A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Hmangaihna “Kawng Ṭha Lehzual” Chu I Zui Em?

Hmangaihna “Kawng Ṭha Lehzual” Chu I Zui Em?

Hmangaihna “Kawng Ṭha Lehzual” Chu I Zui Em?

“PATHIAN chu hmangaihna a ni.” Tirhkoh Johana ziak he thu hian Pathian mize langsâr ber chu a târ lang a. (1 Joh. 4:8) Pathianin mihringte a hmangaihna hi a ni, amah min hnaihtîr thei a, amah nêna inlaichînna min neihtîr theitu chu. Eng kawng dangin nge Pathian hmangaihna chuan kan nun a khawih? “Kan thil hmangaih tak, a nih loh leh ngainat tak chuan min thunun,” tia sawi a ni ṭhîn a. Chu chu a dik a ni. Tin, kan mi hmangaihte leh min hmangaihtute thununin kan awm tih pawh hi a dik bawk. Pathian anpuia siam kan nih angin, kan nunah Pathian hmangaihna chu kan lantîr thei a ni. (Gen. 1:27) Chuvângin, tirhkoh Johana chuan Pathian kan hmangaih chhan chu ‘amahin min hmangaih hmasak vâng’ a ni tih a ziak a ni.—1 Joh. 4:19.

Hmangaihna Sawi Nâna Hman Thu Mal Palite

Tirhkoh Paula chuan hmangaihna chu “kawng ṭha lehzual” tiin a ko va. (1 Kor. 12:31) Engvângin nge chutianga a koh? Paula chuan eng ang chi hmangaihna nge a sawi? A chhânna hre tûrin, “hmangaihna” tih thu mal chu i lo bih chiang ang u.

Hmân lai Grik ṭawngah chuan hmangaihna sawi nân, tlêm tê têa sâwi danglam theih thu mal pali a awm a, chûng chu: stor·geʹ te, eʹros te, phi·liʹa te, leh a·gaʹpe te a ni. Chûng zîngah chuan a·gaʹpe chu “hmangaihna” Pathian chungchâng sawifiah nâna hman a ni. * He hmangaihna chungchângah hian, Professor William Barclay-a chuan a lehkhabu siam New Testament Words-ah chuan: “Agapē chu rilru nêna inkûngkaih tlat thil a ni: kan thinlunga amaha lo awm mai thil veizâwng a ni lo va; duhrêng vânga kan nunpui tlat thu bul a ni zâwk. Agapē chu mahni duhthlanna ngeia thiltih nên a inzawm tlat a ni,” a ti a. A ṭha lama hrilhfiah dân aṭang chuan, a.gaʹpe tih thu mal chu thu bulin a thunun, a nih loh leh a kaihruai hmangaihna sawina a ni a, rilru veina nasa tak nên a kal kawp fo ṭhîn a ni. Thu bul ṭha leh ṭha lo a awm avângin, Kristiante chu Pathian Jehova ngeiin Bible-a a târ lan thu bul ṭhate kaihhruaiin an awm tûr a ni tih a chiang hle. Bible-in a·gaʹpe tih thu mal a hrilhfiah dân leh hmangaihna hrilhfiah nâna thu mal dang a hmante kan khaikhin hian, kan lantîr tûr chi hmangaihna chu kan hre thiam lehzual ang.

Chhûngkaw Inkâra Awm Hmangaihna

Chhûngkaw inhmangaih tak leh inlungrual tak nih chu a va nuam êm! Chhûngkaw zînga mite inkâra awm pianpui hmangaihna sawi nân, Grik thu mal stor·geʹ tih chu hman a ni ṭhîn a. Kristiante chuan an chhûngkaw zînga mite hnênah hmangaihna lantîr an tum tlat a ni. Paula chuan ni hnuhnûngah chuan, mi tam zâwkte chu “hmangaihna pianpui nei lo” an nih tûr thu a lo sawi lâwk a ni. *2 Tim. 3:1, 3.

Tûn lai khawvêlah hian, chhûngkaw zînga awm ngei tûr pianpui hmangaihna a dai ta hi a lungchhiatthlâk hle. Engvângin nge naupai tam takin an tihtlâk? Engvângin nge chhûngkaw tam takin an nu leh pa tar tawhte an ngaihsak loh? Engvângin nge nupa inṭhenna a pun sâwt êm êm? A chhan chu, Pianpui hmangaihna a daih vâng a ni.

