Vanda Kaka ti Mabanza ya Kristu
Vanda Kaka ti Mabanza ya Kristu
“Beno vanda na mabanza ya mutindu mosi ti yina Kristu Yezu vandaka na yo.”—ROMA 15:5, NW.
1. Sambu na nki beto fwete sosa kuvanda ti mabanza ya Kristu?
YEZU KRISTU kutubaka nde: “Beno kwisa na mono. . . . Beno vanda balonguki na mono, sambu mono kele muntu ya pima [mpi ya ntima ya kudikulumusa, NW]; ebuna beno ta zaba kupema.” (Mat. 11:28, 29) Emvitasio yai ya zola kemonisa mbote mabanza ya zola ya Yezu. Ata muntu mosi ve lenda vanda mbandu ya mbote ya beto fwete landa. Ata Yezu vandaka Mwana ya Nzambi, mpi yandi vandaka ti ngolo mpi kiyeka mingi, yandi monisaka mawa mpi zola, mingimingi na bantu yina vandaka kunyokwama.
2. Inki mambu ya metala mabanza ya Yezu beto tatadila?
2 Na disolo yai mpi na masolo zole yina kelanda, beto tatadila mutindu beto lenda yedisa mpi kutanina mabanza ya mutindu mosi ti yina Yezu vandaka na yo mpi mutindu beto lenda monisa “mabanza ya Kristo” na luzingu na beto. (1 Kor. 2:16) Beto tatula dikebi mingi na mambu tanu yai: mawete mpi kudikulumusa ya Yezu, ntima na yandi ya mbote, bulemfu na yandi na Nzambi, kikesa na yandi, mpi zola na yandi ya kemanaka ve.
Longuka na Mbandu ya Mawete ya Kristu
3. (a) Inki kuvandaka dilongi mosi ya kudikulumusa yina Yezu kulongaka balongoki na yandi? (b) Yezu kusalaka inki ntangu balongoki na yandi kumonisaka kulemba ya nitu?
3 Yezu, Mwana ya kukuka ya Nzambi, kwisaka na ntoto na luzolo yonso sambu na kusala na kati ya bantu ya kukonda kukuka mpi ya masumu. Bankaka na kati ya bantu yango zolaka kufwa yandi na nima. Ata mpidina, Yezu kutaninaka ntangu yonso kyese mpi kikalulu na yandi ya kudiyala. (1 Pie. 2:21-23) ‘Kutula meso kaka’ na mbandu ya Yezu lenda sadisa beto na kusala mutindu mosi ntangu bifu mpi kukonda kukuka ya bantu yankaka keyangisa beto. (Baeb. 12:2) Yezu kulombaka balongoki na yandi na ‘kubaka kilo na yandi’ mpi na mutindu yina kulonguka na yandi. (Mat. 11:29) Inki bo lendaka kulonguka? Kima mosi ya bo zolaka kulonguka kele nde Yezu kuvandaka muntu ya pima, mpi yandi vandaka kukanga-ntima ata balongoki na yandi vandaka kusala bifu. Na mpimpa ya nsuka na ntwala nde yandi fwa, Yezu kuyobisaka makulu na bo, ebuna na mutindu yina yandi longaka bo dilongi mosi yina bo zolaka kuvila ve ata fyoti, disongidila kuvanda bantu ya “ntima ya kudikulumusa.” (Tanga Yoane 13:14-17.) Na nima, ntangu Piere, Yakobo, mpi Yoane kukukaka ve na kubikala meso ya kukangula ‘kukonda kulala,’ na mawete yonso Yezu kundimaka kulemba na bo. Yandi yulaka nde: “Simoni nge me lala? . . . Beno lala ve. Beno samba Nzambi sambu beno kubwa ve na ntangu yai ya mpasi. Beno ke na luzolo na ntima, kansi nitu na beno kele koikoi.”—Mar. 14:32-38.
4, 5. Inki mutindu mbandu ya Yezu kesadisa beto na kutadila bifu ya bankaka ti mabanza ya mbote?
