Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ—Hiɛnɔkamɔ Ni Nyɔŋmɔ Kɛha

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ—Hiɛnɔkamɔ Ni Nyɔŋmɔ Kɛha

Naanɔ Wala Yɛ Shikpɔŋ Lɛ Nɔ​—Hiɛnɔkamɔ Ni Nyɔŋmɔ Kɛha

“Aŋɔ bɔɔ nii lɛ awo yakayakanii ashishi . . . yɛ nɔhiɛkamɔ mli.”—ROM. 8:20.

1, 2. (a) Mɛni hewɔ wɔbuɔ hiɛnɔkamɔ akɛ abaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ akɛ ehe hiaa waa lɛ? (b) Mɛni hewɔ mɛi babaoo heee amɛyeee akɛ abaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ?

EKOLƐ okaiɔ miishɛɛ ni oná beni okase klɛŋklɛŋ kwraa akɛ eshwɛ fioo ni adesai egbɔŋ dɔŋŋ ni amɛgboiŋ hu, shi moŋ amɛbaahi shi kɛya naanɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ. (Yoh. 17:3; Kpoj. 21:3, 4) Ekolɛ oshiɛɔ Ŋmalɛ naa hiɛnɔkamɔ nɛɛ ohaa mɛi. Hiɛnɔkamɔ akɛ abaahi shi kɛya naanɔ lɛ ji sanekpakpa ni wɔshiɛɔ lɛ fã ko ni he hiaa waa. Esaa bɔ ni wɔhiɔ shi wɔhaa lɛ he.

2 Kristendom jamɔi lɛ ateŋ babaoo ekpoo hiɛnɔkamɔ akɛ abaahi shikpɔŋ lɛ nɔ kɛya naanɔ lɛ. Biblia lɛ tsɔɔ akɛ susuma lɛ gboɔ, shi Kristendom jamɔi babaoo tsɔɔ akɛ adesa yɛ susuma ni gbooo, ni ákɛ susuma lɛ yaa nɔ ehiɔ shi yɛ adesa gbele sɛɛ, ni etsɔɔ mumɔŋ gbɔmɔ. (Ezek. 18:20) No hewɔ lɛ, mɛi babaoo heee amɛyeee akɛ abaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Enɛ hewɔ lɛ, ekolɛ wɔɔbi akɛ: Ani Biblia lɛ fiɔ hiɛnɔkamɔ nɛɛ sɛɛ? Kɛ́ nakai ni lɛ, mɛɛ be Nyɔŋmɔ jie lɛ shi etsɔɔ adesai klɛŋklɛŋ kwraa?

‘Aŋɔ Awo Yakayakanii Ashishi yɛ Nɔhiɛkamɔ Mli’

3. Mɛɛ gbɛ nɔ Nyɔŋmɔ fee eyiŋtoo kɛha adesai lɛ faŋŋ beni abɔ adesai lɛ?

3 Yehowa fee eyiŋtoo kɛha adesai lɛ faŋŋ beni ebɔ adesai nɔŋŋ lɛ. Nyɔŋmɔ fee lɛ faŋŋ akɛ kɛji Adam bo lɛ toi lɛ, ebaahi shi kɛya naanɔ. (1 Mose 2:9, 17; 3:22) Ekã shi faŋŋ akɛ Adam shwiei ni hi shi yɛ Adam eshafeemɔ lɛ sɛɛ nɔŋŋ lɛ ná amɛle emuuyeli ni eŋmɛɛ adesai lɛ, ni amɛna enɛ he odaseyeli. Aŋmɛɛɛ adesai agbɛ ni amɛbote Eden abɔɔ lɛ mli, ni agbɛnɛ hu adesai gbɔlɔɔ ni amɛgboiɔ. (1 Mose 3:23, 24) Beni be shwieɔ mli lɛ, adesai awala sɛɛkɛlɛ nɔ bɔi gbɔ́mɔ. Adam ye afii 930. Shem ni abaa eyi beni Nu Afua lɛ ba lɛ ye afii 600 pɛ, ni enabi Arpakshad ye afii 438. Abraham tsɛ Tera ye afii 205. Abraham ye afii 175, ebi nuu Isak ye afii 180, ni Yakob ye afii 147. (1 Mose 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Mɛi babaoo nyɛ amɛyɔse nɔ ni wala sɛɛkɛlɛ ni nɔ gbɔɔ nɛɛ tsɔɔ—ákɛ naanɔ wala ni esa akɛ adesai aná lɛ eŋmɛɛ amɛ! Ani amɛná hiɛnɔkamɔ akɛ adesai baaná naanɔ wala ekoŋŋ?

