Yin Tonusetọ Bosọ Yin Adọgbotọ Taidi Klisti
Yin Tonusetọ Bosọ Yin Adọgbotọ Taidi Klisti
“Mì deji; yẹn ko gbawhàn aihọn tọn.”—JOH. 16:33.
1. Obá tẹ mẹ wẹ Jesu setonuna Jiwheyẹwhe jẹ?
WHELẸPONU wẹ Jesu Klisti nọ wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn. E ma tlẹ wá linlẹn mẹ na ẹn pọ́n gbede nado vẹtolina Otọ́ olọn mẹ tọn etọn. (Joh. 4:34; Heb. 7:26) Etomọṣo, nuhe mẹ e jugbọn to aigba ji lẹ zọ́n bọ tonusise etọn na Otọ́ etọn kàn dẹpẹ biọ. Sọn bẹjẹeji azọ́n yẹwhehodidọ Jesu tọn gbọ́n wẹ kẹntọ etọn lẹ, kakajẹ Satani lọsu ji, ko tẹnpọn nado diọlinlẹnna ẹn, hẹn ẹn gánnugánnu, kavi doyẹklọ ẹ nado gbẹkọ nugbonọ-yinyin etọn go. (Mat. 4:1-11; Luku 20:20-25) Kẹntọ ehelẹ hẹn awufiẹsa sinsinyẹn wá na Jesu to agbasa-liho, to numọtolanmẹ-liho, podọ to apọ̀nmẹ. To godo mẹ, yé hù i do yatin ji. (Mat. 26:37, 38; Luku 22:44; Joh. 19:1, 17, 18) To ninọmẹ ehe lẹpo mẹ, podọ mahopọnna awufiẹsa sinsinyẹn he mẹ Jesu jugbọn, e yin “tonusetọ kakajẹ okú.”—Hia Filippinu lẹ 2:8.
2, 3. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn tonusise Jesu tọn mẹ, mahopọnna dọ e jiya?
2 Nuhe mẹ Jesu jugbọn to aigba ji lẹ plọn ẹn onú devo pete gando tonusise go. (Heb. 5:8) E sọgan taidi dọ Jesu ko yọ́n nulẹpo gando lehe e na sẹ̀n Jehovah do go. To popolẹpo mẹ, e ko duvivi haṣinṣan pẹkipẹki de tọn hẹ Jehovah na owhe madosọha lẹ bo ko sọ yin “azọ́nwatọgan” Jiwheyẹwhe tọn to nudida whenu. (Howh. 8:30) Ṣigba taidi gbẹtọvi de, yise whàn ẹn nado doakọnnanu mahopọnna yajiji, podọ e gbọnmọ dali do tenọgli mlẹnmlẹn etọn hia. Jesu hẹn haṣinṣan he e tindo hẹ Jiwheyẹwhe sinyẹn deji. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn numimọ etọn mẹ?
3 Dile etlẹ yindọ Jesu yin gbẹtọ pipé, e ma ganjẹ edetiti go nado yin tonusetọ. E biọ alọgọ Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ nado gbọṣi tonusise mẹ. (Hia Heblu lẹ 5:7.) Eyin mílọsu na gbọṣi tonusise mẹ, mí dona yin whiwhẹnọ bo nọ biọ alọgọ Jiwheyẹwhe tọn to odẹ̀ mẹ. Enẹwutu wẹ apọsteli Paulu do na ayinamẹ Klistiani lẹ dọmọ: “Mì gbọ ayiha he tin to Klisti Jesu mẹ ni tin to mì mẹ ga,” mẹhe “whiwhẹ ede, bosọ lẹzun tonusetọ kakajẹ okú.” (Flp. 2:5-8) Gbẹzan Jesu tọn dohia dọ e yọnbasi dọ gbẹtọvi lẹ ni yin tonusetọ, etlẹ yin to aihọn ylankan ehe mẹ. Nugbo wẹ dọ mẹpipe wẹ Jesu yin, ṣigba etẹwẹ dogbọn mímẹ gbẹtọvi mapenọ lẹ dali?
Mí Sọgan Yin Tonusetọ Mahopọnna Mapenọ-Yinyin Mítọn
4. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo dọ mí yin didá taidi nudida he tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn?
