Mwa ku Itusiseza Hande Mpo ya Bukwasha

MAFILIMU ni libuka ze bonisa ka za malato li fanga muhupulo wa kuli mutu u banga ni tabo ha nyala kamba ku nyaliwa. Hape lizo ze ñata li susueza mitangana ni likalibe ku nyala ni ku nyaliwa. Kalibe ya bizwa Debby ha na li mwa lilimo za ma 20 naa talusize kuli: “Batu ba tahisanga kuli basizana ba ikutwe kuli sikonkwani feela se ba kona ku itomela ki ku nyaliwa. Ba suña muhupulo wa kuli mutu u ba feela ni bupilo bo bunde ha sa nyezwi.”

Kono mutu ya tiile kwa moya ha ngi lika cwalo. Manyalo niha na tumile hahulu kwa Maisilaele, Bibele i talusa ka za baana ni basali ba ne ba li makwasha ba ne ba pilile bupilo bo bu tabisa. Kacenu Bakreste ba bañwi ba iketezi ku ba makwasha, mi ba bañata ku bona ki makwasha bakeñisa miinelo. Ku si na taba ni ze tahisize kuli ba be makwasha, puzo ya butokwa ki ya kuli: Mukreste wa likwasha u kona ku kondisa cwañi?

Jesu ni yena naa si ka nyala, mi mwendi kwa utwahala ha naa si ka nyala, kabakala musebezi wa naa filwe. Naa bulelezi balutiwa ba hae kuli ba bañwi ku bona ne ba ka iketela ku sa nyala kamba ku sa nyalwa. (Mat. 19:10-12) Kacwalo Jesu naa bonisize kuli ha lu bata ku kondisa sina likwasha, lu na ni ku amuhela bukwasha ka pilu ya luna kaufela.

Kana kelezo ya Jesu i ama feela ku mutu ya ikatulezi ku pila sina likwasha bakeñisa ku bata ku tokomela misebezi ya Mulimu? (1 Makor. 7:34, 35) Kutokwa. Mu nahane ka za Mukreste ya tabela ku nyala kamba ku nyaliwa kono ili ya sa fumani mutu wa ku nyalana ni yena ya swanela. Kaizeli wa likwasha ya bizwa Ana ya mwa lilimo za ma 30 u talusa kuli: “Cwanoñu fa mutu yo muñwi ye ni beleka ni yena ya si Paki naa ni batile kuli a ni nyale.” U ekeza kuli: “Ka nzila ye ñwi ne ni ikutwile hande, kono kapili-pili naa hana bakeñisa kuli ni tabela feela ku nyalana ni mutu ya ka ni suteleza ku Jehova.”

Takazo ya ku nyalelwa feela “ku Mulena” i tusize likaizeli ba bañata ba ba swana sina Ana ku sa nyalwa ku mutu ya sa lumeli. * (1 Makor. 7:39; 2 Makor. 6:14) Bakeñisa kuli ba kuteka kelezo ya Mulimu, ba iketela ku zwelapili ku ba makwasha. Ba kona ku kondisa cwañi mwa bukwasha?

Mu Itute ku Lemuha Bunde Bwa Bukwasha

Ha lu li mwa muinelo o lu sa tabeli, lu tokwa ku ba ni moya o munde kuli lu amuhele muinelo wo. Carmen, kaizeli wa likwasha ya mwa lilimo za ma 40, u talusa kuli: “Ni ikola lika ze ni na ni mi ha ni nahanangi ka za lika ze ni si na.” Ki niti kuli ka linako ze ñwi lwa shwanga bulutu kamba ku ikutwa ku zwafa. Kono ka ku ziba kuli lika ze swana zeo ki zona ze ba talimana ni zona ba bañwi ba bañata mwa kopano kaufela ya mwa lifasi, lwa tiiswa kuli lu zwelepili ku ba ni sepo. Jehova u tusize ba bañata ku kondisa mwa bukwasha ni ku tatulula matata a mañwi.—1 Pit. 5:9, 10.