4. Mɛni ha hii anɔkwafoi ni hi shi yɛ blema lɛ ná hemɔkɛyeli akɛ Nyɔŋmɔ baaha adesai anine ashɛ jɔɔmɔi ni bɔ Adam lɛ nɔ lɛ?

4 Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛɔ akɛ: “Aŋɔ bɔɔ nii lɛ [ni ji adesai] awo yakayakanii ashishi . . . yɛ nɔhiɛkamɔ mli.” (Rom. 8:20) Mɛɛ hiɛnɔkamɔ? Klɛŋklɛŋ gbalɛ ni yɔɔ Biblia lɛ mli lɛ tsĩ ‘seshi’ ko ni ‘baatswa onufu lɛ yitso nɔ̃’ lɛ tã. (Nyɛkanea 1 Mose 3:1-5, 15.) Nakai shiwoo ni kɔɔ Seshi lɛ he lɛ ha adesai anɔkwafoi lɛ ná hiɛnɔkamɔ akɛ Nyɔŋmɔ tsakeŋ eyiŋtoo kɛha adesai lɛ. Eha hii tamɔ Habel kɛ Noa ná hemɔkɛyeli akɛ Nyɔŋmɔ baaha adesai anine ashɛ jɔɔmɔi ni bɔ Adam lɛ anɔ. Eeenyɛ efee akɛ hii nɛɛ yɔse akɛ ‘seshi lɛ nanetsitsi nɔ̃ ni abaatswa’ lɛ baabi ni ashwie la shi.—1 Mose 4:4; 8:20; Heb. 11:4.

5. Mɛni tsɔɔ akɛ Abraham he gbohiiashitee lɛ eye?

5 Susumɔ Abraham he okwɛ. Beni aka Abraham lɛ, ená he miishɛɛ akɛ ‘eeeŋɔ Isak, ebi kome lɛ eha.’ (Heb. 11:17) Mɛni hewɔ ená he miishɛɛ akɛ eeefee nakai lɛ? (Nyɛkanea Hebribii 11:19.) Ejaakɛ eheɔ gbohiiashitee lɛ eyeɔ! Hemɔkɛyeli ni Abraham ná yɛ gbohiiashitee lɛ mli lɛ damɔ nɔ ko nɔ. Beni Abraham kɛ eŋa Sara fɛɛ egbɔlɔ ní kulɛ amɛnyɛŋ amɛfɔ́ lɛ, Yehowa ha amɛfɔ́ bi nuu. (1 Mose 18:10-14; 21:1-3; Rom. 4:19-21) Yehowa ewo Abraham shi hu. Nyɔŋmɔ ekɛɛ lɛ akɛ: “Isak mli aaatsɛ́ oseshi yɛ.” (1 Mose 21:12) No hewɔ lɛ, Abraham yɛ yiŋtoi diɛŋtsɛ ni eeedamɔ nɔ ekpa gbɛ akɛ Nyɔŋmɔ baatee Isak shi.

6, 7. (a) Mɛɛ kpaŋmɔ Yehowa kɛ Abraham fee? (b) Mɛɛ gbɛ nɔ shi ni Yehowa wo Abraham lɛ eha adesai ená hiɛnɔkamɔ?

6 Akɛni Abraham ná hemɔkɛyeli ni mli wa waa hewɔ lɛ, Yehowa kɛ lɛ fee kpaŋmɔ kɛkɔ ‘eseshi’ lɛ he. (Nyɛkanea 1 Mose 22:18.) Ebafee faŋŋ akɛ Yesu Kristo ji mɔ titri ni ji ‘seshi’ lɛ. (Gal. 3:16) Yehowa kɛɛ Abraham akɛ ‘eseshi’ lɛ yi baafa “tamɔ ŋwɛi ŋulamii kɛ ŋshɔ naa shia”—enɛ tsɔɔ akɛ Abraham leee amɛyikulɛ. (1 Mose 22:17) Shi sɛɛ mli lɛ ajie yibɔ lɛ shi faŋŋ atsɔɔ. Yesu Kristo kɛ mɛi 144,000 ni kɛ lɛ baaye nɔ yɛ Maŋtsɛyeli lɛ mli lɛ bafeɔ ‘seshi’ lɛ. (Gal. 3:29; Kpoj. 7:4; 14:1) “Shikpɔŋ lɛ nɔ jeŋmaji fɛɛ” aaatsɔ Mesia Maŋtsɛyeli lɛ nɔ ‘aná jɔɔmɔ.’