4 Jiwheyẹwhe dá Adam po Evi po taidi nudida nuyọnẹntọ he tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn. Taidi kúnkan yetọn lẹ, mílọsu tindo mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn. Etẹwẹ enẹ zẹẹmẹdo? E zẹẹmẹdo dọ mí sọgan de nado wà dagbe kavi oylan. To hogbe devo mẹ, Jiwheyẹwhe ko na mí mẹdekannujẹ lọ nado de vlavo nado setonuna ẹn kavi vẹtolina ẹn. Mẹdekannujẹ daho enẹ nọ biọ dọ mí ni dogbè. Na nugbo tọn, nudide he mí basi gando walọyizan mítọn go lẹ sọgan dekọtọn do ogbẹ̀ kavi okú mẹ na mí. Yé sọ nọ yinuwado mẹhe sẹpọ mí lẹ ji.
5. Etẹwẹ mímẹpo nọ diahi hẹ, podọ nawẹ mí sọgan tindo kọdetọn dagbe gbọn?
5 Na mí dugu mape tọn wutu, mí ma nọ yin jiji taidi tonusetọ. E ma nọ bọawu nado setonuna osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ to whelẹponu gba. Paulu diahi hẹ mapenọ-yinyin ede tọn nado yin tonusetọ. E wlan dọmọ: “Yẹn sọ mọ osẹ́n devo de to awutugonu ṣie lẹ mẹ he to awhànfun hẹ osẹ́n ohò ṣie mẹ tọn, bosọ to hinhẹn mi wá mẹglọnọ hlan osẹ́n ylando tọn he tin to awutugonu ṣie lẹ mẹ.” (Lom. 7:23) Na nugbo tọn, e nọ bọawu nado setonu eyin mọwiwà ma biọ avọ́sinsan kavi yajiji. Ṣigba nawẹ mí nọ yinuwa gbọn to whenuena tonusise biọ dọ mí ni yí ojlo agbasalan tọn lẹ po nukun tọn lẹ po do sanvọ́? Mape mítọn po nuyiwadomẹji “gbigbọ aihọn” he lẹdo mí ehe tọn po wẹ nọ hẹn ojlo ylankan ehelẹ wá, podọ ojlo ehelẹ tindo huhlọn taun. (1 Joh. 2:16; 1 Kọl. 2:12) Nado nọavunte sọta yé, mí dona wleawuna ahun mítọn whẹpo nuhahun sinsinyẹn kavi whlepọn lẹ nido fọ́n bo magbe nado setonuna Jehovah mahopọnna nudepope he to jijọ. (Ps. 78:8, NW) Mí tindo apajlẹ mẹsusu tọn to Biblu mẹ, he tindo kọdetọn dagbe na yé wleawuna ahun yetọn wutu.—Ẹzla 7:10; Dan. 1:8.
6, 7. Na apajlẹ lehe oplọn mẹdetiti tọn sọgan gọalọna mí nado basi nudide nuyọnẹn tọn lẹ do tọn.
6 Aliho dopo he mẹ mí sọgan wleawuna ahun mítọn te wẹ nado nọ plọn Biblu gọna owe sinai do Biblu ji lẹ po sọwhiwhe po. Di apajlẹ, mí ni dọ dọ a jlo na basi oplọn mẹdetiti tọn to whèjai dopo bọ a biọ gbigbọ wiwe Jehovah tọn to odẹ̀ mẹ nado gọalọna we na hiẹ nido yí nuhe a plọn to Ohó etọn mẹ lẹ do yizan mẹ. Ṣigba, a ko basi tito nado pọ́n aihun de to televiziọn ji to wunkẹngbe. Mẹsusu wẹ to didọ dọ aihun lọ na vivi taun, dile etlẹ yindọ hiẹ lọsu yọnẹn dọ e bẹ fẹnnuwiwa po danuwiwa po delẹ hẹn.
