Mga Apostolikong Ama—Talaga daw na Basado sa mga Apostol an Isinurat Ninda?

SA KAPINONAN kan ikaduwang siglo C.E., pinonan na palibogon kan falsong mga katokdoan an Kristianong katotoohan. Siring kan sinabi kan ipinasabong na hula, pagkagadan kan mga apostol, may mga nagbaya sa katotoohan asin naniwala sa “mga eroestorya sana.” (2 Timoteo 4:​3, 4, nota sa ibaba) Kan mga 98 C.E., si Juan, an huring nabubuhay na apostol, nagpatanid dapit sa siring na salang mga katokdoan asin dapit sa mga tawo na “naghihingoang ilagalag” an maimbod na mga Kristiano.​—⁠1 Juan 2:26; 4:​1, 6.

Dai nahaloy, naglataw sa eksena an mga lalaki na inaapod na Mga Apostolikong Ama. Ano an nagin reaksion ninda sa mapandayang mga katokdoan sa relihion? Hinimate daw ninda an ipinasabong nin Dios na patanid ni apostol Juan?

 Sairisay Sinda?

An pananaram na “Mga Apostolikong Ama” ipinanongod sa mga parasurat kaidto dapit sa relihion na tibaad nakamidbid an saro sa mga apostol ni Jesus o tibaad tinokdoan nin mga disipulo na nakanood sa mga apostol. Sa pangkagabsan, an mga lalaking ini nabuhay poon sa pagtatapos kan enot na siglo C.E. sagkod sa kabangaan kan ikaduwang siglo. * Kabilang sa sainda si Clemente nin Roma, Ignacio nin Antioquia, Papias nin Hierapolis, asin Policarpo nin Smirna. Nagsurat man kan panahon na iyan an dai nginaranan na mga autor kan mga libro na inapod na The Didache, Epistle of Barnabas, Martyrdom of Polycarp, asin an ikaduwang surat ni Clemente.

Ngonyan, depisil husgaran kun gurano nanggad karani sa mga katokdoan ni Jesus an mga katokdoan kan Mga Apostolikong Ama. Daing duda na an katuyohan kan mga lalaking ini iyo na papagdanayon, o kun bako man, palakopon an sarong klase nin Kristianismo. Kinondenar ninda an pagsamba sa idolo asin malalaswang gawe-gawe. Naniwala sinda na si Jesus an Aki nin Dios asin na sia binuhay liwat. Minsan siring, dai ninda napugolan an paglakop kan mga katokdoan nin mga apostata. Sa kabaliktaran, iyan dinagdagan pa ngani kan nagkapira sa sainda.

Bakong Mahalagang mga Pagliliwat?

An nagkapirang lakop na ideya kan enot na “mga Kristiano” sa katunayan suminuhay sa mga katokdoan ni Cristo asin kan saiyang mga apostol. Halimbawa, an autor kan The Didache nagrekomendar na ipasa an arak bago an tinapay, minsan ngani ini bakong kaoyon kan kaugalean na pinonan ni Jesus sa Pamanggihan kan Kagurangnan, na inaapod man na Huring Pamanggihan. (Mateo 26:​26, 27) Sinabi man kan parasurat na ini na kun mayo nin tubig na paglulubogan para sa bautismo, igo na an pagbubo nin tubig sa payo kan babautismohan. (Marcos 1:​9, 10; Gibo 8:​36, 38) Dinagka kan libro man sanang iyan an mga Kristiano na otobon an mga ritual na siring baga nin obligatoryong pag-ayuno nin duwang beses kada semana asin pagpangadyi kan Ama Niamo nin eksaktong tolong beses kada aldaw.​—⁠Mateo 6:​5-13; Lucas 18:⁠12.

Mapadapit ki Ignacio, itinokdo nia na bagohon an pagkaorganisar kan Kristianong kongregasyon, na may saro sanang obispo na nangengenot “bilang kasalihid nin Dios.” Magigin sakop kan autoridad kan obispong ini an dakol na padi. An inimbentong mga katokdoan na ini nagin dahelan na magdakol pa an bakong sono sa Kasuratan na mga katokdoan.​—⁠Mateo 23:​8, 9.

Pagpasobra, Pagkagadan Bilang Martir, Asin Pagsamba sa Idolo

Huli sa pagpasobra, an nagkapirang Apostolikong Ama orog pang suminuhay sa katotoohan. Si Papias paha sa katotoohan asin ginamit nia an Kristianong Griegong Kasuratan. Kadungan kaiyan, naniwala sia na durante kan ihinulang Sangribong Taon na Paghade ni Cristo, an mga poon nin ubas magkakaigwa nin 10,000 na sanga, an lambang sanga magkakaigwa nin 10,000 na sadit na sanga, an lambang sadit na sanga magkakaigwa nin 10,000 na mas sadit na sanga, an lambang mas sadit na sanga magkakaigwa nin 10,000 na rawog, an lambang rawog magkakaigwa nin 10,000 na bunga, asin an lambang bunga katimbang nin 1,000 litro nin arak.

