Moyo a mvu ya mvu ova Ntoto​—nga i Vuvu Kalonga o Kristu?

‘Nzambi okunguna mansanga mawonso muna meso mau; o lufwa, ke lukala diaka ko.’​—⁠LUS. 21:⁠4.

1, 2. Aweyi tuzayidi vo Ayuda muna tandu kiantete vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto bakala kiau?

E TOKO dimosi dia mvwama wayiza e ntinu kwa Yesu, wamfukamena yo kunyuvula vo: “E Nlongi ambote, aweyi mpanga, wau mfwete vwil’o moyo a mvu ya mvu?” (Maku 10:​17) Etoko diadi moyo a mvu ya mvu kazol’o vwa. Kansi, akweyi kazola wo vwila? Nze una twalongokele mun’elongi diviokele, muna tandu yavioka, Nzambi vuvu kia lufuluku ye kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto kavana kw’Ayuda. Ayuda ayingi muna tandu kiantete i vuvu kiaki mpe bakala kiau.

² Mareta wa nkundi a Yesu nanga lufuluku lusinga kala ova ntoto kayindula vava kavova mu kuma kia mpangi andi ona wafwa vo: ‘Nzeye wo vo ofuluka muna lufuluku muna lumbu kiambaninu.’ (Yoa. 11:​24) Dialudi vo Asaduki muna tandu kiakina ke bakwikilanga mu lufuluku ko. (Maku 12:​18) Kansi, muna nkand’andi Judaism in the First Centuries of the Christian Era (Nsambil’a Kiyuda Muna Tandu Kiantete), George Foot Moore  wasoneka vo: “E sono . . . ya tandu kiazole yovo kiantete vitila tandu kieto isonganga e ziku ki’elongi dia sia vo vesinga kala ye ntangwa ina o wantu afwa kuna nz’ankulu besinga fulwa yo zinga diaka ova ntoto.” Etoko dia mvwama ona wayuvula Yesu, moyo a mvu ya mvu kazola vwa ova ntoto.

3. Nkia yuvu tufimpa mun’elongi diadi?

³ O unu, mabundu mayingi kumosi ye akwa ngangu akaka bevovanga vo Yesu kasidi longa vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto ko. Wantu ayingi bekwikilanga vo vava befwa ku nza ya kimwanda bekwenda kala. Muna kuma kiaki, vava betanganga e mvovo “moyo a mvu ya mvu” muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu, ayingi bebanzanga vo zingu ki’ezulu kaka uyikanga. Nga diadi dialudi? Adieyi kazola vova o Yesu vava kayika moyo a mvu ya mvu? Alongoki andi adieyi bakwikilanga? Nga Sono ya Kingerekia ya Kikristu vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto ilonganga?

Moyo a Mvu ya Mvu “Muna Luwutuluku”

4. Adieyi divangama “muna luwutuluku”?

⁴ Nkand’a Nzambi ulonganga vo Akristu akuswa besinga fulwa yo kwenda kun’ezulu mu yala e nza. (Luka 12:32; Lus. 5:​9, 10; 14:​1-3) Kansi, vava Yesu kayika moyo a mvu ya mvu, kayindulanga kaka buka kiaki ko. Badika dina kavova kw’alongoki andi vava etoko dia mvwama kavutuka ye ntantu wau kavoveswa vo kasisa mavwa mandi mawonso yo kituka nlandi a Kristu. (Tanga Matai 19:​28, 29.) Yesu wavovesa ntumwa zandi vo besinga kala muna buka ki’awana beyala nze atinu yo fundisa “makanda kumi ye zole ma Isaele,” i sia vo, e nza yawonso, lembi yindula ana besinga yala kun’ezulu. (1 Kor. 6:⁠2) Wayika mpe o nsendo utambula “konso ona” okunlanda. Wantu awaya mpe ‘moyo a mvu ya mvu bevwa.’ Mawonso mama mevangama “muna luwutuluku.”

5. Ayeyi i nsas’a mvovo “luwutuluku”?

⁵ Adieyi kazola vova o Yesu vava kayika mvovo “luwutuluku”? Muna nsekola The Bible​—⁠An American Translation, e mvovo wau wasekolwa vo “nz’ampa.” Muna nsekola Bíblia de Jerusalém, wasekolwa vo “vava lekwa yawonso ivangululwa.” E nsekola Nova Versão Internacional yasadila o mvovo “mpanguluk’a lekwa yawonso.” Wau vo Yesu kayika nsas’a mvovo wau ko, ka lukatikisu ko vo dina kavova i dina Ayuda bavingilanga tuka kolo. E lekwa ova ntoto ifwete vangululwa kimana zingu kiakituka diaka nze una kiakala una Adami yo Eva ke basumukini ko. Muna luwutuluku, o nsilu a Nzambi wa ‘sema ezulu diampa ye nz’ampa’ ulungana.​—⁠Yes. 65:⁠17.

