Ora Mutu Kore i te Enua—E Manakonakoanga Kerititiano Ainei?
Ora Mutu Kore i te Enua—E Manakonakoanga Kerititiano Ainei?
“[Na te Atua] e orei i te roi-mata katoatoa; e e kore rava te mate.”—APO. 21:4.
1, 2. Akapeea tatou i kite ei e, e manakonakoanga no te ora mutu kore i te enua nei, to te manganui o te au ngati Iuda o te anere mataiti mua?
KUA aere atu tetai tangata mapu apinganui i te aravei ia Iesu, kua tuturi ki mua iaia, e kua ui atu e: “E te Orometua meitaki, e akapeea au nei e raukaʼi iaku te ora mutu kore?” (Mare. 10:17) Te ui ra te tangata mapu no runga i te rauka anga te ora mutu kore—kiea ra? Mei ta tatou rai i uriuri i roto i te atikara i mua ake, i te au anere mataiti i muao, kua oronga te Atua i te manakonakoanga ki te ngati Iuda no te tuakaouanga e te ora mutu kore i te enua nei. Kua vai rai taua manakonakoanga ra ki te manganui anga o te ngati Iuda o te anere mataiti mua.
2 Te manako ra rai a Mareta, te taeake o Iesu i te tuakaouanga i te enua nei i tona tuatua anga no runga i tona tungane tei mate e: “Kua kite au e, ka tu akaou maira aia i te tuakaouanga i te rā openga ra.” (Ioa. 11:24) E tika, kare te au Sadukea o taua tuatau ra i irinaki ana i te tuakaouanga. (Mare. 12:18) Inara, i roto i tana puka Judaism in the First Centuries of the Christian Era, te akakite ra a George Foot Moore e: “Te au tataanga . . . o te rua me kore o te anere mataiti mua i mua ake i to tatou tuatau, te akaari maira e, e manganui tei irinaki e a tetai tuatau, ka akatuia mai te aronga tei mate.” Te inangaro ra te tangata apinganui tei aere atu i te aravei ia Iesu, kia rauka iaia te oraanga mutu kore i te enua nei.
3. Eaa te au uianga ka akamanakoia i roto i teia atikara?
3 I teia tuatau, e manganui te au akonoanga e te au taunga kite o te Pipiria e karanga ra e, kare a Iesu i apii ana i te manakonakoanga no te oraanga e tuatau ua atu i te enua nei. Te maataanga o te tangata, to ratou manakonakoanga koia oki, me mate ratou ka ora atu ratou ki roto i te ao vaerua. No reira, me tatau te aronga tatau i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano i te tuatua “ora mutu kore,” e manganui te manako ra e, e tuatua ua ana rai te reira no runga i te oraanga i te rangi. E tika ainei te reira? Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua no runga i te ora mutu kore? Eaa te irinakianga o tana au pipi? Te apii ra ainei te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano e ka rauka ia tatou te ora mutu kore i te enua nei?
Ora Mutu Kore “kia tae i te Anga Akaou Anga”
4. Eaa te ka tupu me “tae i te anga akaou anga”?
4 Te apii maira te Pipiria e ka akatuia te au Kerititiano akatainuia, kia tutara ki rungao i te enua, mei te rangi mai. (Luka 12:32; Apo. 5:9, 10; 14:1-3) Inara, i te tuatua anga a Iesu no runga i te ora mutu kore, kare e ko taua pupu anake rai tana e manako ua ra. E akamanako ana i tana i akakite ki tana au pipi, i muri ake i te akaruke anga te tangata mapu apinganui tei taitaia i te patianga kia akaruke i tana au apinga pouroa, e kia riro mai ei pipi na Karaiti. (E tatau ia Mataio 19:28, 29.) Kua akakite a Iesu ki tana au apotetoro e ka riro mai e ko ratou tetai o te aronga ka tutara ei au ariki, e ka akava i “te au kopu o Iseraela raungauru e rua ara,” koia oki, te tangata ravarai o teianei ao mari ua, te aronga ka tutara i te rangi. (1 Kori. 6:2) Kua tuatua katoa aia no runga i te tutaki no “te tangata katoatoa” ka aru iaia. Ko taua aronga katoa ra tetai ka ‘rauka te ora mutu kore.’ Ka tupu teia au mea katoatoa me “tae i te anga akaou anga.”
