“Allin kaqkunata tukuy sonqo” ruwaq llaqta

“[Jesusmi] ñoqanchisrayku wañuyman entregaykukurqan tukuy mana allin ruwaykunamanta kacharichinawanchispaq, hinaspa huchamanta ch’uyanchasqan kaspa llaqtan kananchispaq, allin kaqkunata tukuy sonqo ruwananchispaq.” (TITO 2:14.)

1. ¿Imatan Jesús templopi ruwaran 33 wata 10 p’unchay nisanpi?

KINSA chunka kinsayoq wata 10 p’unchay nisán killan kashan. Pisillañan kashan Pascua fiesta ruwakunanpaq, chayraykun yupaychana wasipi hunt’a runakuna kashanku. Jesustaq chayaspa askha runakunata rikun rantishaqta vendeshaqta ima. Chaymi payqa phiñakuspa llapanta hawaman qarqomun, qolqe cambiaqkunaq mesankunatapas, paloma vendeqkunaq tiyanankunatapas tikrarqarin. Chaymantan willashan Mateo, Marcos, Lucas Evangeliokuna (Mat. 21:12; Mar. 11:15; Luc. 19:45). Ichaqa manan chay kutillapiraqchu chayqa sucederan. Kinsa wata ñawpaqtapas ñan Jesusqa chayta ruwasqaña. Rikusqanchis hina, Jesús tukuy sonqowan Diosta yupaychasqanqa manan chhikallantapas pisiyaranchu (Juan 2:13-17).

2, 3. ¿Imakunapin Jesús rikuchiran tukuy sonqowan Diosta yupaychasqanta?

² Chay p’unchaypiqa manan chayta ruwaspallachu Jesusqa rikuchiran tukuy sonqowan Diosta servisqanta. Mateoq nisqanman hina, qolqe cambiaqkunata qarqomusqanmantapas  ñawsakunata, such’ukunata, wist’ukunata iman qhaliyachiran (Mat. 21:14). Lucastaq willan chay p’unchay yupaychana wasipi yachachishasqanmanta (Luc. 19:47; 20:1). Arí, Jesusqa tukuy sonqowanmi Diospaq llank’aran.

³ Qhepa watakunamanmi apóstol Pablo Titoman qelqasqan cartapi niran: “[Criston] ñoqanchisrayku wañuyman entregaykukurqan tukuy mana allin ruwaykunamanta kacharichinawanchispaq, hinaspa huchamanta ch’uyanchasqan kaspa llaqtan kananchispaq, allin kaqkunata tukuy sonqo ruwananchispaq”, nispa (Tito 2:14). ¿Imaynatan sapankanchis rikuchisunman “allin kaqkunata tukuy sonqo” ruwasqanchista? ¿Imatan yachasunman Judá suyupi sonqomanta Diosta serviq tawa reykunamanta?

Tukuy sonqo predicasun yachachisunpas

4, 5. ¿Imaynatan Asá, Jehosafat, Ezequías, Josías reykuna rikuchiranku tukuy sonqo Diosta servisqankuta?

⁴ Asá, Jehosafat, Ezequías, Josías reykunaqa Dios sonqo runakunawan kuskan Judá suyupi wak dioskuna yupaychayta chinkachiranku. Asá reymi wikch’uran “wak dioskuna yupaychana altarkunata, moqo patakunapi yupaychana cheqaskunata, hinallataq yupaychana saywa rumikunata p’akirqan, Asera diosaq rikch’aynintapas thunirqan” (2 Cró. 14:3). Jehosafatpas tukuy sonqo Diosta servisqanraykun “Judá suyumanta orqokunapi yupaychana cheqaskunata ch’usaqyachirqan, Asera diosaq rikch’ayninkunatapas wikch’urqan” (2 Cró. 17:6; 19:3). *

