‘Hisekelani Mintirho Leyinene’!

“[Yesu u tinyiketerile] hikwalaho ka hina leswaku a hi kutsula eka ku kala nawu kun’wana ni kun’wana ni ku tibasisela vanhu lava nga va yena, lava hisekelaka mintirho leyinene.”—TITO 2:14.

1. Xana ku humelele yini etempeleni loko Yesu a fika hi Nisani 10, 33 C.E.?

I NISANI 10, 33 C.E., ku sele masiku ma nga ri mangani leswaku ku tlangeriwa Paseka. Mintshungu ya vagandzeri leyi nga le tempeleni eYerusalema yi wu langutele hi mahlo-ngati nkhuvo lowu. Xana ku ta humelela yini loko Yesu a fika? Vatsari vanharhu va Tievhangeli ku nga Matewu, Marka na Luka hinkwavo va swi vule ra vumbirhi leswaku Yesu u hlongole vanhu lava xavisaka ni lava xavaka etempeleni. U wisetele matafula ya vacincisi va mali ni switshamo swa lava xavisaka matuva. (Mat. 21:12; Mar. 11:15; Luka 19:45) Ndlela leyi Yesu a a hiseka ha yona a yi cincanga ni le ndzhaku ka malembe manharhu.—Yoh. 2:13-17.

2, 3. Xana hi swi tivisa ku yini leswaku Yesu a a nga hisekeli ku basisa tempele ntsena?

² Rungula ra Matewu ri kombisa leswaku ku hiseka ka Yesu eka xiendlakalo xexo a ku nga ri ku basisa tempele ntsena. A a tlhela a hanyisa lava feke mahlo ni lava lamaleke lava teke eka yena kwalaho. (Mat. 21:14) Rungula ra Luka ri vulavula hi mintirho yin’wana leyi Yesu a yi endleke. “Siku ni siku [Yesu] a a ya etempeleni a ya dyondzisa.”  (Luka 19:47; 20:1) Hikwalaho ku hiseka ka Yesu ku vonake ngopfu entirhweni wakwe wo chumayela erivaleni.

³ Endzhakunyana, muapostola Pawulo u tsalele Tito ivi a hlamusela leswaku Yesu “[u tinyiketerile] hikwalaho ka hina leswaku a hi kutsula eka ku kala nawu kun’wana ni kun’wana ni ku tibasisela vanhu lava nga va yena, lava hisekelaka mintirho leyinene.” (Tito 2:14) Xana hi nga ‘hisekela mintirho leyinene’ hi tindlela tihi namuntlha? Naswona xana swikombiso swa tihosi letinene ta le Yuda swi nga hi khutaza njhani?

Ku Hisekela Ku Chumayela Ni Ku Dyondzisa

4, 5. Xana tihosi ta mune ta le Yuda ti kombise ku hisekela mintirho leyinene hi tindlela tihi?

⁴ Asa, Yehoxafati, Hezekiya na Yosiya hinkwavo ka vona va hlele matsima eYuda yo susa swifaniso swa hava. Asa “[u suse] tialitari timbe ni tindhawu leti tlakukeke, a hahlula tinsika to kwetsima ni ku tsema timhandzi to kwetsima.” (2 Tikr. 14:3) Hi ku susumetiwa hi ku hisekela vugandzeri bya Yehovha, Yehoxafati “[u suse] tindhawu leti tlakukeke ni timhandzi to kwetsima eYuda.”—2 Tikr. 17:6; 19:3. *

⁵ Endzhaku ka nkhuvo wa ximfumo wa Paseka lowu tekeke masiku ya nkombo lowu Hezekiya a wu lunghiseleleke eYerusalema, “Vaisrayele hinkwavo lava va kumiweke kwalaho va hum[e] va ya emitini ya Yuda, va hahlula tinsika to kwetsima, va tsema timhandzi to kwetsima, va hirimuxa tindhawu leti tlakukeke ni tialitari etikweni ra Yuda hinkwaro na Benjamini na Efrayimi na Manase kukondza va heta.” (2 Tikr. 31:1) Yosiya u ve hosi loko a ri ni malembe ya nhungu. Matsalwa ma ri: “Hi lembe ra vunhungu ra ku fuma kakwe, loko a ha ri mufana, [u sungule] ku lava Xikwembu xa Davhida tata wakwe; hi lembe ra vu-12 [u sungule] ku basisa Yuda na Yerusalema hi ku susa tindhawu leti tlakukeke ni timhandzi to kwetsima ni swifaniso leswi vatliweke ni swifaniso leswi endliweke hi ku n’okisiwa.” (2 Tikr. 34:3) Hikwalaho, tihosi toleto hinkwato ta mune a ti hisekela mintirho leyinene.

