Imorru Flimkien il-​Gwerra u l-​Kristjanità?

“Skont liema livell morali tistaʼ l-​gwerra titqies bħala att kriminali jew dnub? Hawn tassew hawn it-​taħbil tal-​moħħ.”​—Oliver O’Donovan, professur tal-​etika kristjana

PITTURA li ssemmiet Sacrifice (Sagrifiċċju), imqanqla mill-​Ewwel Gwerra Dinjija u li tistaʼ taraha fil-​Mużew tal-​Gwerra fil-​Kanada, turi suldati maqtulin, uħud li salvaw imkiddin bil-​gwerra, u l-​familji tagħhom lura f’pajjiżhom. F’din ix-​xena fin-​naħa taʼ fuq jidher Ġesù Kristu mdendel fuq salib. Xi wħud li jaraw il-​pittura jinħasdu meta jaraw lil Ġesù, il-​“Prinċep tal-​Paċi,” impitter maʼ xeni taʼ gwerra. (Isaija 9:6) Oħrajn, grati għas-​sagrifiċċji li saru min-​nies taʼ pajjiżhom, iħossu li Alla u Ibnu jistennew li l-​Kristjani għandhom jiġġieldu fi gwerer li jipproteġu s-​sigurtà u l-​ħelsien tal-​ġens tagħhom.

Il-​mexxejja reliġjużi ilhom ixerrdu messaġġ favur il-​gwerra għal sekli sħaħ. Fis-​sena 417 E.K., it-​teologu tal-​knisja Wistin kiteb: “M’għandkomx taħsbu li min jaqdi bħala suldat u juża l-​armi fil-​gwerra mhuwiex aċċettabbli għal Alla. . . . Oħrajn qed jiġġieldu kontra għedewwa inviżibbli għan-​nom tagħkom permezz tat-​talb, waqt li intom tissieltu kontra slavaġ viżibbli għan-​nom tagħhom billi tiġġieldu.” Fis-​seklu 13, Tumas Akwina spjega li “l-​gwerer huma aċċettabbli u ġusti sakemm dawn jipproteġu l-​foqra u l-​ġens kollu mill-​qerq tal-​għadu.”

X’taħseb? Meta tinbeda azzjoni militari għal raġuni li tidher ġusta, bħal li jiddefendu l-​libertà tal-​pajjiż jew biex jinħelsu l-​maħqurin, ikollha din il-​barka t’Alla? Il-​Kristjani fejn jistgħu jfittxu biex isibu “livell morali” li jgħinhom jagħrfu x’inhi r-​rieda t’Alla dwar il-​kwistjoni?

L-​Eżempju taʼ Ġesù Kristu

Huwa possibbli nkunu nafu x’jaħseb Alla dwar kwistjoni komplikata bħall-​gwerer moderni? L-​appostlu Pawlu għaraf din id-​diffikultà billi staqsa: “‘Min sar jaf moħħ Ġeħova biex ikun jistaʼ jgħallmu?ʼ Imma aħna għandna l-​moħħ taʼ Kristu.” (1 Korintin 2:16) Biex jgħinna, Alla Ġeħova bagħat lil Ġesù fuq l-​art bħala x-​Xempju tagħna. Dak li qal u għamel Ġesù rrifletta l-​ħsibijiet u l-​mogħdijiet taʼ Ġeħova stess. Allura, x’qal Ġesù dwar il-​gwerer? Liema waqfa ħa dwarhom?

Xi wħud forsi jaħsbu li l-​iktar raġuni taʼ min jiġġieled għaliha hi biex jiġi protett Ġesù Kristu. Wieħed mill-​appostli tiegħu hekk ħaseb. Meta Ġesù ġie tradut u arrestat minn folla armata f’nofs taʼ lejl, sieħbu Pietru “ħareġ idu, silet is-​sejf, u darab lill-​ilsir tal-​qassis il-​kbir u qatagħlu widintu.” Kellu raġun Pietru jiddefendi lil Ġesù permezz taʼ arma? Ġesù  qal lil Pietru: “Erġaʼ daħħal sejfek f’postu, għax kulmin jaqbad is-​sejf, bis-​sejf jinqered.”—Mattew 26:47-​52.