4 Inki beto kesalaka kana mpangi mosi kemonisa kikalulu ya kutesana, kewa makasi kukonda mpasi, to kesukinina na kusadila bandongisila ya bankuluntu to ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele”? (Mat. 24:45-47, NW) Ata yo keyangisaka beto mpenza ve ntangu bantu ya nsi-ntoto ya Satana kemonisaka bikalulu ya mbi, kansi kana bampangi na beto memonisa bikalulu ya mutindu yai, yo lenda vanda mpasi na kulolula bo. Kana bifu ya bankaka kepesa beto makasi nswalu, beto fwete kudiyula nde, ‘Inki mutindu mu lenda monisa mbote “mabanza ya Kristo”?’ Beto fwete meka na kuyibuka nde Yezu kuwilaka ve balongoki na yandi makasi, ata ntangu bo monisaka kulemba na kimpeve.
5 Beto tadila mbandu ya ntumwa Piere. Ntangu Yezu kulombaka Piere na kubasika na bwatu mpi na kutambula na zulu ya masa sambu na kukwenda kisika yandi vandaka, Piere kusalaka yo mpenza na mwa ntangu fyoti. Na nima, Piere kutalaka mupepe ya ngolo mpi yandi yantikaka kudinda. Keti Yezu kuwaka makasi mpi kuzabisaka yandi nde: “Nge mewa! Nge tameka dyaka ve kilumbu yankaka”? Ve! “Na mbala mosi Yesu tandulaka diboko na yandi, yandi simba Piere, ebuna yandi tubila Piere nde: ‘Nge muntu ya lukwikilu ya fioti, sambu na nki nge vandaka na ntima zole?’” (Mat. 14:28-31) Kana beto mekutana ti mpangi mosi ya kemonana nde yandi mekonda lukwikilu, keti beto lenda tandula diboko na beto na mutindu ya kifwani mpi kusadisa yandi na kukuma ti lukwikilu mingi? Yai kele mpenza dilongi ya kemonana na mutindu Yezu kusadilaka Piere mambu na mawete yonso.
6. Inki Yezu kulongaka bantumwa na yandi na yina metala kusosa lukumu?
6 Piere vandaka mpi kuvukana na maswana yina bantumwa vandaka kusala mbala na mbala sambu na kuzaba nani kele muntu ya nene na kati na bo. Yakobo ti Yoane vandaka kuzola nde mosi na kati na bo kuvanda na diboko ya kitata ya Yezu mpi yankaka na diboko na yandi ya kimama na Kimfumu na yandi. Ntangu Piere ti bantumwa yankaka kuwaka yo, yo pesaka bo makasi. Yezu kuzabaka nde yo fwete vanda nde bo bakaka kikalulu yai na kisika yina bo yelaka. Yandi bingaka bo mpi kuzabisaka bo nde: “Beno zaba nde bamfumu ke yalaka bantu na kingolo-ngolo. Beno zaba mpi nde bantu ya nene ke songaka bo nde bo ke na kiyeka. Kansi yo ta vanda mpidina ve na kati na beno. Kana muntu mosi na kati na beno zola vanda mbuta, yandi fweti sadila bantu ya nkaka. Ebuna kana muntu mosi na kati na beno zola vanda mfumu, yandi fweti vanda mpika ya bantu ya nkaka.” Na nima, Yezu kutubilaka mbandu na yandi mosi: “Mutindu mosi bonso Mwana-muntu; yandi kwisaka ve sambu bantu kusadila yandi, kansi yandi kwisaka sambu na kusadila bantu ti na kupesa bo moyo na yandi bonso mbongo ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.”—Mat. 20:20-28.