5. Akapeea koe me akamarama mai i “te anga akaou anga”?
5 Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua “te anga akaou anga”? Kua uriia taua tuatua ra e ko “te ao ou” i roto i The Bible—An American Translation. I roto i The Jerusalem Bible kua uriia te reira e “me akaouia te au mea katoatoa,” e i roto i The Holy Bible—New International Version ko “te akaouangaia te au apinga katoatoa.” I te mea kua taangaanga a Iesu i taua tuatua ma te kore e akamaramaanga, te papu ua ra e te taiku ra aia i te manakonakoanga o te au ngati Iuda no te au anere mataiti tei aereia mai ana. E anga akaou anga tetai no te au turanga i te enua nei te ka raveia, kia oki akaou te au mea ravarai mei te tuatau rai i roto i te koro i Edene i mua ake i ara ai a Adamu raua ko Eva. Ka akatupu te anga akaou anga i te taputou a te Atua e, te “anga nei au i te rangi ou e te enua ou.”—Isa. 65:17.
6. Eaa ta te akatutuanga o te mamoe e te puakanio e apii maira kia tatou no runga i te manakonakoanga o te ora mutu kore?
6 Kua tuatua akaou a Iesu i te ora mutu kore i roto i tana akoanga no runga i te akaopengaanga o te akatereanga o te au mea nei. (Mata. 24:1-3, NW) “E kia tae maira te Tamaiti a te tangata ma tona kakā, e te aronga angela tapu ravarai,” kua akakite aia e, “ei reira aia e noo ei ki rungao i tona terono kakā. E akaputuputuia to te pa enua ravarai ki mua i tona aroaro: e nana e akataka ia ratou, mei te tiaki mamoe e akataka i te mamoe e te puaka-nio ra.” Te aronga ka akaapaia i roto i te akavaanga “ka aere ke ïa i te mate mutu kore, kareka te aronga tuatua-tika ra, ei te ora mutu kore ïa.” Ko “te aronga tuatua-tika” te ka rauka te ora mutu kore, ko ratou tei turuturu tiratiratu i te au “taeake” o Karaiti tei akatainuia ki te vaerua. (Mata. 25:31-34, 40, 41, 45, 46) No te mea kua ikiia te aronga akatainuia kia tutara i te Patireia o te rangi, ka tau i reira e ko “te aronga tuatua-tika,” ko ratou te au tangata o taua Patireia ra, i te enua nei. Kua totou te Pipiria e: “[Ko to Iehova Ariki] ka rauka tona au tangata mei tetai tai ki tetai tai e mei te Kauvai ra ki te opengaanga o te enua.” (Sala. 72:8, NW) Ka rekareka teia au tangata i te ora mutu kore i te enua nei.
Eaa ta te Evangeria a Ioane e Akaari Maira?
7, 8. Eaa te nga manakonakoanga tukeke ta Iesu i tuatua kia Nikodemo?
7 Mei tei rekotiia i roto i te au Evangeria a Mataio, a Mareko, e Luka, te taangaanga ra a Iesu i te tuatua “ora mutu kore” ki runga i te au atianga tei taikuia mai i mua akenei. Te taiku ra te Evangeria a Ioane i te au tuatua a Iesu no runga i te ora anga e tuatau ua atu, mei tetai 17 taime. Ka makitoro marie ana tatou i tetai pae o taua au akakiteanga ra kia kite e eaa ta Iesu i tuatua no runga i te manakonakoanga o te ora mutu kore i te enua nei.
8 Kia tau ki ta Ioane, i na mua a Iesu i te tuatua no runga i te ora mutu kore ki tetai Pharisea, ko Nikodemo tona ingoa. Kua akakite aia kia Nikodemo e: ‘Kia kore te tangata e anau ki te vai, e te vaerua, kare aia e o i te basileia o te Atua.’ Ka tau te aronga te ka o ki roto i te Patireia o te rangi kia ‘anau akaouia.’ (Ioa. 3:3-5) Inara, kare e ko te reira ua ta Iesu i tuatua. I reira kua tuatua aia no runga i te manakonakoanga no te tangata katoatoa o teianei ao. (E tatau ia Ioane 3:16.) Te taiku ra a Iesu i te manakonakoanga o te ora mutu kore no tana au pipi akatainuia i te rangi, e no etai ke atu o te enua nei.
