Kuvukumuka ko mu ‘Lumbu Kiaki kia Nsangu Zambote’

WANTU ayá, akwa wazi basoba ngindu zau. Ke vakala muntu ko muna mbanza wabavananga madia. Makesa ma Suria ana bazunga Samaria ke bayambula ko vo madia makota muna mbanza, kimana nkangu wafwa ye nzala. Dia vonza diakala dia kota muna mbanza, kadi e ntalu ya sumba madia yabala kikilu. Akaka nkutu bayantika dia o wan’au.​—⁠2 Nti. 6:​24-29.

Akwa wazi bayindula vo: ‘Ekuma tulembi kwendela kweto kuna vu kia Asuria. Ke tuna y’edi tuvanga ko.’ O kuma vava kwabwita, bakatuka vana bakala. Vava balwaka kuna kwakalanga vu kia Asuria, ke bawana muntu ko ngatu ayingidi. Mvalu ye mabuluku makangwa, kansi ke vakala makesa ko. Akwa wazi awaya yau ayá bakota muna saba. Ke bawana mo muntu ko, kansi bawana mo madia mayingi. Muna kuma kiaki, badia yo nua yo bonga wolo ye palata ye mvwatu ye lekwa yakaka yamfunu. Bayenda yo sweka, i bosi bavutuka diaka. E ndo yawonso yakondwa wantu. Muna mpila y’esivi, Yave wawisisa e vu kia Asuria mazu ma makesa mayingi. Babanza vo nwaniswa bayiza nwaniswa. Muna kuma kiaki, Asuria batina. Basisa yawonso bakala yau.

Akwa wazi bayantika bonga lekwa yantalu yo kwenda yo sweka. Kansi, bayantika kuyibanza wau bazaya vo akw’au muna mbanza Samaria bafwanga ye nzala. Bayantika vovaziana vo: “Ediadi tuvanga ke diambote ko: ekiaki lumbu kia nsangu zambote.” Akwa wazi bavutuka kuna Samaria yo zayisa muna mbanza e nsangu zambote zina bawana.​—⁠2 Nti. 7:​1-11.

Oyeto mpe e kolo tuzinganga kilenda yikilwa vo “lumbu kia nsangu zambote.” Vava kayika ‘sinsu kia mbaninu a tandu, Yesu wavova vo: “E nsangu zazi zambote za kintinu zisamunwa muna nza yawonso, muna umbangi kwa zula yawonso; i bosi iluak’e mbaninu.” (Mat. 24:​3, 14) Aweyi tufwete badikila diambu diadi?

Zolela ya Yeto Kibeni Ilenda Kutuvukumuna

Akwa wazi bavilakana Samaria mu fikolo mu kuma kia kiese kiasaka bakala kiau. Basia sungididi muna lekwa balenda vwa. Nga diadi mpe dilenda kutubwila? E “mvengele,” dimosi muna sinsu ya lumbu ya mbaninu a tandu kiaki. (Luka 21:​7, 11) Yesu walukisa alongoki andi vo: “Se nutomi kulunga-lunga kweno, e ntima mieno ke miazemboka yo mvunda yo wuyana yo lunzumbulu lua zingu kiaki.” (Luka 21:​34) Wau vo tu Akristu, tufwete kuyikenga mu lembi yambula vo e ntokani za zingu kieto kia lumbu ke lumbu zatufila mu vilakana vo mu “lumbu kia nsangu zambote” tuzinganga.

Mpangi mosi ankento, nkumbu andi Blessing, kayambula ko vo zolela ya yandi kibeni yamvukumuna. Vava kamanisa tanga sikola, wakota mu salu kia kimviti a nzila, i bosi wasompana yo mpangi wasadilanga ku Betele. Yandi mpe wakituka se mosi muna esi Betele kuna Benin. Wavova vo: “Salu kia komba masuku isalanga. Itoma yangalelanga e salu kiaki.” O mpangi ankento Blessing  osungamenanga ye kiese kiawonso e mvu 12 kena muna salu kia ntangwa ke ntangwa yo mona vo osianga sungididi kiandi mu “lumbu kia nsangu zambote” eki tuna.