7. Inki mutindu konso muntu na kati na beto lenda sadisa sambu bumosi kuvanda na dibundu?
7 Kuyindula mabanza ya kudikulumusa ya Yezu lenda sadisa beto na kuvanda bantu “yina me luta fioti” na kati ya bampangi na beto. (Luka 9:46-48) Kusala mutindu yai kesadisaka na kukotisa bumosi. Yehowa, bonso Tata ya kele ti dibuta ya nene, kezolaka nde bana na yandi ‘kuzinga kisika mosi’ na bumosi, disongidila kuvanda ti bangwisana ya mbote. (Nk. 133:1) Yezu kusambaka Tata na yandi nde Bakristu yonso ya kyeleka kuvanda na bumosi, sambu ‘bantu ya nsi-ntoto yai kubakisa nde nge muntu tindaka mono, nge mpi kezolaka bo mutindu nge kezolaka mono.’ (Yoa. 17:23) Yo yina, bumosi na beto kesadisaka sambu bantu kuzaba nde beto kele balongoki ya Kristu. Sambu na kuvanda na bumosi yina, beto fwete tadila bifu ya bankaka mutindu Kristu kutadilaka yo. Yezu vandaka kulolula bankaka, mpi yandi longaka nde Nzambi talolula beto kaka kana beto kele ti kikalulu ya kulolula.—Tanga Matayo 6:14, 15.
8. Inki beto lenda longuka na mbandu ya bansadi ya Nzambi yina kesadilaka yandi banda ntama?
8 Beto lenda longuka mpi mambu mingi na kulandaka mbandu ya lukwikilu ya bantu yina melutisaka bamvula mingi na kulanda mbandu ya Kristu. Bonso Yezu, bantu yai kebakisaka bifu ya bankaka. Bo melongukaka nde kumonisa mawa na mbandu ya Kristu kepesaka beto nzila kaka ve na ‘kusadisa bantu yina ke na lukwikilu ya ngolo ve,’ kansi yo kesadisaka mpi na kukotisa bumosi. Dyaka, yo kesyamisaka dibundu ya mvimba na kumonisa mabanza ya Kristu. Bo kezolaka nde bampangi na bo kumonisa mabanza ya mutindu mosi ti yina ntumwa Polo vandaka kuzola nde Bakristu ya Roma kumonisa: “Nzambi yina ke pesaka beto kikesa, ke songaka beto mpi nki mutindu beto fweti kanga ntima, yandi kupesa beno [mabanza ya mutindu mosi ti yina Kristu Yezu vandaka na yo, NW]. Mpidina mpi, beno yonso na mbala mosi, beno ta pesa lukumu na ndinga mosi na Nzambi yina kele Tata ya Mfumu na beto Yesu Kristo.” (Roma 15:1, 5, 6) Ya kyeleka, bumosi na beto ya lusambu kepesaka Yehowa lukumu.
9. Sambu na nki beto kele na mfunu ya mpeve santu sambu na kulanda mbandu ya Yezu?
9 Yezu kuwakanisaka kuvanda muntu ya “ntima ya kudikulumusa” ti mawete, yina kele kitini ya mbuma ya mpeve santu ya Nzambi. Yo yina, katula kulonguka mbandu ya Yezu, beto kele na mfunu ya mpeve santu ya Yehowa, sambu beto kuka kulanda mbandu yina mbote-mbote. Beto fwete samba sambu na kulomba mpeve santu ya Nzambi mpi kusala ngolo na kuyedisa mbuma na yo—“zola, kyese, ngemba, ntima ya nda, mambote, bumbote, lukwikilu, mawete, kudiyala.” (Gal. 5:22, 23, NW) Kana beto kelanda mbandu ya kudikulumusa mpi ya mawete yina Yezu kupesaka, beto tasepedisa Yehowa, Tata na beto ya zulu.