 Mizwale ni likaizeli ba bañata ba lemuhile bunde bwa ku ba makwasha. Kaizeli wa likwasha ya bizwa Ester ya mwa lilimo za ma 30 u talusa kuli: “Ni nahana kuli nto ye kona ku tusa mutu ku ba ni tabo ki ku ikola lika ze nde za fumana mwa muinelo ufi kamba ufi wa li ku ona.” Bo Carmen ba ekeza kuli: “Ni lumela kuli haiba ni beya Mubuso mwa sibaka sa pili, ibe kuli ni ka nyalwa kamba kutokwa, Jehova ha na ku ni tima ‘mpo ifi kamba ifi.’” (Samu 84:11) Mi ba li: “Nihaike kuli bupilo bo ni pila haki bona bo ne ni tabela, ni ya tabile mi ni ka zwelapili ku ba ya tabile.”

Mitala ya Mwa Bibele ya Batu ba ne ba li Makwasha

Mwanaa Jefita wa musizana naa si ka ikatulela ku ba likwasha. Kono kabakala buitamo bwa ndatahe, mwanaa Jefita naa na ni ku yo sebeleza mwa sibaka se si kenile ku zwelela feela kwa bunca bwa hae. Musebezi wa naa si ka itukiseza wo ku si na kakanyo ne u cincize milelo ya hae mi ne u si ka lumelelana ni mihupulo ya hae ya pili. Ha na lemuhile kuli ha sa na ku nyalwa ni ku ba ni lubasi, naa lilile ka likweli ze peli. Nihakulicwalo, naa amuhezi muinelo o munca wo ni ku sebeza ka buitomboli mwa bupilo bwa hae kaufela. Basali ba bañwi ba Maisilaele ne ba mu babazanga ka silimo ni silimo kabakala moya wa hae wa buitomboli.—Baat. 11:36-40, NW.

Mwa nako ya Isaya, ba bañwi ba ne ba sa koni ku nyala kabakala ku sitana mwendi ne ba ikutwile ku swaba. Bibele ha i talusi libaka le ne li sitanisize batu bao. Kacwalo, ne ba sa koni ku ba kalulo ya kopano ya bana ba Isilaele, mi hape ne ba sa koni ku nyala ni ku ba ni bana. (Deut. 23:1) Niteñi Jehova naa ba utwisisize mi naa ba babalize kabakala kuli ne ba sepahalile kwa bulikani bwa hae. Na ba bulelezi kuli naa “ka ba fa sibaka” ni “libizo la kamita” mwa ndu ya hae. Ka mubulelelo o muñwi, basepahali ba ne ba sa koni ku nyala bao ne ba na ni sepo ya ku ikola bupilo bwa ku ya ku ile mwatasaa puso ya Mesiya, yena Jesu. Ni kamuta Jehova ha na ku ba libala.—Isa. 56:3-5.

Kono muinelo wa Jeremia wona ne u shutana. Hamulaho wa ku fiwa musebezi wa bupolofita, Mulimu naa mu taluselize kuli a si ke a nyala kabakala linako ze taata za na pila ku zona ni kabakala musebezi wa na filwe. Jehova naa ize: “U si ke wa nyala musali; hape u si ke wa ba ni bana ba bashimani ni ba basizana mwa sibaka se.” (Jer. 16:1-4) Bibele ha i si ka talusa maikuto a Jeremia ka za taelo yeo ya naa filwe, nihaike kuli Bibele i lu kolwisa kuli Jeremia ne li mutu ya na tabela hahulu linzwi la Jehova. (Jer. 15:16) Ku si na ku ka kakanya, hamulaho wa lilimo-limo, muta Jerusalema ne i ambekilwe ka likweli ze 18, Jeremia naa konile ku lemuha butali bwa ku mamela taelo ya Jehova ya ku sa nyala.—Mali. 4:4, 10.

