Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Muoyo wa tshiendelele pa buloba nditekemena dia bena Kristo anyi?

Muoyo wa tshiendelele pa buloba nditekemena dia bena Kristo anyi?

Muoyo wa tshiendelele pa buloba nditekemena dia bena Kristo anyi?

‘Nzambi neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi.’​—BUAK. 21:4.

1, 2. Bua tshinyi tudi tuamba ne: bena Yuda ba bungi ba mu tshikondo tshia Yezu bavua ne ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba?

NSONGALUME mukuabu mubanji udi utua binu panshi kumpala kua Yezu umuebeja ne: ‘Muyishi muimpe, nengenze tshinyi bua kupiana muoyo wa tshiendelele?’ (Mâko 10:17) Nsongalume eu uvua webeja tshia kuenza bua kupeta muoyo wa tshiendelele, kadi uvua wakula bua muoyo wa mu diulu anyi wa pa buloba? Anu mutuvua balonge mu tshiena-bualu tshishale, bidimu bia bungi kumpala Nzambi uvua mupeshe bena Yuda ditekemena dia dibishibua ne dia muoyo wa tshiendelele pa buloba. Nansha bena Yuda ba bungi ba mu tshikondo tshia Yezu bavua pabu ne ditekemena edi.

2 Bidi bimueneka ne: Mâta mulunda wa Yezu uvua pende ne ditekemena edi pakambilaye Yezu bua muanabu uvua mufue ne: ‘Ndi mumanye ne: Yeye neabike dituku dia ku nshikidilu diabika bantu bonso kabidi.’ (Yone 11:24) Basadoke bobu kabavua bitaba ne: bantu nebabike ku lufu to. (Mâko 12:18) Kadi George Foot Moore udi wamba mu mukanda wende mukuabu ne: “Mikanda ivuabu bafunde mu bidimu bia 200 anyi bia 300 kumpala kua Yezu idi ileja ne: bantu bavua bitaba mu tshikondo kampanda ne: bantu ba kale bavua bafue nebikale ne bua kubika ku lufu ne kuikala kabidi ne muoyo pa buloba.” (Judaism in the First Centuries of the Christian Era) Nunku, nsongalume mubanji uvua mulue kudi Yezu uvua musue kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba.

3. Nkonko kayi ituandamuna mu tshiena-bualu etshi?

3 Lelu, bitendelelu bia bungi ne bamanyi ba malu a mu Bible ba bungi kabena bitaba ne: Yezu uvua mulongeshe ne: bantu nebapete muoyo wa tshiendelele pa buloba to. Bantu ba bungi badi batekemena bua kuya mu diulu anyi muaba mukuabu padibu bafua. Nunku padi bantu babala mu Mifundu ya tshiena Greke tshiambilu tshia “muoyo wa tshiendelele,” ba bungi batu bela meji ku muoyo wa tshiendelele mu diulu. Kadi ke mudibi anyi? Ntshinyi tshivua Yezu musue kuamba pavuaye wakula bua muoyo tshiendelele? Bayidi bende bavua bumvua bobu tshinyi? Badiku bakula bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba mu Mifundu ya tshiena Greke anyi?

Muoyo wa tshiendelele “mu dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi”

4. Mmalu kayi enzeka “mu dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi”?

4 Bible udi wamba ne: bena Kristo bela manyi nebabishibue bua kuya mu diulu ne kukokesha bantu bikala pa buloba. (Luka 12:32; Buak. 5:9, 10; 14:1-3) Kadi misangu yonso ivua Yezu wakula bua muoyo wa tshiendelele, kavua wakula anu bua bena mu kasumbu aku to. Tshilejilu, tangila tshivuaye muambile bayidi bende panyima pa nsongalume uvua mumuele lukonko au mumane kuya wenda unyingalala bua muvua Yezu mumuambile bua kushiya bintu biende bionso ne kumulonda. (Bala Matayo 19:28, 29.) Yezu wakambila bapostolo bende ne: nebikale munkatshi mua bantu bakokesha ne balumbuluisha “bisamba dikumi ne bibidi bia Isalele.” Bisamba ebi bidi bileja bantu bonso badi kabayi mu kasumbu ka bantu badi bakokesha mu diulu. (1 Kol. 6:2) Yezu wakakula kabidi bua difutu diapeta ‘bantu bonso’ badi bamulonda. Bantu aba pabu ‘nebapiane muoyo wa tshiendelele.’ Malu onso aa neenzeke “mu dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi.”