⁵ Rey Ezequiasmi hatun Pascua fiestata Jerusalén llaqtapi ruwachiran, qanchis p’unchaypi tukuqtintaq “fiestapi kaq llapan Israel runakuna Judá suyuq llaqtankunata puririrqanku, hinaspa yupaychana saywa rumikunata p’akirqanku, Asera diosaq rikch’ayninkunatapas thunirqanku. Hinallataq Judapi, Benjaminpi, Efrainpi, Manasespiwan kashaq llapan wak’a dios yupaychana cheqaskunata altarkunatapas” (2 Cró. 31:1). Rey Josiasqa pusaq watallayoqmi kamachiyta qallariran. Chay qhepaman ruwasqanmantan Biblian nin: “Josiasqa pusaqkaq watapi kamachikushaspa, warmallaraq kashaspanmi ñawpa taytan Davidpa Diosnin Señorman sonqollikuyta qallarirqan. Hinaspan chunka iskayniyoqkaq watapi kamachikushaspa Judá suyuta Jerusalén llaqtata ch’uyanchayta qallarirqan, chaymi wikch’urqan Asera diosaq rikch’ayninkunata, wak’a dios yupaychana cheqaskunata, thupasqa rikch’aykunata, unuyachisqa rikch’aykunata ima”, nispa (2 Cró. 34:3). Qhawasqanchis hina, kay tawa reykunaqa rawrashaq sonqowanmi Diosta yupaycharanku.

6. Judapi tawa reykuna hina, ¿imatan kay tiempopi Diosta serviqkunapas ruwashanchis?

⁶ Kunanpas Diosta serviqkunaqa chay reykuna hinan llank’anchis runakunata pantasqa yachachikuymanta ídolo yupaychaymanta ima kacharichinanchispaq. Chaytaqa ruwanchis wasin wasinta predicaspan chhaynapin llapa runakunaman chayanchis (1 Tim. 2:4). Huk sipasmanta yachasun. Kay sipasqa Asia ladomantan, mamitansi askha imagenkunata hap’isqa, hinaspa paypa ñawpanpi yupaychasqa. Sipasmi ichaqa piensaran chay imagenkuna mana Diospa rantinchu kasqanta, chayraykun Diosmanta mañakuran payta reqsinanpaq. Huk p’unchaymi iskay hermanakuna wasinta chayasqaku. Paykunan yachachiranku cheqaq Diospa sutin Jehová kasqanta, imagenkuna hap’iy mana allin kasqantapas. Chaykunata yachaspan, ¡anchata kusikuran! Kunanqa paypas tukuy sonqomantan predicashan, chhaynapin runakunata yanapashan Diosmanta cheqaqta yachanankupaq (Sal. 83:18, NM; 115:4-8; 1 Juan 5:21).

7. ¿Imatan yachanchis Judá suyuntinman Jehosafatpa kachasqan yachachiqkunamanta?

⁷ Wasin wasinta predicaspa, ¿kallpachakunchischu llapa wasikunaman chayananchispaq? Jehosafat kinsakaq watapi kamachishaspan pisqa principekunata, isqon Leví runakunata, iskay  sacerdotekunata ima kacharan “Judá suyupi llapan llaqtakuna[man]” Diospa kamachikuy siminta yachachimunankupaq. Chay ruwasqankuqa allinmi karan, chayraykun Judá suyuq muyuriyninpi kaq nacionkunaqa Diosta manchakuranku (leeychis 2 Crónicas 17:9, 10). Sichus predicasqanchis territoriota mana kaq horallapichu nitaq kaq p’unchaykunallapichu predicasun chayqa, askha runakunatan wasinkupi tarisun.

8. ¿Imatan ruwasunman aswan askha runakunaman predicananchispaq?

