Būmi Bwa Nyeke Pano Panshi—Lelo I Lukulupilo lwa Bwine Kidishitu?

“Leza ukapampula impolo yonso mu meso abo; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm.”—KUS. 21:4.

1, 2. Le tubayuka namani amba Bayuda bavule ba mu myaka katwa kabajinji bādi na lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi?

 NSONGWALUME umo mpeta kadi mutumbe wāiya kudi Yesu, unyema lubilo, wamufukamina panshi kumwipangula’mba: “Abe Mufundiji muyampe, lelo kyo nsaka ngube i kika, mpyane būmi bya nyeke ne nyeke?” (Mako 10:17) Uno nsongwalume wādi wipangula mwa kupyanina būmi bwa nyeke—ino kwepi? Monka motwabandawidile’kyo mu kishinte kishele kunyuma, Leza wāpele Bayuda lukulupilo lwa lusangukilo ne lwa būmi bwa nyeke pano panshi mu myaka ya kala tutwa ne tutwa. Luno lukulupilo lwādi luyukane ne ku Bayuda bavule ba mu myaka katwa kabajinji.

² Mobimwekela, Mata, mulunda na Yesu wādi uyukile amba kujokeja bantu ku būmi pano pa ntanda kudi’ko paānene pa bitala mwanabo wāfwile amba: “Kuyūkako ngyūkile’mba, ukasangukanga ponka pa kusanguka pa difuku dya mfulo.” (Yoa. 11:24) Ino, Basadusea ba mu yoya myaka bādi batuna amba lusangukilo keludi’kopo. (Mako 12:18) Inoko, George Foot Moore unena mu dibuku dyandi Mutōtelo wa Bayuda ba mu Myaka Katwa Kabajinji mu Kitatyi kya Bwine Kidishitu (dya Angele), amba: “Bilembwa . . . bya mu myaka katwa  ka bubidi nansha kabajinji ka kumeso kwa kino kyetu kitatyi bibingija luno lukulupilo lwa uno mwanda mukatampe utengelwe mu mānga ya ntanda, lwa amba boba bafwile mu nkongo ya pa kala bakajokejibwa monka ku būmi pano panshi.” Yewa mpeta waile kudi Yesu wādi usaka akamone būmi bwa nyeke pano panshi.

3. Lelo i bipangujo’ka bikabandaulwa mu kino kishinte?

³ Dyalelo, bipwilo bivule ne basantaudi ba Bible kebetabijangapo amba lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano panshi i bufundiji bwa Bwine Kidishitu. Bantu bavule bakulupile amba pa kupwa kufwa kudi būmi bukwabo mu ntanda ya baya-kalunga. O mwanda, boba batanga Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu pobatana binenwa “būmi bwa nyeke,” bavule balañanga amba bisambilanga pa būmi bwa mūlu. Lelo i bya bine? Lelo Yesu wādi usaka kunena bika paēsambile pa būmi bwa nyeke? Le bandi bana ba bwanga bādi na lukulupilo’ka? Lelo Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu bifundija lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi?

Būmi bwa Nyeke “pa Kupangulula”

4. Le i bika bikalongeka “pa kupangululwa”?

⁴ Bible ufundija amba Bene Kidishitu bashingwe māni bakasangulwa ne kwenda mūlu mwanda wa kukabikadila pano pa ntanda. (Luka 12:32; Kus. 5:9, 10; 14:1-3) Inoko, Yesu paādi wisambila pa būmi bwa nyeke, kādipo unenena enka pa kano kabumbo kete. Tubandaulei byaānene bandi bana ba bwanga kitatyi kyājokele yewa nsongwa-lume mpeta wāfityilwe pa kwitwa amba ashiye byonso byadi nabyo ne kwikala mulondi wa Kidishitu. (Tanga Mateo 19:28, 29.) Yesu wālombwele batumibwa bandi bakekala mu boba bakabikala bu balopwe ne ba kuketa mambo a “bisaka dikumi ne bibidi bya bene Isalela,” ko kunena’mba, ntanda ya bantu, kutalula’mo kabumbo ka boba bakabikala mūlu. (1 Kod. 6:2) Kadi wēsambīle pa mpalo ikatambula ‘bonso’ bamulonda. Bano bantu nabo “bakapyana [būmi bwa] kulādila nyeke na nyeke.” Bino byonso bikalongeka “pa kupangululwa.”

