Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulaitobela “Nzila Imbotu Kwiinda Zyoonse” Yaluyando?

Sena Mulaitobela “Nzila Imbotu Kwiinda Zyoonse” Yaluyando?

Sena Mulaitobela “Nzila Imbotu Kwiinda Zyoonse” Yaluyando?

“LEZA nduluyando.” Majwi aaya aamwaapostolo Johane aamba bube bwa Leza bupati. (1 Joh. 4:8) Luyando lwa Leza ndwajisi kubantu ndolupa kuti tucikonzye kuswena kuli nguwe alimwi akuba acilongwe anguwe. Ino muunzila nzi imbi luyando lwa Leza molutujatikizya? Kwaambwa kuti: “Zyintu nzyotuyanda nzyezipa kuti tube mbotubede.” Aaya masimpe. Nokuba boobo, alimwi masimpe kuti bantu mbotuyanda naa aabo ibatuyanda batupa kuti tube mbotubede. Mbwaanga twakalengwa mucinkozya ca Leza, aswebo tulakonzya kutondezya luyando mbuli nguwe. (Matl. 1:27) Aboobo, mwaapostolo Johane wakalemba kuti, tulamuyanda Leza “nkaambo nguwakasaanguna kuyanda ndiswe.”—1 Joh. 4:19.

Mabala One Aapandulula Luyando

Mwaapostolo Paulo wakaamba kuti luyando “[n]inzila imbotu kwiinda zyoonse.” (1 Kor. 12:31) Ino nkaambo nzi ncaakaambila boobo? Ino nduyando luli buti Paulo ndwaakali kwaamba? Kutegwa tuzyibe, atulange-lange ncolyaamba bbala lyakuti “luyando.”

Ba Giliki bakaindi bakajisi mabala one ngobakali kubelesya munzila ziindene-indene kupandulula luyando: stor·geʹ, eʹros, phi·liʹa, alimwi a a·gaʹpe. Akati kamabala aaya, ibbala lyakuti a·gaʹpe ndelibelesyegwa kupandulula Leza uuli “nduluyando.” * Kujatikizya luyando oolu, Syaazibwene William Barclay, mubbuku lyakwe lyakuti New Testament Words waamba kuti: “Luyando lwa agapē lujatikizya mizeezo: talulitalikili buyo akaambo kambotulimvwa. Agapē nduyando lwakulisalila buya.” Mukaambo aaka, ibbala lya a·gaʹpe lyaamba luyando ilweendelezyegwa anjiisyo, pele kanji-kanji lulabikkilizya ambwalimvwa muntu. Mbwaanga kuli njiisyo zibotu azibi, Banakristo beelede kweendelezyegwa anjiisyo zibotu nzyaakalemba Jehova mu Bbaibbele. Notukozyanisya bupanduluzi ibuli mu Bbaibbele ibwaamba luyando lwa a·gaʹpe amabala aambi aabelesyegwa mu Bbaibbele ikupandulula luyando, tulakonzya kuzyiba luyando ndotweelede kutondezya.

Luyando Mumukwasyi

Elo kaka cilakkomanisya kuba mumukwasyi bantu mobamvwana akuyandana! Stor·geʹ ndibbala lya Chigiliki kanji-kanji ilibelesyegwa kwaamba luyando iluli akati kabanamukwasyi. Banakristo balasolekesya kuyandana mumukwasyi. Paulo wakasinsima kuti mumazuba aakumamanino, bantu banooli “basikancimwa.” *2 Tim. 3:1, 3.

Cilausisya kubona kuti luyando ilweelede kuba akati kabanamukwasyi taluko munyika mazuba aano. Ino nkaambo nzi bamakaintu banji ncobagwisya mada? Ino nkaambo nzi bantu banji mumikwasyi ncobatababikkili maano ibazyali babo bacembeede? Ino nkaambo nzi mweelwe wabantu ibalekana ncuuyabuvwula? Bwiinguzi mbwakuti, Kunyina luyando.