5. Leja tshidi “dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi” diumvuija.

5 Ntshinyi tshivua Yezu musue kuamba pakakulaye bua “dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi”? Mu Mukanda wa Mvidi Mukulu, mbakudimune tshiambilu etshi ne: “Muoyo Mupiamupia” ne mu Muanda Mulenga Lelu mbatshikudimune ne: “Buloba bupiabupia.” Bu muvua Yezu muambe tshiambilu etshi kayi mutshiumvuije, bidi bimueneka ne: uvua wakula bua bualu buvua bena Yuda batekemene munkatshi mua bidimu bia bungi. Bavua batekemene ne: bintu bionso bivua ne bua kuvuijibua bipiabipia pa buloba, bua bikale anu muvuabi mu budimi bua Edene kumpala kua Adama ne Eva kuenzabu bubi. Mu dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi, Nzambi neakumbaje dilaya diende dia ‘kufuka diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia.’​—Yesh. 65:17.

6. Ntshinyi tshidi lusumuinu lua mikoko ne mbuji lutulongesha bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele?

6 Yezu wakakula kabidi bua muoyo wa tshiendelele pavuaye wakula bua nshikidilu wa tshikondo etshi. (Mat. 24:1-3) Wakamba ne: ‘Palua Muana wa muntu mu butumbi buende ne banjelu bonso, neashikame mu nkuasa wa butumbi buende; bisamba bionso nebisangile kumpala kuende, yeye neabatapulule bu mudi mulami utapulula mikoko ne mbuji.’ Bantu bapishaye “nebaye mu dikenga dia tshiendelele, kadi bantu bakane nebaye mu muoyo wa tshiendelele.” “Bantu bakane” bapeta muoyo wa tshiendelele ngaba bavua bambuluishe ‘bana babu’ ne Kristo anyi bena Kristo bela manyi. (Mat. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) Bu mudibu basungule bena Kristo bela manyi bua kukokesha mu Bukalenge bua mu diulu, “bantu bakane” badi ne bua kuikala bantu bikala pa buloba bakokeshabu kudi Bukalenge ebu. Bible ukavua mumanyishe ne: Mukalenge wa Yehowa ‘neikale ne bukokeshi ku mâyi manene too ne ku mâyi manene makuabu, ne ku Musulu wa Pelata too ne ku mfudilu kua buloba.’ (Mus. 72:8) Bantu aba nebapete muoyo wa tshiendelele pa buloba.

Mukanda wa Yone udi wamba tshinyi?

7, 8. Yezu wakambila Nikodemo bua mishindu kayi ibidi ya ditekemena?

7 Bilondeshile mukanda wa Matayo, wa Mâko ne wa Luka, Yezu wakakula bua “muoyo wa tshiendelele” anu misangu mikese itudi batele kulu eku. Kadi Yone yeye udi uleja mu mukanda wende mudi Yezu wakula bua muoyo wa kashidi misangu mitue ku 17. Tuakulayi bua imue ya ku misangu ayi ne tumone tshivua Yezu muambe bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba.