5. Lelo ukokeja kushintulula namani “kupangululwa”?

⁵ Lelo i bika byādi bisa kunena Yesu paēsambīle pa “kupangululwa”? Kino kishima i kyalamunwe mu Bisonekwa Bitokele bu “kupangulula ntanda.” Kadi i kyalamunwe mu Myanda Miyampe ku Bonso amba “pakapangululwa byonso.” Yesu byaātelele kino kishima pampikwa kwikishintulula, bimweka’mba wēsambile pa byobya byādi bikulupile kala Bayuda mu myaka tutwa na tutwa. Kwādi kufwanine kupangululwa ngingadilo ya pa ntanda, amba bintu bikale mobyādi bikadile mu budimi bwa Edena kumeso kwa Adama ne Eva kujilula. Kupangululwa kukafikidijanga mulao wa Leza wa ‘kupanga madiulu mapya ne ntanda mipya.’—Is. 65:17.

6. Le kimfwa kya mikōko ne bambuji kitufundija bika pa bitala lukulupilo lwa būmi bwa nyeke?

⁶ Kadi Yesu wēsambile pa būmi bwa nyeke mu wandi mwisambo utala mfulo ya ngikadilo ya bintu. (Mat. 24:1-3) Wānene’mba: “Pākaya Mwanā muntu mu ntumbo yandi, ne bamwikeulu bandi bonso bakukola pamo, ukashikata pa kipona kya ntumbo yandi. Ebiya mizo yonso īkabungakanibwa kwādi mu kifuko kyandi, ukebakalañanya’bo palapala bwa mukumbi ukalañanya mikōko umbambuji.” Boba bakaponejibwa “bakendelela monka mu malwa a nyeke ne nyeke, ino boloke abo bakenda ku būmi bwa kulādila nyeke ne nyeke.” “Boloke” bakapebwa būmi bwa nyeke i boba bakwatakanya na dikokeji ‘banababo’ na Kidishitu bashingwe māni a ku mushipiditu. (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Bashingwe māni byo batongelwe kukabikala mu Bulopwe bwa mūlu, “boloke” bafwaninwe kwikala bantu ba panshi bendejibwa na buno Bulopwe. Bible i mulaye amba: “[Mulopwe wa Yehova] ukabikalanga bulopwe kushilwila ku dijiba kutūla ne ku dijiba dikwabo, kadi ne ku munonga ku mfulo ya panopanshi.” (Mit. 72:8) Bano bakabikalwa na Bulopwe bakamonanga būmi bwa nyeke pano panshi.

Lelo Evanjile ya Yoano Ilombola Bika?

7, 8. Lelo i nkulupilo’ka ibidi yēsambile’po Yesu kudi Nikodema?

⁷ Enka na mokilembelwe mu Evanjile ya Mateo,  ya Mako, ne ya Luka, Yesu wāingidije binenwa “būmi bwa nyeke” mu byaba byatelwanga kala. Evanjile ya Yoano itela binenwa bya Yesu bitala pa būmi bwa nyeke kintu kya misunsa 17. Tubandaulei’ko bimobimo tumone byānene Yesu bitala lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi.

⁸ Mungya Yoano, Yesu wēsambile musunsa umbajinji pa būmi bwa nyeke kudi Mufadiseo umo witwa bu Nikodema. Wālombwele Nikodema amba: “Shi muntu kabutwilwepo ku mema ne ku Mushipiditu, nabya kakatwelapo mu bulopwe bwa Leza, ehe.” Boba ba kutwela mu bulopwe bwa mūlu bafwaninwe ‘kubutulwa dipya.’ (Yoa. 3:3-5) Yesu kāimaninepo enka pano. Kupwa wēsambile ne pa lukulupilo lushitwidilwe bantu ba ntanda yonso. (Tanga Yoano 3:16.) Yesu wādi wisambila pa lukulupilo lwa būmi bwa nyeke momwa mūlu ku balondi bandi bashingwe māni ne lwa bakwabo bakekala pano panshi.