⁸ Kay tiempopiqa askha iñiqmasinchiskunan wasinkuta saqespa maypichus predicaqkuna aswanta necesitakusqanman rinku. Qanpas ¿ruwawaqchu chayta? Huk ladokunaman mana riyta atiqkunaqa kallpachakunkun llaqtankupi huk rimayta parlaq runakunaman predicanankupaq. Chaytan 81 watanpi kashaq Ron iñiqmasinchis ruwaran. Llaqtanpin askha nacionmanta runakuna tiyasqaku, chaymi payqa 32 rimaykunapi napayukuyta yachasqa. Huk kutinmi callepi África ladomanta casado warmi qharita yoruba rimayninkupi napayukusqa. Uyarispankutaq tapusqaku: “¿Hayk’aqllapas Africapi kamurankichu?” nispa. Manan niqtintaq yachayta munaranku imaynata parlasqanku rimayta yachasqanta, hinan Ronqa paykunaman predicaran. Chay matrimonioqa revistakunata chaskikuspankun direccionninkuta iñiqmasinchisman qosqaku, paytaq rimasqanku rimaypi huñukuq congregacionman chayta apachisqa, chhaynapi Bibliata estudianankupaq.

9. ¿Imaraykun importante predicashaspa Bibliata leey? Ejemplota willay

⁹ Jehosafatpa kachasqan yachachiqkunaqa ‘Diospa kamachikuy simin’ qelqawanmi runakunaman yachachiqku. Pachantinpi Jehová Diospa testigonkunaqa Bibliawanmi runakunaman yachachinchis. Kallpachakunchismi kikin Bibliamantapuni leenanchispaq, chhaynapi Bibliaq nisqanta rikunankupaq. Linda sutiyoq iñiqmasinchismi wasin wasinta predicashaspa huk señorata tarisqa, paymi nisqa: “Manan kunanqa uyariykimanchu, qosaymi onqosqa tarikun, umanpin huk vena phataran chaytan atiendenay. Manan yachanichu ¡imaraykuchá Dios munaran khayna llakipi tarikunaykuta!, imapipunichá pantarani”, nispa. Chaymi Lindaqa señorata nisqa huk textota leepunanpaq, Santiago 1:13 textota leespataq nisqa: “Kay tiempopi ñak’arisqanchisqa manan Diospa castigonchu”, nispa. Chayta uyarispan señoraqa anchata iñiqmasinchista agradecekusqa. Lindan nin: “Anchatan kusikuni Bibliawan kallpachasqaymanta. Predicashaspaqa leepusunmanmi runakunaman mana reqsisqanku textokunata”, nispa. Chayraykun señoraqa Biblia estudiayta qallarisqa.

Wayna sipaskuna tukuy sonqo kusisqa servinku

10. ¿Imaraykun Josías allin ejemplo cristiano wayna sipaskunapaq?

¹⁰ Rey Josiasqa warmallaraq kashaspan tukuy sonqo Diosta yupaycharan, 20 watanpi kashaspataq Judá suyumanta mana valeq dioskunata chinkachinankupaq kamachiran (leeychis 2 Crónicas 34:1-3). Kunanpas chhaynallataqmi, askha wayna sipaskunan tukuy sonqo Diosta servishanku.

11-13. ¿Imatan yachasunman tukuy sonqo Diosta serviq wayna sipaskunamanta?

 ¹¹ Inglaterra nacionmanta Hannan, 13 watanpi kashaspa yachasqa tiyasqan llaqta qayllallapi francés rimaymanta huk t’aqa qallarishasqanta. Paymi escuelapi francés rimayta yachashasqa, hinaspan taytanta nisqa chay huñunakuykunaman riy munasqanta, taytantaq paywan kuska risqa. Kunanqa 18 watayoqñan, precursora kaspa francés rimaq runakunata yanapashan. Wayna sipas, ¿yachawaqchu huk rimayta aswan askha runakunaman Diosmanta yachachinaykipaq?

