shonqunchö këkanqanta (Juan 2:13-17).

2, 3. ¿Imakunata rurartaq Jesus rikätsikorqan Jehoväpa kaqpaq celoso kanqanta?

2 Kë 10 nisán hunaq 33 watachömi Jesus rikätsikorqan tukïnöpa Teytampa kaqpaq celoso kanqanta. Tantearinapaq, Mateom willamantsik, rantikoqkunata y ranteqkunata, qarqaramurnimpis, wiskukunata, y cojokunata kachakätsenqanta (Mat. 21:14). Y Lucasnam nimantsik hina tsë hunaq templochö yachatsikïkanqanta (Luc. 19:47; 20:1). Rikanqantsiknöpis, Jesusqa mana haqishpam y alläpa kuyëwanmi Teytampita yachatsikorqan.

3 Watakuna pasariptinnam apóstol Pablu Tïtuman cartakurnin Jesuspaq kënö nerqan: “Pemi wanorqan llapan mana alli rurenintsicpita libramänapaq, y juclaya shonquyoqtana paqwe ticratsimänantsicpaq; tsenopa pepa wamrancunana car imecanopapis allillata rurarna cawacunapaq” (Titu 2:14). ¿Imanötaq rikätsikushwan noqantsikpis ‘imecanopapis allillata rurarna cawaconqantsikta’? ¿Y imatataq yachakuntsik Judäpa fiel reyninkuna rurayanqampita?

Jehoväpita yachatsikurnin y willakurnin celoso kë

4, 5. ¿Imanötaq rikätsikuyarqan Asá, Jehosafat, Ezequías y Josías Jehoväpa adoracionnimpaq celoso kayanqanta?

4 Asá, Jehosafat, Ezequías y Josías reykunaqa Judäpita mana alli adoracionta y idolokunata chipyëpa ushakätsiyänampaqmi churapakäyarqan. Asäqa “ushakätserqanmi mana alli dioskunata adorayänan altarkunata, alto sitiokunata, sagrado columnakunata y postekunatapis” (2 Cró. 14:3). Jehová Diosta shonqumpita patsë adorarninmi Jehosafatqa ushakätserqan Judäpita “adorayänan alto sitiokunata, y sagrado columnakunata” (2 Cró. 17:6; 19:3). *

5 Rey Ezequiasqa hatun Pascuatam celebrarqan Jerusalenchö, y kë fiestaqa qanchis hunaqmi karqan, tsë pasariptinmi “tsëchö këkaq llapan israelïtakuna ëwayarqan Juda nacionpa llapan markankunaman y qallakïkuyarqan sagrado columnakunata y postekunatapis ushakätsir, alto sitiokunata y mana alli dioskunata adorayänan altarkunata huchutsir, llapan Judäpita, Benjaminpita, Efrainpita y Manasespitapis, chipyëpa ushakätsiyanqanyaq” (2 Cró. 31:1). Hina huknin alli ruraq reyqa karqan Josiasmi, pëqa gobernar qallarqan puwaq watayoq këkarllaran. Bibliam kënö nin: “Puwaq watana gobernëkarmi jövenllaraq këkarnin, qallarerqan abuelon Davidpa Diosninta ashirnin. Chunka ishkë watana gobernëkarnam Judäpita y Jerusalenpita ushakätsir qallëkorqan alto sitiokunata, sagrado postekunata, rurashqa imägenkunata, y moldewan rurashqa idolokunata” (2 Cró. 34:3). Rikanqantsiknöpis kë chuskun reykunaqa Jehoväpa adoracionnimpaq alläpa celösom kayarqan.

6. ¿Imachötaq igualan yachatsikoq ëwanqantsik Judächö alli reykuna rurayanqanwan?

