Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

Dios awnimanqantsik Patsachö mana wanushpa kawakitam shuyarantsik

Dios awnimanqantsik Patsachö mana wanushpa kawakitam shuyarantsik

Dios awnimanqantsik Patsachö mana wanushpa kawakitam shuyarantsik

“Pero jutsa ruragcunata castigarmi, tsay llapan camangancuna sufrir ushcayanampag permitirgan, juk mushog patsata yapay camanapag yarparnin.” (ROM. 8:20, NTCN.)

1, 2. a) ¿Imanirtaq noqantsikpaqqa alläpa preciso kë Patsachö mana wanushpa kawakïman creiqa? b) ¿Imanirtaq wakin nunakunaqa tsëman creiyantsu?

¿YARPANKIKU? Alläpa kushikïpaqmi karqan shamoq tiempochö awkinyë y wanï pasëpa ushakärinanta y Patsachö mana wanushpa kawakïta tarinata yachakïqa (Juan 17:3; Apo. 21:3, 4). Itsa kanampis alläpa kushishqachi Teyta Diosnintsik kë Patsachö mana wanushpa kawakunapaq awnimanqantsikta nuna mayintsikta yachëkätsintsik, tsë awnimanqantsikta shuyäkïqa alläpa valoryoqmi llapantsikpaq, y alläpa precïsom yachatsikïnintsikchö, tsëqa kawënintsikta hukläyapa rikänapaqmi pasëpa yanapamarqontsik.

2 Tsënö kaptimpis, kë Patsachö mana wanushpa kawakïta Diosnintsik awnikonqantaqa casi llapan mana alli religionkunam despreciayashqa. Almaqa wanunmi nishpa Biblia yachatsikuptimpis, tsë religionkunaqa llutanmampam yachatsikuyan, nunapaqa mana wanoq almanmi kan cuerpo wanuriptenqa kawëkanllam, y ëwakun espïritukuna këkanqanmanmi nishpa (Eze. 18:20). Tsërëkurmi nunakunaqa creiyantsu mana wanushpa kë Patsachö kawakunataqa. ¿Ima pruëbakunataq Bibliachö kan kë Patsachö mana wanushpa kawakïpaq? ¿Imëpita patsëtaq Jehová awnerqan nunakunata?

“Camangancuna sufrir ushcayanampag permitirgan, juk mushog patsata yapay camananpag yarparnin[mi]”

3. ¿Imëpita patsëtaq Jehová musyatsikorqan nunakuna kë Patsachö mana wanushpa kawakuyänanta?

3 Nunata ruranqampita patsëmi Jehoväqa willakorqan imëyaq nunakuna kawayänantapis. ¿Imanötaq tsëtaqa rurarqan? Adantam nerqan, wiyakoq karnenqa mana wanushpa imëyaqpis Patsachö kawakunampaq (Gén. 2:9, 17; 3:22). Pero Adanqa mana wiyakonqanrëkurmi hutsannaq këninta oqrarerqan. Punta kastankunaqa musyayarqanmi ima pasakonqantapis. Hinamampis rikäyarqanmi hutsaman ishkiyanqampita patsë Edén huertaman yëkïta mana puëdeyanqanta, y nunakuna awkinyar y chakwanyar wanoqta (Gén. 3:23, 24). Tiempo pasanqanmanmi nunakunaqa más wallka tiempollana kawayarqan. Adan 930 wata kawashqa kaptimpis, Diluviota kawëkar pasaq Semqa 600 watallanam kawarqan, tsurin Arpaksad nishqannam 438 wata. Y Abrahanpa papänin Tarëqa kawarqan 205 wata, Abrahan, 175; Isaac, 180, y Jacobnam, 147 watallana (Gén. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28). Kë llapan pasakonqanta rikar nunakunaqa cuentata qokuyarqanmi, mana wanushpa kawakïqa oqrakashqana kanqanta. Teytantsik Adan kë Patsachö mana wanushpa kawakïta oqranqanta, ¿imëllapis tarishwantsuraq karqan?

