Nkand’a Nzambi Zingu kia Wantu Usobanga

Ekuma o nkento wadimbula vuvu muna dibundu owau osadisanga akaka mu zaya oma ma Nzambi? Nki kiafila etoko dimosi wazolanga e nsaka za nsoki mu kituka se nkwa luvuvamu? Aweyi eyakala wa nduvu a malavu, nue a fomo zangolo ye nzodi a nkindu, kasobela e zingu kiandi? Tala mana bavova.

LUSANSU

NKUMBU: PENELOPE TOPLICESCU

MVU: 40

NSI: AUSTRÁLIA

DIAMBU: DIBUNDU DIANDIMBULWISA E VUVU

ZINGU KIAME: Ku mbanza Sydney yawutukila kuna nsi ya Austrália, kansi vava yakala ye kimbuta kia mvu miole esi nzo ame bayaluka yo kwenda kuna Nova Guiné. Tezo kia mvu miole twazingila kuna mbanza Rabaul, enana dia mvu kuna sanga kia Bougainville. Muna lumbu yayina ke kwakala televizau ko kuna Nova Guiné, muna kuma kiaki, mono ye mbunzi ame ke twatoma kalanga ku nzo ko. Twaviokesanga ntangw’eto mu nsaka za kwenda kangalela muna mfinda yo siensia.

Vava yakala ye kimbuta kia mvu kumi, yayantika kwenda ku nzo a nzambi. O ngudi ame nkwa dibundu dia Katolika kakala, muna kuma kiaki wandomba yakota mu sikola za kimpelo. Yatambulwila kota muna dibundu dia Katolika yo vubwa ye kimbuta kia mvu kumi.

Kansi, vava twavutuka kuna Austrália, muna kindumba kiame yayantika katikisa malongi ma dibundu diame. Ekolo yatanganga sikola zampwena, yalongoka lusansu lwa nkulu lwa Nkand’a Nzambi, yo mokena mayingi yo s’ame mu kuma ki’etuku dia mabundu. Twamona vo mana mena mu Nkand’a Nzambi lusansu ye savu ya luvunu kwandi. Kuna kwalanda, yabembola dibundu dia Katolika.

O mase mame bavambana vava yakala ye kimbuta kia mvu 16. Evangu diadi mpasi zayingi diatwasa kwa ngw’ame, kuna kwalanda omono mpe yayenda zingila yo s’ame kumosi ye nzitikil’andi. Mpangi ame a yakala wasala yo ngw’ame i bosi bayaluka ku mbanza yakaka. Yamonanga kinsona kiayingi muna kolo kiakina. Mvu miole miavioka muna vutulwisa ngwizani yambote yo ngw’ame. Yayantika nua malavu, fomo zangolo yo zola nkembo. Yayambula tanga sikola, yabaka salu yo yivisa zingu kiame kiakileke mu fikolo.

 Vava yakala ye kimbuta kia mvu 25, yayantika yindula diaka oma ma Nkand’a Nzambi. Yakota mu kompani diakaka yo zayana yo ndumba mosi wayikilwanga vo Liene. Mwan’ambote kakala, ona wazitisanga mfumu a salu kana nkutu vava kamfungilanga makasi. Vava yanyuvula ekuma kavutulwilanga matingu ko kwa mfumu a salu, wampovesa vo Nkand’a Nzambi kalongokanga ye Mbangi za Yave yo vava sadila nkanikinu mia Nkand’a Nzambi muna zingu kiandi. Liene wandomba vo kalongoka yame Nkand’a Nzambi. Yatonda, kadi yayindula vo ilongoka mawonso kazeye muna Nkand’a Nzambi mu ola mosi. Muna fuku wauna, Liene wavaula ola tatu mu vana mvutu za yuvu yame mu oma ma Nkand’a Nzambi. Yasivika kikilu, kadi e mvutu zawonso kamvana mu sono ya Nkand’a Nzambi zatuka.