Yezu Kusadilaka Bankaka Mambu na Ntima ya Mbote
10. Inki mutindu Yezu kumonisaka ntima ya mbote?
10 Ntima ya mbote mpi kele kitini ya mbuma ya mpeve santu. Yezu vandaka kusadila bankaka mambu ntangu yonso na ntima ya mbote. Bantu yonso yina vandaka kusosa Yezu na masonga yonso kumonaka nde yandi “yambaka bo” na ntima ya mbote. (Tanga Luka 9:11.) Inki beto lenda longuka na ntima ya mbote yina Yezu kumonisaka? Muntu ya ntima ya mbote kesalaka mambu yina kemonisaka nde yandi kele nduku, yandi kesadilaka ve bantu mambu na nku, yandi kewilaka bo mawa, mpi kezitisaka bo. Yezu kuvandaka mutindu yina. Yandi wilaka bantu mawa “sambu bo vandaka me lemba, kikesa ve, bonso mameme me konda ngungudi ya kutala bo.”—Mat. 9:35, 36.
11, 12. (a) Tubila mbandu mosi yina Yezu kumonisaka mawa. (b) Inki nge lenda longuka na mbandu ya beto mekatuka kutadila?
11 Yezu kumonisaka mpi mawa na yandi na bisalu. Beto tadila mbandu mosi. Na nsungi ya bamvula 12, nkento mosi kunyokwamaka sambu menga vandaka kubasika yandi na mutindu ya mbi. Yandi zabaka nde na kutadila Nsiku ya Moize, maladi yina vandaka kusala nde yandi ti konso muntu yina kesimba yandi kuvanda mvindu. (Levi 15:25-27) Kansi, yo fwete vanda nde bikalulu ya Yezu mpi mutindu yandi vandaka kusadila bantu mambu, kundimisaka nkento yina nde Yezu kuvandaka ti ngolo mpi luzolo ya kubelula yandi. Yandi landaka na kutuba nde: “Kana mono simba yandi ata na lele na yandi, mono ta beluka.” Na kikesa yonso, yandi salaka yo mpi mbala mosi yandi waka nde yandi mebeluka.
12 Yezu kubakisaka nde muntu mosi kusimbaka yandi, mpi yandi balukaka sambu na kutala kana yo vandaka nani. Mbala yankaka nkento yango vandaka kuwa boma nde bo tanganina yandi sambu yandi fwaka Nsiku, yo yina yandi fukamaka na ntwala ya Yezu na matekita mpi kutubilaka yandi kyeleka. Keti Yezu kunganinaka nkento yai ya nsukami mpi ya vandaka kunyokwama? Ata fyoti ve! Yezu ndimisaka yandi nde: “Mama yai, lukwikilu na nge me belula nge. Kwenda mbote.” (Mar. 5:25-34) Yandi bakaka mpenza kikesa na kuwa bangogo yai ya ntima ya mbote!
13. (a) Inki mutindu mabanza ya Yezu kuswaswanaka ti ya Bafarize? (b) Inki mutindu Yezu kusadilaka bana-fyoti mambu?
13 Na kuswaswana ti Bafarize ya ntima-ngolo, Kristu kusadilaka ve ata fyoti kiyeka na yandi sambu na kuyika kizitu na kilo yina bankaka kuvandaka ti yo. (Mat. 23:4) Kansi, yandi longaka bankaka banzila ya Yehowa na zola mpi na kukanga ntima yonso. Yezu vandaka nkundi ya ngolo ya balongoki na yandi, mpi yandi vandaka ntangu yonso nduku ya zola, ya mbote, mpi ya kyeleka. (Bing. 17:17; Yoa. 15:11-15) Nkutu ata bana-fyoti vandaka kusepela kuvanda ti Yezu, mpi yo ke pwelele nde yandi vandaka kudiwa mbote na lweka na bo. Yandi vandaka kuyambula ve nde bisalu na yandi kukanga yandi nzila ya kulutisa ntangu ti bana ya fyoti. Kilumbu mosi, balongoki na yandi, yina vandaka kaka ti bangindu ya kudimona mfunu bonso bantwadisi ya mabundu yina vandaka na nzyunga na bo, kumekaka na kubuyisa bibuti na kunata bana na bo na Yezu sambu yandi simba bo. Yezu kusepelaka ve na dyambu yina balongoki na yandi kusalaka. Yandi songaka bo nde: “Beno bikisa bana bo kwisa awa na mono. Beno kanga bo nzila ve, sambu Kimfumu ya Nzambi kele ya bantu yina kele bonso bo.” Na nima, yandi sadilaka mwana mosi sambu na kupesa bo dilongi mosi ya mfunu, yandi tubaka nde: “Mono ke tubila beno mambu ya kieleka: Konso muntu me ndima Kimfumu ya Nzambi ve mutindu mwana ke ndimaka yo, yandi ta kota na Kimfumu yina ata fioti ve.”—Mar. 10:13-15.