7 A lẹnnupọndo ayinamẹ Paulu tọn he tin to Efesunu lẹ 5:3 mẹ ji dọmọ: “Ṣigba galilọ, po mawé lẹpo po, kavi nukunkẹn, yè sọ ylọ oyín etọn to mì ṣẹnṣẹn ba blo, dile e jẹna mẹwiwe lẹ do.” A sọ flin ayinamẹ Paulu tọn he tin to Filippinu lẹ 4:8 mẹ. (Hia.) Dile hiẹ to ayihamẹlẹnpọndo ayinamẹ gbọdo ehelẹ ji, a kanse dewe dọ, ‘Eyin n’desọn ojlo mẹ wá bo hùn ahun po ayiha ṣie po donuvo na tito-to-whinnu enẹlẹ, be n’to apajlẹ Jesu tọn hodo gando tonusisena Jiwheyẹwhe mlẹnmlẹn go ya?’ Etẹwẹ a na wà? Be a na gbẹ́ pọ́n aihun lọ janwẹ ya?
8. Naegbọn mí dona tẹdo nujinọtedo walọ dagbe tọn po gbigbọmẹ tọn he yiaga lẹ po go?
8 Nuṣiwa wẹ e na yin nado yí nukun pẹvi do pọ́n nujinọtedo walọ dagbe tọn po gbigbọmẹ tọn mítọn po, vlavo bo lẹndọ mí ko penugo nado duto nuyiwadomẹji ogbẹ́ ylankan tọn lẹ ji, kakajẹ dehe mí nọ mọ to ayidedai danuwiwa po fẹnnuwiwa tọn lẹ po mẹ ji. Kakatimọ, mí dona basi hihọ́na míde po ovi mítọn lẹ po sọn nuyiwadomẹji ylankan Satani tọn lẹ si. Glesi he nọ dó sékànfun de nọ dovivẹnu nado fú amasin he nọ hù wánvú lẹ na sékànfun-gle etọn, na wánvú lẹ nikaa hẹn ogle lọ blebu gble. Eyin glesi de nọ dovivẹnu sọmọ nado basi hihọ́na ogle etọn, be e ma jẹ dọ mí ni dovivẹnu nado nọ aṣeji bo basi hihọ́na míde sọta “bublu” Satani tọn lẹ ya?—Efe. 6:11.
9. Naegbọn mí dona magbe nado setonuna Jehovah egbesọegbesọ?
9 Diblayin egbesọegbesọ wẹ mí dona basi nudide vlavo nado wà nulẹ sọgbe hẹ ojlo Jehovah tọn kavi lala. Eyin mí na mọ whlẹngán, mí dona nọ setonuna Jiwheyẹwhe bo nọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n dodo tọn etọn lẹ. Gbọn apajlẹ tonusise Klisti tọn hihodo “kakajẹ okú” dali, mí nọ dohia dọ mí tindo yise nujọnu tọn. Jehovah na dona nugbonọ-yinyin mítọn. Jesu dopagbe dọmọ: “Mẹhe dakọnna kakajẹ opodo, mẹdopolọ wẹ yè na whlẹn gán.” (Mat. 24:13) E họnwun dọ hogbe ehelẹ biọ dọ mí ni wleawuna adọgbigbo nujọnu tọn taidi Jesu.—Ps. 31:24.
Jesu—Apajlẹ Daho Adọgbigbo Tọn
10. Kọgbidinamẹnu wunmẹ tẹlẹ wẹ mí sọgan pehẹ, podọ nawẹ mí dona yinuwa gbọn?
10 Mí tindo nuhudo adọgbigbo tọn ma nado dike pọndohlan po walọ aihọn ehe tọn lẹ po ni bẹpla mí. Klistiani lẹ nọ diahi hẹ kọgbidinamẹnu walọ dagbe tọn, lẹdo tọn, akuẹzinzan tọn, po sinsẹ̀n tọn po, podọ ehelẹ sọgan zọ́n bọ yé na tọ́n sọn aliho dodo Jehovah tọn lẹ ji. Mẹsusu nọ pehẹ nukundiọsọmẹ whẹndo tọn. To otò delẹ mẹ, wehọmẹ lẹ fọ́n bo to nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn zín do wehọmẹvi lẹ ji, podọ mẹhe ma tindo yise to Jiwheyẹwhe mẹ lẹ to jijideji. Eyin mí pehẹ kọgbidinamẹnu mọnkọtọn lẹ, mí ma dona do onù mítọn abọẹ. Mí dona yí nude wà nado sọgan nọavunte sọta kọgbidinamẹnu mọnkọtọn lẹ bo gbọnmọ dali basi hihọ́na míde. Apajlẹ Jesu tọn do lehe mí sọgan tindo kọdetọn dagbe gbọn hia.