Yakinu sungamena o fuku wauna vava yamana mokena yo Liene yadiatisa e kalu mu vutuka kuna nzo yafungila Nzambi makasi wau kalembi kumpana elau dia longoka e ludi mu kuma kiandi se tuka kolo. Yazaya wo vo Mbangi za Yave akwa fu yambote, vo i mono e ntangwa yavioka mu soba e fu yame. Yayindula mpe vo kilenda sila umbangi mu nzo ye nzo ko nze una bevanganga Mbangi za Yave. Yakwamanana longoka Nkand’a Nzambi ye Mbangi za Yave, kansi y’ekani dia solola konso diambu diambi muna malongi mau, mpasi vo yakala ye kuma kiasikila kia yambula longoka yau. Lumbu kimosi yazaya e ziku vo kisolola nkutu diambu diambi ko muna malongi mau.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Mambu yalongokanga mu kuma kia nsiku mia nkal’ambote mia Nkand’a Nzambi masakisanga tokanesa e ntona zame. Muna vuvika e ntona zame, yayambula nua fomo zangolo. Kansi, vava yayaluka ku nsi yakaka yayantika diaka zola nkembo yo nua malavu. Diamonekanga vo konso tangwa yatezanga nungunuka mu zingila e ngwizani ye nkanikinu mia Nkand’a Nzambi, yavutukanga manima. Mu kuma kia nsoni, yasambanga kwa Yave, kansi kana una vo i wau yakendalalanga.

Vava yalongoka lusansu lwa Davidi wa Ntinu mu kuma kia vangu diandi yo Bate-seba ye una Yave kabafwila e nkenda, diansadisa kikilu. Unkabu diavavanga kwa Davidi mu tambulwila o vilwa wandi vava kasongwa e ngyelele andi. Katumba mpe muntu ko ngatu yekeka e ngyelele andi kwa muntu akaka. Kuna lembama kwawonso watambulwila elongi kavewa. (2 Samuele 12:​1-​13) Konso ntangwa ntanga e sakuba, nsungamenanga lusansu lwalu, lukunsadisanga mu vova kwa Yave vo undoloka. Vana fulu kia samba kunima bwa mun’esumu, nsambanga una kiabwidi mu ntonta ko ediadi dikunsadisanga.

MPILA YABAKILA E NLUTA: Fu yambi kikilu yakala yau. Kansi, e sono kia Efeso 4:​29-31 kiansadisa mu venga e ‘ndudi makasi, y’ekudi.’ Yalongoka kala ye volo ye mpila mfwete sadila lubini lwame. Vana ntandu, elongi dia Yesu dia sia vo ‘e mpov’eno elo, mbula yakala elo,’ diansadisa mu lungisa e mvovo miame.​—⁠Matai 5:⁠37.

O ngw’ame ona wateka kunsia kitantu, wau vo yalongokanga ye Mbangi za Yave, kuna kwalanda wamvovesa vo nsoni ikunkatulanga. Wavova diaka vo, “ke mana bandonga ko ye mana yalongoka kuna sikola makintwidi se nkento ambote, kansi mana yalongwa mu kuma kia Yave.” E mvovo miami miangyangidika kikilu.

Owau imonanga vo e zingu kiame kina ye nsasa. Se mvu vwa, o nkaz’ame ye mono tusalanga e salu kia ntangwa ke ntangwa kia longa wantu oma ma Nkand’a Nzambi. Nkwendanga mu salu kia nzo ye nzo, nzeye wo vo muna salu yawonso yasala kala, ekiaki i salu kisundidi e kiese.

 ZINGU KIAME: Yawutukila kuna mbanza Perm yo sansukila kuna mbanza Furmanov kivwidi tezo kia 40.000 ma nkangu kuna zunga kia Ivanovo, Rússia. E mbanza Furmanov yazala ye mfinda yina ye nti mina vo muna nsungi a mvula e makaya mandi mesobanga e se, mekitukanga ma seboka ye ma mbwaki. Muna mvu mia 1980 ye 1990 o nsoki wawokela muna mbanza. Mase mame asukami bakala. Yazinganga ye mase mame kumosi yo nleke ame muna nzo yakala ye suku dimosi kaka.