6. Ha yini ntirho wa hina wu nga fanisiwaka ni matsima ya tihosi to tshembeka ta le Yuda?

⁶ Hilaha ku fanaka namuntlha hi tinyiketele eka tsima ro pfuna vanhu leswaku va tshika tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa ku katsa ni ku tirhisa swifaniso swa hava. Ntirho wa hina wo chumayela hi yindlu ni yindlu wu endla leswaku hi hlangana ni vanhu va mixaka hinkwayo. (1 Tim. 2:4) Xinhwanyetana xin’wana xa le Asia xi tsundzuka ndlela leyi mana wa xona a a yi endla ha yona mihivahivana yakwe emahlweni ka swifaniso swo hlaya ekaya ra vona. Xinhwanyetana xexo a xi tshamela ku khongela leswaku xi tiva leswaku Xikwembu xa ntiyiso hi xihi hikwalaho ka leswi a xi anakanya leswaku a hi swifaniso hinkwaswo swi yimelaka Xikwembu xa ntiyiso. Loko xi pfulela vanhu lava gongondzeke enyangweni wa yindlu ya ka vona, xi kume leswaku i Timbhoni timbirhi leti a ti lunghekele ku xi pfuna leswaku xi tiva vito ro hlawuleka ra Xikwembu xa ntiyiso, ku nga Yehovha. Naswona xi tsake ngopfu ku dyondza ntiyiso malunghana ni swifaniso swa hava! Sweswi xi kombisa ku hiseka ka xona hi ku chumayela ensin’wini na hi ku pfuna vanhu van’wana leswaku va tiva Yehovha ni ku rhandza kakwe.—Ps. 83:18; 115:4-8; 1 Yoh. 5:21.

7. Xana hi nga endla yini leswaku hi tekelela vadyondzisi lava fambeke emitini enkarhini wa Yehoxafati?

⁷ Loko hi endla ntirho wa yindlu ni yindlu, xana hi yi hlanganisa hinkwayo nsimu leyi hi averiweke yona? Lexi tsakisaka, hi lembe ra vunharhu ra ku fuma ka yena, Yehoxafati u rhume tihosana ta ntlhanu, Valevhi va kaye ni vaprista vambirhi. U va lerise leswaku va famba emitini hinkwayo va dyondzisa vanhu milawu ya Yehovha. Tsima ra vona ri pfune swinene lerova vanhu va le matikweni lama va rhendzeleke va sungule ku chava Yehovha. (Hlaya 2 Tikronika 17:9, 10.) Loko hi endzela vanhu emakaya ya vona hi minkarhi ni masiku yo hambana-hambana, hi nga kota ku vulavula ni swirho swo hambana-hambana emitini.

8. Xana hi nga wu antswisa njhani ntirho wa hina wo chumayela?

⁸ Malandza yo tala ya Xikwembu ya manguva lawa ma sukele makaya ya wona hi ku tirhandzela leswaku ma ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu  xa Timbhoni leti hisekaka. Xana na wena u nga endla tano? Van’wana va hina lava hi nga taka hi nga swi koti ku ya kun’wana, hi nga ringeta ku chumayela vanhu lava tshamaka endhawini ya ka hina, kambe lava vulavulaka ririmi rimbe. Ron loyi a nga ni malembe ya 81, u dyondze ku xeweta hi tindzimi ta 32, hikwalaho ka leswi a a hlangana ni vanhu va tinxaka to hambana-hambana endhawini leyi a a chumayela eka yona. Wa ha ku hlangana ni mpatswa wun’wana wa laha Afrika exitarateni ivi a wu xeweta hi ririmi ra wona, ra Xiyoruba. Wu vutise Ron loko a tshame a ta laha Afrika. Loko a vule leswaku a nga si tshama a ta, wu vutise leswaku u ri tive njhani ririmi ra wona. Sweswo swi endle leswaku a sungula ku wu chumayela. Wu amukele timagazini tin’wana naswona wu n’wi nyike adirese ya wona wu ntshunxekile, leyi a yi nyikeke vandlha ra laha wu tshamaka kona leswaku wu dyondzeriwa Bibele.