9. No runga i teea manakonakoanga ta Iesu i tuatua ki te vaine Samaria?
9 I muri ake i te tuatua anga kia Nikodemo i Ierusalema, kua aere atu a Iesu ki te tua tokerau ki Galilea. I tona aere anga, kua aravei aia i tetai vaine i ko i te rua vai o Iakoba, vaitata ki te oire ko Sikara i Samaria. Kua akakite aia kiaia e: “Kareka te ka inu i te vai e orongaia atu e au nei, kare rava atura aia e kaki akaou; ka riro ra taua vai e orongaia atu e au nana ra, ei vai pupui ua i roto iaia, e tika i te pupui anga, e tae ua atu ki te ora mutu kore ra.” (Ioa. 4:5, 6, 14) Te akatutu maira teia vai i ta te Atua au apinga ka oronga mai no te akaoki akaou anga mai i te au tangata ravarai ki te ora mutu kore, kapiti mai i te aronga te ka noo i te enua nei. I roto i te puka o Apokalupo, te akatakaia maira te Atua uaorai e tuatua ra e: “I te tangata e kaki ra, e oronga ua ia au i te vai ora pupui ua nana.” (Apo. 21:5, 6; 22:17) No reira, kua tuatua a Iesu ki te vaine Samaria no runga i te ora mutu kore, kare anake ua e no te aronga akatainuia o te Patireia, mari katoa ra no te au tangata irinaki ravarai e manakonakoanga to ratou i te enua nei.
10. I muri ake i te rapakau anga i te tangata i ko i te vai pai o Beteseda, eaa ta Iesu i akakite ki te aronga patoi akonoanga no runga i te ora mutu kore?
10 I tera mai mataiti, tei Ierusalema akaou a Iesu. Iaia i reira kua rapakau aia i te tangata maki i ko i te vai pai o Beteseda. Ki te au ngati Iuda tei akaapa i tana i rave, kua akamarama atu a Iesu e “kare e tika ta te Tamaiti kia rave aia anake uaorai, ko tana ra i kite i te Metua i te rave anga.” I muri ake i te akakite anga kia ratou e na te Metua i ‘tuku mai i te akavaanga ki te Tamaiti,’ kua akakite a Iesu e: “Ko te kite i taku tuatua, e kua akarongo iaia i tei tono mai iaku nei, e ora mutu kore tona.” Kua akakite katoa a Iesu e: “Te vaitata mai nei oki te ora, e akarongo ei te aronga katoa i roto i te [“au menema akamaara anga,” NW] i te reo [o te Tamaiti a te tangata], E kua aere mai ki vao; tei rave ana i te meitaki ra, ei te tuakaouanga ora ïa ratou; e tei rave ana i te kino ra, ei te tuakaouanga akaapa ïa ratou.” (Ioa. 5:1-9, 19, 22, 24-29) Te akakite ra a Iesu ki te au ngati Iuda e takinga kino maira, e koia tei akataoongaia e te Atua kia akatupu i te manakonakoanga o te au ngati Iuda no te ora mutu kore i te enua nei, e ka rave aia i te reira na te akatu mai anga i te aronga tei mate.
11. I akapeea tatou i kite ei e, te o maira te manakonakoanga no te ora mutu kore i te enua nei, i roto i ta Iesu tuatua tei rekotiia i roto ia Ioane 6:48-51?