4. ¿Imataq unë fiel nunakunata yanaparqan Adan oqranqan mana wanushpa kawakïta Diosnintsik nunakunata yapë kutitsinannam pensayänampaq?

4 Diospa Palabranmi kënö nimantsik: “Pero jutsa ruragcunata castigarmi, tsay llapan camangancuna sufrir ushacayanampag permitirgan, juk mushog patsata yapay camananpag yarparnin” (Rom. 8:20 NTCN). ¿Ima shuyäkïpaqtaq parlëkan “juk mushog patsata” nerqa? Bibliachö punta kaq perofesïaqa parlan ‘mirënikim’ culebrata peqanchö harunqa nishpam (lei Génesis 3:1-5, 15). Tsëwanmi nunakunata musyatserqan Diosnintsik qallanampita patsë awnikonqan cumplikänanta. Abelta y Noëtapis yanaparqanmi Adan oqranqantaqa Diosnintsik nunakunata yapë kutitsinanman creiyänampaq. Itsa pëkunaqa musyayarqanchi atakanchö culebra kaninqanwanqa yawar-raq ramakänanta (Gén. 4:4; 8:20; Heb. 11:4).

5. ¿Imanötaq musyantsik Diosnintsik wanushqakunata kawaritsimunanman Abrahan markäkonqanta?

5 Kanan rikärishun Abrahanta pasanqanta. Pruëbaman Jehová churaptinmi, ‘Diosman allapa marcäcoq car, jucllella tsurin Isaacta cäsillapa Diospaq wanïcatserqan’ (Heb. 11:17). ¿Imanirtaq Abrahanqa tsëta ruranampaq listo këkarqan? (Lei Hebreus 11:19.) Musyarqanmi Diosnintsik poderyoq kar kawaritsikoq kanqanta, y tsëta creinampaqqa atska pruëbakunam karqan. Ishkampis edäna karmi wambrayoq këta puëdeyarqannatsu, pero Jehoväqa permiterqanmi wambrankuna kanampaq (Gén. 18:10-14; 21:1-3; Rom. 4:19-21). Hinamampis Jehoväqa awnishqam karqan mirëninqa Isaacpita shamunanta (Gén. 21:12). Awmi, atska pruëbakunam karqan Abrahanqa tsurin Isaacta Teyta Dios kawaritsimunanman markäkunampaq o yärakunampaq.

6, 7. a) ¿Ima conträtotataq Jehová rurarqan Abrahanwan? b) ¿Diosnintsik Abrahanta awnenqan imaman markäkunapaq o yärakunampaqtaq yanapamantsik?

6 Abrahan pasëpa markäkoq o yärakoq kanqanrëkurmi, Jehová rurarqan huk conträtota pëwan, kë contratoqa karqan Abrahanpa mirënimpaq o kastampaqmi (lei Génesis 22:18). Tsë kastampita más precisaq kaq nunaqa karqan Jesusmi (Gál. 3:16). Jehoväqa hina nerqanmi Abrahanta, ‘mirënikiqa’ ciëlochö estrëllakunanö y lamar kuchuncho aqushanömi kanqa nishpa, tsëmi Abrahanqa musyarqantsu mirënin ëkaq kanantapis (Gén. 22:17). Tsënö kaptimpis, tsëpitanam musyakarqan mirënimpita o kastampita Jesus y 144.000 nunakuna Diospa Reinonchö gobernayämunanta. Kë llapanmi kayan Abrahanpa ‘mirënimpita’ (Gál. 3:29; Apo. 7:4; 14:1). Y Jesucristupa makinchö Diospa Gobiernonwanmi kë patsachö llapan markakuna bendecishqa kayanqa.

7 Abrahanqa manam pasëpaqa tantearqantsu Diosnintsik pëwan conträtota ruranqan imanö cumplikänantapis, pero Bibliaqa nimantsikmi “mana ushacaq marcaman” chëta shuyarëkanqanta (Heb. 11:10). Tsë mana ushakaq markaqa Diospa Gobiernonmi. Y Tsë Gobiernopa bendicionninkunata chaskinampaqqa Abrahanqa kawarimunanmi, y kawarimorqa mana wanushpam kawanqa kë Patsachö. Kë Patsachö llapan kawarimoqkuna, y kawëkar Diospa Piñakïnin hunaqta o Armagedonta pasaqkunaqa, fiel karnenqa mana wanushpa kë Patsachö kawakïtam chaskiyanqa (Apo. 7:9, 14; 20:12-14).