6 Kanan tiempo noqantsikpis yanapëkantsikmi nunakunata yachatsirnin mana alli religionpa yachatsikïnimpita y mana alli adoracionpita yarqukuyänampaq. Tsë llapan nunakunata yanapanapaqqa wayin wayinmi yachatseq ëwantsik (1 Tim. 2:4). Këta rikärishun. Asiapita huk shipashmi yarpan mamänin atska imägenkunata katsenqanta y nöpanchö tukïta rurar qonqurikonqanta. Pero kë shipashqa yarpakacharmi neq, manachi kë llapan imägenkunaqa rasumpëpa kaq Diostsu, tsëmi Diosman mañakorqan reqitam munä nir. Huk hunaqmi wayinman chäyarqan ishkaq Testigokuna. Pëkunam yacharatsiyarqan rasumpëpa kaq Diospaqa Jehová shutin kanqanta y imägenkuna adorayänantaqa mana munanqanta. ¡Imëkam kushikorqan tsë shipash tsëta yachakurnin! Kananqa pëpis sinchikunmi Jehoväpita y ruramunampaq kaqpitam nuna mayinkunata yachatsirnin (Sal. 83:18; 115:4-8; 1 Juan 5:21).

7. ¿Imatataq yachakuntsik Jehosafat kachanqan nunakuna hinantin markapa ëwar yachatsikuyanqampita?

7 ¿Wayin wayin yachatsikoq ëwarnenqa, llapan wayikunamanku chëta tïrantsik? Rey Jehosafat kima watana gobernëkar ruranqanta rikärishun, Pëqa Judächö täraqkunata visitanampaqmi mandarqan pitsqa principekunata, isqon levitakunata, ishkë sacerdotekunata kë markakunachö täraq nunakunata Jehoväpa leyninta yachatsiyänampaq. Kënö yachatsikoq ëwayanqanqa alläpa allim karqan, llapan vecino markakunam Jehová Diosta mantsapakur wiyakur qallëkuyarqan (lei 2 Crónicas 17:9, 10). Noqantsikpis tukïläya hörachö y tukïläya hunaqkunachö yachatsikurnenqa tarishunmi wiyakoq nunakunata y wayinkunachö mëqanllawampis parlarishunmi.

8. ¿Imatataq rurashwan más nunakunata Bibliapita yachatsinapaq?

8 Kanan tiempo cristiänokunapis atskaqmi wayinkunata haqirirnin, Bibliapita más yachatsikoqta wanayanqan o ministiyanqan karu markakunapa ëwayashqa. ¿Manaku qampis tsënö rurankiman? Wakinqa tsë rurëta mana puëderpis, markanllachö huk idiömata parlaq nunakunata yanapayänampaqmi sinchikuyan. Tsëtam rurarqan Ron shutiyoq cristiano puwaq chunka huk (81) watayoq këkarnin. Markanchöqa tukïläya idioma parlaq nunakunam kan, tsëmi yachakorqan kima chunka ishkë (32) idiömakunachö saludakïta. Huk kutim cälleta ëwarëkar rikärerqa Africapita huk nuna warminwan purikaqta y këkunaqa yuruba nishqan idiömatam parlayaq, tsënam Ronqa saludarerqan yuruba idiömankunachö. Wiyarirnam tapuriyarqan, imëllaqa Africachö kashqankiku nishpa. Manam niriptinnam, musyëta munayarqan imanöpa tsë idiömata yachakonqanta, tsënam Ronqa tapukïninkunata contestashllapa Bibliapita yachatsir qallëkorqan. Y kë parëjaqa revistata chaskiriyarqanmi, y mëchö täräyanqantapis willayarqanmi, tsë direcciontanam Ronqa mandarerqan kë parëjakuna täräyanqan lädonmampa congregacionman visitayänampaq y Bibliapita yachatsiyänampaq.

9. ¿Imanirtaq alläpa preciso yachatsikoq ëwarnin Bibliapita leipunan? Willakarami huk pasakonqanwan.

