Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Kalama wa Binebine ne Kitango Kyendeji Kyandi

Kalama wa Binebine ne Kitango Kyendeji Kyandi

Kalama wa Binebine ne Kitango Kyendeji Kyandi

“Lelo aye kalama wa bine, udi na ñeni i ani le? ukalupulwa kudi Mfumwandi ke kalama wa kipango kyandi wa kwabanya bidibwa mwendela kitungo ne mafuku monka.”—LUKA 12:42.

1, 2. Lelo i kipangujo’ka kya kamweno kyāipangwile Yesu paāletele kiyukeno kya myanda mivule ya mafuku a ku mfulo?

 YESU, kitatyi kyaāletele kiyukeno kya myanda mivule ya mafuku a mfulo, wānene amba: “Lelo yewa umpika wa binebine, udi na manwa i ani? ukapebwa kipango kudi mfumwandi amba: Undamine, ulēlamo ne babidibwa pa kitungo kya mwaka po kitungilwe.” Kupwa Yesu wānena’mba uno umpika ukapalwa pangala pa kikōkeji kyandi kya kulama kwaalamine lupeto lonso lwa Mfumwandi lwaapelwe kulama.—Mat. 24:45-47.

2 Yesu, makweji mavule pa kupita’po, wāipangwile kipangujo kya muswelo umo onka. (Tanga Luka 12:42-44.) Wāityile uno umpika bu “kalama” ne kutela “kipango” bu “[bengidi ba mu] kipango.” Kalama i mwingidi wa mu njibo, nansha yewa utala bengidi bakwabo. Inoko, kalama nandi i mwingidi yenka. Lelo uno umpika, nansha kalama, wa kwabila “babidibwa pa kitungo kya mwaka po kitungilwe” i ani? Batwe bonso tufwaninwe kuyuka kino kingidilwa kingidijibwa mwanda wa kwabanya bidibwa bya ku mushipiditu.

3. (a) Bashintuludi ba Bipwilo bya Kine Kidishitu bashintululanga namani binenwa bya Yesu mwanda wa “umpika”? (b) Lelo “kalama” nansha “umpika” i ani, ne “[bengidi ba mu] kipango” nansha ba mu “kipango” i bāni?

3 Bashintuludi ba mu bipwilo bya Kine Kidishitu banenanga pavule amba bino binenwa bya Yesu bisambila pa boba badi na bitenta mu bipwilo bya boba betela bu Bene Kidishitu. Inoko Yesu, mwine “Mfumwandi” utelelwe mu kino kyelekejo, kānenenepo amba i bapika bavulevule ba bipwilo pala pala bya Kine Kidishitu. Inoko, wāmutelele patōkelela bu “kalama,” nansha “umpika” umo, wa kutūlwa pa lupeto lwandi lonso. O mwanda, monka mushintulwilanga dino dipepala pavule pene, uno kalama i kyelekejo kya “kaluombe katyetye” ka bana ba bwanga bashingwe māni bonso mu kikonge, nansha kibumbo kyonso. Mungya binenwa bya Evanjile ya Luka, i bano bantu bādi banenena’po Yesu. (Luka 12:32) “[Bengidi ba mu] kipango” nansha’mba “kipango,” i kino kibumbo kimo kyonka, kwikitela namino i kulombola na kukoma mwingilo wabo obengila umo ne umo. Kipangujo kikatampe i kino, Lelo muntu ne muntu wa mu kabumbo ka umpika wingilanga pa bula mu kwabanya bidibwa bya ku mushipiditu mu kitatyi kitungwe? Potwendelela na kubandaula binena Bisonekwa, tusa kutana kilondololwa.

Mwingidi wa Yehova mu Myaka ya Kala

4. Lelo Yehova wāityile muzo wa Isalela wa kala namani, ne i kika kyotufwaninwe kuyuka pa bitala uno muzo?

4 Yehova wāityile bantu bandi, muzo wa Isalela wa kala, bonso mu kikonge bu mwingidi. “E mwanenena Yehova namino amba: Banwe [bavule] mwi bami batumoni, ne mwingidi wami [umo] o natonga.” (Is. 43:10) Bantu bonso ba uno muzo bādi babadilwa mu kabumbo ka uno mwingidi. Inoko, tufwaninwe kuyuka amba enka bapidishitu kete pamo ne Bene Levi bampikwa kwikala bapidishitu bo bādi na kiselwa kya kufundija muzo.—2 Bil. 35:3; Mal. 2:7.