“Parlëta munanqätaqa manam shonqu aguantëta puëdentsu”

8, 9. ¿Imanötaq musyantsik Job libroqa, Job pruëbakunapa pasanqanllapaq mana parlanqanta?

8 Abrahanpa willkan Josëpa y Moisespa tiemponchömi kawarqan Job shutiyoq nuna. Y Job shutiyoq librotaqa itsa Moiseschi qellqarqan, tsëchömi willamantsik imarëkur Diosnintsik kë fiel nuna sufrinampaq permitenqanta, hina willamantsikmi imanö tsë hipakïninkuna ushanqantapis. Pero kë libroqa manam parlan Jobta pasanqanllapaqtsu, sinöqa parlan llapan nunakunapaq y ciëlochö angelkunapaqwanmi. Hina willamantsikmi Jehoväqa huk alli gobernaq kanqanta y Edén huertachö pasakonqantawanmi igualatsin shamoq tiempochö Diosta sirveqkunata ima shuyaranqantapis. Jobqa manam musyarqantsu ima pasëkanqantapis, tsënö karpis Diospa contranmi hutsallakorqonki nishpa amïgon tukoqkuna niyaptimpis manam cäsorqantsu (Job 27:5). Jobta pasanqanqa markäkïnintsikta o yärakuynintsiktam más sinchiyätsimun imëyaqpis Diosnintsikman fiel kanantsikpaq y Diosnintsik alli gobernante kanqanta defendinapaq.

9 Jobpa kiman amïgon tukoqkuna parlar ushariyaptinmi, Barakel shutiyoq buzita nunapa wambran Elihú parlar qallëkorqan ¿imataq yanaparqan parlanampaq? Kikinmi kënö nerqan: “pasëpam parlëta munëka, parlëta munanqätaqa manam shonqu aguantëta puëdentsu” (Job 32:5, 6, 18.) Dios yanapaptin Elihú parlanqanqa cumplikarqan Job imëka pruëbakunapa pasar ushariptin y Dios bendeciptinran, pero tsëqa noqantsiktapis yanapamantsikmi Jehoväta imëpis fiel kanata, y awnimanqantsikta shuyaränapaq.

10. ¿Ima ejemplotaq rikätsimantsik Jehová huk nunata imatapis willanqanqa o revelanqanqa llapan nunakunapaqwanmi kanqanta?

10 Hora höraqa unë tiempokunachö Jehová huk nunata imatapis willanqanqa o revelanqanqa manam tsë nunallapaqtsu karqan, sinöqa llapan nunakunapaqwanmi. Rikärishun Daniel librochö Babiloniapa reynin Nabucodonosor sueñinincho revelacionta chaskenqanta. Tsë sueñininchömi kë reyqa rikarqan huk hatun montita ishkitsiyaqta (Dan. 4:10-27). Tsë sueño Nabucodonosorchö cumplikashqa kaptimpis, más hatun cumplimientoqa kanan karqan Jehoväpa gobernacionninchömi. Awmi, 607 watapita patsëmi yupakar qallakarqan 2.520 watakuna, tsë watakuna pasariptinmi Jehová Dios yapë gobernar qallamunan karqan Patsaman Davidpa kastampita yurishqa nunawan. * Kë gobiernoqa patsakarqan ciëlochö 1914 watachömi, Jesucristuta rey kanampaq Teytan churariptin. Ichik tiempollachönam Diospa Gobiernonqa fiel sirveqninkuna shuyäyanqanta cumplimonqa.

Wanïpita librëkï

11. ¿Imapaq Diosnintsik listo këkanqantataq yachatsimantsik Elihú Jobta nenqan?