9. Ha yini swi ri swa nkoka ku hlaya Bibele loko hi ri ensin’wini? Nyika xikombiso.

⁹ Vadyondzisi lava fambeke etikweni hinkwaro lava lerisiweke hi Yehoxafati a va ri ni “buku ya milawu ya Yehovha.” Emisaveni hinkwayo, hi tikarhatela ku dyondzisa vanhu swi huma eBibeleni, hikuva i Rito ra Xikwembu. Hi endla matshalatshala lamakulu leswaku hi komba van’wana marito lama tsariweke hi ku kongoma eBibeleni loko hi ri ensin’wini. N’wini un’wana wa muti u byele Linda loyi a nga Mbhoni leswaku nuna wa yena u hlaseriwe hi vuvabyi byo oma swirho naswona u lava ku khathaleriwa. N’wini wa muti u titshandzile a ku: “A ndzi swi tivi leswaku ndzi endle yini lerova Xikwembu xi pfumelela leswaku leswi swi humelela eka mina.” Linda u hlamule a ku: “Xana ndzi nga ku tiyisekisa hi mhaka yin’wana?” Hiloko a n’wi hlayela marito lama tsariweke ebukwini ya Yakobo 1:13, a tlhela a ku: “Maxangu hinkwawo lama hi welaka, hina ni vanhu lava hi va rhandzaka a hi nxupulo lowu humaka eka Xikwembu.” Endzhaku ko twa sweswo n’wini wa muti u angarhe Linda. Linda u ri: “Ndzi kote ku chavelela munhu hi ku tirhisa Bibele. Minkarhi yin’wana tindzimana leti hi ti hlayaka eBibeleni hi leti va nga si tshamaka va titwa.” Bulo rero ri endle leswaku wansati yoloye a va ni dyondzo ya Bibele ya le kaya ya nkarhi na nkarhi.

Vantshwa Lava Tirhaka Hi Ku Hiseka

10. Xana Yosiya u vekele vantshwa lava nga Vakreste xikombiso lexinene hi ndlela yihi namuntlha?

¹⁰ Loko hi tlhela hi languta xikombiso xa Yosiya, hi xiya leswaku tanihi muntshwa u hisekele vugandzeri bya ntiyiso naswona a a ri ni kwalomu ka malembe ya 20 loko a sungula tsima ro lwisana ni vugandzeri bya swikwembu swa hava. (Hlaya 2 Tikronika 34:1-3.) Vantshwa va ntsandza-vahlayi namuntlha va kombisa ku hiseka entirhweni wa vona wa Mfumo hi ndlela leyi fanaka.

11-13. Hi tihi tidyondzo leti hi nga ti kumaka eka vantshwa va manguva lawa lava tirhelaka Yehovha hi ku hiseka?

¹¹ Hannah la tshamaka eNghilandhi, a a ri ni malembe ya 13 naswona a a dyondza Xifurwa exikolweni loko a twa leswaku ku sunguriwe ntlawa wa Xifurwa ekusuhi ni doroba leri a a tshama eka rona. Tata wa yena u pfumerile ku famba na yena loko a ya eminhlanganweni ya kwalaho. Sweswi Hannah u ni malembe ya 18 naswona i phayona ra nkarhi hinkwawo leri chumayelaka hi ku hiseka hi Xifurwa. Xana na wena u nga dyondza ririmi rimbe leswaku  u pfuna vanhu van’wana leswaku va dyondza hi Yehovha?

¹² Rachel u swi tsakerile swinene ku hlalela vhidiyo leyi nge Pursue Goals That Honor God. Loko a hlamusela ndlela leyi a ehleketa ha yona loko a sungula ku tirhela Yehovha hi 1995, u ri: “A ndzi anakanya leswaku ndzi endle ntiyiso wu va wa mina.” Kutani u engetela a ku: “Endzhaku ko hlalela vhidiyo yoleyo, ndzi xiye leswaku a ndzi nga dzikanga ndzi twelela entiyisweni ku ringana malembe yo tala. Ndzi fanele ndzi lwela ntiyiso naswona ndzi anakanyisisa swinene ni ku endla matshalatshala lamakulu eka ntirho ni le ka dyondzo ya mina n’wini.” Sweswi Rachel wa swi vona leswaku u tirhela Yehovha hi ku hiseka lokukulu. Xana hi byihi vuyelo lebyi a byi kumeke? U ri: “Vuxaka bya mina na Yehovha byi kurile. Sweswi swikhongelo swa mina swi na xikongomelo, dyondzo ya mina yi ya yi dzika naswona ya vuyerisa swinene naswona ndzi ya ndzi ma twisisa swinene marungula ya le Bibeleni. Hikwalaho ka sweswo, ndza wu tsakela swinene ntirho wa nsimu naswona ndza eneriseka loko ndzi vona marito ya Yehovha ma chavelela van’wana.”