7 Abraham nuuu nɔ ni kpaŋmɔ ni Yehowa kɛ lɛ fee lɛ tsɔɔ lɛ shishi fitsofitso. Shi kɛlɛ Biblia lɛ kɛɛ akɛ ‘eekwɛ maŋ ní yɔɔ shishitoo ní wa lɛ gbɛ.’ (Heb. 11:10) Nakai maŋ lɛ ji Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli lɛ. Ja Abraham esaa eba wala mli ekoŋŋ dani ebaanyɛ ená Maŋtsɛyeli lɛ mli jɔɔmɔi. Enine baanyɛ ashɛ naanɔ wala nɔ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛtsɔ gbohiiashitee lɛ nɔ. Ni mɛi ni abaahere amɛyiwala kɛfo Harmagedon lɛ kɛ gbohii ni abaatee amɛ shi lɛ anine baanyɛ ashɛ naanɔ wala nɔ.—Kpoj. 7:9, 14; 20:12-14.

“Mumɔ . . . lɛ Tsirɛɔ Miyisɛɛ”

8, 9. Mɛni hewɔ saji ni yɔɔ Hiob wolo lɛ mli lɛ kɔɔɔ kaai ni Hiob kɛkpe lɛ pɛ kɛkɛ he lɛ?

8 Nuu ko ni atsɛɔ lɛ Hiob lɛ hi shi yɛ be ni Abraham nanakaŋsowa Yosef kɛhi shi kɛ be ni gbalɔ Mose kɛhi shi lɛ mli. Hiob Wolo lɛ ni yɔɔ Biblia lɛ mli ni eeenyɛ efee akɛ Mose ji mɔ ni ŋma lɛ tsɔɔ nɔ̃ hewɔ ni Yehowa ŋmɛ gbɛ ni Hiob na amanehulu, kɛ bɔ ni nibii anaa yakpa yɛ egbɛfaŋ lɛ mli. Shi nɔ ni aŋma yɛ Hiob wolo lɛ mli lɛ kɔɔɔ kaa ni Hiob kɛkpe lɛ pɛ kɛkɛ he; ekɔɔ adesai kɛ ŋwɛi bɔfoi fɛɛ hu ahe. Wolo lɛ haa wɔnaa akɛ Yehowa yeɔ nɔ yɛ jalɛ gbɛ nɔ, ni ákɛ sane ni atée lɛ shi yɛ Eden lɛ kɔɔ Nyɔŋmɔ tsuji fɛɛ ni yɔɔ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ anɔkwayeli kɛ amɛwala námɔ he. Eyɛ mli akɛ Hiob nuuu sane nɛɛ shishi moŋ, shi eŋmɛɛɛ gbɛ ni enanemɛi etɛ lɛ aha enu he akɛ efeee jalɛ nii yɛ Yehowa hiɛ. (Hiob 27:5) Esa akɛ enɛ awaje wɔhemɔkɛyeli ní eye ebua wɔ koni wɔna akɛ wɔbaanyɛ wɔye Yehowa anɔkwa ni wɔfi enɔyeli lɛ sɛɛ.

9 Beni Hiob nanemɛi etɛ lɛ ni ji miishɛjelɔi gbohii lɛ gbe amɛwiemɔ lɛ naa lɛ, “Elihu, Barakel bi ni ji Buznyo lɛ, here nɔ.” Mɛni ji nɔ ni kanya lɛ ni efã egbee? Ekɛɛ akɛ “Miyi obɔ̃ kɛ wiemɔi; mumɔ ní yɔɔ mimli lɛ tsirɛɔ miyisɛɛ.” (Hiob 32:5, 6, 18) Eyɛ mli akɛ nɔ ni Elihu wie lɛ ná ba mli beni Hiob kaa lɛ ba naagbee lɛ moŋ, shi ewiemɔ lɛ kɔɔ mɛi krokomɛi hu ahe. Wiemɔi lɛ haa mɛi fɛɛ ni yeɔ Nyɔŋmɔ anɔkwa lɛ náa hiɛnɔkamɔ.