5. Mungya Yesu, i kushinta’ka kukatampe kwadi kufwaninwe kulongeka?

5 Lelo muzo wa Isalela ye umpika wisambile’po Yesu? Mhm, ke ayepo. Mwanda Yesu wānene Bayuda ba mu andi mafuku amba: “Bulopwe bwa Leza bukemunyongolwa bukapebwa ku muzo bantu bakupana bipa byabo.” (Mat. 21:43) I kimweke patōka amba kwadi kufwaninwe kwikala kushinta kampanda. Yehova wadi wa kwingidija muzo mupya. Inoko, pa bitala bufundiji bwa ku mushipiditu, mwingilo wa umpika wa mu kyelekejo kya Yesu ufwaninwe kulonda kimfwa kya “mwingidi” wa Leza wa mu Isalela wa kala.

Umpika wa Binebine wamweka

6. Lelo i muzo’ka mupya wāikele’ko tamba difuku dya Pentekosa ya mu 33 K.K., ne i bāni babadilwa’mo?

6 Mu muzo mupya, wa “Bene Isalela ba Leza,” mubadilwa ne Bene Isalela ba ku mushipiditu. (Ngat. 6:16; Loma 2:28, 29; 9:6) Uno muzo wāshilwile kwikala’ko pa kupungululwa kwa mushipiditu wa Leza mu mwaka wa 33 K.K. Tamba penepa, Bene Kidishitu bashingwe māni bonso babadilwa mu uno muzo wingila pano bu kabumbo ka umpika ka bashingwe māni na Mfumwabo, Yesu Kidishitu. Bonso ba mu uno muzo i bapebwe kiselwa kya kusapula myanda miyampe ne kulonga bana ba bwanga. (Mat. 28:19, 20) Ino, lelo umo ne umo wa mu kano kabumbo upānanga bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kitungwe? Tutalei mulondolwela Bisonekwa pa uno mwanda.

7. Dibajinji, i mwingilo’ka mukatampe wāpelwe batumibwa, ne wātandabukile namani mwenda mafuku?

7 Pātongele Yesu batumibwa 12, mwingilo mukatampe wāebapele i wa kusapula myanda miyampe ku bantu. (Tanga Mako 3:13-15.) Uno mwingilo i mukwatañane na kishima kya Kingidiki apostolos, kitamba ku kyubwa kishintulula bu “mukendi.” Inoko, kitatyi pa kupita, ne padi penda pashimata kipwilo kya Bwine Kidishitu, mwingilo wa batumibwa wāikala ke wa “bukulumpe.”—Bil. 1:20-26.

8, 9. (a) Lelo i mwingilo’ka mukatampe wāimanine’po batumibwa 12? (b) Le i bāni bakwabo bābwejibwe biselwa’ka bikwabo byādi bitabijibwa na kitango kyendeji?

8 Lelo i mwingilo’ka mukatampe wāimanine’po batumibwa 12? Kilondololwa kitanwa mu myanda yālondele difuku dya Pentekosa. Miuningo pa kushilula pa mwanda wa bidibwa bya kupa bakaji ba bafu, batumibwa 12 bābungile pamo bana ba bwanga kebanena’mba: “Kekyendelemopo’mba, bātwe tuleke uno mwanda wa Leza tutéko mityima ku īno mīngilo ya pa mesa.” (Tanga Bilongwa 6:1-6.) Penepo batumibwa bātonga bana-balume babwenye bisakibwa bemanine “īno mīngilo” mwanda wa kunena’mba batumibwa nabo bemanine mwingilo wa “kufundija kwa myanda.” Yehova wāesele ino mpangiko, bemwena “mwanda wa Leza wenda ukula. Ino kibumbo kya bāna-babwanga nakyo kyenda kivula pakatampe pene mu Yelusalema.” (Bil. 6:7) Nanshi mwingilo mukatampe wa kupāna bidibwa bya ku mushipiditu wāshele wingilwa na batumibwa.—Bil. 2:42.