¹³ Luke i muntshwa loyi a khutaziweke hi vhidiyo yin’wana leyi nge, Young People Ask—What Will I Do With My Life? Endzhaku ko hlalela vhidiyo leyi, Luke u tsale a ku: “Ndzi titwa ndzi susumeteleka ku anakanyisisa hi leswi ndzi swi endlaka hi vutomi bya mina.” U ri: “Enkarhini lowu hundzeke, a ndzi ri ni ntshikilelo wo lava mali yo tala hi ku va ndzi lava ku va ni dyondzo leyi tlakukeke ivi endzhaku ka sweswo ndzi endla mintirho leyi fambisanaka ni Vukreste. Ntshikilelo wo tano a wu nge ku pfuni leswaku u aka vuxaka lebyinene na Yehovha; ematshan’weni ya sweswo wu ku heta matimba.” N’wina vantshwa, ha yini mi nga tikambisisi ku vona loko mi nga tirhisa leswi mi swi dyondzeke exikolweni leswaku mi antswisa vutirheli bya n’wina hilaha Hannah a endleke hakona? Naswona ha yini mi nga tekeleli xikombiso lexinene xa Rachel hi ku va mi hisekela ku fikelela tipakani ta ku dzunisa Xikwembu? Tekelelani xikombiso xa Luke, hi ku va mi papalata makhombo lama phaseke vantshwa vo tala.

Ku Hisekela Ku Yingisa Switsundzuxo

14. Xana Yehovha u amukela vugandzeri bya muxaka muni naswona ha yini swi tika ku byi hlakulela namuntlha?

¹⁴ Vanhu va Yehovha va fanele va basa loko va lava leswaku vugandzeri bya vona byi amukeleka eka yena. Esaya wa tsundzuxa a ku: “Sukani, sukani, humani kona, mi nga khumbi nchumu lexi nga basangiki; humani exikarhi ka yena [Babilona], tshamani mi basile, n’wina lava rhwalaka swibya swa Yehovha.” (Esa. 52:11) Eka malembe yo tala lama hundzeke loko Esaya a nga si tsala marito lawa, hi ku hiseka Hosi Asa lonene u lunghiselele tsima ro herisa mahanyelo yo biha eYuda. (Hlaya 1 Tihosi 15:11-13.) Endzhaku ka malembe-xidzana yo tala, muapostola Pawulo u byele Tito leswaku Yesu u tinyiketele ku basisa valandzeri va yena leswaku a va endla “vanhu lava nga va yena, lava hisekelaka mintirho leyinene.” (Tito 2:14) Namuntlha, swa tika swinene ku tshama hi basile emahanyelweni leswi hi hanyaka exikarhi ka vanhu lava nga ni mahanyelo yo biha, ngopfu-ngopfu eka vantshwa. Hi xikombiso, malandza ya Xikwembu hinkwawo, vantshwa ni vanhu lavakulu, ma fanele ma lwela ku papalata ku thyakisiwa hi swifaniso swo navetisa rimbewu leswi namarhetiweke eka tibodo, leswi kombisiwaka eka ti-TV, eka tifilimi naswona ngopfu-ngopfu eka Internet.

15. I yini lexi nga hi pfunaka ku venga swilo swo biha?

¹⁵ Loko hi hisekela ku yingisa switsundzuxo swa Xikwembu swi nga hi pfuna leswaku hi venga swilo swo biha. (Ps. 97:10; Rhom. 12:9) Hi fanele hi venga swifaniso swo navetisa rimbewu leswaku hi kota ku hlula “matimba ya swona,” hilaha Mukreste un’wana a hlamuseleke hakona. Leswaku munhu a tshova nsimbi yo karhi yi va swipetlu-petlu  u fanele a va ni matimba lamakulu lama tlulaka lama hlanganiseke tinsimbi teto. Hilaha ku fanaka, swi lava matimba leswaku munhu a hlula ntlhamu wa ku phasiwa hi swifaniso swo navetisa rimbewu. Kambe loko hi twisisa ndlela leyi swifaniso swo navetisa rimbewu swi nga hi onhaka ha yona swi ta hi pfuna leswaku hi swi venga. Makwerhu un’wana u endle matshalatshala lamakulu leswaku a tshika mukhuva wo pfula ti-Web site leti nga ni swifaniso swo navetisa rimbewu eka Internet. U rhurhise khompyuta yakwe laha a yi ri kona a yi veka laha xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu xi n’wi vonaka loko a ri karhi a yi tirhisa. Ku engetela kwalaho, u endle xiboho xo tiyimisela ku tibasisa kutani a hisekela ku endla mintirho leyinene. U tlhele a teka goza rin’wana. Leswi a a boheka ku tirhisa Internet eka ntirho wakwe, a a tiyimisele ku yi tirhisa ntsena loko nsati wakwe a ri na yena.