11 Elihümi Jobta parlaparqan, “huk mensajero, huk willakoq, waranqakunapita akrashqa”, “willan nunapa alli rurëninta” y Diosta mañakun “pëta llakipëkunampaq” nishpa ¿Wiyantsuraq Dios? Elihümi contestamantsik: “Diosmi yanapan y kënö nin: ‘¡Sepulturaman ëwananta librëkï! ¡Kawënimpa rantinmi tarirerqo huk pägota! Ëtsampis wambra kanqan witsanman kutitsun, kallpampis joven kanqan witsanman kutitsun’” (Job 33:23-26). Këchömi rikantsik arrepentikoq hutsasapa nunakunata salvanampaq huk pägota o rescäteta chaskinampaq Diosnintsik listo këkanqanta (Job 33:24).

12. Shamoq tiempopaq Elihú parlanqa, ¿imata shuyänapaqtaq yanapamantsik?

12 Atkaq profëtakunam alleqllaqa tanteayarqantsu qellqayanqan imanö cumplikänantapis, itsa Elihüpis alleqllaqa tanteayarqantsu Jehová yanapaptin parlanqanta (Dan. 12:8; 1 Ped. 1:10-12). Tsënö kaptimpis tsë nenqankunaqa yanaparqanmi markäkuyänampaq o yärakuyänampaq imë hunaqllapis nunakuna awkisyëpita y wanïpita librakayänanta. Awmi, kë nenqankunaqa mana wanushpa huk shumaq kawakï shamoq tiempochö kanantam rikätsimantsik. Hinamampis wanushqakuna yapë kawarimunantapis rikätsimantsikmi (Job 14:14, 15).

13. ¿Imanirtaq alläpa preciso cristiänokunapaqqa Elihú parlanqan?

13 Elihú parlanqanqa alläpa precïsom atska millón nunakuna ushakë tiempo shamuptin kawëkar pasaqkunapaq. Awkinyashqa cristiänokunapis kutikäriyanqa joven këkar kallpayoq kayanqanmanmi (Apo. 7:9, 10, 14-17). Hina joven këninkunamanmi kutikäyanqa shamoq tiempochö mushoq patsachö kawarimoqkunapis. ¡Imëka kushikïpaqmi tsëta musyëqa! Pero tsëpaqqa llapantsikmi ciëlopa ëwaqpaq kar o Patsachö quedaqpaq karnimpis markäkunantsik o yärakunantsik Señornintsik Jesucristupa wanïninman (Juan 10:16; Rom. 6:23).

Jehoväqa “wanïta limpu ushakäratsenqa”

14. ¿Imataq rikätsimantsik israelïtakunaqa mana wanushpa kawakïta tariyänampaq Leypitapis masta wanayanqanta o ministiyanqanta?

14 Abrahanpa kastankunaqa Jehoväpa akrashqa markanman tikrariyarqan, pëkunawan huk conträtota ruranqampita y leyninkunata qonqampita. Leyninkunata markanta qormi kënö nerqan: “Leynïkunata y llapan mandayaqqaqtam wiyakuyänëki, tsënö wiyakoq kaq nunaqa kawanqam” (Lev. 18:5). Tsënö karpis israelïtakunaqa leywanmi condenashqa kayarqan Diospa mandamientonkunata mana cumpliyanqampita, tsëmi wanayarqan o ministiyarqan huk salvadorta (Gál. 3:13).

15. ¿Shamoq tiempochö ima bendicionkunapaqtaq parlarqan salmista David?

15 Moisesllatatsu manam Jehová qellqatserqan mana wanushpa kawakï shuyäkïpaq, sinöqa yanaparqanmi más nunakunatapis santo espïritunwan tsë shuyäkïpita qellqayänampaq (Sal. 21:4; 37:29). Këta qellqaqkunachömi këkan salmista Davidpis. Sionchö kushishqa Diosta sirveqkuna kawakuyänampaq qellqarmi kënö usharin: “Tsëchömi Jehová mandarqan bendición kanampaq, y mana wanushpa kawakïpis kanampaq” (Sal. 133:3).

