Botate ba Baapostola​—Na Ruri Dingwalwa tša Bona di Dumelelana le Dithuto tša Baapostola?

MATHOMONG a lekgolo la bobedi la nywaga C.E., dithuto tša maaka di ile tša thoma go biloša meetse a sekilego a therešo ya Bokriste. Bjalo ka ge boporofeta bjo bo buduletšwego bo boletše e sa le pele, ka morago ga lehu la baapostola, batho ba itšego ba ile ba tlogela therešo gomme ba fetogela “dinonwaneng.” (2 Timotheo 4:3, 4, Beibele ya Sepedi) Mo e ka bago ka 98 C.E., Johane, moapostola wa mafelelo yo a bego a phela, o lemošitše ka dithuto tše bjalo tše fošagetšego le ka batho “bao [ba bego] ba leka go timetša” Bakriste ba botegago.—1 Johane 2:26; 4:1, 6.

Go se go ye kae, batho bao ba ilego ba tsebja e le Botate ba Baapostola ba ile ba tšwelela. Ba tšere boemo bofe maakeng a bodumedi? Na ba ile ba kwa temošo ya moapostola Johane e buduletšwego ke Modimo?

 E be e le Bomang?

Polelwana e rego “Botate ba Baapostola” e dirišitšwe go bangwadi ba dipuku tša bodumedi bao ba ka bego ba be ba tseba baapostola ba Jesu goba ba ka bago ba ile ba rutwa ke barutiwa bao ba ilego ba ithuta go baapostola. Ka kakaretšo, banna ba ba phetše mafelelong a lekgolo la pele la nywaga C.E. go fihla magareng ga lekgolo la bobedi la nywaga. * Gare ga bona e be e le Clement wa Roma, Ignatius wa Antiokia, Papias wa Hierapoli le Polycarp wa Simirina. Bao ba bego ba ngwala nakong e swanago e be e le bangwadi ba sa tsebjego ka leina bao dipuku tša bona di bego di tsebja e le The Didache, Epistle of Barnabas, Martyrdom of Polycarp, le lengwalo la bobedi la Clement.

Lehono, ga go bonolo go bona kamoo dithuto tša Botate ba Baapostola di tswalanago ka gona le dithuto tša Jesu. Ka ntle le pelaelo morero wa banna ba e be e le go boloka, goba go thekga, mohuta o itšego wa Bokriste. Ba be ba sola borapedi bja diswantšho le boitshwaro bjo bo hlephilego. Ba be ba dumela gore Jesu ke Morwa wa Modimo le gore o ile a tsošwa bahung. Lega go le bjalo, ba be ba palelwa ke go thibela lephoto leo le oketšegago la bohlanogi. Ka mo go fapanego, ba bangwe ba ile ba bo thekga.

Na Diphetogo tše di be di se Bohlokwa?

Maphoto a itšego a kgopolo ya seo go thwego ke Bokriste ge e le gabotse a be a arogile dithutong tša Kriste le baapostola ba gagwe. Ka mohlala, ka go fapana le tsela yeo Jesu a e hlomilego ya go swara Sejo sa Morena sa Mantšiboa, seo gape se bitšwago Selalelo sa Mafelelo, mongwadi wa puku ya The Didache o eleditše gore go fetišwe beine pele ga senkgwa. (Mateo 26:26, 27) Mongwadi yo gape o boletše gore ge e ba meetse a be a sa lekane bakeng sa go kolobetšwa ka go inwa ka meetseng, gona go tšhela meetse hlogong ya motho yo a kolobetšwago e be e tla ba mo go lekanego. (Mareka 1:9, 10; Ditiro 8:36, 38) Puku yeo e kgothaleditše Bakriste go boloka metlwae e bjalo ka go ikona dijo gabedi ka beke e le e tlamago le go boeletša thapelo ya Tatawešo gararo ka letšatši.—Mateo 6:5-13; Luka 18:12.

Ignatius yena o ile a ruta gore go be go swanetše go ba le thulaganyo e mpsha ya phuthego ya Bokriste, yeo e nago le mopišopo o tee feela yo a okamelago a le “lefelong la Modimo.” Mopišopo yo o be a tla laola baperisita ba bantši. Dilo tše bjalo tšeo di itlhametšwego di ile tša bula tsela bakeng sa maphoto a mangwe a dithuto tše e sego tša mangwalo.—Mateo 23:8, 9.

Pheteletšo, Bohwela-tumelo le Borapedi bja Diswantšho

Go feteletša dilo go arošitše ba bangwe ba Botate ba Baapostola. Papias o be a nyoretšwe therešo gomme o be a fela a bala Mangwalo a Bakriste a Segerika. Ka nako e swanago o be a dumela gore nakong e boletšwego e sa le pele ya Pušo ya Nywaga e Sekete ya Kriste, merara e be e tla tšweletša dikala tše 10 000, kala e nngwe le e nngwe e be e tla tšweletša dikalana tše 10 000, kalana e nngwe le e nngwe e be e tla tšweletša mahlogedi a 10 000, lehlogedi le lengwe le le lengwe le be le tla tšweletša mašihla a 10 000, lešihla le lengwe le le lengwe le be le tla tšweletša diterebe tše 10 000, gomme terebe e nngwe le e nngwe e be e tla tšweletša beine ya dilithara tše e ka bago tše 1 000.