11. Nawẹ nulinlẹnpọndo apajlẹ Jesu tọn ji sọgan na mí adọgbigbo dogọ gbọn?
11 Klisti dọna devi etọn lẹ dọmọ: “To aihọn mẹ mì na tindo tukla: ṣigba mì deji; yẹn ko gbawhàn aihọn tọn.” (Joh. 16:33) E ma jo ede na nuyiwadomẹji aihọn tọn gbede. E ma dike aihọn glọnalina ẹn nado hẹn azọ́ndenamẹ yẹwhehodidọ tọn etọn di kavi hẹn ẹn nado yí nukun pẹvi do pọ́n nujinọtedo etọn lẹ na nuhe dù sinsẹ̀n-bibasi nugbo po walọ dagbe po; podọ mílọsu ma dona wàmọ. Jesu hodẹ̀ gando devi etọn lẹ go dọmọ: “Yé mayin aihọn tọn, yèdọ dile yẹn mayin aihọn tọn do.” (Joh. 17:16) Eyin mí nọ plọnnu gando apajlẹ adọgbigbo Klisti tọn go bo nọ lẹnnupọndeji, enẹ sọgan na mí adọgbigbo he jẹ nado nọla na aihọn.
Plọnnu sọn Adọgbigbo Jesu Tọn Mẹ
12-14. Na apajlẹ delẹ he do lehe Jesu do adọgbigbo hia do tọn.
12 Jesu do adọgbigbo daho hia to lizọnyizọn etọn blebu whenu. E yí aṣẹpipa etọn zan taidi Ovi Jiwheyẹwhe tọn bo yí adọgbigbo do “biọ tẹmpli mẹ, bo yàn yé mẹhe to sisà, bosọ to hihọ̀ to tẹmpli mẹ lẹ jẹgbonu, bosọ takitina tafo akuẹdiọtọ lẹ tọn, po aisintẹn apoesatọ lẹ tọn po.” (Mat. 21:12) Whenue awhànfuntọ lẹ wá nado wle Jesu to ozán godo tọn he e yizan to aigba ji mẹ, e yí adọgbigbo do yì pé yé nado basi hihọ́na devi etọn lẹ, bo dọmọ: “Eyin yẹn wẹ mìwlẹ to dindin, mì gbọ ehelẹ ni yì.” (Joh. 18:8) To ojlẹ kleun de godo, e dọna Pita nado gọ̀ ohí etọn do apà mẹ, bo gbọnmọ dali dohia dọ Jehovah go wẹ e dejido, e ma yin adanwànu aigba ji tọn lẹ.—Joh. 18:11.
13 Jesu yí adọgbigbo do de mẹplọntọ lalo kanylantọ azán etọn gbè tọn lẹ po nuplọnmẹ agọ̀ yetọn lẹ po gbà. “Dindọn hlan mì, wekantọ lẹ, po Falesi lẹ po, yẹnuwatọ! na mìwlẹ sú ahọludu olọn tọn to gbẹtọ lẹ nukọn wutu,” wẹ Jesu dọna yé. “Bosọ gbẹ́ onú pẹnzin osẹ́n tọn dai, whẹdida, lẹblanu, po yise po . . . Mìwlẹ klọ́ gbonu kọfo tọn po agbánvla tọn po wé, ṣigba to homẹ yé tin gọ́ sọn alọslonamẹ po linlankan po mẹ.” (Mat. 23:13, 23, 25) Devi Jesu tọn lẹ na tindo nuhudo adọgbigbo enẹ nkọ tọn, na sinsẹ̀ngán lalo lẹ na dohomẹkẹn yé bo na hù delẹ to yé mẹ.—Mat. 23:34; 24:9.
