Iñiyniyuqkunamanta yachakunapaq

Manchachikuyninta, iskayrayasqa kasqanta ima atiparqa

MAY tutaña karqa, Pedrotaq Galilea quchapi boteta ñakʼayllataña ñawpaqman purichichkarqa. Jinallapi paymanta aswan karupi juk kʼanchatajina rikurqa. ¿Sutʼiyamuchkanmanñachu karqa? Quchapi yakuqa, mayta qhullchuqiyaspa boteta kayman jaqayman apaykachachkarqa ñawpaqinkumanta sinchita wayramusqanrayku. Pedroqa, chʼaritan, cuerpon tʼunasqa ima, mana ni jukchhikitallantapis samarispa boteta purichichkallarqapuni.

Wak discipuloslla Pedrowan khuska botepi kachkarqanku, manataq Jesús paykunawanchu kachkarqa. Chay pʼunchayqa, Jesús phichqa tʼantallawan, iskay challwasllawan achkha runasman saksanankukama mikhuchirqa. Chayraykutaq chay runasqa, Jesusta reyninkutajina churayta munarqanku. Chaywanpis Jesusqa, mana politicaman chhapukuyta munarqachu, nitaq discipulosnin chay runasjina yuyanankutapis munallarqataqchu. Chayrayku payqa, sapallan kayta munaspa urquman Diosmanta mañakuq wicharirqa, discipulosnintataq qucha chimpa Betsaida llaqtaman botepi richkanankuta kamachirqa (Marcos 6:35-45; Juan 6:14, 15).

Boteman wicharichkaptinku, killaqa, chawpi cielopi yaqha juntʼa kachkarqa, qucha chawpitaña richkaptinkutaq yaykupuchkarqaña. Sinchita wayramuchkasqanrayku, boteta purichinallankupaqpuni, kallpachakuchkasqankurayku ima, mana parlapayanakuytapis atirqankuchu. Ajinapi rikukuspa ichá Pedro, Jesuspa ruwasqasninpi tʼukurichkarqa.

Jesuswan khuska iskay watataña kachkarqa, chayrayku, ichá achkha imaspi tʼukurichkarqa. Achkhataña yachakuspapis, Jesusmanta yachakunallanpuni kasqanta yacharqa. Payqa, Jesuspa juk sumaq discipulonman tukuyta munarqa, chaytaq, manchachikuyninta, iskayrayasqa kasqanta ima atipananpaq yanaparqa, chayrayku paymanta mayta yachakusunman. Kunantaq Pedro imayna runachus kasqanta qhawarina.

“Mesiasta tariyku”

Apóstol Pedroqa, imaynatachus Jesusta riqsisqanta ni jaykʼaq qunqapunmanchu karqa. Juk kuti wawqin Andrés payman nirqa: “Mesiasta tariyku”, nispa. Pedrotaq, chaymantapacha kawsaynin tikrananta mana yuyallarqapischu (Juan 1:41).

Pedroqa, Capernaumpi tiyakurqa, chay llaqtataq Galilea qucha kantupi kachkarqa. Paywan, Andreswan, Santiagowan, Juanwan ima challwiris karqanku. Wasinpitaq Pedroqa warminwan, wawqin Andreswan, suegranwan ima tiyakurqa. Challwirisqa, familiasninkupaq tukuy ima necesitasqankuta churapunankupaq, sinchita llamkʼananku karqa, imaynatachus challwata japʼiytapis yachanallankutaq karqa. Chayrayku mana tʼukunapaqjinachu challwiris challwasta japʼinankupaq tutantin llamkʼasqankuqa. Tutantin llamkʼaspapis, qʼayantinqa allin challwasta akllaq  kanku vendenankupaq, chantapis challwa japʼina chʼipata tʼaqsaq kanku, tʼiriq kanku ima.