11 I Galilea, e tauatini ua atu tangata tei inangaro i te kai tei oronga temeioia e Iesu, kua akamata i te aru iaia. Kua tuatua atu a Iesu kia ratou no runga i tetai tu kai ke mai—“te kai e oraʼi.” (E tatau ia Ioane 6:40, 48-51.) “Ko taku kai e oronga atu, ko toku ïa kopapa,” i akakite ei aia. Kua oronga a Iesu i tona oraanga, kare anake ua no te aronga te ka tutara e ia i roto i tona Patireia i te rangi, mari katoa ra ‘ei ora no te ao’ o te au tangata ka akaoraia mai. “Ko te ka kai i teianei kai,” koia oki, ko te taangaanga ra i te akarongo i roto i te mana akaora o te atinga o Iesu, ka rauka iaia te manakonakoanga o te ora mutu kore. E tika rava e, ko te tuatua no te ‘ora anga e tuatau ua atu,’ te o maira te manakonakoanga ta te ngati Iuda i irinaki mai ana no runga i te ora mutu kore i te enua nei a te tuatau e tutara ai te Mesia.
12. Te tou ra a Iesu ki teea manakonakoanga i te akakite anga aia ki te aronga patoi e ‘ka oronga aia i te ora mutu kore no tana au mamoe’?
12 I muri mai, i ko i te Oroa Akatapu Anga i Ierusalema, kua akakite a Iesu ki te aronga e patoi maira iaia e: “Kareka kotou, kare ïa e akarongo, no te mea kare kotou i taku mamoe. Ka akarongo mai taku mamoe i toku reo, taku rai oki i karanga atu na kia kotou, kua kite oki au ia ratou, e ka aru mai oki ratou iaku: E oronga atu au i te ora mutu kore no ratou.” (Ioa. 10:26-28) Te tuatua ua ra ainei a Iesu no te oraanga i te rangi, me te manako katoa ra aia i te oraanga mutu kore i tetai parataito i te enua nei? Koi akapumaana ua akera a Iesu i tana au pipi ki teia au tuatua e: “Auraka e mataku, e taku anana iti; e mea anoano na to kotou Metua, i te oronga mai i te basileia no kotou.” (Luka 12:32) Inara, i te tuatau o teia Oroa Akatapu Anga, kua akakite a Iesu e: “E mamoe ke atu rai taku, kare no teianei koro: e arataki katoa mai au ia ratou e tikaʼi.” (Ioa. 10:16) No reira, i te tuatua anga a Iesu ki taua aronga patoi ra, te kapiti maira tana au tuatua i te manakonakoanga i te oraanga i te rangi no te “anana iti,” e te manakonakoanga no te ora mutu kore i te enua nei, no te mirioni ua atu au “mamoe ke atu.”
Manakonakoanga Kare e Anoanoia te Akamaramaanga
13. Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua i tona karanga anga e: “Ei Paradaiso taua katoa i teianei rai rā”?
13 Iaia e kite ra i te mamae maata i runga i te rakau tamamae, kua oronga a Iesu i te akapapuanga tika tikai no te manakonakoanga no te tangata ravarai. Kua na ko maira tetai tangata rave kino tei patitiia i te pae mai iaia e: “E te Atu, e akamaara mai koe iaku, kia tae koe ki toou basileia.” Kua taputou atu a Iesu kiaia e: “Koia mou taku e karanga atu kia koe nei, ei Paradaiso taua katoa i teianei rai rā.” (Luka 23:42, 43) I te mea te taka ua ra e e ngati Iuda teia tangata, kare aia e anoano i tetai akamaramaanga no runga i te Parataito. Kua kite ke ana aia i te manakonakoanga o te ora mutu kore i te enua nei no te tuatau ki mua.
14. (a) Eaa te akaari maira e ko te tuatua no te manakonakoanga i te rangi e mea ngata i te au apotetoro kia marama? (e) I naea te au pipi a Iesu i marama meitaki ei i te manakonakoanga no te oraanga i te rangi?
14 Inara, ko tei anoanoia kia akamaramaia koia oki, ko ta Iesu tuatua no te manakonakoanga i te rangi. I te tuatua anga aia ki tana au pipi e ka aere aia ki te rangi kia akamanea i tetai ngai no ratou, kare ratou i marama ana i te aiteanga o tana tuatua. (E tatau ia Ioane 14:2-5.) “E manganui ra taku tuatua e akakite atu kia kotou,” tana i akakite kia ratou i muri mai, ‘kare ra e tika ia kotou i teianei. Kia tae maira aia, ko te vaerua tuatua-mou ra, nana ïa e arataki ia kotou ki te tuatua-mou katoatoa.’ (Ioa. 16:12, 13) No muri ua ake i te Penetekote o te mataiti 33 T.N. te akatainu angaia ratou ki te vaerua o te Atua kia riro mai ei au ariki no te tuatau ki mua, i marama mai ei te au pipi a Iesu e tei te rangi to ratou terono. (1 Kori. 15:49; Kolo. 1:5; 1 Pete. 1:3, 4) Ko te manakonakoanga no tetai oraanga i te rangi e eeuanga te reira, e kua riro ei tuanga maata o te au reta tei akauruia i roto i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano. Inara, te akapapu akaou maira ainei teia au reta i te manakonakoanga o te tangata no te ora mutu kore i te enua nei?