6. E kingana kia mameme ye nkombo adieyi kitulongele mu kuma kia vuvu kia moyo a mvu ya mvu?

⁶ Mun’elongi diandi mu kuma kia mbaninu a tandu, Yesu wayika diaka moyo a mvu ya  mvu. (Mat. 24:​1-3) Wavova vo: ‘O Mwan’a muntu, ova kekwizila muna nkembo andi, ye mbasi zawonso yandi, i kevwanda vana kunda kia nkembo andi: Vana kena valungalakena zula yawonsono: kabavambanisa nga mvungudi ovambanisa mameme ye nkombo.’ Awana bebadikilwa vo yimpumbulu, ‘bekwenda muna tumbu kia mvu ya mvu. Vo i alungi, muna moyo a mvu ya mvu.’ “Alungi” ana bevwa moyo a mvu ya mvu i awana beyikamanga ‘mpangi’ zakuswa za Kristu. (Mat. 25:​31-34, 40, 41, 45, 46) Wau vo akuswa besolwanga mu kwenda yala muna Kintinu ki’ezulu, “alungi” i awana bezingila ova ntoto, beyalwa kwa Kintinu kiaki. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “[O Ntinu a Yave] yala keyala tuka kalunga yamu kalunga, yo tuka nzadi yakuna nsuka za nza.” (Nku. 72:⁠8) O nkangu wau uvwa elau dia zinga yakwele mvu ova ntoto.

E Nsangu Zasoneka Yoane Adieyi Zisonganga?

7, 8. Nkia vuvu yole yaswaswana kayika o Yesu vava kamokena ye Nikodemo?

⁷ Nze una wasonama muna nkand’a Matai, Maku ye Luka, Yesu wasadila mvovo “moyo a mvu ya mvu” muna sono tuyikidi kala. O nkand’a Yoane uyikanga e mvovo mia Yesu mu kuma kia zinga yakwele mvu tezo kia nkumbu 17. Yambula twabadika eyaka sono yayi mu zaya dina kavova o Yesu mu kuma kia vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto.

⁸ Muna Yoane, e nkumbu antete Yesu kayika o moyo a mvu ya mvu i vava kamokena yo Mfarisi mosi, nkumbu andi Nikodemo. Yesu wavova kwa Nikodemo vo: “O muntu, ovo kalembi wutuluka, kalendi mona kintinu kia Nzambi ko.” Awana beyala muna Kintinu ki’ezulu bafwete “wutuluka.” (Yoa. 3:​3-5) Kansi o Yesu ke diau kaka ko kavova. Wayika diaka e vuvu kina kilenda lungana kwa wantu awonso. (Tanga Yoane 3:16.) E vuvu kia moyo a mvu ya mvu kayika o Yesu i mu kuma kia alandi andi akuswa ana bekwenda kun’ezulu ye ki’awana bezingila ova ntoto.

9. Nkia vuvu kayika o Yesu kwa nkento wa mwisi Samaria?

⁹ Una kamokena yo Nikodemo muna Yerusaleme, Yesu wayenda kuna Ngalili. Muna nzila, wawanana yo nkento mosi vana sima kia Yakobo muna mbanza Sika kuna Samaria. Wamvovesa vo: “Ndion’onua maza mama ikumvana, kemona nkutu evwina ko yakwele mvu; o maza, mana ikumvana, mekituka muna yandi se sima kia maza mefusukilanga muna moyo a mvu ya mvu.” (Yoa. 4:​5, 6, 14) E maza kayika o Yesu i nkubika kavanga o Nzambi ya vana moyo a mvu ya mvu kwa wantu, kumosi y’awana bezingila ova ntoto. Muna nkand’a Lusengomono, Nzambi yandi kibeni ovovanga vo: “Nkw’evwina, mono ikumvan’oma ma nto a maza ma moyo e ngovo.” (Lus. 21:​5, 6; 22:​17) Muna kuma kiaki, vava Yesu kayika moyo a mvu ya mvu kwa nkento wa mwisi Samaria, ke mu kuma kia akuswa kaka ko ana beyala muna Kintinu, kansi mpe mu kuma kia akwa kwikizi ana bena ye vuvu kia zingila ova ntoto.

10. Vava kawuka e mbevo vana sima kia Beteseda, o Yesu adieyi kavovesa awana bansianga kitantu mu kuma kia moyo a mvu ya mvu?