¿Imaynamantá Pedro, Jesuspa discipulonman tukurqa? Bibliaqa, wawqin Andrés, Juan Bautistap discipulon kasqanta niwanchik. Ichapis Andresqa, imatachus Juan yachachisqanta Pedroman willaq, Pedrotaq sumaqtachá payta uyariq. Juk pʼunchay Andresqa, Juan Bautista, Jesusta purichkaqta rikuspa: “Kayqa, Diospa Corderon kaypi kashan”, nispa niqta uyarirqa. Chayta uyariytawankama Andresqa, Jesuspa discipulonman tukurqa, may kusiywantaq wawqin Pedrota maskʼamuq rirqa, “Mesiasta tariyku”, nispa willananpaq (Juan 1:35-40). Tawa waranqa wata ñawpaqta Jehovaqa, Edén huertapi Adanwan, Evawan Paypa contranta uqhurikusqankutawan, runasta salvananpaq Mesiasta kachamunanta nirqa (Génesis 3:15). Chay Mesiastataq Andrés riqsisqanta yachaytawankama, Pedroqa usqhayllata Jesusta riqsiq rirqa.

Chay kutikama Pedrotaqa, Simón sutillawan riqsiq kanku. Chaywanpis ñawpaq kutillataraq Pedrota rikuspa Jesús, jinata payman nirqa: “Qan Simón kanki, Jonaspa churin; kunanmanta sutiykeqa Cefas kanqa, nispa. Chayqa Pedro niyta munan”, nispa (Juan 1:42). “Cefas” rimayqa, “rumi” chayri “chhanka”, niyta munan. Ichapis Jesús chay sutita churarqa, Pedro atienekunapaqjina, sinchita sayaq, aswan qhipaman qutuchakuypi sumaqta yanapananpaqjina kasqanta ima reparasqanrayku. Chaywanpis Pedro ¿Jesusjinallataqchu pay kikinmanta yuyarqa? Ichapis mana. Achkha runasqa, Evangeliosta ñawiriytawankama, Pedro manchachikuq runa, iskaychakuq runa ima kasqanta ninku.

Arí, Pedroqa ñuqanchikjinallataq pantaq runa karqa, chaytataq Jesús sumaqta yacharqa. Chaywanpis Jesusqa, Tatanjina, runaspa kʼacha kaykunasninta astawan qhawaq. Chayrayku Pedrota riqsiytawan qutuchakuypi sumaqta llamkʼananmanta mana iskachakurqachu, ajinata llamkʼananpaqtaq yanapayta munarqa. Kunan pʼunchaypipis Jehová Dioswan, Jesuswanqa, kʼacha kaykunasninchikta astawan qhawanku. Chaywanpis, mana ni ima kʼacha kaykunasniyuq kasqanchikta yuyasun chayqa, Jehová, Jesús ima, allin runaspaq qhawawasqanchikpi atienekunanchik tiyan, Pedrojinataq paykuna yachachinawanchikta saqikunanchik tiyan (1 Juan 3:19, 20).

“Ama mancharikuychu”

Pedroqa, Jesusta riqsiytawan paywan khuska purirqa. Ichá Caná llaqtapi juk casamientopi Jesuswan, wak discipuloswan ima kachkaspa, Jesusta yakuta vinoman tukuchiqta rikurqa, chaytaq Jesuspa ñawpaq kaq milagron karqa. Chantá Jesusta Diospa Reinonmanta willaqta uyarillarqataq. Chaywanpis llamkʼayninman kutipurqa. Killas pasasqanmantataq Pedroqa, Jesuswan watiqmanta tinkurqa, chay kutipi Jesusqa, wañupunankama paypa discipulon kananpaq Pedrota waqyarqa.