Chu bâkah, Bible chuan “thinlung hi thil zawng zawng aiin bumhmang ber” a ni tih min zirtîr a. (Jer. 17:9) Chhûngkaw zînga awm hmangaihnaah chuan kan thinlung leh rilrua veina a tel a ni. Mahse, ngaihvenawm takin Paula chuan pasalin a nupui a hmangaih dân tûr a sawinaah khân a·gaʹpe a hmang a. Ani chuan pasalin a nupui a hmangaihna chu Krista’n kohhranho a hmangaihna nên a khaikhin a. (Eph. 5:28, 29) Chu hmangaihna chu chhûngkaw Dintu Pathian Jehova siam thu bulahte hian a innghat a ni.

Chhûngkaw zînga mite kan hmangaihna dik tak chuan kan nu leh pa tar tawhte ngaihsak tûr emaw, fate laka kan mawhphurhnate la tûr emawin min chêttîr ṭhîn. Chu chuan nu leh pate pawh a ṭûl huna an fate hmangaih taka zilhna pe tûra a chêttîr rualin, fate duat sualna thlen fotu rilru veizâwng ringawta thil tihna lakah a vêng bawk a ni.—Eph. 6:1-4.

Mipat Hmeichhiatna Lama Inhmangaihna leh Bible Thu Bulte

Nupa inkâra awm tisa lama inhmangaihna chu Pathian thilpêk a ni tak zet a ni. (Thuf. 5:15-17) Mahse, mipat hmeichhiatna lama inhmangaihna sawi nâna hman eʹros tih thu mal chu thlarauva thâwk khum Bible ziaktute chuan an lo hmang lo. Engvângin nge an hman loh? Kum engemaw zât kalta khân, Vênnainsâng chuan heti hian a sawi a ni: “Tûn lai khawvêl puma mite hian hmân lai Grik mite thil tihsual ang bawk kha an tisual ve niin a lang. Chûng mite chuan Eros (mipat hmeichhiatna lama hmangaihna pathian) chu an bia a, a maichâm hmaa kûnin, inthawinate an hlân ṭhîn. . . . Mahse, hmân lai chanchin chuan chutiang mipat hmeichhiatna lama inhmangaihna biakna chuan hmingchhiatna te, nawmsipbâwlna te, leh kehchhiatna te a thlen tih a târ lang. Chuvâng chu a ni ngei ang, Bible ziaktute pawhina chu thu mal an lo hman loh chhan chu,” tiin. Chutianga tisa lama inhîpna ngawr ngawra innghat inlaichînna pumpelh tûr chuan, mipat hmeichhiatna lama kan rilru put hmang chu Bible thu bulte hmanga kan thunun a ngai a ni. Chuvângin, ‘Mipat hmeichhiatna lama ka rilru put hmang leh ka kawppui ka hmangaihna dik tak chu a inbûk tâwk em?’ tiin inzâwt ang che.

Tisa châkna a sosân hun, an ‘vânglaia’ Bible thu bulte zâwm tlattu ṭhalaite chuan nungchang thianghlimna an vawng reng ang. (1 Kor. 7:36; Kol. 3:5) Inneihna chu Pathian Jehova hnên aṭanga thilpêk thianghlim angin kan thlîr a. Isua chuan nupate chungchângah: “Pathianin a zawm tawh chu mihringin ṭhen suh se,” a ti. (Mt. 19:6) Inhîp tawnna a awm chhûng chauhva khawsak dun ai chuan, inneihna chu intiamna khûnkhân tak angin kan thlîr zâwk a ni. Nupa inkâra buaina a lo chhuah hunah, a awlsamzâwnga chinfel dân zawng lovin, chhûngkaw nun hlim kan neih theih nân Pathian miziate lantîr chu kan tum hrâm hrâm zâwk ṭhîn. Chutianga thawh rimna chuan hlimna tluantling a thlen ang.—Eph. 5:33; Heb. 13:4.

Ṭhian Inkâra Awm Inhmangaihna

Ṭhian tel lo chuan nun hi a va ninawm dâwn êm! Bible thufing chuan: “Unau aia nghet zâwk ṭhian an awm ṭhîn,” a ti. (Thuf. 18:24) Pathian Jehova chuan ṭhian dik tak kan neih chu a duh a. Davida leh Jonathana te inṭhianna nghehzia chuan hriat a hlawh hle. (1 Sam. 18:1) Bible pawhin Isua’n tirhkoh Johana chu ‘a hmangaih,’ a nih loh leh a ngaina tih a sawi bawk. (Joh. 20:2) “Ngaina” emaw, “ṭhian” emaw sawina Grik thu mal chu phi·liʹa a ni a. Kohhrana ṭhian ṭha neih chu thil ṭha tak a ni. Amaherawhchu, 2 Petera 1:7-ah chuan “unaute hmangaihnaah” (Grik ṭawnga “ṭhian” sawina phiʹlos leh “unau” sawina a·del·phosʹ belhkhâwm, phi·la·del·phiʹa-ah) chuan hmangaihna (a·gaʹpe) telh tûra fuih kan ni. Inṭhianna nghet leh tluantling nei tûr chuan he fuihna thu hi kan zawm a ngai a ni. Chuvângin, ‘Ṭhiante ka hmangaihna chu Bible thu bulte nên a inbûk tâwk em?’ tiin kan inzâwt tûr a ni.