Linzila ze Kona ku mi Tusa ku ba ni Tabo

Batu ba ba ñozwi mwa Bibele ba ba bulezwi bao ne ba li makwasha kono ne ba ikozi lituso za Jehova mi ne ba patehile hahulu mwa sebelezo ya hae. Ni kacenu ku eza misebezi ya butokwa kwa kona ku lu tusa hahulu mwa bupilo bwa luna. Bibele ne i polofitile kuli basali ba ba kutaza evangeli ba ka ba mpi ye tuna. (Samu 68:11) Mwahalaa bona ku na ni likaizeli ba makwasha ba ba eza likiti-kiti. Bukombwa bwa bona ha bu nze bu tahisa siselo, buñata ba fumani bana ba bashimani ni  ba basizana ba kwa moya.—Mare. 10:29, 30; 1 Mates. 2:7, 8.

Loli, ya sebelize sina paina ka lilimo ze 14, u talusa kuli: “Musebezi wa bupaina wa ni tusa mwa bupilo bwa ka. Ka ku ba kaizeli wa likwasha, ni pila bupilo bo bu patehisa ili nto ye ni tusa ku sa ikutwa bulutu. Na banga ni tabo mo li likelela lizazi ni lizazi, ka ku ziba kuli bukombwa bwa ka bu tusa batu luli. Seo si ni fanga tabo ye tuna.”

Likaizeli ba bañata ba itutile lipuo li sili mi ba konile ku yandulula bukombwa bwa bona ka ku kutaza kwa batu ba lipuo li sili. Ana ya sa bulezwi kwa makalelo u ikolanga ku kutaza kwa batu ba ba bulela Sifura. U talusa kuli: “Mwa tolopo mo ni pila, ku na ni batu ba bañata ba ba zwa kwa linaha li sili. Ku ituta puo ye ni konisa ku ambola ni batu ba bañata ku kwaluzi nzila ye ñwi ya ku kutaza ka yona mi musebezi wa ka wa ku kutaza wa tabisa luli.”

Bakeñisa kuli makwasha ba bañata ha ba na buikalabelo bo butuna, ba bañwi ba itusisize hande kolo yeo ku yo sebeleza ko ku na ni butokwi bo butuna. Lidiana, kaizeli wa likwasha ya mwa lilimo za ma 30 ya sebelelize mwa linaha ze ñwi ze na ni butokwi, u talusa kuli: “Ni lumela kuli haiba mutu a ipatehisa mwa sebelezo ya Jehova, ku ka mu bela bunolo ku fumana balikani mi u ka ikutwa ku latiwa. Ni fumani balikani ba bañata ba ba zwa kwa linaha ni lisimuluho ze shutana-shutana, mi balikani bao ba ni tusize hahulu mwa bupilo bwa ka.”

Bibele i bonisa kuli Filipi naa na ni bana ba basizana ba bane ba makwasha ba ne ba polofitanga. (Lik. 21:8,  9) Ku bonahala kuli basizana bao ni bona ne ba tukufalezwi hahulu mwa musebezi wa bona sina ndataa bona. Mwendi ne ba itusisize mpo ya bona ya ku polofita kwa ku tusa Bakreste ba bañwi ba kwa Sesarea. (1 Makor. 14:1, 3) Kacenu likaizeli ba bañata ba tiisa ba bañwi ka buikatazo bwa bona bwa ku fumaneha kamita kwa mikopano ya Sikreste ni ku abana ku yona.

Lydia ne li Mukreste wa pili mwa Filipi ya babalizwe mwa Bibele kuli naa na ni kamuhelo. (Lik. 16:14, 15, 40) Lydia—mwendi ya naa li likwasha kamba mbelwa—naa na ni moya wa bufani, o ne u mu konisize ku amuhelanga baokameli ba maeto ba ba cwale ka Paulusi, Silasi, ni Luka. Ku ba ni moya o cwalo wa bufani ku tahisanga limbuyoti ze swana nihaiba kacenu.