10. Mɛni tsɔɔ akɛ bei komɛi lɛ shɛɛ sane ni Yehowa kɛhaa mɔ aŋkro ko lɛ baanyɛ akɔ adesai fɛɛ ahe?

10 Bei komɛi lɛ Yehowa kɛ shɛɛ sane haa mɔ aŋkro ko, ni nakai beaŋ nɔŋŋ lɛ sane lɛ baanyɛ akɔ adesai fɛɛ ahe. Lamɔ ni Babilon Maŋtsɛ Nebukadnezar la ní kɔɔ tso agbo ni atoo afɔ̃ shi ní Daniel gbalɛ wolo lɛ wie he lɛ maa sane nɛɛ nɔ mi. (Dan. 4:10-27) Eyɛ mli akɛ nakai lamɔ lɛ ná emlibaa yɛ Nebukadnezar nɔ moŋ, shi eyɛ emlibaa wulu ko hu. Etsɔɔ akɛ afi 607 D.Ŋ.B. sɛɛ afii 2,520 lɛ, Nyɔŋmɔ baato enɔyeli lɛ ema shi ekoŋŋ yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ kɛtsɔ nɔyeli ko ni jɛ Maŋtsɛ David wekutɔkpãa lɛ mli lɛ nɔ. * Nyɔŋmɔ to enɔyeli lɛ ekoŋŋ koni eye shikpɔŋ lɛ nɔ beni ewó Yesu Kristo Maŋtsɛ yɛ ŋwɛi yɛ afi 1914 lɛ. Feemɔ bɔ ni etsɛŋ kwraa ni Maŋtsɛyeli lɛ baaha adesai ni boɔ Nyɔŋmɔ toi lɛ ahiɛnɔkamɔ aba mli lɛ he mfoniri okwɛ!

“Jiemɔ Lɛ Kɛjɛ Laajemɔ Bu Lɛŋ Yaa Mli”

11. Mɛni nɔ ni Elihu wie lɛ kɛɔ wɔ yɛ Nyɔŋmɔ he?

11 Beni Elihu haa Hiob hetoo lɛ, etsĩ “bɔfo ní ji mlidamɔlɔ . . . mɔ kome yɛ mɛi akpe teŋ, ní eeejaje nɔ ni ja etsɔɔ gbɔmɔ lɛ” tã. Ni kɛji bɔfo nɛɛ ‘kpa Nyɔŋmɔ fai koni eduro lɛ hu’? Elihu kɛɛ akɛ: “Ni [Nyɔŋmɔ] na lɛ mɔbɔ ni ekɛɛ: Jiemɔ lɛ kɛjɛ laajemɔ bu lɛŋ yaa mli; miná kpatamɔ nii lɛ. No lɛ eheloo lɛ aaatsɔ efɔ́ fe gbekɛ nɔ̃; eeeku sɛɛ eeetsɔ oblanyo ekoŋŋ.” (Hiob 33:23-26) Wiemɔi nɛɛ tsɔɔ akɛ Nyɔŋmɔ miisumɔ ni ekpɛlɛ “kpatamɔ nii” loo najiaŋtoo nii yɛ adesai ni amɛtsake amɛtsui lɛ agbɛfaŋ lɛ nɔ.—Hiob 33:24.

12. Mɛɛ hiɛnɔkamɔ Elihu wiemɔi lɛ haa adesai náa?

12 Eeenyɛ efee akɛ Elihu nuuu kpatamɔ nii loo kpɔmɔnɔ lɛ shishi fitsofitso taakɛ bɔ ni gbalɔi lɛ nuuu nɔ fɛɛ nɔ ni amɛŋmala lɛ shishi fitsofitso lɛ. (Dan. 12:8; 1 Pet. 1:10-12) Fɛɛ sɛɛ lɛ, Elihu wiemɔ lɛ tsɔɔ akɛ gbi ko lɛ Nyɔŋmɔ baakpɛlɛ kpɔmɔnɔ ko nɔ, ni adesai baaye amɛhe kɛjɛ gbɔlɛ kɛ gbele he. Elihu wiemɔi lɛ tsɔɔ akɛ adesai baaná naanɔ wala. Hiob wolo lɛ hu tsɔɔ akɛ abaatee gbohii ashi.—Hiob 14:14, 15.