¹² Rachel sipasmi 1995 watapi bautizakuran. Paymi willakun: “Bautizakusqay qhepamanmi yuyaykurani allin cristiana hina Diosta servishanaypaq. Ichaqa, Vayamos tras metas que honran a Dios nisqa videopi dramata qhawaspaymi cuentata qokurani unayña mana anchatachu Dios serviypi kallpachakushasqayta. Chaymantapachan decidikurani Dios serviypi aswanta kallpachakunaypaq, hinallataq Biblia estudiaypi predicacionpipas”, nispa. ¿Imaynan Rachel sientekun tukuy sonqomanta Jehová Diospaq llank’aspa? Pay kikinmi nin: “Astawanmi Diosman achhuykuni, sonqonman chayaqtan mañakunipas. Aswan allintan estudiaspay t’aqwirini, chhaynapin cheqaqpaq Bibliapi willakuykunata qhawarini. Predicaspaypas kusikuytan tarini, astawanqa Diospa Simin Qelqa runakunata consolasqanta rikuspay”, nispa.

¹³ Luke iñiqmasinchistan anchata kallpacharan Los jóvenes preguntan... ¿Qué haré con mi vida? nisqa DVD. Qhawasqan qhepamanmi kayta qelqaran: “Chaymi yanapawaran imatapunichus munasqaypi yuyaykunaypaq. Wakinmi niwaqku qolqeyoq, llank’anayoq kanaypaq universidadpiraq estudianayta, Dios serviyniypitaq chaymantaña kallpachakunayta. Chhayna piensaymi ichaqa mana yanapawanchischu espiritualpi wiñananchispaq”, nispa. Wayna sipas, ¿escuelapi yachasqaykiwan yanapawaqchu Hanna hina aswan askha runakunata Diospa gobiernonmanta yachachispa? ¿Kallpachakuwaqchu Rachel hina Diospaq astawan llank’anaykipaq? ¿Qatikuwaqchu Lukeq ejemplonta, ahinapi askha wayna sipaskunaq tarikusqanku sasachakuykunamanta ayqenaykipaq?

Diospa kamachikuyninkunata kasukusun

14. ¿Imatan ruwananchis yupaychayninchista Dios chaskinanpaq, imaraykun chay ruway sasa?

¹⁴ Diospa llaqtanqa ch’uyan kanan paypa allin qhawarisqan kananpaq. Profeta Isaiasmi niran: “¡Lloqsiychis, lloqsiychis Babiloniamanta! ¡Ama qhellitapas llamiychischu! Señor Diospa kaqninkunata apaqkuna, Babiloniamanta lloqsiychis, hinaspa ch’uyanchakuychis”, nispa (Isa. 52:11). Isaías chay simikunata manaraq qelqashaqtinmi ñawpa tiempopiraq rey Asá Judá suyumanta qhelli ruwaykunata chinkachiran (leeychis 1 Reyes 15:11-13). Qhepa watakunamantaq, apóstol Pablo Titoman niran qatikuqninkunata ch’uyanchananpaq kikin Jesús wañuyman entregakusqanmanta, chhaynapi “ch’uyanchasqan kaspa llaqtan kananchispaq, allin kaqkunata tukuy sonqo ruwananchispaq” ima (Tito 2:14). Kay tiempopiqa qhelli huchapi puriq runakuna ukhupin kawsanchis, chayraykun sasa Diospa munayninman hina ch’uya kawsay, astawanqa wayna sipaskunapaq. Chayraykun Diosta serviqkunaqa llapanchis wayna sipaskuna, kuraqkuna anchata kallpachakunanchis qhelli kaqkunawan mana qhellichakunanchispaq, chaykunan rikukunman propagandakunapi, televisionpi, cinepi, astawanqa Internetpi.

15. ¿Imatan ruwasunman mana allinkaqta cheqnikunapaq?