8 Bilondeshile Yone, Yezu wakakula bua muoyo wa tshiendelele musangu wa kumpala pavuaye uyukila ne Mufalese mukuabu diende Nikodemo. Wakambila Nikodemo ne: ‘Bikala muntu kayi muledibue tshiakabidi, kena mumanye mua kutangila bukalenge bua Nzambi.’ Nunku, bantu badi babuela mu Bukalenge bua mu diulu badi ne bua ‘kuledibua tshiakabidi.’ (Yone 3:3-5) Yezu kakimanyina anu apu to. Wakakula kabidi bua ditekemena dia bantu bonso. (Bala Yone 3:16.) Wakakula bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele mu diulu bua bayidi bende bela manyi ne pa buloba bua bantu bakuabu.

9. Pavua Yezu uyukila ne mukaji wa mu Samalea uvua wakula bua ditekemena kayi?

9 Yezu mumane kuyukila ne Nikodemo mu Yelushalema, wakasa luendu mutangile ku Nord mu Galela. Mu njila amu, kupetanganaye ne mukaji mukuabu ku tshina tshia mâyi tshia Yakoba tshivua pabuipi ne musoko wa Suka mu Samalea. Wakambila mukaji au ne: Muntu ‘wanua mâyi angamupa kena wikala ne nyota kabidi tshiendelele; mâyi angamupa neikale munda muende bu mushimi wa mâyi abanda mu muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 4:5, 6, 14) Mâyi aa adi aleja malu adi Nzambi mulongolole bua bantu bonso badi bamuitabuja ne bitabuja malu adiye mulaye kupetululabu muoyo wa tshiendelele, too ne bantu basomba pa buloba. Mu mukanda wa Buakabuluibua, badi baleja Nzambi wamba ne: ‘Nempe udi ne nyota mâyi a ku mushimi wa muoyo tshianana.’ (Buak. 21:5, 6; 22:17) Nunku pavua Yezu muambile mukaji wa mu Samalea bua muoyo wa tshiendelele, kavua wakula anu bua bela manyi bakokesha nende to, kadi uvua wakula kabidi bua bantu badi ne ditekemena dia kusomba pa buloba.

10. Ntshinyi tshivua Yezu muambile bantu bua muoyo wa tshiendelele pavuabu bamujane panyima pa yeye mumane kondopa muntu ku mpokolo wa Beteseda?

10 Tshidimu tshiakalonda, Yezu wakapingana kabidi mu Yelushalema. Wakondopamu muntu ku mpokolo wa mâyi wa Beteseda. Yezu wakambila bena Yuda bavua bamujana bua tshivuaye muenze ne: ‘Muana kena mumanye mua kudienzela bualu, utu wenza anu budiye umona Tatuende wenza.’ Yezu mumane kubambila ne: Tatu ‘wakupa Muana bulumbuluishi buonso,’ wakabambila ne: Muntu ‘udi umvua dîyi dianyi, witabuja wakuntuma, udi ne muoyo wa tshiendelele.’ Wakabambila kabidi ne: ‘Dîba nedilue diumvua bonso badi mu nkita dîyi [dia Muana wa muntu], nebajuke; bakenzenza bimpe nebajuke mu dibika dia muoyo, bakenzenza bibi nebajuke mu dibika dia dipila.’ (Yone 5:1-9, 19, 22, 24-29) Yezu uvua wambila bena Yuda bavua bamukengesha ne: Yeye ke udi Nzambi musungule bua kukumbaja ditekemena dia bena Yuda dia kupeta muoyo wa kashidi pa buloba ne neadikumbaje pabishaye bantu ku lufu.

11. Bua tshinyi tudi tuamba ne: ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba didi padi mu mêyi a Yezu adi mu Yone 6:48-51?