Ma tantx nissorprendu ruħna bir-​reazzjoni taʼ Ġesù. Sentejn qabel hu qal: “Smajtu li ntqal, ‘Ħobb lill-​proxxmu tiegħek u obgħod lill-​għadu tiegħek.’ Madankollu, jien ngħidilkom: Komplu ħobbu lill-​għedewwa tagħkom u itolbu għal dawk li qed jippersegwitawkom; sabiex turu li intom ulied Missierkom li hu fis-​smewwiet, għax hu jtellaʼ x-​xemx tiegħu fuq il-​ħżiena u fuq it-​tajbin u jniżżel ix-​xita fuq in-​nies sewwa u fuq dawk li m’humiex.” (Mattew 5:43-​45) Huwa raġunevoli li naħsbu li Kristjan jistaʼ jħobb lill-​għedewwa tiegħu u jitlob għalihom waqt li jiggwerra kontrihom?

L-​istorja turi li l-​Kristjani kellhom ħafna għedewwa. Pereżempju, ir-​Rumani kkundannaw lil Ġesù Kristu u qatluh. Ftit wara, anki li wieħed jgħid li hu Kristjan sar meqjus bħala piena kapitali, li twassal għall-​mewt. Ġesù għaraf li l-​Kristjani x’aktarx jitħajru jużaw l-​armi u jirvellaw kontra l-​moħqrija tar-​Rumani, bħalma kienu għamlu xi Lhud. Għalhekk, hu qal dwar is-​segwaċi tiegħu: “M’humiex parti mid-​dinja, bħalma jien m’iniex parti mid-​dinja.” (Ġwanni 17:16) Il-​Kristjani għażlu li jibqgħu newtrali fejn tidħol il-​politika. Ebda inġustizzja jew theddid li jsir lilhom jew lill-​pajjiż fejn kienu jgħixu ma kien jiġġustifika s-​sehem tagħhom f’azzjoni militari.

Uħud li Appoġġaw is-​Saltna t’Alla

Kristjani ġenwini appoġġaw dak li xtaq Ġesù u baqgħu newtrali. Ara x’ġara f’Ikonju, belt antika fl-​Asja Minuri. “Meta kien hemm attentat vjolenti min-​naħa tan-​nies tal-​ġnus u min-​naħa tal-​Lhud mal-​ħakkiema tagħhom biex jinsultawhom u jħaġġruhom [lil Pawlu u Barnaba], huma ġew mgħarrfin b’dan u ħarbu lejn il-​bliet taʼ Listra u Derbe, fil-​Likaonja, u l-​art taʼ madwar; u hemmhekk komplew ixandru l-​aħbar tajba.” (Atti 14:5-​7) Innota li meta ffaċċjaw oppożizzjoni vjolenti, il-​Kristjani ma qabdux l-​armi biex jiddefendu lilhom infushom, u lanqas ma ġġieldu lura. Minflok, komplew jippritkaw “l-​aħbar tajba.” Liema aħbar tajba ppritkaw?

Il-​Kristjani ppritkaw l-​istess messaġġ li Ġesù pprietka. Hu qal: “Irrid inxandar l-​aħbar tajba  tas-​saltna t’Alla.” (Luqa 4:43) Ġesù u s-​segwaċi tiegħu appoġġaw is-​Saltna t’Alla. Kristu qatt ma uża xi forza militari nazzjonali biex jiddefendi din is-​Saltna. Hu qal: “Is-​saltna tiegħi mhix parti minn din id-​dinja. Kieku s-​saltna tiegħi kienet parti minn din id-​dinja, il-​qaddejja tiegħi kienu jiġġieldu biex ma ningħatax f’idejn il-​Lhud. Imma, tabilħaqq, is-​saltna tiegħi mhix ġejja minn hawn.”—Ġwanni 18:36.

“Ikollkom l-​Imħabba Bejnietkom”

In-​newtralità matul żmien taʼ gwerra hija karatteristika tal-​qima vera. Ġesù qal: “B’dan ikun jaf kulħadd li intom dixxipli tiegħi, jekk ikollkom l-​imħabba bejnietkom.” (Ġwanni 13:35) Miljuni taʼ nies ferħu li sabu grupp li juri mħabba bħal din, saħansitra meta l-​fatt li rrifjutaw li jmorru għall-​gwerra ġab twaqqigħ għaċ-​ċajt, tfigħ fil-​ħabs, jew mewt.