9 Jehosafat hinantin markakunapa mandanqan yachatsikoqkunaqa, yachatsikuyarqan Jehoväpa leyninkuna qellqarëkaqkunapitam. Jehoväpa testïgonkunapis tsënöllam nunata yachatsirnenqa Bibliapita yachatsintsik. Kikin Bibliapita leitam tïrantsik, tsënöpam rikätsikuntsik Diospa Palabranta alläpa respetanqantsikta. Linda shutiyoq cristianam wayin wayin yachatsikoq ëwarnin tarerqan huk warmi alläpa ocupado këkaqta, tsëmi wiyëta munarqantsu nunan cämachö alläpa qeshyëkaqta atendinan kaptin. Kë warmim alläpa llakishqa kënö nerqan: “Imanirtaq Dios permiterqan kë pasakunanta, imata karpis mana allitachi rurarqö”. Tsënam Lindaqa Bibliachö qellqarëkaqta rikäratsita munarqan, permitiriptinnam Santiagu 1:13 nishqanta leiporqan, tsëpitanam kënö nirerqan: “Imëka hipakïkunapa noqantsik y kastantsikkuna pasanqantsikqa manam Diospa castïgontsu”. Tsëta wiyarirnam kë warmiqa alläpa kushikïwan waqukurkorqan o makallakurkorqan. Tsëpitanam Linda nimantsik: “Alläpam kushikü Bibliawan consolarenqäta. Yachatsikoq ëwarnenqa nunakuna mana reqiyanqan textokunatam leirapuntsik”. Tsënö Bibliawan parlapanqampitam, kë warmi Bibliapita yachakur qallëkorqan.

Imëkanöpapis y kushishqa Jehoväta sirveq jövenkuna

10. ¿Imanötaq Josías ruranqanta kanan tiempo jövenkuna qatiyan?

10 Rey Josiasqa wambrallaraq këkarmi Jehoväpa adoracionninta defendir qallëkorqan y ishkë chunka (20) watayoqllaraq këkarnam idolokunata limpu ushakätsir qallëkorqan (lei 2 Crónicas 34:1-3). Tiempontsikchöpis tsënöllam atskaq jövenkuna imëkanöpapis sinchikuyan Jehoväpita yachatsikurnin.

11-13. ¿Imatataq yachakushwan wakin jövenkuna alläpa celoso këninkunawan Jehoväpaq rurëkäyanqampita?

11 Inglaterrapita Hannah shutiyoq shipash chunka kima (13) watayoq këkarmi mäkurerqan täranqan markachö francés idioma parlaq huk grupo formakashqanta. Escuëlanchö francés idiömata estudiashqa karninmi teytanta nerqan tsë grupochö reunionman ëwëta munanqanta, tsënam teytanqa yanaqänampaq änerqan. Kananqa chunka puwaq (18) watayoqnam y alli yachatsikoq precursöram francés idiömachö. Joven, ¿qampis huk idiömata yachakunkimantsuraq más nunakunata Jehoväpita yachatsinëkipaq?

12 Rachel shutiyoq shipashqa bautizakorqan 1995 watachömi. Pëmi kënö willakun: “Bautizakurirnenqa huk cristiana rurananta llapanta rurëkanqätam mäkorqä. Pero tsëllaran rikärerqö Vayamos tras metas que honran a Dios nishqan vidëota, tsëchömi cuentata qokurerqä mastaraq Jehová Diospaq trabajëta puedenqäta, y ruranqäqa alläpa ichiklla kanqanta. Tsënöllaqa manachi kakömantsu karqan, shinchikunämi karqan rasumpa kaq yachatsikïta defendinäpaq, Bibliata estudianäpaq y Diospita yachatsikunäpaq”. ¿Imanötaq kananqa Rachel sientekun Jehoväpa kaqchö más celosa karnin? Kënömi nin: “Kananqa Jehoväpa lädonchömi más sientikü, y mañakïnïpis kananqa shonqüpita patsëmi. Kananqa Bibliapita masmi yachakü, y tsëqa alläpam kushitsiman y Bibliapita yachakonqäkunataqa pasëpa rasumpatam rikä. Kananqa masmi kushikö, nunakunata Bibliawan yanapar y kushikoqta rikar.”