14. Inki mambote bana kebakaka kana bambuta ketudila bo dikebi ya masonga?
14 Yindula fyoti mutindu bankaka na kati ya bana yina zolaka kudiwa bamvula mingi na nima ntangu bo kumaka bambuta, bo zolaka kuyibuka nde Yezu Kristu ‘bakaka bo na maboko na yandi mpi yandi sakumunaka bo mosi-mosi.’ (Mar. 10:16) Bana ya bubu yai mpi tayibuka na zola yonso bankuluntu mpi bantu yankaka yina ketudila bo dikebi ya masonga mpi ya kukonda bwimi. Kima ya kuluta mfunu kele nde, banda na bumwana na bo, bana yina bo ketudilaka dikebi ya masonga na dibundu kelongukaka nde mpeve ya Yehowa kele na kati ya bantu na yandi.
Monisa Ntima ya Mbote na Nsi-Ntoto ya Nku
15. Sambu na nki mutindu bantu kemonisa ve ntima ya mbote bubu yai fwete yitukisa beto ve?
15 Bubu yai bantu mingi keyindulaka nde bo kele ve ti ntangu sambu na kumonisila bankaka ntima ya mbote. Yo yina, konso kilumbu bansadi ya Yehowa fwete nwana ti mpeve ya nsi-ntoto na nzo-nkanda, na kisalu ya kinsuni, na nzyetelo, mpi na kisalu ya kusamuna. Bikalulu ya nku lenda lembisa beto nitu, kansi yo fwete yitukisa beto ve. Yehowa kupesaka Polo mpeve sambu na kukebisa beto na ntwala nde luzingu na ‘bilumbu yai ya nsuka’ mpi ya mpasi tasala nde Bakristu ya kyeleka kukutana ti bantu yina ‘kezolaka bantu yankaka ve’ mpi yina kele “nku mingi.”—2 Tim. 3:1-3.
16. Inki mutindu beto lenda kotisa ntima ya mbote ya mefwanana ti ya Kristu na dibundu?
16 Kansi, mutindu mambu kesalamaka na dibundu ya Bukristu ya kyeleka meswaswana mpenza ti mutindu yo kesalamaka na nsi-ntoto yai ya nku. Kana beto kelanda mbandu ya Yezu, konso muntu na kati na beto lenda sadisa sambu mambu kulanda kusalama na mutindu ya mbote. Inki mutindu beto lenda sala mutindu yina? Ya ntete, bantu mingi na kati ya dibundu kele na mfunu ya lusadisu mpi ya kikesa na beto sambu bo kekutana ti mambu ya metala mavimpi to mambu yankaka ya mpasi. Na ‘bilumbu yai ya nsuka,’ mambu ya mutindu yai lenda landa na kukuma mingi, kansi yo kele ve mambu ya mpa. Na ntangu ya ntama, Bakristu kunyokwamaka na bampasi ya mutindu mosi. Yo yina, kusadisa bankaka kele mfunu bubu yai kaka mutindu yo vandaka mfunu sambu na Bakristu yina vandaka kuzinga na ntangu yina. Mu mbandu, Polo kusyamisaka Bakristu na kupesa ‘kikesa na bantu yina ke na ntima ya petepete, na kusadisa bantu yina ke na lukwikilu ya ngolo ve, na kukanga ntima sambu na bantu yonso.’ (1 Tes. 5:14) Yo ketendula kumonisa ntima ya mbote ya mefwanana ti ya Kristu.