Uyikenga Muna Mambu Mefwasanga Ntangwa Yayingi

Vava katuma alongoki andi 70, Yesu wavova vo: “O nsâlu wayingi, o nsâdi mike: dianu vo, nudodokela Mfumu a nsâlu, katuma nsadi muna nsâlu andi.” (Luka 10:⁠2) Nze una mbongo ifwilanga kele vo ke yivelelo mu nzaki ko, o lembi samun’e nsangu zambote mu nzaki dilenda sia zingu kia wantu mu vonza. Muna kuma kiaki, Yesu wakudikila vo: “Omu nzila yeno ke nukayisa muntu.” (Luka 10:⁠4) Mvovo wasekolwa vo ‘kayisa’ ke uyikanga kaka mavimpi mankatu ko nze ‘kiambote kiaku.’ Ulenda yika bimbana yovo moko yandá tumokenanga y’akundi vava tuwanananga. Muna kuma kiaki, Yesu wakanikina alongoki andi bavenga mambu malenda kubavukumuna yo kubadia ntangwa yayingi. E nsangu bakala zau zifwete samunwa mu nzaki.

Tala mambu mayingi malenda kutufwasa e ntangwa. Se vioka mvu miayingi, televizau i lekwa kitoma dianga ntangwa kwa wantu ayingi. Kansi, adieyi tuvova mu kuma kia telefone ye komputadore? Lufimpu lumosi lwavangwa kuna Grã-Bretanha, vana vena 1.000 dia wantu, lwasonga vo “esi Grã-Bretanha ayingi beviokesanga miniti 88 konso lumbu mu mokena mu telefone za mu nzo, miniti 62 mu telefone celular, miniti 53 mu fila e-mail ye miniti 22 mia tambula yo filaziana e mvovo mu telefone.” E ola befwasanga ziviokele zina mviti a nzila ansadisi kesalanga konso lumbu muna salu kia umbangi. Ola kwa ofwasanga muna sadila lekwa yayi?

Ernst Seliger yo nkaz’andi Hildegard bayikebanga mu mpila basadilanga ntangwa. Yau ewole, mvu 40 bakala muna fulu ya salu yampasi muna luyalu lwa Nazi ye Comunista. Vava bavevolwa, bakota mu salu kia kimviti a nzila yavana bafokola zingu kiau ova ntoto.

Ayingi bavavanga mokena ye mpangi Seliger yo nkaz’andi. Akazi awana nga bafwana sadila ntangw’au mu tanga yo sonekena wantu e nkanda. Kansi, basia mambu ma mwanda va fulu kiantete muna zingu kiau.

Dialudi vo yeto awonso tuzolanga mokena y’azolwa eto. O vanga wo ke diambi ko. O kala ye salu yakaka ya sala muna zingu kieto kia lumbu ke lumbu dilenda kala dia lusadisu. Kana una vo i wau, tufwete kalanga ye ngangu mu lembi vukumunwa kwa mambu yovo lekwa ilenda kutudia ntangw’ayingi muna lumbu kiaki kia nsangu zambote.

Toma Samun’e Nsangu Zambote

Ekwe nsambu tuna zau za zinga mu “lumbu kia nsangu zambote.” Ka tuyambudi lekwa ko kiatuvukumuna nze una wavanga akwa wazi ayá. Vava basungamena diambu diadi bavova vo: “Ediadi tuvanga ke diambote ko.” Diau adimosi, ke diambote ko dia yambula vo zolela ya yeto kibeni yovo lekwa ifwasanga ntangw’ayingi yatusimba mu lembi kuyivana mu salu kia umbangi una ufwene.

Muna diambu diadi, tuvwidi mbandu tulenda tanginina. Una kayindula e mvu 20 kasadidi kala e salu kia umbangi, Paulu wa ntumwa wasoneka vo: ‘Ntomene samun’e nsangu zambote za Kristu.’ (Roma 15:​19) Paulu kayambula konso lekwa ko kiakulula vema kwandi. Yambula twatanginina vema kwandi ekolo tusamunang’e nsangu za Kintinu mu ‘lumbu kiaki kia nsangu zambote.’

[Foto ina muna lukaya lwa 28]

Blessing kayambula ko vo zolela ya yandi kibeni yabak’e fulu kia salu kiandi kia ntangwa ke ntangwa

[Foto ina muna lukaya lwa 29]

Mpangi Seliger yo nkaz’andi basadila ntangw’au mu mpila yambote