13 Luke shutiyoq cristiänotanam Los jóvenes preguntan... ¿Qué haré con mi vida? Nishqan DVD alläpa animarqan, tsëmi kënö willakun: “Pasëpam yarpakachätsimarqan kawënïwan imata ruranäpaqpis. Wakinkunaqa niyämaq profesional kanëkipaqraq estudiari, tsënöpa qellëniki kapushunëkipaq, tsëpitanam Jehoväta más servinëkipaq yarpanki. Pero tsënö yarpëqa manam ni imapaqpis yanapashunkitsu Jehoväpa kaqchö más poqunëkipaq”. Joven, ¿qampis escuëlachö yachakonqëkiwan manatsuraq Hannah ruranqannö más yanapakunkiman Jehoväpita yachatsikurnin? ¿Manatsuraq Diospa shutinta honraq rurëkunata rurankiman Rachel ruranqannö? ¿O manatsuraq Luke ruranqannö rurëta puëdenkiman wakin jövenkuna ishkiyanqan peligrokunapita witikurnin?

Jehová nimanqantsikta alleq wiyakushun

14. ¿Imatataq rurashwan adoracionnintsikta Diosnintsik chaskimänapaq, y imanirtaq këqa fäciltsu?

14 Jehová Diospa markanqa limpiom imëpis këkänan Diospa favorninta chaskinampaq. Isaiasmi kënö willamantsik: “Witikuyë, witikuyë, tsëpita yarqukuyë ama ni ima rakchatapis yatayëtsu; pëpita [Babiloniapita] yarqukuyë, imëpis limpio këkäyë Jehoväpa utensilionkunata apaqkuna” (Isa. 52:11). Isaías kënö qellqanampaq atska watakuna pishikaptinmi, rey Asá qallakïkorqan hinantin Judäpita mana alli rurëkunata y rakcha rurëkunata ushakätsirnin (lei 1 Reyes 15:11-13). Atska pachak watakuna pasariptinnam apóstol Pablu Tituta nerqan Jesusqa discïpulonkunarëkur wanonqanta, “tsenopa pepa wamrancunana car imecanopapis allillata rurarna” kawakuyänampaq (Titu 2:14). Kananqa alläpa mana alli tiempochömi tärantsik, y fäcil-llam ishkirishwan imëka rakcha rurëkunamampis, y jövenkunanäqa más rasllam ishkiriyanman. Tsëmi llapantsik Jehoväta sirveq kaqqa wambrapis mayorpis sinchikunantsik, warmipis ollqupis qalapacho mana allita rurëkaqkunata mana rikaränapaq, televisionchö, cinechö ni internetchö.

15. ¿Imatataq rurashwan mana alli rurëkunata chikinapaq?

15 Jehová nimanqantsikta shonqupita patsë wiyakurnenqa, pasëpam chikishun mana alli rurëkunata (Sal. 97:10; Rom. 12:9). Huk cristiano nenqannöpis, “warmipis ollqupis qalapacho mana allita rurëkaqta rikaräkïqa tsë rurëllamanmi yarparätsikun”. Tsëpita yarqukunapaqqa pasëpam melanänantsik tsë mana alli rurëkunata. Ishkë iman laqanakuptenqa atska kallpataran wanantsik o ministintsik rakinapaq. Tsënöllam hina warmipis ollqupis mana allita rurëkaqta [pornografía] rikëta munëpita witikunapaqqa atska valortaraq wanantsik. Tsëta pasëpa melanänapaqqa yanapamäshun pasëpa mana alliman apakonqanta musyëmi. Huk cristiänom internetchö warmipis ollqupis qalapacho mana allita rurëkaqta rikaräkoq, tsëpita rakikänampaqqa atska valortaran wanarqan. Tsëpaqqa puntata deciderqan kë mana alli rurëkunapita limpio këta y Diosnintsikpa kaqchö celoso këtam. Hinamampis deciderqan computadöran llapan familiam rikänan sitiochö churaränampaqmi. Pero manam tsëllatatsu rurarqan. Negocionrëkurmi internetchöraq trabajanan karqan, tsëmi mana alliman yapë mana ishkinampaqqa internetchö trabajanqan hora warmin yanaqänampaq deciderqan.