11 Mu Galela bantu binunu ne binunu bavua basue mampa avua Yezu ubapesha mu tshishima bakatuadija kumulonda. Yezu wakabambila bua diampa dia mushindu mukuabu, tuambe ne: “Bidia bia muoyo.” (Bala Yone 6:40, 48-51.) Wakabambila ne: ‘Bidia bingafila mmubidi wanyi.’ Yezu kavua mufile muoyo wende anu bua bantu bakokesha nende mu Bukalenge bua mu diulu to, kadi wakaufila kabidi bua kupikula ‘muoyo wa ba pa buloba’ bonso bavua ne bua kumuitabuja. “Biadia muntu bidia ebi,” mbuena kuamba ne: bitabujaye mulambu wa Yezu, neikale ne ditekemena dia kupeta muoyo wa tshiendelele. Nunku pavua Yezu wakula bua ‘kuikala ne muoyo wa tshiendelele,’ uvua wakula kabidi bua ditekemena divua nadi bena Yuda kutuadija ku kale dia kupeta muoyo wa tshiendelele pa buloba mu bukokeshi bua Masiya.

12. Yezu uvua wakula bua ditekemena kayi pavuaye wambila baluishi bende ne: ‘neapeshe mikoko yende muoyo wa tshiendelele’?

12 Pashishe, mu tshibilu tshia mufikilu wa dibanjija dia ntempelo mu Yelushalema, Yezu wakambila baluishi bende ne: ‘Nuenu kanuena nuitabuja, bualu bua kanuena ba mu mikoko yanyi. Mikoko yanyi idi yumvua dîyi dianyi, ndi muyimanye, idi indonda; ndi nyipa muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 10:26-28) Yezu uvuaku wakula anu bua muoyo wa mu diulu anyi uvua wakula kabidi bua muoyo wa tshiendelele mu mparadizu pa buloba? Yezu uvua ufuma ku dikankamija bayidi bende ne mêyi aa ne: ‘Nuenu tshisumbu tshikese tshia mikoko, kanutshinyi; bua Tatu wenu udi musue kunupa bukalenge.’ (Luka 12:32) Kadi anu mu dituku dia tshibilu atshi, wakamba ne: ‘Ndi ne mikoko mikuabu idi kayiyi ya mu lupangu elu; bundi nabu mbua kulua nayi.’ (Yone 10:16) Nunku, pavua Yezu wakula ne baluishi bende, uvua wakula bua ditekemena dia muoyo mu diulu bua “tshisumbu tshikese tshia mikoko” ne bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba bua binunu ne binunu bia ‘mikoko mikuabu.’

Ditekemena divua dimanyike bimpe

13. Ntshinyi tshivua Yezu musue kuamba pakambaye ne: ‘Newikale nanyi mu Mparadizu’?

13 Pavua Yezu upunga ne lufu ku mutshi, wakakula kabidi bua ditekemena didi nadi bantu. Muenzavi mukuabu uvuabu bapopele ku luseke luende wakamuambila ne: ‘Yezu, pawabuela mu bukalenge buebe, umvuluke.’ Yezu wakamulaya ne: ‘Bulelela, ndi nkuambila lelu ne: wewe newikale nanyi mu Mparadizu.’ (Luka 23:42, 43, NW) Bu muvua muntu eu muikale muena Yuda uvua mumanye bimpe tshivua Mparadizu umvuija. Uvua mumanye ne: bantu nebapete muoyo wa tshiendelele pa buloba mu matuku atshilualua.

14. (a) Ntshinyi tshidi tshileja ne: bayidi ba Yezu kabavua bajingulule tshivua Yezu muambe bua ditekemena dia kuya mu diulu? (b) Ndîba kayi divua bayidi ba Yezu bajingulule bualu bua ditekemena dia kuya mu diulu?

14 Kadi bena Yuda kabavua bamanye bualu bua ditekemena dia kuya mu diulu divua Yezu mutele to. Pakambilaye bayidi bende ne: uvua uya mu diulu bua kubalongoluela muaba, kabavua bumvue tshivuaye musue kuamba to. (Bala Yone 14:2-5.) Wakalua kubambila ne: ‘Ntshidi ne malu makuabu a bungi a kunuambila, kadi nuenu kanuena bamanye mua kuatuala katataka. Kadi palua nyuma wa bulelela, yeye neanulombole mu malu malelela onso.’ (Yone 16:12, 13) Bayidi ba Yezu bakalua kujingulula ne: nebaye kukokesha mu diulu anu panyima pa Pentekoste wa mu 33 pavua Nzambi mubapeshe nyuma wende bua kuikalabu bakalenge. (1 Kol. 15:49; Kolos. 1:5; 1 Pet. 1:3, 4) Ditekemena dia kuya mu diulu divua dilongesha dipiadipia, ne bakalua kuimanyinapu bikole mu mikanda mifundisha ku nyuma wa Nzambi ya mu Mifundu ya tshiena Greke. Kadi mikanda eyi idiku yakula kabidi bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba anyi?