9 Mwenda mafuku, bakwabo nabo bāpebwa bino biselwa bilēma. Polo ne Banabasa, pa kuludikwa na mushipiditu sandu, bātuminwe mu mwingilo wa bu mishonele ku kipwilo kya Antyioka. Nabo bāikele ke batumibwa, nansha byokebādipo mu batumibwa 12 babajinji. (Bil. 13:1-3; 14:14; Ngat. 1:19) Kutongwa kwabo kwāitabijibwe na kitango kyendeji kya mu Yelusalema. (Ngat. 2:7-10) Kitatyi kityetye pa kupita’po, Polo nandi wādi kaabanya bidibwa bya ku mushipiditu. Wāsoneka mukanda wandi umbajinji wa ku bukomo bwa mushipiditu.

10. Le mu myaka katwa kabajinji, i Bene Kidishitu bashingwe māni bonso bādi na mwingilo wa kuteakanya bidibwa bya ku mushipiditu? Shintulula.

10 Ino lelo Bene Kidishitu bashingwe māni bonso badi na kiselwa kya kuludika mwingilo wa busapudi ne kuteakanya bidibwa bya ku mushipiditu? Mhm, ke amopo. Mutumibwa Polo unena’mba: “Lelo bonso’bo i batumibwa’ni? Lelo bonso’bo i bapolofeto’ni? Padi bonso’bo i bonka bafundiji’ni? Lelo bonso baloñanga bikatampe bīne bya bukomo’ni?” (1 Kod. 12:29) Nansha Bene Kidishitu babutulwe ku mushipiditu bonso byobādi bengila mwingilo wa busapudi, inoko i enka kibalwa kityetye kete—kya bana-balume mwanda kete—bāingidijibwe kulemba mikanda 27 ya Bisonekwa bya Bwine Kidishitu bya Kingidiki.

Umpika wa Binebine mu Ano Mafuku

11. Lelo “lupeto” lupelwe umpika kulama i bika?

11 Binenwa bya Yesu bilembelwe mu Mateo 24:45 bilombola patōka amba kwadi kufwaninwe kwendelela kwikala kabumbo ka umpika wa binebine udi na manwa pano pa ntanda mu kitatyi kya ku mfulo. Kusokwelwa 12:17 wibatela bu boba “basheleshelepo” ba lukunwa lwa Mwana-Mukaji. Abo bonso mu kikonge, badi na kiselwa kya kulama lupeto lwa Kidishitu pano pa ntanda. Luno “lupeto” lupelwe kalama wa bine kulama i tumweno twa Bulopwe twa Mfumwandi tudi pano panshi, kubadila’mo babikalwa ba buno Bulopwe pano panshi, mobo ne bintu bingidijibwa mwanda wa kusapula myanda miyampe.

12, 13. I muswelo’ka uyukanga Mwine Kidishitu amba watambula lwito lwa mūlu?

12 Lelo Mwine Kidishitu ukokeja kuyuka namani shi udi na lukulupilo lwa kwenda mūlu ne kubadilwa mu basheleshele’ko ba mu Bene Isalela wa ku mushipiditu? Kilondololwa kitanwa mu binenwa bya Polo ku boba bobādi nabo lukulupilo lumo lwa kwenda mūlu bya amba: “Bonso, mo bavudile, bakukunkujibwa na Mushipiditu wa Leza bo bāna ba Leza bēne. Ke-mwi-bantu kemwatambwile Mushipiditu wa bupika bwa moyomoyo, ehe, nanshi mwatambwile Mushipiditu wa bumwana po twita’mba; [Abba]! Tata! Aye Mwine Mushipiditu witabijanga bwa kamoni ku mishipiditu yetu’mba: Mudi bāna ba Leza. Wivwane shi twi bāna, nankyo twi bampyana ba Leza, bakupyana pamo na Yesu; shi wivwane tususuke pamo na aye, amba tutumbijibwe ntumbo pamo ponka bwa aye.”—Loma 8:14-17.