¹⁰ Muna mvu walanda, Yesu wayenda diaka muna Yerusaleme. Ekolo kakala ko, wawuka mbevo mosi vana sima kia Beteseda. Kuna kwa Ayuda ana ke bayangalela ko dina kavanga, Yesu wabavovesa vo: “O Mwana kalendi kuvangila diambu ko, dina kemonanga kaka divangang’o Se.” Una kabavovesa vo o Se ‘ovene mfundu awonso kwa Mwana,’ Yesu wakudikila vo: “On’owanga diambu diame, okwikilanga mpe ndiona wantuma, una yo moyo a mvu ya mvu.” Yesu wavova diaka vo: “E ntangwa ikwiza, ina ikala vo awonso bena muna nkala bewa nding’andi, bevaika; amimpanga mawete, muna lufuluku lua moyo: amimpanga mayi, muna lufuluku lua mfundu.” (Yoa. 5:​1-9, 19, 22, 24-​29) Yesu wavovesa  Ayuda ana bansianga kitantu vo yandi wasolwa kwa Nzambi mu lungisa e vuvu bakala kiau Ayuda kia vwila moyo a mvu ya mvu ova ntoto, yo lungisa kio vava kefula mafwa.

11. Aweyi tuzayidi wo vo Yesu vuvu kia moyo a mvu ya mvu mpe kayika muna mvovo miandi muna Yoane 6:​48-51?

¹¹ Kuna Ngalili, ndonga yayantika landa Yesu mu kuma kia dia kuna kabavana mu mpil’esivi. Yesu wabavovesa dia kwa mpila yakaka, i sia vo, “dia kwa moyo.” (Tanga Yoane 6:​40, 48-51.) Yesu wavova vo: “O dia mvana, i nitu ame.” Yesu wavana moyo andi ke mu kuma ki’awana kaka ko beyala yandi kumosi muna Kintinu kiandi ki’ezulu, kansi mpe “muna moyo a nza” y’awana bekwikila. “Konso on’odia dia kwaku,” i sia vo, kwikila muna kimenga kia Yesu, okala ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu. Elo, vava e mvovo ‘zinga yakwele mvu’ usadilwanga, uyikanga mpe e vuvu bakala kiau Ayuda kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto muna luyalu lwa Masia.

12. Nkia vuvu kayika Yesu vava kavova kwa atantu andi vo ‘moyo a mvu ya mvu kevana kwa mameme mandi’?

¹² I bosi, vava kiakala Elambu dia Ntumbulul’a tempelo (Festividade da Dedicação) muna Yerusaleme, Yesu wavovesa atantu andi vo: “Nulembele kwikila, e kuma kadi, ke nwina ku mameme mame ko. Omame mameme mewanga nding’ame, omono nzeye mo, mekundandanga: omono ikubavana moyo a mvu ya mvu.” (Yoa. 10:​26-​28) Nga moyo kayika Yesu wa kun’ezulu kaka, ovo moyo a mvu ya mvu mpe kayika muna paradiso ova ntoto? Ke kolo kiayingi ko kiavioka vava Yesu kavovesa alandi andi vo: “Ke numoni wonga ko, yeno finkambi-kambi; e kuma kadi, i luzolo lua Tata lulu, lua kunuvan’e kintinu.” (Luka 12:​32) Kansi, vava kiakala Elambu dia Ntumbulula, Yesu wavova vo: “Mameme makaka mpe ngina mau, mana ke ma mpaka yayi ko: mana ntwasa.” (Yoa. 10:​16) Muna kuma kiaki, Yesu vuvu yole kayika vava kavova kw’atantu andi. Kuna kwa “fikambi-kambi” vuvu kia vwila moyo kun’ezulu, ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto kuna kwa ulolo wa “mameme makaka.”

Vuvu ke Kiavava Siwa Nsasa ko

13. Adieyi kazola vova Yesu vava kavova vo: “Okala yame muna Paradiso”?

¹³ Vava kakala vana nti ampasi, wayika mu mvovo miakiá e vuvu kia wantu. E kimpumbulu kiakomwa vana nti wakala vana ndambu andi wavova vo: “E Yesu, ungindula  vav’oluaka muna kintinu kiaku.” Yesu wansila nsilu vo: ‘Kieleka o unu isamunwini vo, okala yame muna Paradiso.’ (Luka 23:​42, 43) Kana una vo muntu ndiona kimpumbulu, nanga Nyuda kakala, kavava zayiswa e nsas’a Paradiso ko. Wazaya oma ma vuvu kia moyo a mvu ya mvu kuna sentu.

14. (a) Adieyi disonganga vo diampasi diakala kw’antumwa mu bakul’e vuvu kia vwila moyo kun’ezulu? (b) Nkia ntangwa alandi a Yesu batoma bakul’e vuvu kia vwila moyo kun’ezulu?