Si Policarpo andam na magadan bilang martir  imbes na talikdan an saiyang Kristianong pagtubod. May nagsabi na sia tinokdoan kan mga apostol asin kan iba pang nakakamidbid ki Jesus. Sia nagkotar sa Biblia, asin minalataw na nagmaigot siang mamuhay kaoyon kan Kristianong mga prinsipyo.

Minsan siring, an debosyon nin nagkapira ki Policarpo nagin pagsamba sa idolo. An Martyrdom of Polycarp nagsasabi na pagkagadan nia, an saiyang bangkay gustong-gustong kuanon kan “mga maimbod.” An saiyang mga tolang ibinilang ninda na “mas mahalaga nanggad kisa sa pinakamagayon na mga batong tampok, asin mas dalisay kisa sa bulawan.” Malinaw nanggad, nagdakol an katokdoan nin mga apostata.

Mga Librong Idinagdag sa Biblia

Inako kan nagkapirang Apostolikong Ama an mga librong idinagdag sa Biblia na garo man sana iyan ipinasabong. An saro sa sainda, si Clemente nin Roma, sinambit an mga librong idinagdag sa Biblia na Kadonongan asin Judit. An Tobit sinambit kan nagsurat kan The Epistle of Polycarp tanganing patunayan an ideya na an paglimos may kapangyarihan na iligtas sa kagadanan an naglilimos.

Kan ikaduwang siglo C.E., an falsong mga ebanghelyo nagpalakop nin bakong totoong mga pagkasaysay dapit sa buhay ni Jesus, asin an mga ini parateng ibinibilang na totoo kan mga Ama. Halimbawa, si Ignacio nagkotar sa inaapod na Gospel of the Hebrews. Asin mapadapit ki Clemente nin Roma, an sarong reperensia nagsasabi: “Garo baga namidbid ni Clemente si Jesus, bakong paagi sa mga Ebanghelyo, kundi paagi sa mga isinurat na bakong kabtang kan Biblia.”

Makosog na Paglakop nin Salang mga Katokdoan

Paagi sa paggamit nin mitolohiya, mistikong mga ideya, asin pilosopiya tanganing ipaliwanag an Kristianong pagtubod, an mga lalaking ini nagin dahelan nin makosog na paglakop nin salang mga katokdoan. Halimbawa, sinambit ni Clemente an estorya sa mitolohiya dapit sa gamgam na phoenix bilang prueba kan pagkabuhay liwat. An phoenix, na sinasabing nabuhay liwat gikan sa sadiring mga abó kaiyan, konektado sa pagsamba sa saldang sa mitolohiya nin mga Egipcio.

An saro pang parasurat na nagpababa sa kahalagahan kan sono sa Kasuratan na katotoohan iyo an autor kan Epistle of Barnabas. An interpretasyon nia sa Ley ni Moises garo baga simbolo sana iyan. Segun sa saiya, an malinig na mga hayop​—⁠na nagngunguyanguya asin baak an mga kuko​—⁠nagrerepresentar sa mga tawo na naghohorophorop sa Tataramon nin Dios. Sinabi kan parasurat na an baak na kuko simbolo na an matanos na tawo “nabubuhay sa kinaban na ini” asin kadungan kaiyan naglalaom na mabubuhay sa langit. An siring na mga interpretasyon bakong basado sa Kasuratan.​—⁠Levitico 11:​1-3.

An Patotoo ni Apostol Juan

Kan enot na siglo, si apostol Juan nagpatanid: “Mga namomotan, dai kamo tumubod sa gabos na ipinasabong na tataramon, kundi baloon an ipinasabong na mga tataramon tangani na maheling kun baga iyan gikan sa Dios, huli ta dakol na falsong propeta an nagturunga sa kinaban.” (1 Juan 4:⁠1) Angay nanggad an mga tataramon na ini!

Sa katapusan kan enot na siglo, binayaan na kan dakol na Kristiano daa an mga katokdoan ni Jesus asin kan saiyang mga apostol. Imbes na labanan kan Mga Apostolikong Ama an paglakop kan apostasiya, iyan dinagdagan pa ninda. An katotoohan sinalakan ninda nin mga katokdoan nin mga apostata. Sinabi ni apostol Juan dapit sa siring na mga indibiduwal: “Sa lambang saro na nangengenotan asin dai nagdadanay sa katokdoan kan Cristo, mayo sa saiya an Dios.” (2 Juan 9) Para sa gabos na sinserong naghahanap kan sono sa Kasuratan na katotoohan, an patanid na ini na ipinasabong nin Dios malinaw kaidto asin malinaw pa man giraray sagkod ngonyan.

[Nota sa Ibaba]

[Blurb sa pahina 29]

An nagkapirang Apostolikong Ama, kaiba si Clemente, naggamit nin mitolohiya, mistikong mga ideya, asin pilosopiya sa saindang mga isinurat

[Ritrato sa pahina 28]

Si Policarpo andam na magadan bilang martir

[Credit Line]

The Granger Collection, Nueva York