Ze Kona ku lu Tusa Kuli lu Ikutwe ku Latiwa

Kwandaa ku pateha mwa misebezi ya butokwa, kaufela luna lu na ni takazo ya ku latiwa. Makwasha ba kona ku ikutwa cwañi kuli ba latiwa? Nto ya pili ki kuli Jehova wa lu lata nako kaufela mi wa lu tiisa ni ku lu utwa. Ka linako ze ñwi, Mulena Davida naa ikutwile ‘buinosi ni ku nyanda’ kono naa sepile kuli Jehova naa ka mu tiisa ka nako kaufela. (Samu 25:16; 55:22) Naa ñozi kuli: “Ndate ni me, niha ba ka ni tuhela, Muñaa Bupilo u ka ni nopa.” (Samu 27:10) Mulimu u mema batanga ba hae kaufela kuli ba sutelele ku yena ni ku ba balikani ba hae ba batuna.—Samu 25:14; Jak. 2:23; 4:8.

Ku zwafo, mwa kopano ya luna ya mwa lifasi kaufela, lwa kona ku fumana teñi bo ndataa luna, boma luna ni likaizeli za luna ba kwa moya ba ba lu bonisa lilato le li lu tiisa mwa bupilo bwa luna. (Mat. 19:29; 1 Pit. 2:17) Bakreste ba bañata ba makwasha ba fumana tabo ye tuna ka ku latelela mutala wa Dorcas ya naa “ezanga misebezi ye minde ye  miñata, ni lituso.” (Lik. 9:36, 39) Loli u talusa kuli: “Ko ni ya kaufela ni batanga mwa puteho balikani sakata, ba ba ni lata ni ku ni tiisa ha ni ikutwa ku zwafa. Kuli ni tiise silikani ni ba bañwi, ni likanga ku bonisa lilato ni cisehelo ku bona. Se ni sebelelize mwa liputeho ze 8 mi ku zona kaufela ni fumani teñi balikani sakata. Haki hañata ni fumana balikani ba ba likana ni na—-fokuñwi ni fumananga balikani ba basupali ni ba ba sa nonoboka.” Mwa puteho ni puteho ku banga ni batu ba ba tabela ku eza siango. Ku isa pilu kwa batu ba ba cwalo ku kona ku ba susueza hahulu mi ka ku eza cwalo lu ka ba bonisa lilato mi ni bona ba ka lu bonisa lilato.—Luka 6:38.

Mulimu ha na ku Libala

Bibele i bonisa kuli Bakreste kaufela ba na ni ku eza buitomboli bwa mufuta o muñwi kabakala kuli lu pila mwa linako ze taata. (1 Makor. 7:29-31) Mizwale ni likaizeli kaufela ba ba li makwasha kabakala ku ikatulela ku kuteka taelo ya ku nyala kamba ku nyalelwa feela ku mulena, luli ba swanela ku fiwa likute le li ipitezi ni ku shemubiwa. ( Mat. 19:12) Kono buitomboli bo ba ezize boo ha bu talusi kuli ha ba sa kona ku ikola bupilo.

Lidiana u talusa kuli: “Ni pila bupilo bo bunde ili bwa tabo kabakala kuli ni itingile ku Jehova mi ni eza musebezi wa hae.” U ekeza kuli: “Na ziba batu ba ba mwa manyalo ba ba pila ka tabo ni ba ba sa pili ka tabo. Taba yeo i ni kolwisa kuli tabo ya ka ha i si ka itinga fa ku nyalwa.” Sina mwa na boniselize Jesu, tabo ya mutu i itingile fa ku fana ni ku sebeleza ba bañwi ili lika za kona ku eza Mukreste kaufela.—Joa. 13:14-17; Lik. 20:35.

Ku si na ku kakanya, tabo ya luna i itingile fa ku ziba kuli Jehova u ka lu fa limbuyoti kabakala buitomboli kaufela bo lu eza bakeñisa ku eza tato ya hae. Bibele i lu kolwisa kuli: “Mulimu hasi ya si ka luka, kuli a libale misebezi ya mina, ni lilato le mu bonisize kwa Libizo la hae.”—Maheb. 6:10.

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 25]

“Ni ikola lika ze ni na ni mi ha ni nahanangi ka za lika ze ni si na.”—Carmen

[Siswaniso se si fa likepe 26]

Bo Loli ni bo Lidiana ba ikola ku sebeleza ko ku na ni butokwi

[Siswaniso se si fa likepe 27]

Mulimu u mema batanga ba hae kaufela ku sutelela ku yena