9. Lelo Yesu wēsambīle pa lukulupilo’ka na mwana-mukaji Mwine Samadia?

⁹ Pa kupwa kwisamba na Nikodema mu Yelusalema, Yesu wāendele ku ngala dya ku Ngadilea. Mwishinda wāsambakene mwana-mukaji umo ku mushimwa wa Yakoba kubwipi na kibundi kya Saika mu Samadia. Wāmunena’mba: “Boba bakukatoma oa mema o nkebapa ami, nabya abo kebakēvwanapo kyumwa nyeke ne nyeke. Nanshi oa mema o nkebapa akebālamuka munda mwabo ke nsulo ya mema a kusukumuka suku! suku! suku! ne ku būmi bwa kulādila nyeke ne nyeke-ke.” (Yoa. 4:5, 6, 14) Ano mema elekeja mpangiko ya Leza ya kwaluja bantu ku būmi bwa kuladila nyeke, kubadila’mo ne boba bakekala pano panshi. Mu mukanda wa Kusokwelwa, Leza mwine unena’mba: “Nkamupa buntu bitupu yewa wakyumwa kutoma ku nsulo ya mema a būmi.” (Kus. 21:5, 6; 22:17) Nanshi, pēsambile Yesu na mwana-mukaji Mwine Samadia bitala būmi bwa nyeke kēsambīlepo enka pa būmi bwa bampyana ba Bulopwe bashingwe māni, ino i ne pa bwa bantu bakulupile kukekala pano panshi.

10. Pa kupwa kubelula mwana-mulume ku kyumbu kya Beseda, le Yesu wālombwele bika boba bādi bamupangapanga pa bitala būmi bwa nyeke?

¹⁰ Mwaka wālondele’po, Yesu wāenda monka mu Yelusalema. Mwine’mwa, ku kyumbu kya Beseda, wāundapa’mo mwana-mulume umo wādi ubela. Yesu wāshintulwila Bayuda bāpatenye byaālongele amba, “Mwana kayūkapo kwilongela kintu aye mwine, nansha kika, nansha kika, poso wamona Shandi ulonga’kyo.” Pa kupwa kwibalombola’mba Shandi ‘watudile Mwana kuketa mambo onso,’ wānena’mba: “Yewa wakwivwana wami mwanda kumwitabija yewa wantumine, nankyo udi ne būmi bwa kulādila nyeke.” Kadi Yesu wānena’mba: “Nsaa isa kwiya ikekala bonso badi mu bibundu bivulukwa kwivwana diwi [dya Mwanā muntu] ne kutamba’mo, boba bālongele bintu biyampe ku lusangukilo lwa būmi, boba bālongele bintu bibi ku lusangukilo lwa kidye.” (Yoa. 5:1-9, 19, 22, 24-29, New World Translation) Yesu wālombwele Bayuda bādi  bamupangapanga amba aye i mutongwe na Leza mwanda wa kufikidija lukulupilo lwa Bayuda lwa būmi bwa nyeke pa ntanda ne amba ukelufikidijanga na kusangula bafwe.

11. Le tubayuka namani’mba lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi lubadilwa mu byānene Yesu bilembelwe mu Yoano 6:48-51?

¹¹ Mu Ngadilea, bantu tununu na tununu bādi basaka mikate yālupwile Yesu mu kingelengele bāshilwile kumulonda. Yesu wēbalombwele mukate wa muswelo mukwabo—“mukate wa būmi.” (Tanga Yoano 6:40, 48-51.) Yesu amba “mukate mwine o nkapana ami i mubidi wami.” Yesu wāpēne būmi bwandi ke enkapo pa mwanda wa boba bakabikala nandi mu Bulopwe bwandi bwa mūlu, ino i ne kupa “būmi bwa bapanopantanda” ku bantu bakūdilwe. “Wivwane muntu adyeko ku uno mukate,” ko kunena’mba, ekale na lwitabijo amba kitapwa kya Yesu kidi na bukomo bwa kukūla, ukabadilwa mu bakamona būmi bwa nyeke. Bine, ‘kwikala ne būmi bwa nyeke ne nyeke-ke’ kutelelwe i kubadila’mo ne lukulupilo lwa myaka na myaka lwa Bayuda lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano panshi mu buludiki bwa Meshiasa.