14 Jesu gboadọ etlẹ yin to aovi lẹ nukọn. To gbèdopo, e pé dawe de he tindo aovi, podọ dawe lọ dohuhlọn sọmọ bọ mẹde ma sọgan dó e gẹ̀dẹ̀. Po jintli po, Jesu yàn aovi susu he to tuklado dawe lọ jẹgbonu. (Malku 5:1-13) To egbehe, Jiwheyẹwhe ma na huhlọn Klistiani lẹ nado wà azọ́njiawu mọnkọtọn lẹ gba. Etomọṣo, to yẹwhehodidọ po mẹpinplọn mítọn po mẹ, mílọsu dona funawhàn gbigbọmẹ tọn sọta Satani, mẹhe “ko tọ́nnukunna nuyọnẹn mẹhe ma yise lẹ tọn.” (2 Kọl. 4:4) Taidi Jesu, awhànfunnu mítọn “mayin agbasanọ gba, ṣigba huhlọnnọ gbọn Jiwheyẹwhe dali hlan hihọliai figángán lẹ tọn”—enẹ wẹ, sinsẹ̀n-nuplọnmẹ agọ̀ he doadọ̀do do ahun mayisenọ lẹ tọn mẹ. (2 Kọl. 10:4) Eyin mí nọ yí awhànfunnu gbigbọmẹ tọn ehelẹ zan, enẹ na dohia dọ mí plọn nususu sọn apajlẹ Jesu tọn mẹ.
15. Etẹ ji wẹ adọgbigbo Jesu tọn sinai do?
15 Adọgbigbo Jesu tọn ma yin glòlò jijlá tọn, ṣigba e sinai do yise ji. Mọ wẹ mílọsu dona wà do. (Malku 4:40) Nawẹ mí sọgan tindo yise nujọnu tọn gbọn? Whladopo dogọ, apajlẹ Jesu tọn wẹ na gọalọna mí. E tindo oyọnẹn Owe-wiwe tọn taun bosọ dejidego mlẹnmlẹn. Jesu ma yí ohí paa de zan taidi awhànfunnu gba, ṣigba ohí gbigbọmẹ tọn, enẹ wẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Whlasusu wẹ e nọ dlẹnalọdo Owe-wiwe nado nọgodona nuplọnmẹ etọn lẹ. E nọ saba bẹ hodidọ etọn lẹ jẹeji po hogbe lọ po: “Yè ko wlanwe etọn,” yèdọ do Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ. a
16. Nawẹ mí sọgan tindo yise he dolido gbọn?
16 Nado wleawuna yise he sọgan gọalọna mí nado duto whlepọn he devi-yinyin nọ bẹhẹn lẹ ji, mí dona nọ hia Biblu bo nọ plọn ẹn egbesọegbesọ, nọ yì opli Klistiani tọn lẹ, bosọ nọ hẹn nugbo he yin dodonu yise tọn do ayiha mítọn lẹ mẹ. (Lom. 10:17) Mí sọ dona nọ lẹnayihamẹpọn—yèdọ nado lẹnnupọn sisosiso—do nuhe mí plọn lẹ ji, bo dike yé ni yinuwado ahun mítọn ji. Yise he tin to ogbẹ̀ kẹdẹ wẹ sọgan whàn mí nado nọ yinuwa po adọgbigbo po. (Jak. 2:17) Podọ mí dona nọ biọ gbigbọ wiwe to odẹ̀ mẹ, na yise yin dopo to adà sinsẹ́n gbigbọ tọn lẹ mẹ.—Gal. 5:22.
17, 18. Nawẹ mẹmẹyọnnu jọja de do adọgbigbo hia to wehọmẹ gbọn?
17 Kitty, mẹmẹyọnnu jọja de, tindo numimọ lehe yise nujọnu tọn nọ namẹ adọgbigbo do tọn. Sọn ovu whenu etọn gbọ́n wẹ e ko yọnẹn dọ “winyan wẹndagbe” tọn ma dona hù emi to wehọmẹ, podọ e jlo nugbonugbo nado dekunnu na wehọmẹvigbẹ́ etọn lẹ. (Lom. 1:16) To whemẹwhemẹ, e nọ magbe nado lá wẹndagbe lọ na mẹdevo lẹ hugan dai tọn, ṣigba adọgbigbo matindo etọn zọ́n bọ e nọ dọ̀n yonu dogodo. Whenue e dibla do owhe 20, e diọ wehọmẹ. E dọ dọ, “Todin, n’ma na dike dotẹnmẹ hundote he n’ko tindo dai lẹ ni yì do mi ba.” Kitty biọ adọgbigbo Klisti tọn nkọ, zinzin, po dotẹnmẹ hundote dagbe po to odẹ̀ mẹ.