Ntshinyi tshidi mikanda ya mu Mifundu ya tshiena Greke yamba?

15, 16. Mmushindu kayi udi mukanda wa Ebelu ne mêyi a Petelo biakula bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba?

15 Mu mukanda uvua mupostolo Paulo mufundile bena Kristo nende bena Ebelu, wakababikila ne: ‘Bana betu ba tshijila babanyanganyi ba dibikila dia mu diulu.’ Kadi wakamba kabidi ne: Nzambi wakateka “buloba bua bantu bulualua” mu bianza bia Yezu. (Eb. 2:3, 5; 3:1) “Buloba bua bantu bulualua” budi bumvuija bantu bikala pa buloba tshikondo tshikala Yezu Kristo ukokesha. Dîba adi, Yezu neakumbaje dilaya dia Nzambi dia ne: ‘Bantu bakane nebapiane buloba, nebashikamemu tshiendelele.’​—Mus. 37:29.

16 Mupostolo Petelo wakafunda pende ku bukole bua nyuma wa Nzambi bua tshienzekela bantu matuku atshilualua. Wakamba ne: ‘Diulu didiku katataka ne buloba kabidi biakabutshidibua bua kupia ne kapia bilamibue too ne ku dituku dia dilumbulula ne dia dibutuka dia bantu badi babenga Nzambi.’ (2 Pet. 3:7) Ntshinyi tshiapingana pa muaba wa makokeshi adi menze bu diulu ne bantu babi badiku lelu? (Bala 2 Petelo 3:13.) Nebabipinganyine kudi ‘diulu dipiadipia’ mmumue ne: Bukalenge bua Nzambi bulombola kudi Masiya ne kudi ‘buloba bupiabupia’ mmumue ne: batendeledi balelela ba Nzambi.

17. Mmushindu kayi udibu bumvuije ditekemena dia bantu mu Buakabuluibua 21:1-4?

17 Mu mukanda wa ndekelu wa mu Bible mudi tshikena-kumona tshidi tshitusankisha bualu tshidi tshileja muikala bantu mua kulua bapuangane. (Bala Buakabuluibua 21:1-4.) Edi nditekemena ditu batendeledi balelela ba Nzambi nadi katshia anu muntu wa kumpala wajimija bupuangane mu budimi bua Edene. Bantu bakane nebikale ne muoyo mu Mparadizu pa buloba kashidi ne tshiendelele, kabayi bakulakaja. Bible udi wakula bua ditekemena edi mu Mifundu ya tshiena Ebelu ne ya tshiena Greke, ne didi ditungunuka ne kukolesha basadidi ba Yehowa ba lulamatu too ne lelu.​—Buak. 22:1, 2.

Udi muvuluke anyi?

• Ntshinyi tshivua Yezu musue kuamba pakakulaye bua “dituku dialedibua bintu bionso tshiakabidi”?

• Yezu wakakula ne Nikodemo bua bualu kayi?

• Ntshinyi tshivua Yezu mulaye muenzavi uvuabu bapopele ku luseke luende?

• Mmushindu kayi udi mukanda wa Ebelu ne mêyi a Petelo biakula bua ditekemena dia muoyo wa tshiendelele pa buloba?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 8]

Bantu badi bu mikoko nebapete muoyo wa tshiendelele pa buloba

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Yezu wakambila bantu bakuabu bua muoyo wa tshiendelele pa buloba