12. Lelo Yesu wādi wīsambila pa lukulupilo’ka pa kulombola balwana nandi amba ‘ukapa būmi bwa nyeke ku mikōko yandi’?

¹² Mafuku pa kupita’po, ku Masobo a Kufikijija mu Yelusalema, Yesu wālombola balwana nandi amba: “Byo kemwitabija kemudipo mikōko yami, mhm. Monka mo nemusapwila’mba: Mikōko yami īngivwananga diwi dyami, nami neīyūkile ne kulonda īnonda. Ne būmi bwa nyeke na nyeke, ami nkeīpa’bo.” (Yoa. 10:26-28) Lelo Yesu wādi unenena enka pa būmi momwa mūlu’ni wādi ulangila ne pa būmi bwa nyeke mu paladisa pano panshi? Pādi kepaijije Yesu paākankamikile balondi bandi amba: “Bānwe kaluombe katyetye! Kemukikwatwa moyo, mwanda Shenu i mutōkwe pa mutyima kwimupa bulopwe.” (Luka 12:32) Inoko, mu kitatyi kya Masobo a Kufikijija amo onka, Yesu wānene amba: “Ngidi ne mikōko mikwabo ke ya mu kino kipombo, ehe, poso nayo’nka neīlete.” (Yoa. 10:16) O mwanda, kitatyi kyādi kinena Yesu na bano balwana, binenwa byandi byāletele lukulupilo lwa būmi momwa mūlu ku “kaluombe katyetye” ne lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi ku midiyo ya “mikōko mikwabo.”

Lukulupilo Kelusakilwapo Nansha Kushintulula

13. Lelo Yesu wādi usaka kunena bika paānene’mba: “Ukēkalanga nami mu Paladisa”?

¹³ Paādi ulwa na lufu ku mutyi wa masusu, Yesu wānene bintu kebipatanwa bibingija lukulupilo lutengele bantu. Nonga bibi umo wādi mupopwe ku mutyi pabwipi nandi wāmunene amba: “Umvuluka Mfumwami, popa pōkāya mu bulopwe bobe.” Yesu wāmulaya’mba:  “I bine nakunena’mba: Dyalelo dino’di ukēkalanga nami mu Paladisa.” (Luka 23:42, 43) Uno muntu byaādi Muyuda, na bubine kādipo usakilwa kushintulwilwa Paladisa. Wādi uyukile lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano panshi mu ntanda ikaya’ko.

14. (a) I bika bilombola’mba kwīsambila pa lukulupilo lwa kwenda mūlu byākomene bana ba bwanga kwivwanija? (b) Le i kitatyi’ka kyāivwanije bana ba bwanga lukulupilo lwa kwenda mūlu?

¹⁴ Ino, kintu kyādi kilomba kushintululwa i kwisambila kwaēsambīle pa lukulupilo lwa kwenda mūlu. Kitatyi kyaālombwele bandi bana ba bwanga amba wendanga mūlu kukebalongolwela kuntu kwabo, kebāivwanijepo byaādi usaka kunena. (Tanga Yoano 14:2-5.) Kupwa wēbalombola’mba “ngidi bidi na bikwabo byakwisamba nenu bivule bīne. Ino kemwibiyūkapo kwibīvwana panopano. Poso ponka pa kwiya aye Mushipiditu wa binebine, ye ukemulombola ku bya binebine byonsololo.” (Yoa. 16:12, 13) Balondi ba Yesu bājingulwile’mba bipona byabo i bya mūlu enka pa kupwa kwa Pentekosa wa 33 K.K., kitatyi kyobāshingilwe māni a mushipiditu wa Leza mwa kukekadila bu balopwe. (1 Kod. 15:49; Kol. 1:5; 1 Pet. 1:3, 4) Pano lukulupilo lwa bupyani bwa būmi bwa mūlu lwasokwelwe, kadi e po pādi pemanine mikanda ya ku bukomo bwa mushipiditu ya mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu. Ino lelo ino mikanda nayo ibingija lukulupilo lwa bantu kukekala na būmi bwa nyeke pano pa ntanda?