13. Mɛɛ miishɛjemɔ Kristofoi náa kɛjɛɔ Elihu wiemɔi lɛ amli?

13 Ŋmɛnɛ lɛ, nɔ ni Elihu wie lɛ kã he eeshɛje Kristofoi akpekpei abɔ ni yɔɔ hiɛnɔkamɔ akɛ abaabaa amɛyi beni akpãtaa nibii agbɛjianɔtoo fɔŋ nɛɛ hiɛ lɛ amii. Mɛi ni abaabaa amɛyi lɛ ateŋ mɛi ni egbɔlɔ lɛ baatsɔmɔ oblahii kɛ oblayei ekoŋŋ. (Kpoj. 7:9, 10, 14-17) Agbɛnɛ hu, gbɛkpamɔ akɛ mɛi ni abaatee amɛ shi lɛ baatsɔmɔ oblahii kɛ oblayei ekoŋŋ lɛ shɛjeɔ anɔkwafoi amii daa. Yɛ anɔkwale mli lɛ, ebaabi ni Kristofoi ni afɔ amɛ mu ni baaná naanɔ shihilɛ ni gbele bɛ mli yɛ ŋwɛi lɛ, kɛ Yesu “tooi krokomɛi” ni baaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ fɛɛ aná hemɔkɛyeli yɛ Kristo kpɔmɔ afɔleshãa lɛ mli.—Yoh. 10:16; Rom. 6:23.

Aaami Gbele Kɛaajɛ Shikpɔŋ lɛ Nɔ

14. Mɛni tsɔɔ akɛ dani Israelbii lɛ aaaná naanɔ wala lɛ, ehe miihia ni amɛná nɔ ko ni fe Mose Mla lɛ?

14 Abraham shwiei lɛ batsɔ maŋ beni Nyɔŋmɔ kɛ amɛ fee kpaŋmɔ lɛ. Beni Yehowa kɛ Mla lɛ haa amɛ lɛ, ekɛɛ amɛ akɛ: ‘Nyɛbua mikpɔi lɛ kɛ migbɛnaa nii lɛ ni kɛ́ gbɔmɔ ye nɔ ni eyi aaaná wala yɛ mli lɛ.’ (3 Mose 18:5) Shi akɛni Israelbii lɛ eyayeee Mla lɛ mli akpɔi ni hi kɛwula shi lɛ anɔ hewɔ lɛ, Mla lɛ bu amɛ fɔ́, ni ehe bahia ni akpɔ̃ amɛ kɛjɛ nakai fɔbuu lɛ mli.—Gal. 3:13.

15. Mɛɛ jɔɔmɔ ni abaaná wɔsɛɛ akɛ mumɔ tsirɛ David ni eŋma?

15 Yɛ Mose sɛɛ lɛ, Yehowa kɛ mumɔ tsirɛ Biblia ŋmalɔi krokomɛi ni amɛ hu amɛtsĩ hiɛnɔkamɔ kɛha naanɔ wala lɛ tã. (Lala 21:5; 37:29) Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, lalatsɛ David mu ekomefeemɔ ni yɔɔ anɔkwa jálɔi ateŋ yɛ Zion lɛ he lala ko ni efo lɛ naa akɛ: “Yehowa ewo jɔɔmɔ kɛ wala shi ehã jɛi kɛyashi naanɔ.”—Lala 133:3.

16. Mɛɛ shiwoo Yehowa tsɔ Yesaia nɔ ekɛha kɛkɔ nɔ ni baaba “shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ” nɔ wɔsɛɛ lɛ he?

16 Yehowa kɛ mumɔ tsirɛ Yesaia ni egba kɛkɔ naanɔ wala ni abaaná yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ lɛ he. (Nyɛkanea Yesaia 25:7, 8.) Taakɛ bɔ ni kɛ́ akɛ “hiɛhàa nɔ̃” loo kuŋtu hà mɔ ko hiɛ ní emumɔ naa tãa lɛ, nakai nɔŋŋ esha kɛ gbele ehao adesai waa. Yehowa ema nɔ mi eha ewebii lɛ akɛ abaami esha kɛ gbele, loo abaajie “yɛ shikpɔŋ muu lɛ fɛɛ nɔ.”