Vava yakala ye kimbuta kia mvu nsambwadi, yayantika longoka karate. Yatoma yangalelanga e nsaka zazi muna zingu kiame. Yaviokesanga ntangw’ame yawonso muna nsaka zazi, akundi ame mpe awonso azodi a karate bakala. Vava yakala ye kimbuta kia mvu 15, yatambula mponda ambwaki, vioka mvu mosi yatambula diaka mponda ya se kia titi kiayuma. Yakala muna buka kia karate banwananga kuna Rússia ye Eurasiana. Yamona vo e zingu kiame kia kusentu kiasikila kikala, kansi, vava yalwaka mu kimbuta kia mvu 17, e zingu kiame kiasoba.

Mono y’akundi ame twavanga evangu dia nsoki, muna kuma kiaki twasiwa mu pelezo. Yazengelwa mvu miole mu pelezo. E zingu mu pelezo kiampasi kikilu kiakala. Kansi kadi, i kwakuna yamwena Nkand’a Nzambi mu nkumbu antete. Yatanga nkanda Etuku, Nkunga ye mia Luwawanu Luampa. Yakotesa nkutu e sambu ki’eseto muna ntu, yavutukilanga kio yika muna fuku una kialele ko kadi yayindulanga vo ovanga wo diadi kunsadisa.

Yavaikiswa muna mvu wa 2000, kansi e zingu kiame ke kiakala kiasikila ko. Yayantika nua fomo zangolo. Muna kolo kiakina o ngudi ame wafwa. Nkundi ame kikilu kakala, muna kuma kiaki diampasi diakala mu zizidila lufwa lwandi. Muna kuma kiaki, yayambula nua fomo zangolo yo vutukila nsaka za karate. Yayaluka mpe kuna mbanza Ivanovo. Kwakuna yayantika sadila mu nzo yatekela madia. O mfumu a salu Mbangi a Yave kakala. Wandonga e ludi kiasina kia Nkand’a Nzambi yo vava Mbangi akaka a Yave kalongokanga yame o Nkand’a Nzambi.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Ekolo yalongokanga Nkand’a Nzambi, yayangalala kikilu vava yazaya vo ekani dia Nzambi i kitula ntoto se paradiso ye ndenda kwame kuyifwanisa mu zingila muna paradiso yoyo. Yabakula vo Yave wa Nzambi ovwidi nsiku miasikididi, ovavanga vo o wantu balemvokela mio. Kolo kiayingi yaviokesa mu yindula kaka oma ma zingu kiame. Kansi, yalongoka vo Yave wazola vo yayindulanga mpe akaka yo yima e fu eyi kiasonganga ko nze nkenda, zola ye luvuvamu.

Yayantika yindula mawonso kavang’o Yave mu kuma kiame yo vana Mwan’andi se kimenga mu kuma kia masumu mame. O luyangalalu lwame muna zola kansong’o Nzambi, lwamfila mu soba e zingu kiame. Kasikil’owu,  yalongoka muna Nkunga 11:5 vo Yave omenganga umpumbulu. Muna kuma kiaki yayambula tala mavangu ma umpumbulu muna televizau. Kana una vo diampasi diakala, yayambula nsaka za karate. O nkanikinu una muna 1 Korinto 15:33 wansadisa mu zaya vo akundi yasolanga diambu bavanganga muna zingu kiame. Eziku kia diambu diadi kiamoneka vava yakoteswa mu pelezo. Muna mpila yayi yayambula kikundi y’awana bazolanga nsaka za karate.

MPILA YABAKILA E NLUTA: E kikundi ye Mbangi za Yave yo longoka yau o Nkand’a Nzambi diansadisa mu kituka se muntu ambote. Kasikil’owu, e sono kia Ayibere 13:5 kiandonga o mfunu wa yangalela ina ngina yau yo lembi kala ye luzolo lwasaka lwa nzimbu. O lemvokela nkanikinu wau diansadisa mu venga luvunu yo wivi.