Lelo Mikanda ya ku Bukomo bwa Mushipiditu Inena’po Bika?

15, 16. Lelo mukanda wa ku bukomo bwa mushipiditu ku Bahebelu ne binenwa bya Petelo bishintulula bika pa lukulupilo lwa kwikala na būmi bwa nyeke pano panshi?

¹⁵ Mutumibwa Polo, mu mukanda wandi ku Bahebelu, wātelele banababo betabije bu “bāna betu, bapandulwemo, ba kwiabanya lwito lwa mūlu.” Inoko, wānena kadi amba Leza wāpele Yesu kukabikadila “yoya ntanda īkāyako.” (Bah. 2:3, 5; 3:1) Mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, kishima kibajinjibajinji kyalamwinwe bu “ntanda” kifunkila nyeke pa ntanda ikelwe na bantu. O mwanda, “yoya ntanda īkāyako” i ngikadilo ya bintu ikekala’ko pano pa ntanda mu buludiki bwa Yesu Kidishitu. Penepo Yesu ukafikidija mulao wa Leza wa amba: “Boloke bakapyananga ntanda, ne kwikala monka nyeke.”—Mit. 37:29.

¹⁶ Mutumibwa Petelo nandi wāsonekele ku bukomo bwa mushipiditu bintu bikafikila bantu mu mafuku a kumeso. Wāsonekele amba: “Madiulu akidipo ne pano, ne ntanda mīne kumo, . . . i bibīkilwe mudilo, bilaminwe ku difuku dya kidye kya konakanya bantu bakubulwa bwine-Leza.” (2 Pet. 3:7) Lelo i bika bikapingakena pa madiulu abikele ne bantu babi bakidi’ko dyalelo? (Tanga 2 Petelo 3:13.) Bakapingakanibwa na “madiulu mapya”—Bulopwe bwa Leza bupelwe Meshiasa—ne na “ntanda īngi mipya”—kibumbo kya bantu boloke badi mu mutōtelo wa bine.

17. Lelo bantu badi na lukulupilo’ka lutelelwe mu Kusokwelwa 21:1-4?

¹⁷ Mukanda wa mfulo mu Bible usañamunya mityima yetu na kimonwa kidi’mo kya bantu bafikijibwa ku bubwaninine. (Tanga Kusokwelwa 21:1-4.) Luno lo lukulupilo lwādi na bantu tamba kitatyi kyājimije bantu bubwaninine mu budimi bwa Edena. Boloke bakekalanga mu Paladisa pano panshi kwampikwa lufu nansha bununu. Luno lukulupilo ludi na kitako kyalo mu Bisonekwa bya Kihebelu ne mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu mwine, kadi bikikankamikanga ne pano bengidi ba kikōkeji ba Yehova mu ano mafuku.—Kus. 22:1, 2.

Le Ukokeja Kushintulula?

• Lelo Yesu wādi usaka kunena bika pa kutela “kupangululwa”?

• Lelo Yesu wēsambile bika na Nikodema?

• Le Yesu wālaile bika yewa nonga bibi wāpopelwe pabwipi nandi?

• Le mukanda wātuminwe Bahebelu ne binenwa bya Petelo bibingija muswelo’ka lukulupilo lwa būmi bwa nyeke pano pa ntanda?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 15]

Boba badi bwa mikōko bakamwena būmi bwa nyeke pano panshi

[Kifwatulo pa paje 16]

Yesu wālombwele bantu bakwabo bitala pa būmi bwa nyeke