17. Mɛɛ nitsumɔ agba akɛ Mesia lɛ baatsu koni eha aná naanɔ wala?

17 Susumɔ nɔ ni Mose Mla lɛ tsɔɔ akɛ afee yɛ too ni aŋɔhaa Azazel lɛ he lɛ hu he okwɛ. Daa afi shikome yɛ Kpatamɔ Gbi lɛ nɔ lɛ, osɔfonukpa lɛ ‘ŋɔɔ eniji enyɔ lɛ fɛɛ eshwieɔ too kpakpo hiɛkalɔ lɛ yiteŋ, ni ejajeɔ Israelbii lɛ anɔtɔmɔi lɛ fɛɛ eshwieɔ enɔ, ni too kpakpo lɛ tereɔ amɛnɔtɔmɔi lɛ fɛɛ kɛyaa shikpɔŋ olɛŋlɛ ko nɔ.’ (3 Mose 16:7-10, 21, 22) Yesaia gba akɛ Mesia lɛ baaba ebafee nɔ ko ni tamɔ nakai nɔŋŋ, akɛ ebaatere “wɔhelai,” “wɔhejaramɔi,” kɛ “mɛi babaoo ahe esha” kɛya, ni tsɔɔ akɛ ekɛ nakai feemɔ baagbele gbɛ kɛha naanɔ wala námɔ.—Nyɛkanea Yesaia 53:4-6, 12.

18, 19. Mɛɛ hiɛnɔkamɔ Yesaia 26:19 kɛ Daniel 12:13 lɛ wieɔ he?

18 Yehowa tsɔ Yesaia nɔ ekɛɛ ewebii ni ji Israelbii lɛ akɛ: “Omɛi ni egboi lɛ ahiɛ aaatsɛ̃, ni amɛgbɔmɔtsei lɛ aaate shi. Ao nyɛ su mli bii, nyɛhiɛ atsɛ̃a, ni nyɛlaa kɛ miishɛɛ! Ejaakɛ obɔ ni nyɔɔ lɛ, bɔ ni kpɛlɛɔ ni, ni ooohã gbohii lɛ ate shi.” (Yes. 26:19, Ga Biblia hee lɛ) Hebri Ŋmalɛi lɛ tsɔɔ faŋŋ akɛ hiɛnɔkamɔ yɛ akɛ abaatee gbohii ashi ni abaaná naanɔ wala hu yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, beni Daniel eye nɔ ni miihe ashɛ afii 100 lɛ, Yehowa ma nɔ mi eha lɛ akɛ: “Ooojɔɔ ohe, ni ooote shi oyaná ogbɛfaŋnɔ yɛ gbii lɛ anaagbee lɛ mli.”—Dan. 12:13.

19 Akɛni Marta yɛ hiɛnɔkamɔ akɛ gbohiiashitee baaba hewɔ lɛ, ewie enyɛmi nuu ni egbo lɛ he etsɔɔ Yesu akɛ: “Mile akɛ ebaate shi yɛ gbohiiashitee lɛ mli yɛ naagbee gbi lɛ nɔ.” (Yoh. 11:24) Ani Yesu tsɔɔmɔi lɛ kɛ woji ni akɛ mumɔ tsirɛ ekaselɔi lɛ ní amɛŋmala lɛ tsɔɔ akɛ hiɛnɔkamɔ nɛɛ etsake? Ani Yehowa kã he eesumɔ ni adesai aná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ? Abaaha sanebimɔi nɛɛ ahetoo yɛ nikasemɔ ni nyiɛ sɛɛ lɛ mli.

[Shishigbɛ niŋmaa]

^ kk. 10 Kwɛmɔ wolo ni ji Bó Daniel Gbalɛ lɛ Toi! yitso 6 lɛ.

Ani Obaanyɛ Otsɔɔ Mli?

• ‘Aŋɔ’ bɔɔ nii ni ji adesai lɛ “awo yakayakanii ashishi” yɛ mɛɛ hiɛnɔkamɔ mli?

• Mɛni tsɔɔ akɛ Abraham hé gbohiiashitee lɛ eye?

• Nɔ ni Elihu kɛɛ Hiob lɛ haa adesai náa mɛɛ hiɛnɔkamɔ?

• Mɛɛ gbɛ nɔ Hebri Ŋmalɛi lɛ maa nɔ mi yɛ akɛ abaatee gbohii ashi ni abaaná naanɔ wala yɛ shikpɔŋ lɛ nɔ?

[Nikasemɔ lɛ he Sanebimɔi]

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 5]

Nɔ ni Elihu kɛɛ Hiob lɛ haa anáa hiɛnɔkamɔ akɛ adesai baaye amɛhe kɛjɛ gbɔlɛ kɛ gbele he

[Mfoniri ni yɔɔ baafa 6]

Ama nɔ mi aha Daniel akɛ ‘ebaate shi eyaná egbɛfaŋnɔ yɛ gbii lɛ anaagbee lɛ mli’