Kuyungizya waawo, Bbaibbele liyiisya kuti “moyo wamuntu uleena kwiinda zintu zyoonse.” (Jer. 17:9) Luyando mumukwasyi lubikkilizya mizeezo, ambwalimvwa muntu. Nkakaambo kaako Paulo caakabelesya bbala lyakuti a·gaʹpe kwaamba mulumi mbwaelede kuyanda mukaintu wakwe. Paulo wakakozyanisya luyando oolu kuluyando Kristo ndwatondezya kumbungano. (Ef. 5:28, 29) Luyando oolu luyeeme anjiisyo zya Jehova, Iwakatalisya mukwasyi.

Ikubayanda banamukwasyi kuya kutupa kubabikkila maano ibazyali besu bacembeede naa kuya kutukulwaizya kubalela kabotu bana besu. Alimwi ciyakukulwaizya bazyali kubalaya bana babo kuti naa kwayandika alimwi tacikabapi kubalendekezya.—Ef. 6:1-4.

Luyando Akati Kamusankwa Amusimbi Anjiisyo Zyamu Bbaibbele

Luyando iluli akati kabanabukwetene ncipego kuzwa kuli Leza. (Tus. 5:15-17) Nokuba boobo, ibbala lyakuti eʹros, ilyaamba luyando iluli akati kamusankwa amusimbi, tiibakalibelesya ibalembi ba Bbaibbele bakasololelwa amuuya. Ino nkaambo nzi? Myaka yainda, Ngazi Yamulindizi yakaamba kuti: “Mazuba aano, bantu munyika yoonse balalubizya mbubwenya mbubakacita ba Giliki bansiku. Bakali kukomba Eros, kumufwugamina kucipaililo cakwe akumutuulila zipaizyo. . . . Pele makani aakaindi atondezya kuti kukomba luyando oolu, kwakapa kuti bantu kabatalilemeki, kabacita zyintu zisesemya alimwi akulekana. Ambweni balembi ba Bbaibbele ncobatakalibelesya bbala eeli.” Kutegwa tutajatikizigwi muluyando luli boobu lwakuyanda buyo muntu akaambo kambwaboneka, tweelede kumuyanda kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele. Aboobo amulibuzye kuti, ‘Sena mbondimuyanda mweenzuma, ndimuyanda ncobeni?’

Ciindi muntu ‘naakubuka’ muzeezo wakoonana ulakomena, pele bakubusi ibatobela njiisyo zyamu Bbaibbele balazumanana kulilemeka. (1 Kor. 7:36; Kol. 3:5) Kukwatana ncipego kuzwa kuli Jehova. Kaamba kujatikizya banabukwetene, Jesu wakaamba kuti: “Abo mbaakakakatizya Leza muntu atabapambukanyi.” (Mt. 19:6) Notwakwatana tatweelede buyo kukkala amweenzuma ooyu ciindi notucimvwana, pele tweelede kuzumanana akubona kuti lukwatano oolu lulayandika kapati. Ciindi mapenzi naatalika muŋanda tatweelede kujana nzila yakuti tulekane, pele tweelede kubona mbotukonzya kwaamana kwiinda mukutobela nzyatuyiisya Leza kutegwa tuzumanane kukkomana. Kusoleka kuli boobu kuya kutupa kuzumanana kukkomana.—Ef. 5:33; Heb. 13:4.

Luyando Luli Akati Kabalongwe

Ibuumi nobwatali kunoneezya ikuti notwatalijisi balongwe. Kaambyo kamu Bbaibbele kaamba kuti: “Kuli muzwalani umwi walusinizyo kwiinda munyoko.” (Tus. 18:24) Jehova uyanda kuti tube abalongwe bancobeni. Cilongwe ciyumu cakali akati ka Davida a Jonatani cilizyibidwe kapati. (1 Sam. 18:1) Alimwi Bbaibbele lyaamba kuti Jesu ‘wakali kumuyanda’ mwaapostolo Johane. (Joh. 20:2) Ibbala lya Chigiliki ilyaamba luyando luli boobu naa “lwabalongwe” ndyakuti phi·liʹa. Kunyina cilubide kuba amweenzinyoko ngomumvwana limwi mumbungano. Nokuba boobo, kulugwalo lwa 2 Petro 1:7, tukulwaizyigwa kuti “kuluyandano lwabunyina” (phi·la·del·phiʹa ibbala ilijisi mabala obilo aakuti phiʹlos, ibbala lya Chigiliki lyaamba “mulongwe,” alimwi a a·del·phosʹ, ibbala lya Chigiliki ilyaamba “mukwesu”) tuyungizye luyando (a·gaʹpe). Kutegwa tube abalongwe babotu, tweelede kwaatobela malailile aaya. Inga twacita kabotu kulibuzya kuti, ‘Sena mbondibayanda beenzuma kuleendelana anjiisyo zyamu Bbaibbele?’