¹⁴ Edi diavavanga silwa e nsasa, i mvovo mia Yesu mu kuma kia vuvu kia vwila moyo kun’ezulu. Vava kavovesa alongoki andi vo okwenda kun’ezulu mu kubakubikila fulu, ke babakula ko dina kavova. (Tanga Yoane 14:​2-5.) Lumbu kimosi, wabavovesa vo: “Mambu mengi aka ngina mau ma kunusamunwina, kansi owau ke nufweno mo siamina ko. Oyandi, wa mwand’a ludi, ovo wizidi, okunufila muna ludi kiawonso.” (Yoa. 16:​12, 13) Muna lumbu kia Pentikosti kaka ya mvu a 33 wa Tandu Kieto, vava bakuswa mwand’a Nzambi mu kala atinu, i babakula alandi a Kristu vo e kunda yau kun’ezulu ikala. (1 Kor. 15:49; Kol. 1:5; 1 Pet. 1:​3, 4) E vuvu kia vwila moyo kun’ezulu kiasengomonwa. E vuvu kiaki kiau kiatoma vovwa muna nkanda miavumunwinwa mia Sono ya Kingerekia ya Kikristu. Kansi, nga nkanda miami miyikanga mpe vuvu kia wantu bevwila moyo a mvu ya mvu ova ntoto?

E Nkanda Miavumunwinwa, Adieyi Mivovanga?

15, 16. O nkanda kwa esi Ayibere ye mvovo mia Petelo aweyi misongelanga e vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto?

¹⁵ Muna nkand’andi kwa esi Ayibere, Paulu wa ntumwa wayikila mpangi zandi vo “abunzi avelela, nu akwa kunku muna nsum’ezulu.” Kansi, wavova mpe vo Nzambi ‘osakidik’e nza ikwiza’ kwa Yesu. (Ayib. 2:​3, 5; 3:⁠1) Muna Sono ya Kingerekia ya Kikristu, e mvovo wasekolwa vo “nza,” ntoto uzingilwanga kwa wantu kaka uyikanga. Muna kuma kiaki, “e nza ikwiza” i nz’ampa eyi iyalwa kwa Yesu Kristu. Muna kolo kiakina, Yesu olungisa o nsilu kasila o Nzambi vo: “Asongi bevwa nza, besikila vo yakwele mvu.”​—⁠Nku. 37:⁠29.

¹⁶ Petelo wa ntumwa mpe wavumunwinwa mu soneka mu kuma kia zingu kia kusentu. Wasoneka vo: ‘Ezulu dina wau, yo ntoto, . . . dialundilw’o tiya, dialundilw’e lumbu kia mfundiswa ye mbukumunw’akwa luvezo.’ (2 Pet. 3:⁠7) Nki kivinga vana fulu kia tuyalu ye wantu ambi bezinganga o unu? (Tanga 2 Petelo 3:13.) Vana fulu kiau vevingiswa “ezulu diampa,” i sia vo, Kintinu kia Nzambi kiyalwa kwa Masia ye “nz’ampa,” i sia vo, kintwadi kia wantu ansongi bena muna nsambila aludi.

17. E vuvu kia wantu aweyi kiyikilwanga muna Lusengomono 21:​1-4?

¹⁷ O nkanda ansuka wa Nkand’a Nzambi una ye mona-meso kia lufiaulwisu, kisonganga ekolo bevutukila kimuntu kialunga. (Tanga Lusengomono 21:​1-4.) Ekiaki i vuvu bena kiau akwa kwikizi tuka wantu bavidisila e kimuntu kialunga muna mpatu a Edene. Asongi bezinga yakwele mvu muna Paradiso lembi nuna. E vuvu kiaki kitoma yikwanga mu Sono ya Kiyibere ye mu Sono ya Kingerekia ya Kikristu, kiakinu kumika selo yakwikizi ya Yave yamu unu.​—⁠Lus. 22:​1, 2.

Nga Olenda Sasila?

• O Yesu adieyi kazola vova vava kayika “luwutuluku”?

• O Yesu adieyi kavova kwa Nikodemo?

• Nkia nsilu kasila o Yesu kwa kimpumbulu kiakomwa vana ndambu andi?

• O nkanda kwa esi Ayibere ye mvovo mia Petelo aweyi misongelanga e vuvu kia moyo a mvu ya mvu ova ntoto?

[Yuvu ya Longoka]

[Foto ina muna lukaya lwa 8]

Awana bena nze mameme bevwa moyo a mvu ya mvu ova ntoto

[Mafoto zina muna lukaya lwa 10]

Yesu wavovesanga akaka oma ma moyo a mvu ya mvu ova ntoto