13 Kino kilombola amba, bano bantu bashiñwanga māni na mushipiditu sandu wa Leza ne kutambula “lwito” lwa mūlu. (Bah. 3:1) Luno lwito lwiyanga kudi Leza mwine. Abo nabo, balondololanga ku luno lwito ponka na ponka kwampikwa kutatana nansha kwimvwana moyo pa kwitabija kwikala bana ba Leza. (Tanga 1 Yoano 2:20, 21.) Kebetongelangapo abo bene, ino i Yehova wibatūlanga kiyukeno, nansha mushipiditu sandu, po badi.—2 Kod. 1:21, 22; 1 Pet. 1:3, 4.

Mumweno Mwendele’mo

14. Lelo bashingwe māni bamonanga lwito lwabo namani?

14 Lelo bano bashingwe māni bafwaninwe kwimona namani kitatyi kyobelaija mpalo yabo ya mūlu? Bamonanga amba alo i lwito’tu—nansha byoludi lwito lwa kutendelwa. Bafwaninwe kushala na kikōkeji kufika ne ku lufu pa kutambula mpalo. Na kwityepeja, beivwananga enka na mwādi mwiivwanina Polo wānene amba: “Bānwe bāna betu, nkifwatakanyapo munda na’mba, napu kukwatako, mhm; ino i kimo kyonka kyo nonga, kuvulaminwa bintu bidi kunyuma, ne kobolola ku bintu bya kumeso, ningije ne kuningija konka ku kitūlo, kudi mpalo ya lwito lwa momwa mūlu lwa Leza mudi Kidishitu Yesu.” (Fid. 3:13, 14) Bashele’ko bashingwe māni bafwaninwe kulonga bukomo bwa ‘kwendela monka biya biya, senene, mufwaninwe lwito lobaityilwe nalo ne mutyima wa bumvubumvu,’ pamo “ne moyo ne luzakalo.”—Ef. 4:1, 2; Fid. 2:12; 1 Tes. 2:12.

15. Lelo Bene Kidishitu bafwaninwe kumona namani boba badya ne kutoma ku byelekejo pa Kivulukilo, ne bashingwe māni nabo bafwaninwe kwimona namani?

15 Ku mutamba mukwabo, lelo Bene Kidishitu bakwabo bafwaninwe kumona namani muntu unena amba watambula lwito lwa bu mushingwe māni ne washilula kudya ne kutoma ku byelekejo bya pa Kivulukilo? Kebafwaninwepo kumutyibila mambo. I mwanda wandi na Yehova. (Loma 14:12) Inoko, Bene Kidishitu bashingwe māni bya binebine kebakimbengapo kumonwa mu muswelo wa pa bula. Kebalañangapo amba kutongwa kwabo kwibekadijanga na buyuki bwa pa bula kupita ba mu kibumbo kikatampe. (Kus. 7:9) Kadi kebemonengapo amba badi na mushipiditu sandu kupita bapwani nabo ba mu “mikōko mikwabo.” (Yoa. 10:16) Kebakimbengapo kulongelwa bintu mu muswelo wa pa bula; nansha kulanga’mba kudya kobadya mukate ne kutoma vinyu kubebanzunzula peulu pa bakulumpe batongwe mu kipwilo.

16-18. (a) Lelo bashingwe māni bengilanga mwingilo wa kuleta bubinebine bwa ku mushipiditu? Leta kimfwa. (b) Mwanda waka kebilombepo Kitango Kyendeji kulomba milangwe ku yense witela bu mushingwe māni?

16 Lelo bashingwe māni bonso badi mu kitango kya ntanda yonso kisambulwila myanda kisokwela bantu bubinebine bwa ku mushipiditu? Mhm. Nansha byobabadilwa mu kabumbo ka umpika kadi na kiselwa kya kudisha ku mushipiditu boba ba mu kipango, inoko bonso ba mu kano kabumbo kebadipo na biselwa nansha mingilo imo yonka. (Tanga 1 Kodinda 12:14-18.) Monka motwapwa kala kwikimwena, mu myaka katwa kabajinji, bonso bādi bengila mwingilo wa busapudi upāna būmi. Ino enka bantu batyetye kete bo bāingidijibwe mu kulemba mikanda ya mu Bible ne kwikala bu batadi mu kipwilo kya Bwine Kidishitu.