Alli portakïqa alläpa valoryoqmi

16, 17. ¿Imanötaq wakin nunakuna rikäyan alli portakïnintsikta? Willakarami huk ejemplowan.

16 Joven cristiänokunapa alli portakïninkunataqa nunakuna rasllam rikäriyan (lei 1 Pedru 2:12). Huk nunam testïgokunata hukläyapana rikarqan Londres marka Betelchö librokunata, revistakunata rurayänan mäquinakunata altsaq ëwanqampita patsa. Tsëtaqa Bibliapita yachakïkaq warminmi mäkurerqan. Manaraq Betelta trabajaq ëwarnenqa wayinman testïgokuna visitananta manam munarqantsu, pero tsë trabäjopita kutiramorqa pasëpa allim parlarqan testïgokunapaq shumaq tratayashqa kaptin. Warmintam willarqan lluta parlakïkunata mana wiyanqanta, llapampis alli pacienciayoq kayanqanta, y tsëchö trabajëqa alläpa yachanëpaq kanqanta. Pero masqa gustëkorqan llapan jövenkuna pägota mana chaskikarpis kushishqa trabajayanqanta rikarmi.

17 Hinamampis alläpa kushikïpaq y alläpa shumaqmi Betelchö mana këkaq wawqikunapis y panikunapis familiankunata manteniyänampaq trabajayanqan (Col. 3:23, 24). Alli trabajaq kayanqampitam reqishqa kayan, y patronninkunapis alläpam kuyayan y volorayan, tsënöpam pëkunaqa imëpis trabäjoyoqlla këkäyan.

18. ¿Imakunachötaq rikätsikushwan Jehoväpa kaqchö celoso kanqantsikta?

18 Rikanqantsiknömi tukïnöpa Jehoväpa wayimpaq celoso kanqantsiktaqa rikätsikïta puëdentsik: Diosman markäkur o yärakur, yachatsimanqantsikta wiyakur, y Diosta adoranqantsik wayikunata cuidar. Hinamampis mana haqishpam Diosnintsikpita yachatsikoq yarqunantsik. Y wambra o yashqa karnimpis Diosta adoranqantsikchö y kawakïnintsikchöpis limpiom kanantsik. Tsënöpam atska bendicionta chaskishun, y ‘allillata rurarna cawacuq’ Diospa markan kanqantsikta musyëkäyanqalla (Titu 2:14).

[Päginapa ura kuchunchö willakï]

^ par. 4 Itsa Asäqa mana alli dioskunata adorayänan alto sitiokunata ushakätserqan, pero haqirerqan Jehoväta adorayänan alto sitiokunataqa. O itsa tsë adorayänan alto sitiokunataqa yapë nunakuna shäritsir qallëkuyarqan gobernar ushanqan tiempochö, tsëchi tsurin Jehosafatqa tsë mana alli dioskunata adorayänan alto sitiokunataqa yapë ushakätserqan (1 Rey. 15:14; 2 Cró. 15:17).

¿Unë kaq y kanan kaq fiel nunakuna rurayanqanta rikar imanötaq contestankiman kë tapukïkunata?

• ¿Imanötaq Jehoväpita yachatsikoq ëwanqantsikchö celoso kashwan?

• ¿Imanötaq huk Joven “imecanopapis allillata rurarna cawacunapaq” sinchikunman?

• ¿Imanötaq mana alli rurëkunapita librakashwan?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[21 kaq päginachö dibüju]

¿Diospita willakoq ëwarnin Bibliapitaku imëpis leipuntsik?

[23 kaq päginachö dibüju]

Escuëlachö huk idiömata yachakuyanqanwan jövenkuna itsa más nunakunata Diospita yachatsita puedeyanman