Chaypacha Pedrotaqa, llamkʼayninpi mana allinchu rirqa. Tukuy tuta, paywan, wak challwiriswan, challwa japʼina chʼipata kutin kutita quchaman wikchʼurqanku, manataq ni juk challwallatapis japʼirqankuchu. Chiqamanta Pedroqa, sumaq challwiri kasqanrayku tukuy imatachá ruwarqa challwasta japʼinanpaq; ichá wakin kutispi mayniqpichus achkha challwas kasqanta botenmanta rikuyta, chantá imaymanamanta chʼipaman yaykuchiyta  munarqa. Chaykunata mana ruwayta atisqanpi tʼukurispataq astawanchá llakikurqa, imaraykuchus mana munasqanraykullachu challwasta japʼiq, manaqa familianta uywananrayku. Ni juk challwata japʼisqanraykutaq llakisqa quchap kantunman kutipurqa, challwa japʼina chʼipatataq tʼaqsayta qallarirqa, chaypachataq Jesús chayamurqa.

Jesuswan khuskataq achkha runas jamurqanku. Runasqa maytapuni payman kʼiskikamurqanku Diospa Palabranta uyarinankupaq, chayrayku Jesusqa, Pedrop botenman yaykuspa, aswan qucha ukhuniqman boteta ithirichinanta Pedrota mañarqa, yachachisqanta tukuy runas uyarinankupaq, chantá botepi tiyaykukuspa chay achkha runasman yachachiyta qallarirqa. Pedro, quchap kantunpi kaqkuna ima, Jesuspa yachachiykunasninta kusiywan uyarirqanku. Pedroqa, Diospa Reinonmanta Jesús yachachisqanta may chhika horasta uyarispa qhipakunanpaqjina karqa. ¡Manchay sumaqchá kanman karqa Diospa Churinwan khuska, tukuyniqman Diosmanta willaq riyqa! Chaywanpis, ¿Jesuswan khuska Pedro willaq riyta atinmanchu karqa? ¿Imamantá kawsankuman karqa? Ichá ñawpaq chʼisin mana ni juk challwallatapis japʼisqanmanta yuyarikurqa (Lucas 5:1-3).

Chantá Jesús yachachiyta tukuspa, Pedroman nirqa: “Boteykita purichiy aswan ukhunejman, chantá yakuman wijchʼuykuychej chʼipasniykichejta challwasta japʼinaykichejpaj”, nispa. Pedrotaq iskayrayasqa kaspapis jinata kutichirqa: “Yachachej Señor, tukuy tutantin trabajayku, nitaj uj challwallatapis japʼiykuchu; chaywampis, nisqaykiman jina chʼipata ujtawan wijchʼuykusaj”, nispa. Chaypacha Pedroqa manachá watiqmanta chʼipasta yakuman wikchʼuykuyta munachkarqachu, astawanraq manaña challwata japʼinapaqjina horachu kasqanta yachaspa. Chaywanpis Jesús nisqanmanjina, challwa japʼina chʼipata watiqmanta yakuman wikchʼuykurqa, ichá challwiri masisnintapis kikinta ruwanankupaq kamachirqa (Lucas 5:4, 5).

Ajinata ruwaspataq, may chhika challwasta japʼirqanku, chʼipasninkupis llikʼikunayachkarqaña, wak botepi kachkaq challwiri masisninkutataq waqyarqanku jamuspa yanapachikunankupaq. Jamuptinkutaq iskay botesman juntʼachirqanku, chay jawataq botesqa chinkaykuqjinaña kachkarqanku. Pedro wak  kutispi Jesús milagrosta ruwaqta rikuspapis, chay milagrota ruwasqanqa mayta tʼukurichirqa. Imaraykuchus chʼipanasman challwasta yaykuchinanpaq Jesús may atiyniyuq kasqanta repararqa. Chayta rikuytawan Pedroqa, qunquriykukuspa, Jesusman nirqa: “Señor, ithirikuy noqamanta, imaraykuchus juchasapa runa kani”, nispa. Jinata nisqanqa, mana Mesiaswan khuska kananpaqjinachu kasqanta yuyasqanta rikuchirqa (Lucas 5:6-9).