18 To azán tintan he gbè e yì wehọmẹ, e yin bibiọ to wehọmẹvi dopodopo si nado do yede hia. Susu yetọn dọ sinsẹ̀n he mẹ yé tin te, bo yidogọ dọ yé ma nọ basi sinsẹ̀n to gbesisọ mẹ. Kitty mọ dotẹnmẹ hundote ehe taidi gblọndo de na odẹ̀ etọn. Whenue e jẹ ewọ ji nado do ede hia, e dọ po jintli po dọmọ, “Yẹn yin dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ, podọ Biblu wẹ nọ deanana mi na nuhe dù whẹho sinsẹ̀n-bibasi po walọ dagbe po tọn.” Dile e zindonukọn, delẹ to wehọmẹvigbẹ́ lọ lẹ mẹ yẹ́n-awọnlin do e. Ṣigba delẹ to yé mẹ na ayidonugo nuhe dọ e te bo wá kanhose e to godo mẹ. Mẹplọntọ lọ tlẹ dlẹnalọdo Kitty taidi apajlẹ dagbe mẹhe yiavunlọna sinsẹ̀n etọn tọn. Homẹhun Kitty taun dọ e plọnnu sọn apajlẹ adọgbigbo Jesu tọn mẹ.
Do Yise po Adọgbigbo Klisti Tọn po Hia
19. (a) Etẹwẹ yise nujọnu tọn tintindo bẹhẹn? (b) Nawẹ mí sọgan hẹn homẹ Jehovah tọn hùn gbọn?
19 Apọsteli lẹ lọsu yọnẹn dọ adọgbigbo yetọn dona sinai do yise ji. Yé vẹ̀ Jesu dọ: “Déji na yise mítọn.” (Hia Luku 17:5, 6.) Yise nujọnu tọn tintindo bẹ nususu hẹn hugan nado yise poun dọ Jiwheyẹwhe tin. E bẹ haṣinṣan pẹkipẹki de tintindo hẹ Jehovah hẹn, taidi haṣinṣan he otọ́ owanyinọ de nọ tindo hẹ ovi pẹvi etọn he e nọ yinuwa hẹ po homẹdagbe po. Sọlọmọni wlan to gbọdo glọ dọmọ: “Ovi ṣie, eyin ayiha towe yọnnuin, ayiha ṣie na jaya, yèdọ ṣie. Homẹ ṣie nọ jaya whenuena nùflo towe to onú dodo dọ.” (Howh. 23:15, 16) To aliho dopolọ mẹ, eyin mí nọ yiavunlọna nunọwhinnusẹ́n dodo tọn lẹ po adọgbigbo po, enẹ na hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, podọ ehe yinyọnẹn na hẹn adọgbigbo mítọn sinyẹn deji. Enẹwutu, mì gbọ mí ni nọ hodo apajlẹ Jesu tọn to whepoponu, bo nọ yí adọgbigbo do zindonukọn to dodowiwa mẹ!
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Di apajlẹ, pọ́n Matiu 4:4, 7, 10; 11:10; 21:13; 26:31; Malku 9:13; 14:27; Luku 24:46; Johanu 6:45; 8:17.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Etẹwẹ na gọalọna mí nado gbọṣi tonusise mẹ mahopọnna dọ mí yin mapenọ?
• Etẹ ji wẹ yise nujọnu tọn sinai do, podọ nawẹ enẹ sọgan gọalọna mí nado yin adọgbotọ gbọn?
• Etẹwẹ na yin kọdetọn lọ eyin mí yin tonusetọ bo tindo adọgbigbo Klisti tọn nkọ?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Yẹdide to weda 13]
Be a ko wleawuna ahun towe nado nọavunte sọta whlepọn lẹ ya?
[Yẹdide to weda 15]
Mí sọgan do adọgbigbo he sinai do yise ji hia, dile Jesu wà do