Fil-​parti tal-​Ewropa okkupata min-​Nazi, l-​uffiċjali tefgħu fil-​ħabs xi 10,000 Xhud taʼ Ġeħova minħabba n-​newtralità Kristjana tagħhom, fosthom xi 3,000 Xhud li ntbagħtu fil-​kampijiet tal-​konċentrament. Sadanittant, fl-​istess żmien, ’il fuq minn 4,300 Xhud fl-​Istati Uniti ntefgħu l-​ħabs talli rrifjutaw li jaqdu fil-​militar. La Xhieda Ġermaniżi u lanqas Xhieda Amerikani ma marru għall-​gwerra u ġġieldu kontra ħuthom il-​Kristjani jew kontra xi ħadd ieħor. Kif setgħu jagħmlu dan u fl-​istess ħin jistqarru li għandhom l-​imħabba bejniethom u l-​imħabba għal sħabhom il-​bnedmin?

Ħafna nies iħossu li l-​azzjoni militari hija meħtieġa biex wieħed jiddefendi lilu nnifsu. Imma aħseb ftit: Għalkemm il-​Kristjani tal-​ewwel seklu ġew persegwitati b’moħqrija u rrifjutaw li jiġġieldu lura, huma baqgħu ħajjin. L-​Imperu Ruman b’saħħtu ma kienx kapaċi jeqred il-​Kristjanità. Il-​Kristjani veri jkomplu jiffjorixxu anki llum u jkomplu jieħdu waqfa newtrali. Minflok ma jiġġieldu lura, huma b’fiduċja jistrieħu fuq Alla għall-​għajnuna. Il-​Kelma tiegħu, il-​Bibbja, tgħid: “Maħbubin, tivvendikawx ruħkom, imma agħmlu l-​wisaʼ għall-​korla; għax hu miktub: ‘Il-​vendetta hi tiegħi; jien inħallas, jgħid Ġeħova.’”—Rumani 12:19.

[Kaxxa f’paġna 30]

GWERER LI ALLA BIEREK

Israel tal-​qedem, ġens magħżul b’mod uniku minn Alla sekli qabel ma ġiet stabbilita l-​Kristjanità, kien kultant awtorizzat biex jiġbor armata u jiggwerra. Qabel ma daħal f’Kangħan, l-​art li Alla kien wiegħed lil Abraham, lill-​ġens taʼ Israel intqallu: “Ġeħova Alla tiegħek se jerħi [sebat iġnus] f’idejk u int tegħlibhom. Qis li teqridhom. Tagħmel ebda patt magħhom u lanqas tħenn għalihom.” (Dewteronomju 7:1, 2) B’hekk, il-​ġeneral Israeli Ġożwè għeleb dawk il-​ġnus li kienu għedewwa “bħalma kien ikkmanda Ġeħova l-​Alla taʼ Israel.”—Ġożwè 10:40.

Kienet din rebħa bla qalb li permezz tagħha Israel b’regħba ħataf taħt idejh pajjiżi barranin? Dażgur li le! Dawn il-​ġnus saru mimlijin idolatrija, tixrid taʼ demm, u prattiki sesswali baxxi. Saħansitra tfal ġew maħruqin bħala sagrifiċċji! (Numri 33:52; Ġeremija 7:31) Il-​qdusija, il-​ġustizzja, u l-​imħabba t’Alla għall-​poplu tiegħu qanqluh ineħħi kull nuqqas taʼ ndafa mill-​art. Xorta waħda, Ġeħova għarbel qalb kulħadd—xi ħaġa li ebda kmandant militari ma jistaʼ jagħmilha llum—u ħeles lil dawk li kienu lesti jabbandunaw l-​għemejjel mill-​agħar tagħhom u jaqduh.

[Stampa f’paġna 31]

Stenna Ġesù li s-​segwaċi tiegħu għandhom jiġġieldu biex jiddefendu lilu jew lil Kristjani sħabhom?

[Stampa f’paġna 31]

Grupp taʼ Xhieda taʼ Ġeħova wara li nħelsu mill-​kamp tal-​konċentrament taʼ Buchenwald fl-​1945