Ua Maua Oloa sa Natia

PO UA e mauaina se oloa sa natia i se nofoaga e te leʻi faatalitalia e maua ai? Iā Mati 27, 2005, o le mea lenā na tupu iā Ivo Laud, o se Molimau a Ieova i Estonia. Sa fesoasoani o ia iā Alma Vardja, o se tuafafine matua, e tala i lalo se fale tuai sa teu ai meafaigaluega. A o la talaina le puipui pito i fafo, na la iloa ai se laupapa o loo pupuni ai le pito o se pou o le fale. Ina ua la talaeseina le laupapa, na la iloa ai se pū pe tusa ma le 4 inisi le lautele, 50 inisi le umi, ae 4 inisi le loloto, o loo pupuni i se isi foʻi laupapa. (1) O se faaputuga o oloa o loo natia ai! O ā na oloa? O ai sa ia nanāina i inā?

Na maua i totonu o le pū ni taʻaiga o pepa ua afīfī lelei i se pepa mafiafia. (2) O loo iai i taʻaiga pepa  lomiga a Molimau a Ieova, aemaise lava i mataupu mo suʻesuʻega i le Olomatamata, faatasi ai ma ni lomiga mai i le 1947. (3) O na lomiga sa lelei ona tusilimaina i le gagana Estonia. O nisi taʻaiga pepa sa iai faaupuga e iloa ai po o ai na nanāina i inā. O faamaumauga o le taimi na suʻesuʻe ai e leoleo le toʻalua o Alma, o Villem Vardja. Sa maua ai foʻi faamatalaga e faatatau i tausaga na faafalepuipui ai o ia. Aiseā na faafalepuipui ai o ia?

Sa iai ni tiute tauave o Villem Vardja i le faapotopotoga i Tartu, ma mulimuli ane i le faapotopotoga o Otepää i Estonia. E foliga mai sa ia aʻoaʻoina le upu moni o le Tusi Paia i se taimi a o leʻi tupu le Taua Lona Lua a le Lalolagi. I ni tausaga mulimuli ane, iā Tesema 24, 1948, na taofia ai e le pulega faa-Komunisi le uso o Vardja ona o ana galuega faaletapuaʻiga. Sa suʻesuʻeina ma faileagaina o ia e leoleo nanā, a o latou taumafai e faamalosi o ia e taʻu atu igoa o ona uso tapuaʻi. E leʻi tuuina atu iā te ia se avanoa e tali atu ai i lona faamasinoga, ma na faafalepuipui o ia i nofoaga o faasalaga i Rusia mo le sefulu tausaga.

Sa tumau ma le faamaoni Villem Vardja iā Ieova seʻia oo i lona maliu iā Mati 6, 1990. E matuā lē iloa lava e si ana avā e iai ni lomiga sa ia nanāina. E foliga mai sa manaʻo e puipui lana avā ina neʻi suʻesuʻeina foʻi e leoleo. Aiseā na ia nanāina ai lomiga? Na ia nanāina ona e masani ona ō atu faafuaseʻi le Matagaluega mo le Puipuiga o le Atunuu, le KGB, e suʻe pe iai ni lomiga faalelotu i fale o Molimau a Ieova. E foliga mai na nanā e le uso o Vardja ia lomiga, ina ia faamautinoa ai e maua i taimi uma se sapalai o meaʻai faaleagaga mo uso talitonu, ina neʻi mea ane ua aveese uma e le KGB lomiga. I le taimi o le tau māfanafana o le 1990, sa maua ai foʻi nisi nofoaga sa nanā ai lomiga. O se tasi o ia nofoaga sa maua i Tartu, i Estonia i saute. Sa nanā ai foʻi e Villem Vardja.

Aiseā ua taʻua ai nei lomiga o oloa? Talu ai o nei kopi sa lelei ona tusilimaina ma natia ma le faaeteete, o le faamaoniga manino lea o le talisapaia e Molimau a Ieova o meaʻai faaleagaga sa maua i lenā taimi. (Mata. 24:45) Po o e talisapaia sauniuniga faaleagaga o loo e mauaina? O nisi o na sauniuniga, e aofia ai Le Olomatamata i le gagana Estonia ma isi gagana e silia i le 170.