Jaikuaave hag̃ua

Mbaʼérepa umi soldádo oipotaiterakaʼe Jesús aokue?

La Biblia omombeʼu umi soldádo orahavaʼekue Jesúspe ojuka hag̃ua, oipotaiterei hague hikuái Jesús aokue. Péro Juan 19:23 heʼi Jesús ‘ao noñemboyvýi hague ha ojeteheha de unoite’. Upémarõ umi soldádo osortea mávapa la orahátava pórke nombojaʼoséi hikuái. Ha mbaʼére piko umi soldádo oipotaite Jesús aokue?

Yma ningo oiporuvaʼekue hikuái ijao guýpe peteĩ ao pererĩ ojejapopyréva líno térã lánagui ha ipukúva hesekuéra ipenarã (hetypyʼã) térã itovíllo peve. Upéva ojejapo hag̃ua ningo ojeporu jepi mokõi téla pedáso. Oñemboyvy yvatéguio ha ikostádope, péro ojeheja chupe omoinge hag̃ua iñakãre ha ombojyvakua.

Ojejapo avei ótro lája ao, iporã ha hepyvéva. Upéva ojogua peteĩ pónchope, péro oñemboyvy ikostádope ha oñemohembeʼy.

Péro Jesús aoichagua ojejapovaʼekue Palestínapente. Ha upéva ningo ojetehe de unoite, noñemboyvýi. Ojejapo peteĩ vastidór joguaháre. Pe yvategua yvyráre oñemosaingo mokõi ílo atýra. Upéi pe mbytépe oñemoĩ peteĩ yvyra poʼi oñetrensa hag̃ua ojuehe umi ílo. Upearã peteĩ aty oñemosaingo henonde gotyo ha ótro atýra katu ikupe gotyo. Péicha ningo ojejapo peteĩ ao puku noñemboyvýiva. Péro naentéroi ikatuvaʼekue oreko peichagua ao ha upévare umi soldádo oipotaitereivaʼekue.

Oĩparakaʼe ombaʼapóva kávare Israélpe?

Ñandejára oprometevaʼekue omeʼẽtaha umi Israelguápe peteĩ tetã ‘osyryhápe ýicha kamby ha eíra’ (Éxodo 3:8). La Biblia oñeʼẽvo eírare oñeʼẽhína eirete kaʼaguýre, ha ndeʼíri oĩ hague Israélpe umi ombaʼapóva kávare. Péro ramoite ojetopa Bet-Seánpe, opytáva Israélpe, peteĩ mbaʼe ohechaukáva oĩ hague ombaʼapóva kávare.

Upépe oĩ peteĩ lugár hérava Tel Rehov, ombaʼapohápe umi arqueólogo oúva Instituto de Arqueología de la Universidad Hebrea de Jerusaléngui. Haʼekuéra ningo otopa upépe heta káva kahón ojejapovaʼekue ymaitereíma, amo áño 1000 térã 900 rupi Jesucristo ou mboyve. Ha upéva mboyve arakaʼeve ndojetopaivaʼekue umi mbaʼe Oriente Médiope. Ojeʼe upépe oĩha 100 káva kahón rupi, oñemoĩva mbohapyhapy ojoʼári heta fílare. Upéicha jahechakuaa Israélpe oĩ hague ombaʼapóva upévape.

Umi káva kahón otopavaʼekue heʼi koʼã mbaʼyru “ojejapoha ñaiʼũgui ha ipukuha 80 centímetro ha ijurúpe katu ijapuʼa 40 centímetro. [...] Umi ombaʼapóva koʼã mbaʼépe heʼi ikatuha oñeguenohẽ upe lugárgui hetaiterei eirete, 360 lítro rupi voi káda áño”.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 22]

Tel rehov tapere

[Roagradese]

Institute of Archaeology/Hebrew University © Tel Rehov Excavations