17, 18. Inki kele mwa mitindu ya beto lenda landa ntima ya mbote ya Yezu?
17 Bakristu kele ti mukumba ya ‘kuyamba bampangi na bo na ntima ya mbote,’ ya kusadila bo mambu mutindu Yezu zolaka kusadila bo, mpi ya kumonisa dikebi ya masonga na bayina beto mezabaka banda ntama mpi na bayina beto mekutanaka ti bo na mbala ya ntete. (3 Yoa. 5-8) Kaka mutindu Yezu bakaka lukanu ya kumonisila bankaka mawa, beto fwete sala mutindu mosi, disongidila kupesa bankaka kikesa konso ntangu.—Yez. 32:2; Mat. 11:28-30.
18 Konso muntu na kati na beto lenda monisa ntima ya mbote na kusalaka mambu yina kemonisa nde yandi kekudibanza sambu na mambote ya bankaka. Sosa mitindu mpi mabaku ya kusala yo. Polo kusyamisaka nde: “Beno zolana ngolo bonso bana ya tata mosi ti mama mosi, beno tula ngolo na kusonga luzitu na beno.” (Roma 12:10) Yo ketendula kulanda mbandu ya Kristu, kusadila bankaka mambu na zola mpi ntima ya mbote, mpi kulonguka na kumonisa ‘zola ya kieleka.’ (2 Kor. 6:6) Polo kutendulaka zola ya mutindu yai ya mefwanana ti ya Kristu na bangogo yai: “Muntu yina ke na kuzola yandi ke kangaka ntima, yandi kele muntu ya mbote, yandi ke na kimpala ve, yandi ke kudisongaka ve, yandi ke na lulendo mpi ve.” (1 Kor. 13:4) Na kisika ya kubumbila bampangi na beto ya babakala ti ya bankento kimbeni na ntima, bika beto landa ndongisila yai: “Beno na beno, beno fweti vanda mbote; konso muntu fweti wila mpangi na yandi mawa, yandi fweti lolula yandi mutindu Nzambi me lolulaka beno sambu na Kristo.”—Ef. 4:32.
19. Inki mbuma ya mbote kebasikaka kana beto kemonisa ntima ya mbote ya mefwanana ti ya Kristu?
19 Sambu beto kesalaka kikesa na kuyedisa mpi kumonisa ntima ya mbote ya mefwanana ti ya Kristu na bantangu yonso mpi na konso dibaku, yo kenatilaka beto balusakumunu mingi. Beto tapesa mpeve ya Yehowa nzila na kusala kukonda mpasi na dibundu, ebuna yo tasadisa konso muntu na kuyedisa mbuma ya mbote ya mpeve. Dyaka, kana beto kelanda mbandu yina Yezu kubikaka mpi kesadisa bankaka na kusala mutindu mosi, lusambu na beto ya kyese mpi ya bumosi tapesa Nzambi yandi mosi kyese. Yo yina, bika beto landa ntangu yonso na kumonisa mawete mpi ntima ya mbote ya Yezu na bangwisana na beto ti bankaka.
Keti Nge Lenda Tendula?
• Inki mutindu Yezu kumonisaka nde yandi vandaka “muntu ya pima, mpi ya ntima ya kudikulumusa”?
• Inki mutindu Yezu kumonisaka ntima ya mbote?
• Inki kele mwa mitindu ya beto lenda monisa mawete mpi ntima ya mbote ya mefwanana ti ya Kristu na nsi-ntoto yai ya kukonda kukuka?
[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Kana lukwikilu ya mpangi mosi ke na kulemba, bonso ya Piere, keti beto tatandula diboko sambu na kusadisa yandi?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 13]
Inki mutindu beto lenda sadisa sambu dibundu kuvanda kisika yina ntima ya mbote kele?