Nzolanga kala ye akundi. Kansi, yafwasa yikundi yame mu kuma ki’eloko ye wonga. Mbangi za Yave ke wantu alunga ko, kansi yalongoka vo yau nkanikinu mia Nzambi bezitisanga yo sadila mio muna mawonso ma zingu kiau ye mpil’au yakadila y’akaka. Yasolola akundi akieleka vana kati kwau.

Nyindulanga una kiadi kala e zingu kiame kele vo kilongoki nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko. Nanga yadi vutuka diaka muna pelezo yovo mwesesa akaka e mpasi. O wau ngina yo nkento ambote yo wana wole, tukalanga ye kiese kiasadisa akaka balongoka e ludi mu kuma kia Nzambi.

ZINGU KIAME: Mu fobolo dia nzo yasansukila kuna mbanza São Paulo, América. Ke twakala ye maza mambote ko ma nua ngatu nzo zakete zasikila. E zunga kiokio kiazayakana nze zunga kia umpumbulu.

Kimpumbulu yakala ye nkwa nsoki. Wau vo nzodi a nkindu yakala, o wantu muna zunga wonga bambwenanga. E mpil’ame yavwata, ye ndiata yasonganga vo kimpumbulu kikilu yakala. Nduvu a malavu yakala, yanuanga yamu tezo kia lembi kizaya. Yanuanga fomo zangolo nze mpangi zame. Mosi muna mpangi ame wafwa kunsi a nkolwa.

UNA NKAND’A NZAMBI WASOBELA ZINGU KIAME: Vava yawanana ye Mbangi za Yave bansonga muna Nkand’a Nzambi vo Nzambi okitula ntoto wawonso se paradiso. (Luka 23:​42, 43; Lusengomono 21:​3, 4) Yalongoka mpe vo amafwa ke bazeye diambu ko, muna kuma kiaki, o Nzambi ketumbanga wantu ambi ko kuna bilungi. (Kimpovi 9:​5, 6) O lwalu lwakala se luvevoko lwampwena kwa mono. Mana yalongoka mu kuma kia Nzambi mawokesa etima diame dia soba e mpila zingu kiame. Kansi ke diakala diakete ko mu soba e zingu kiame, mu yambula nua fomo zangolo,  malavu ma nkolwa, nkindu ye mvovo mia malevo.

Kansi, e mvovo mia Paulu wa ntumwa mina muna 1 Korinto 6:​9-11 mia nkasakesa. E sono kiaki kisonganga vo Akristu akaka muna tandu kiantete, una kebakitukidi Akristu ko fu yambi bakala yau nze mono. Kansi kivovanga mpe vo: “I una nwakedinge yeno akaka: kansi kadi nwasukuka, nwaveleleswa, nwalungisilwa muna nkumbu a Mfumu Yesu Kristu, yo muna mwand’a Nzambi eto.” E mvovo miami miamvana vuvu vo omono mpe ndenda kwame soba e zingu kiame muna yangidika Nzambi.

Vava yayantika longoka ye Mbangi za Yave, yakala ye ziku vo nsambila aludi besadilanga. Kana una vo bazaya wo vo i kimpumbulu ye nkwa nsoki, kansi batoma kuntambula.

MPILA YABAKILA E NLUTA: Kele vo kilongoki Nkand’a Nzambi ko yo soba e zingu kiame, nga kiasala diaka ye moyo ko. Kansi, yasadisa mosi muna ampangi zame mu longoka Nkand’a Nzambi ye wayambula nua fomo zangolo ye malavu. Nkasakesanga mpe yitu yame yakaka mu yantika longoka Nkand’a Nzambi. Mvutulanga mantondo muna sadila zingu kiame muna salu kia Nzambi ona otoma kutuzolanga.

[Mvovo mia Sina muna lukay lwa 9]

“Vana fulu kia samba kunima bwa mun’esumu, nsambanga una kiabwidi mu ntonta ko, ediadi dikunsadisanga”