Lexi Endlaka Swi Va Swa Risima Ku Va Ni Mahanyelo Lamanene

16, 17. Xana mahanyelo ya hina lamanene ma nga va khumba njhani lava hi vonaka? Nyika xikombiso.

¹⁶ Kunene vantshwa lava tirhelaka Yehovha va kombisa mahanyelo lamanene naswona sweswo swi hlamarisa vanhu lava va va vonaka! (Hlaya 1 Petro 2:12.) Munhu un’wana loyi a endzeleke Bethele ya le London u cince ndlela leyi a a ti teka ha yona Timbhoni ta Yehovha endzhaku ko va a hete siku hinkwaro a ri karhi a lunghisa muchini wo gandlisa kwalaho. Nsati wa yena, loyi a a dyondza Bibele ni Mbhoni yin’wana ya le ndhawini ya ka vona, u xiye leswaku nuna wakwe u cincile. Eku sunguleni, nuna loyi a a nga lavi leswaku Timbhoni ti ta ekaya ra yena. Kambe loko a vuya eku lunghiseni ka muchini eBethele, u ti bumabumele ngopfu Timbhoni hikwalaho ka ndlela leyi ti n’wi khomeke ha yona. U vule leswaku a nga kona munhu loyi a kariheke kumbe ku phyandlasa nhlambha. Vanhu hinkwavo a va lehisa mbilu naswona a ku ri ni ku rhula. Lexi n’wi tsakiseke ngopfu hileswi vantshwa a va tirha hi ku hiseka naswona va nga langutelanga ku hola, va nyikela hi nkarhi wa vona na hi matimba ya vona leswaku va pfuneta eku twariseni ka mahungu lamanene.

¹⁷ Hilaha ku fanaka, vamakwerhu lava tirhaka mintirho ya ku tihanyisa leswaku va khathalela mindyangu ya vona, i vatirhi lavanene. (Kol. 3:23, 24) Hakanyingi sweswo swi endla leswaku vathori va vona va xixima ndlela leyi va tikhomaka ha yona emintirhweni naswona a va swi lavi ku lahlekeriwa hi vona.

18. Xana hi nga “hisekelaka mintirho leyinene” hi ndlela yihi?

¹⁸ Tindlela tin’wana leti hi kombisaka ha tona leswaku hi hisekela yindlu ya Yehovha, i ku va hi tshemba Yehovha, hi yingisa swileriso swa yena ni ku khathalela tindhawu leti hi khomelaka eka tona minhlangano ya hina. Ku engetela kwalaho, hi lava ku tirha hi matimba hilaha hi nga kotaka hakona entirhweni wo chumayela hi Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa. Ku nga khathariseki leswaku hi vantshwa kumbe se hi kurile, loko hi tikarhatela ku va ni mahanyelo lamanene lama fambisanaka ni vugandzeri bya hina, hi ta kuma mikateko yo tala. Naswona hi ta ya emahlweni hi tiveka tanihi vanhu lava “hisekelaka mintirho leyinene.”—Tito 2:14.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Xana u dyondze yini eka swikombiso swa vanhu va le Bibeleni ni swa vanhu va manguva lawa malunghana ni

• ndlela leyi u nga kombisaka ku hiseka ka wena ha yona hi ku chumayela ni ku dyondzisa?

• ndlela leyi vantshwa lava nga Vakreste va nga “hisekelaka mintirho leyinene” ha yona?

• ndlela leyi u nga papalataka mikhuva leyi onhaka ha yona?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Xana nkarhi ni nkarhi wa yi tirhisa Bibele loko u ri ensin’weni?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Ku dyondza ku vulavula ririmi rimbe loko wa ha ri exikolweni swi nga ku pfuna leswaku u antswisa vutirheli bya wena