17 Tulete’po kimfwa: Bisonekwa bisambila pa “kipwilo” bu akyo kikwata butyibi mu myanda kampanda. (Mat. 18:17) Inoko, kunena biyampe, i enka bakulumpe kete bakwatanga buno butyibi mungya bukomo bwabo pa kyaba kya kipwilo kyonso. Bakulumpe kebepangwile bidi bonso badi mu kipwilo milangwe yabo pala pala kumeso kwa kukwata butyibi kampanda. Mungya mpangiko ya kiteokratike, bavuijanga kiselwa kibapelwe; balongela’kyo mu dijina dya kipwilo kyonso kituntulu.

18 Mo monka, dyalelo nadyo i bana-balume bashingwe māni kete bemanine kabumbo ka umpika. Kibumbo kyabo kyo kitwa bu Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova. Bano bana-balume bashingwe māni a mushipiditu batalanga mwingilo wa Bulopwe ne mpangiko ya kudisha bantu ku mushipiditu. O mwanda, monka mobyādi bikadile mu myaka katwa kabajinji, Kitango Kyendeji kekilombangapo milangwe ku umo ne umo wa mu kabumbo ka umpika kumeso kwa kukwata butyibi. (Tanga Bilongwa 16:4, 5.) Inoko, Batumoni bashingwe māni bonso beelele bininge mu mwingilo mukatampe wa mwangulo wingilwa ano mafuku. Kabumbo ka “umpika wa binebine, udi ne manwa” konso mu kikonge, kadi bu umbidi umo, inoko bonso bengilanga mingilo mishileshile.—1 Kod. 12:19-26.

19, 20. Le i mumweno’ka mujalale udi na ba mu kibumbo kikatampe pangala pa “umpika wa binebine, udi na manwa” ne kyandi Kitango Kyendeji?

19 Lelo i kamweno’ka kadi mu myanda yotwabandaula ku ba mu kibumbo kikatampe kyenda kibaya badi na lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano panshi? Byo babadilwa mu lupeto lwa Mulopwe, basangelanga kukwatakanya ne pa mfulo mpango ikwata Kitango Kyendeji, kine kimanine “umpika wa binebine, udi na manwa.” Bantu ba mu kibumbo kikatampe basepelelanga bidibwa bya ku mushipiditu bilupulwa mungya bwendeji bwa Kitango Kyendeji. Kadi, pendelela ba mu kibumbo kikatampe kulēmeka kabumbo ka umpika, kebazunzulangapo muntu kampanda witela bu wa mu kabumbo ka umpika. Ne kadi Mwine Kidishitu yense ushingilwe māni bya binebine kakasakepo bamuzunzule uno muswelo.—Bil. 10:25, 26; 14:14, 15.

20 Twikale ba mu “kipango,” babadilwa mu basheleshele’po bashingwe māni, nansha ba mu kibumbo kikatampe, tusumininwei kwingila ne pa mfulo na kalama wa binebine ne kyandi Kitango Kyendeji. Nanshi batwe bonso twendelelei na ‘kutengela’ ne kwikala ba kikōkeji kufika ne ku mfulo.—Mat. 24:13, 42.

Lelo Ukivulukile?

• Lelo “umpika wa binebine, udi na manwa” i ani, ne ba mu “kipango” i bāni?

• Lelo muntu uyukanga namani amba waitwe mūlu?

• I ani mwine udi na kiselwa kya kupāna bidibwa bya ku mushipiditu?

• Le mushingwe māni yense ufwaninwe kwimona namani?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 28]

Dyalelo, Kitango Kyendeji kyo kimanine kabumbo ka umpika wa binebine, udi na manwa. Ino mpangiko iifwene na ya mu myaka katwa kabajinji