 Polycarp o be a ikemišeditše go hwela tumelo go e na le go latola tumelo ya gagwe ya Bokriste. Go begilwe gore o be a rutilwe ke baapostola le ba bangwe bao ba bego ba tseba Jesu. O be a tsopola Beibele, gomme go bonagala eka o be a katanela go phela ka melao ya motheo ya Bokriste.

Lega go le bjalo, tsela yeo ba bangwe ba bego ba ineetše go Polycarp e be e sekametše borapeding bja diswantšho. Puku ya Martyrdom of Polycarp e bolela gore ka morago ga lehu la gagwe, bao go thwego ke babotegi ba be ba nyaka setopo sa gagwe. Ba be ba lebelela marapo a gagwe e le a “bohlokwa kudu go feta mabenyabje a mabotse, e bile e le a sekilego go feta gauta.” Go molaleng gore meetse a nago le mpholo a be a oketšega.

Mangwalo a Sego Gona ka Beibeleng

Botate ba bangwe ba Baapostola ba ile ba amogela mangwalo a sego gona ka Beibeleng bjalo ka ge eka a be a buduletšwe. Yo mongwe wa bona e lego Clement wa Roma, o tsopola mangwalo a sego gona ka Beibeleng ao a lego ka pukung ya Wisdom le ya Judith. Mongwadi wa puku ya The Epistle of Polycarp o bolela ka puku ya Tobit ge a thekga kgopolo ya gore ge motho a dira meneelo a ka phološa bophelo bja gagwe lehung.

Lekgolong la bobedi la nywaga C.E., diebangedi tša maaka di phatlaladitše dipego tša bophelo bja Jesu tšeo e sego tša kgonthe, gomme Botate ba ba be ba fela ba di tsopola. Ka mohlala, Ignatius o be a tsopola go tšwa go seo go thwego ke Gospel of the Hebrews. Le gona, mothopo o mongwe o bolela mabapi le Clement wa Roma gore: “Go bonala Clement a be a tseba Kriste, e sego ka Diebangedi, eupša ka dingwalwa tše e sego tše kgethwa.”

Lephoto le Legolo la Dithuto tša Maaka

Ka go diriša dinonwane, dikgopolo tše utegilego le difilosofi go hlalosa tumelo ya Bokriste, banna ba ba ile ba bulela lephoto la dithuto tša maaka. Ka mohlala, Clement o ile a bolela ka kanegelo ya nonwane ya phoenix e le bohlatse bja tsogo. Phoenix, nonyana e tumilego yeo go thwego e ile ya tsoga moloreng wa yona, e be e tswalanywa le borapedi bja letšatši dinonwaneng tša Baegipita.

Mongwadi yo mongwe yo a bego a nyatša therešo ya Mangwalo ke mongwadi wa puku ya Epistle of Barnabas. O ile a hlatholla Molao wa Moše bjalo ka ge eka e be e fo ba nonwane. Go ya ka yena, diphoofolo tše di hlwekilego—tše di otlago e bile di pharogilego ditlhako—di be di emela batho bao ba naganišišago ka, goba go otla, Lentšu la Modimo. Mongwadi o itše, tlhako e pharogilego, e be e bontšha gore monna yo a lokilego o “sepela lefaseng le” mola ka nako e swanago a lebeletše pele go phela legodimong. Ditlhathollo tše bjalo ga se tša thewa Mangwalong.—Lefitiko 11:1-3.

Bohlatse bja Moapostola Johane

Lekgolong la pele la nywaga, moapostola Johane o ile a nea temošo e rego: “Baratiwa, le se ke la dumela polelo e nngwe le e nngwe e buduletšwego, eupša lekang dipolelo tše di buduletšwego gore le bone ge e ba di e-tšwa go Modimo, gobane baporofeta ba bantši ba maaka ba tšwetše lefaseng.” (1 Johane 4:1) Mantšu a e be e le a swanetšego gakaakang!

Mafelelong a lekgolo la pele la nywaga, bontši bja bao go thwego ke Bakriste ba be ba šetše ba lahlile dithuto tša Jesu le baapostola ba gagwe. Go e na le go ganetša lephoto le legolo la bohlanogi, Botate ba Baapostola ba ile ba le oketša. Ba ile ba tswaka therešo le mpholo. Moapostola Johane o boletše ka batho ba bjalo gore: “Yo mongwe le yo mongwe yo a iketeletšago pele gomme a sa dule thutong ya Kriste ga a na Modimo.” (2 Johane 9) Go bohle bao ba tsomago therešo ya Mangwalo ka potego, temošo ye yeo e buduletšwego e kwagala e le ruri—e bile e tla dula e kwagala.

[Mongwalo wa tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 29]

Botate ba bangwe ba Baapostola, go akaretša le Clement, ba ile ba diriša dinonwane, dikgopolo tše utegilego le difilosofi ka mangwalong a bona

[Seswantšho go letlakala 28]

Polycarp o be a ikemišeditše go hwela tumelo

[Mothopo]

The Granger Collection, New York