Eaa ta te Au Reta Akauruia e Akakite Maira?
15, 16. Akapeea te reta tei akauruia ki to Epera e te au tuatua a Petero i te tou anga ki te manakonakoanga no te ora mutu kore i te enua nei?
15 I roto i tana reta ki to Epera, kua tuatua atu te apotetoro ko Paulo ki tona au taeake irinaki ei “au taeake tapu, ko tei rauka katoa te kapiki anga no te rangi maira.” Inara, kua tuatua katoa aia e kua tuku te Atua i “taua ao a muri nei” kia Iesu. (Ebe. 2:3, 5; 3:1) I roto i te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano, ko te tuatua mua no te “ao” e taiku putuputu ua ana te reira i te enua tei nooia e te tangata. No reira, ko “taua ao a muri nei” e akatereanga te reira no te au mea i runga i te enua, i raro ake i te tutaraanga a Iesu Karaiti a te tuatau ki mua. I reira a Iesu e akatupu ei i te taputou a te Atua e: “Ka riro te enua no te aronga tuatua-tika, ka noo tamou rai ratou i reira.”—Sala. 37:29.
16 Kua akauru katoaia te apotetoro ko Petero kia tata no runga i te tuatau ki mua no te tangata ravarai. Kua tata aia e: “Te rangi e te enua e vai nei, te tāpuia nei ïa e taua tuatua ra no te ai, kia tae ki te rā akavaanga, e te mate o te aronga akono kore i te Atua ra.” (2 Pete. 3:7) Eaa te ka mono i te au akatereanga kavamani e te taiate o te aronga kino e vai nei i teianei? (E tatau ia 2 Petero 3:13.) Ka monoia ratou ki “te rangi ou”—Patireia Mesia o te Atua—e “te enua ou”—e taiate tangata tuatua tika o te aronga akamori mou.
17. Akapeea te manakonakoanga no te tangata ravarai i te akatakaia mai anga i roto ia Apokalupo 21:1-4?
17 Te akamaroiroi ra te puka openga o te Pipiria i to tatou ngakau ki ta te reira orama no te akaoki akaouia anga te tangata ki te turanga ara kore. (E tatau ia Apokalupo 21:1-4.) Ko teia te manakonakoanga i aereia mai ana no te au tangata irinaki mei te tuatau mai i ara ai te tangata mua i roto i te koro i Edene. Ka noo te aronga tuatua tika ki roto i te Parataito i te enua nei e tuatau ua atu ma te kore e ruaine. Kua akatumu ngaueue koreia teia manakonakoanga ki runga i te au Tuatua Tapu Epera e te au Tuatua Tapu Ereni Kerititiano, e te akamatutu ua atura te reira i te au tavini akarongo mou o Iehova i teia tuatau.—Apo. 22:1, 2.
Ka Rauka Ainei ia Koe te Akataka?
• Eaa te aiteanga o ta Iesu tuatua “te anga akaou anga”?
• Kua tuatua a Iesu no runga i teaa kia Nikodemo?
• Eaa ta Iesu i taputou atu ki te tangata rave kino tei patitiia i te pae mai iaia?
• Akapeea te reta ki to Epera e te au tuatua a Petero i te akapapu anga i te manakonakoanga no te ora mutu kore i te enua nei?
[Au Uianga Apii]
[Tutu i te kapi 8]
Ka rauka te ora mutu kore i te enua nei no te aronga mei te mamoe te tu
[Au Tutu i te kapi 10]
Kua tuatua a Iesu ki etai ke atu no runga i te ora mutu kore