Chaywanpis Jesusqa, munakuywan Pedroman jinata nirqa: “Ama mancharikuychu; kunanmantaqa runastañataj challwata jina japʼinki”, nispa (Lucas 5:10, 11). Diospa Churin Jesús Diospa Reinonmanta runasman willananpaq Pedrota waqyarichkaptin, Pedroqa mana iskayrayananchu karqa, imatachus necesitasqanta Dios churapunanmanta, nitaq juchasapa kasqanmantapis llakikunanchu karqa. Imaraykuchus khuyakuyniyuq Diosta yupaychachkarqa, pichus runap “juchanta kantumanta pampachan”, imatachus necesitasqankutataq kamachisninman qun (Isaías 55:7; Mateo 6:33).

Pedroqa, chay ratopacha Jesuswan khuska rirqa, Santiagopis, Juanpis jinallatataq ruwarqanku. Bibliaqa, paykuna ‘botesta qucha kantuman aysaytawan, tukuy imata saqirparispa, Jesuswan risqankuta’, nin (Lucas 5:11). Manchachikuyninta, iskayrayasqa kasqanta ima atipaspa, Pedroqa Jehová Diospi, Churin Jesucristopi ima iñiyninta churarqa. Kay pʼunchaypi Diosta yupaychanankupaq manchachikuyninkuta, iskayrayasqa kasqankuta ima atipaq cristianosqa, Pedrojina Diospa Churin Jesuspi iñiyninkuta churasqankuta rikuchinku. Paykunapis Jehová Diospa yanapayninta japʼinankumanta mana iskaychakunkuchu (Salmo 22:4, 5).

“¿Imaraykutaq iskayrayankiri?”

Pedro, Jesusta riqsisqanmanta iskay wataña karqa. Sinchi wayra yakuta qhullchuqiyachispa kayman jaqayman boteta apaykachachkasqanrayku Pedroqa, wak discipuloswan, Galilea quchapi mayta kallpachakuchkarqa boteta purichinallanpaqpuni. Chaypacha imapichus Pedro tʼukurichkasqanta mana yachayta atisunmanchu, chaywanpis ichá Jesuswan purichkaspa imastachus rikusqanpi tʼukurichkarqa. Pedroqa, suegran kʼaja unquywan unqusqa kachkaptin, Jesús sanoyachisqanta rikurqa. Chantapis pay kikin Urqupi Jesús yachachisqanta uyarirqa. Chay tukuy imasta rikuspa, Jesús, Diospa akllasqan Mesías kasqantapuni yacharqa. Tiempo pasasqanmanjina Pedroqa, manaña anchata  manchachikuqchu, nitaq anchata iskayrayaqñachu, chayraykutaq Jesusqa, chunka iskayniyuq apostolesninmanta juknin kananpaq Pedrota akllarqa. Chaywanpis Pedroqa, maytaraq kallpachakunan karqa, mana manchachikunanpaq, nitaq iskayrayananpaq.

Ñapis sutʼiyamuchkarqaña, jinallapi Pedroqa, paymanta karupi yaku patapi juk runatajina rikurqa, imachus kasqanta yachayta munaspataq sayaykuspa qhawarqa. ¿Killap kʼanchayninpi yaku mayta qullchuqiyachkasqallantachu rikuchkanman karqa? Mana chay kanmanchu karqa, imaraykuchus yaku patata juk runatajina purichkaqta rikuchkarqa. Sumaqta qhawariytawantaq juk runatapuni yaku patata purichkaqta, paykunamantaq qayllaykamuchkaqta rikuchkarqa. Chayta rikuspataq Jesuspa discipulosninqa, mancharikuspa qhaparirqanku: ‘¡fantasmamin kayqa!’ nispa. Chaywanpis chay runaqa paykunaman nirqa: “Confiaychej, ñokamin cani ama manchachicuychejchu”, nispa. Arí, chay runaqa, Jesús karqa (Mateo 14:25-28, Mosoj Testamento, 1922).