Ijwi lya Leza litwaambila kuti tatweelede kuba alusalululo kubalongwe besu. Tatweelede kuba amibala yobilo cakuti: twaba abeenzuma tulacita calubomba, pele ikuti naa tuli abantu batali beenzuma tatuciti oobo. Kuyungizya waawo, tatweelede kuboongelezya bantu kutegwa babe beenzuma. Iciyandika kapati nkutobela njiisyo zyamu Bbaibbele izikonzya kutugwasya kusala beenzuma ibali kabotu ibatakonzyi kutunjizya mumapenzi.—1 Kor. 15:33.

Iluyando Lulibedelede

Elo kaka luyando ilukamantanya Banakristo lulilibedelede! Imwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Luyandisyo lwanu lutabi lwakuupaupa ameso. . . . Amuyandane aluyandisyo lwabunyina.” (Rom. 12:9, 10) Masimpe Banakristo balijisi ‘luyando (a·gaʹpe) ilutali lwakuupaupa ameso.’ Oolu luyando talujatikizyi buyo muntu mbwalimvwa mumoyo. Pele, luyeeme anjiisyo zyamu Bbaibbele. Nokuba boobo, Paulo alimwi wakaamba “luyandano lwabunyina” (phi·la·del·phiʹa) alimwi a “luyando” (phi·loʹstor·gos, ibbala ilijisi mabala obilo aakuti phiʹlos alimwi a stor·geʹ). Kweelana amulembi umwi, “luyandano lwabunyina” lwaamba “luzyalo, kweetezyegwa, alimwi akugwasya.” Ikuti kuluyando oolu kwabikkilizyigwa aluyando lwa a·gaʹpe, kulakonzya kupa kuti bakombi ba Jehova bakamantane. (1 Tes. 4:9, 10) Ibbala lyakuti phi·loʹstor·gos, ilyakasandululwa kuti “luyando” lijanika buyo ciindi comwe mumalembe mataanzi aa Chigiliki alimwi lyaamba bulongwe ibuli akati kabanamukwasyi.

Icikamantanya Banakristo nduyando luli akati kabanamukwasyi aakati kabalongwe, iluyeeme anjiisyo zyamu Bbaibbele. Imbungano ya Banakristo tabuli buyo busena nkotukonzya kujana balongwe, pele mukwasyi buya uukamantene mukukomba Jehova Leza. Aboobo mumukwasyi ooyu, twiitana kuti mukwesu naa mucizyi. Tulamvwana, alimwi lyoonse tulacitilana zyintu kweelana anjiisyo zyamu Bbaibbele. Aboobo toonse atuzumanane kuyandana nkaambo luyando ndolutukamantanya akupa kuti imbungano ya Banakristo izyibwe.—Joh. 13:35.

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 5 Alimwi ibbala lya a·gaʹpe lilabelesyegwa kwaamba zyintu zitali kabotu.—Joh. 3:19; 12:43; 2 Tim. 4:10; 1 Joh. 2:15-17.

^ munc. 7 Bbala lyakuti “basikancimwa” (aʹstor·goi) mbusanduluzi bwabbala lyakuti stor·geʹ nolyabikkilwa kakumbatizyo ka a, ikaamba “kubula” naa kuti “taakwe.”—Amubone Ba-Roma 1:31.

[Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 12]

Ino mbuti mbomutondezya luyando ilutukamantanya?