Bible chuan ṭhian inkawmnaah thlei bîk nei lo tûrin min ṭanpui a. Ṭhiante tâna dân nêm tak leh ṭhian ni lote tâna dân khauh tak chelekin, dân chi hnih kan hmang lo. Chu bâkah, ṭhian siam nâna mite fak der kan chîng lo bawk. A pawimawh ber chu, Bible thu bulte nunpuina chuan ṭhian ṭha thlang thiam tûr leh ‘nungchang ṭha tikhawlo ṭhîn’ ṭhian sualte kawm lo tûra min ṭanpui hi a ni.—1 Kor. 15:33.

Hmangaihna—Phuarkhâwmtu Mak Danglam Tak Chu!

Kristiante phuarkhâwmtu chu a va mak tak êm! Tirhkoh Paula chuan: “Hmangaihna chu vervêkna tel lovin ni rawh se. . . . Unaute hmangaih kawngah chuan hmangaih takin inlainat tawn ṭheuh rawh u,” tiin a ziak a. (Rom 12:9, 10) Ni e, Kristiante chuan ‘hmangaihna (a·gaʹpe) vervêkna tel lo’ chu an nei a ni. He hmangaihna hi amaha lo piang rilrua veina mai a ni lo. Bible thu bulah a innghat nghet tlat zâwk a ni. Mahse, Paula chuan ‘unaute hmangaihna’ (phi·la·del·phiʹa) leh ‘hmangaih taka inlainatna’ (phiʹlos leh stor·geʹ inbelh khâwm phi·loʹstor·gos) chungchâng pawh a sawi bawk a. Mi thiam pakhat sawi dân chuan, ‘unaute hmangaihna’ chu “ngaina taka hmangaihna te, ngilneihna lantîrna te, khawngaihna lantîrna te, leh ṭanpuina pêkna te” tihna a ni. Hei leh a·gaʹpe ṭang kawp chuan Pathian Jehova betute zîngah inṭhianna ṭha tak a awmtîr a ni. (1 Thes. 4:9, 10) Tin, ‘hmangaih taka inlainatna’ tia lehlin phi·loʹstor·gos chu atîra ziak Bible-ah vawi khat chiah a lang a, chu chu chhûngkaw zînga mi anga inlaichînna hnai tak sawina a ni.

Kristian dikte phuar khâwmtu chu an inlaichînna kawng engkima Bible thu bulin a thunun, chhûngkuaa awm inhmangaihna leh ṭhian dik tak inkâra awm inngainatna ṭang kawp hi a ni. Kristian kohhran chu khawtlânga pâwl pakhat emaw, sawrkâr pâwl pakhat emaw a ni lo va, Pathian Jehova biaknaa inzawmkhâwm chhûngkaw lungrual tak a ni zâwk. Kan rinpuite chu unaute tiin kan ko va, chutiang chiah chuan kan thlîr rêng bawk. Anni chu thlarau lama kan chhûngte an ni a, ṭhiante ang chiahin kan hmangaih a, Bible thu bulte nêna inmilin kan cheibâwl a ni. Kristian kohhran dik kan nihzia târ langtu leh min phuarkhâwmtu hmangaihna awmtîr tûra kan tih theihte chu i ti ṭheuh vang u.—Joh. 13:35. (w09 7/15)

[Footnote-te]

^ par. 5 Atîra ziaka A·gaʹpe tih thu mal chu a ṭha lo lama thil hmangaihna emaw, duhna emaw, ngainatna emaw sawi nân pawha hman a ni bawk.—Joh. 3:19; 12:43; 2 Tim. 4:10; Joh. 2:15-17.

^ par. 7 “Hmangaihna pianpui nei lo” (aʹstor·goi) tih hi stor·geʹ aṭanga lâk a ni a, chu thu mal hmaa a, belhna chuan “tel lo,” a nih loh leh “nei lo” tihna a kâwk a ni.—Rom 1:31 en bawk rawh.

[Phêk 18-naa thu lâk chhuah]

Min phuarkhâwmtu hmangaihna awmtîr tûrin eng nge i tih ve?