Chantá Pedroqa, iñiyninta kallpachananpaq, Jesusta yakupi purichkaqta astawan qayllitamanta rikuyta munarqa, chayrayku mana manchachikuspa Jesusman kutichirqa: “Señor qanchus kanki chayqa, niway kay yaku patata qanman jamunayta”, nispa. Jesustaq, kʼachamanta “jamuy” nispa nirqa. Chantá Pedroqa, botemanta uraykuytawan, yaku patanta Jesusman riyta qallarirqa. Chaypacha, ¿imaynachus Pedro sientekusqanta yuyankichu? Yaku patata richkaspa mana chinkaykusqanmanta, ¡tʼukuchkaqcha qhipakurqa! Chaywanpis jinallapi manchachikuyta qallarirqa (Mateo 14:29).

Jesusqa, Jehovap atiyninwan yaku patata purinanpaq Pedrota yanaparqa. Pedrotaq yaku patata purinallanpaqpuni Jesusllata qhawanan karqa. Chaywanpis, sinchi wayra, yakuta qullchuqiyachispa boteta kayman jaqayman apaykachachkasqanta “reparaspa, mancharikorqa”, ichapis yaku ukhuman chinkaykuspa wañunanta yuyaspa. Mayta mancharikusqanraykutaq, creeynin pisiyarqa. Chantá Pedro, pitachus Jesús “chhanka”, nispa suticharqa, yakuman rumijina chinkaykuyta qallarirqa. Pedroqa, sumaqta waytʼayta yachaspapis, qhapariyta qallarirqa: “Señor, salvaway”, nispa. Chantá Jesusqa, usqhayta makinta aysariytawan, payta japʼiykuspa, nirqa: “Pisi creeyniyoj runa, imaraykutaj iskayrayankiri?”, nispa (Mateo 14:30, 31).

¿Imatá Pedromanta yachakunchik? Iskayrayasqa kay, mana allinchu kasqanta yachakunchik, imaraykuchus chayqa creeyninchikta pisimanta pisi chinkachinman, Diosmantataq karunchawasunman. Chayrayku mana manchachikunanchikpaq, mana iskayrayasqa kananchikpaq ima, mayta kallpachakunanchik tiyan. Imachus llakichiwasqanchikpi, chayri imatachus manchachikusqanchikpi anchata tʼukurisunchik chayqa, astawan iskayrayasqas kasunchik. Chayrayku chayta ruwananchikmantaqa, Jehová Dios, Jesús ima, unay tiempopi chiqa sunqu runasrayku imastachus ruwasqankupi, chantá aswan qhipaman imatachus ruwanankupi tʼukurina, jinamanta iskayrayasqa kayta atipasunchik.

Pedrowan, Jesuswan boteman wichariptinkukamataq, wayraqa thañikapurqa, manañataq Galilea qucha qullchuqiyarqachu. Pedro wak discípulos ima, tʼukuchkaq qhipakurqanku, nirqankutaq: “Cheqatapuni qanqa Diospa Churin kanki”, nispa (Mateo 14:33). Chiqamantachá Pedroqa, Jesús salvasqanmanta may agradecesqa kachkarqa. Chay kutipi Jehová Diospi, Jesuspi ima, atienekuyta yachakurqa. Chaywanpis, maytaraq yachakunan karqa Jesús nisqanmanjina qutuchakuypi juk chhankajina, nisunman juk sumaq wakichisqa apóstol kananpaq. Chaywanpis Pedroqa, juk apostolman tukunanpaq, mayta kallpachakullaytapuni munarqa. ¿Ñuqanchikrí, apóstol Pedrojinachu manchachikuyninchikta, iskayrayasqa kayninchikta ima atipananchikpaq kallpachakuyta munanchik?

[12, 13 paginaspi dibujo/foto]

Jesusqa, kay llampʼu sunqu challwiri, sumaqta Diospaq llamkʼananta yacharqa

[13 paginapi dibujo/foto]

“Señor, ithirikuy noqamanta, imaraykuchus juchasapa runa kani”

[14, 15 paginaspi dibujo/foto]

“Sinchʼi wayrata reparaspa, mancharikorqa”