 ¹⁵ Diospa kamachikuyninta kasukusun chayqa, cheqnikusunmi mana allin kaqta (Sal. 97:10; Rom. 12:9). Huk hermanoq nisqan hina, qhelli huchaqa (pornografiaqa) “atiyniyoqmi, imán hinan aysawasunman”. Chaymanta librakunapaqqa tukuy kallpawanmi chayta cheqnikuna. K’askanasqa imanta t’aqanapaqqa t’aqaqmi aswan kallpayoq kanan. Chhaynallataqmi pornografía nisqawanpas, atiyninwan mana aysachikunapaqqa anchatan kallpachakuna. Chayta qhawayqa askha sasachakuytan apamuwasunman, chayta entiendeymi yanapawasun millakunanchispaq. Huk hermanon Internetpi pornografiata qhawasqa, chayta saqenanpaqqa anchatan kallpachakunan karan. Ñawpaqtaqa decidikuran ch’uyata kawsananpaqmi tukuy sonqowan Diosta servinanpaqwan. Chaymantapas computadorantan churaran familianpa rikunan cheqaspi. Manan chayllatachu ruwaran, llank’ananpaq Internetta utilizanan kaqtinqa esposan ladonpi kallaqtinmi kichaq.

Allinta comportakuyqa valorniyoqmi

16, 17. ¿Imaynatan huk runakunata yanapanman imayna comportakusqanchis? Willay ejemplota.

¹⁶ Runakunaqa qhawashankun cristiano wayna sipaskunaq ima ruwasqankuta imayna comportakusqankutapas (leeychis 1 Pedro 2:12). Huk wiraqochan Londres llaqtapi kaq Betel wasita risqa imprenta maquinata allichaq, chaymantapachan Testigokunamanta imayna yuyaykusqanta cambiapusqa. Chaytan repararan Bibliata estudiashaq esposan. Manaraq Betelta rishaqtinqa manan munaranchu Testigokuna wasinman rinankuta, chaymanta kutimuspan ichaqa allinta paykunamanta rimaran sumaq tratasqa kasqanrayku. Esposanmanmi willaran mana ima qhelli simi rimaytapas uyarisqanta, llapallanku sumaqta kusisqa llank’asqankumanta ima. Astawanraqqa admirakusqa askha wayna sipaskuna mana pagota chaskispalla allin willakuykuna aparikunanpaq kusisqa tukuy kallpankuwan llank’asqankuta rikuspan.

¹⁷ Familiankupaq llank’aq iñiqmasinchiskunapas chhaynatan llank’anku, chay ruwasqankuqa ancha allinmi (Col. 3:23, 24). Allin llank’aq kasqankuraykun kay iñiqmasinchiskunataqa jefenku anchata valoranku manan kachariytapas munankuchu, chayraykun paykunapaqqa kashallan llank’anaqa.

18. ¿Imaynatan rikuchisunman “allin kaqkunata tukuy sonqo” ruwaq llaqta kasqanchista?

¹⁸ Rikusqanchis hina, tukuy sonqowan Diosta yupaychasqanchistaqa rikuchisunman Diospi confiaspa, kamachikuyninkunata kasukuspa, huñukunanchis Wasikunata cuidaspa iman. Hinallataq sonqomanta allin willakuykunata predicaspa runakunaman yachachispapas. Wayna sipasña kuraqña kanchis chaypas, kallpachakunanchismi ch’uyata kawsananchispaq Dioswan allinpi kananchispaqwan. Chayta ruwasun chayqa, askha bendicionkunatan chaskisun “allin kaqkunata tukuy sonqo” ruwaq llaqta hinataq reqsisqa kasun (Tito 2:14).

[Uranpi willakuy]

Ñawpa tiempopi kay tiempopipas sonqomanta Diosta serviqkuna hina . . .

• . . . ¿imaynatan tukuy sonqowan predicasunman yachachisunmanpas?

• . . . ¿imakunata ruwaspan wayna sipaskuna “allin kaqkunata tukuy sonqo” ruwankuman?

• . . . ¿imatan ruwasunman mana allinkaqmanta karunchakunapaq?

[Tapuykuna]

[13 paginapi foto]

¿Leenchispunichu Bibliata predicaspa?

[15 paginapi foto]

Escuelapi huk rimayta yachaq wayna sipaskunaqa aswan askha runakunamanmi allin willakuykunata predicankuman