16. Isaías nenqannö ¿imatataq Jehová limpu ushakäratsenqa “hinantin patsapita”?

16 Isaiastam santo espïritunwan Jehová yanaparqan kë Patsachö mana wanushpa kawakïpaq qellqanampaq (lei Isaías 25:7, 8). Hutsawan wanïqa “wankuna” o lasaq nitikoq qepi nunakunata nitiräkïkaqnömi. Kë parte Bibliachömi willamantsik Jehoväqa wanïta y hutsata limpu ushakäratsinanta, huk parlakïchöqa “hinantin patsapitam” ushakäratsenqa.

17. ¿Imatataq ruranan karqan Mesias mana wanushpa kawakïta tarinapaq?

17 Isaiasmi qellqarqan Mesias chämunampaq profecïakunata, y Mesïas Azazel nishqampaq nunakunapa hutsantan apakunampaq. Watachö huk kutim hutsankunapita sacrificiota rurayaq, tsëchömi sumo sacerdote ishkan makinta churaq chiwapa peqanman, tsëpitanam willakoq llapan israelïtakunapa hutsankunata, tsëmi tsë chiwaqa llapankunapa hutsankunata apakoq desiertopa (Lev. 16:7-10, 21, 22). Awmi, Isaiasqa qellqarqan Mesias qeshyantsikta, nanatsikïnintsikta, y nunakunapa hutsankunata apakunantam. Tsënöpam yanapamanantsik karqan shamoq tiempochö mana wanushpa kawakïta tarinapaq (lei Isaías 53:4-6, 12).

18, 19. ¿Ima shuyäkïpaqtaq parlan Isaías 26:19 y Daniel 12:13 textokuna?

18 Isaiaswanmi Jehová nerqan kënö markan Israelta: “Wanushqëkikunam kawarimonqa. Wanushqäkunam sharkayämonqa. ¡Riyakuyë, kushikur qapariyë allpa rurinchö kaqkuna! Qampa shullyëkïqa shumaq atsikyaq shullyanömi. Kikin patsam wanushqakuna yapë yurikoqnö kawariyämunanta haqinqa” (Isa. 26:19). Escrituras Hebreas nishqanqa pasëpa clärom rikätsikun wanushqakuna kawarimunanta y mana wanushpa kë Patsachö kawakï awnikïpita. Tantearinapaq, Daniel pachak (100) watayoq këkaptinmi Jehová kënö nerqan: “Wanunkim, pero ushanan tiempokunachöqa sharkamunkim paguïki chaskinëkipaq” (Dan. 12:13).

19 Wanushqakuna kawarimunanman markäkur o yärakurmi Marta kënö nerqan Jesusta: “Aumi, musyämi. Llapan wanushqacuna cawarimunan junaqcho turillä cawarimunanta” (Juan 11:24). Pero, ¿ushakärerqantsuraq Diosnintsik awnikonqan, Jesus yachatsikonqanwan y discïpulonkuna qellqayanqanwan? ¿Kanampis Jehová awnikamantsikllatsuraq kë Patsachö mana wanushpa kawakunapaq? Qateqnin kaq tëmachömi yachakushun kë tapukïkunapa respuestanta.

[Päginapa ura kuchunchö willakï]

^ par. 10 Rikë capítulo 6 Prestemos atención a las profecías de Daniel nishqan librota.

¿Yarpankiku respuestanta?

• ¿Imatataq Jehová awnerqan nunakunata shamoq tiempopaq?

• ¿Imanötaq musyantsik Abrahan wanushqakuna kawarimunanman markäkonqanta o yärakonqanta?

• ¿Elihú Jobta nenqan imaman markäkunapaq o yärakunapaqtaq yanapamantsik?

• ¿Imanötaq Escrituras Hebreas rikätsimantsik wanushqakuna kawarimunanta y mana wanushpa kë Patsachö kawakïta?

[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]

[10 kaq päginachö dibüju]

Elihú Jobta nenqanmi yanapamantsik nunakuna awkisyëpita y wanïpita librashqa kananman markäkunapaq o yärakunapaq

[11 kaq päginachö dibüju]

Jehovámi Danielta nerqan: “Wanunkim, pero ushanan tiempokunachöqa sharkamunkim paguïki chaskinëkipaq”